به گزارش خبرنگار ایرنا، در حال حاضر مازندران بر اساس آمار معاونت مطبوعاتی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی با 311 رسانه ثبت شده، هشتمین استان كشور از نظر تعداد رسانه‌هاست، اما از نظر تعداد روزنامه ها، با 16 عنوان پس از تهران و خوزستان، سومین رتبه كشور را دارد.
در حال حاضر 52 هفته نامه، 25 دوهفته نامه، 30 ماهنامه، 3 دو ماهنامه، 36 فصل نامه و 8 دوفصل نامه نیز در مازندران مجوز فعالیت دارند كه در مجموع تعداد رسانه های چاپی این استان را به 169 رسانه می رساند.
همچنین 120 رسانه الكترونیك برخط و 21 رسانه الكترونیك غیر برخط نیز در مازندران مجوز فعالیت دارند كه در مجموع 311 رسانه ثبت شده استان را تشكیل می دهند.
نكته قابل توجه این كه بر اساس شنیده ها تعداد زیادی تقاضا برای ثبت رسانه از مازندران هم اكنون در معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد و هیات عالی نظارت بر مطبوعات وجود دارد كه به مرور بر تعداد رسانه های ثبت شده استان خواهند افزود. گواه این موضوع نیز افزایش چشمگیر تعداد رسانه های استان در چند ماه اخیر است.
مازندران تا 21 فروردین امسال 265 رسانه ثبت شده داشت كه این تعداد در پایان خرداد امسال با لغو امتیاز 12 رسانه به دلیل فعالیت نداشتن و به استناد ماده 16 قانون مطبوعات، به 253 رسانه رسید. از دهه سوم خرداد تا پنجم تیر، تعداد رسانه های استان به 258 و تا 9 مرداد به 269 رسید. آمارهای معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد نشان می دهد كه تا 13 شهریور مجموع رسانه های استان به 282 رسانه افزایش یافت و در نهایت طبق آخرین آمارها تا 10 آذر، این تعداد به 311 رسیده است.
به عبارتی از خرداد امسال تا كنون 58 رسانه به جمع رسانه‌های استان افزوده شد كه رقم قابل توجهی محسوب می شود. این افزایش تعداد رسانه ها طبیعتا افزایش اثرگذاری آن ها در جامعه را نیز باید در پی داشته باشد، اما بسیاری از فعالان حوزه رسانه در مازندران بر این باورند كه با این افزایش تعداد، در مازندران اتفاقی كه انتظار می رفت رخ نداد و رسانه ها در فضایی خارج از آن چه كه موظف به انجام آن هستند، فعالیت می كنند.
** اوج گیری غیر حرفه‌ای ها
برخی فعالان حوزه رسانه نیز در استان بر این باورند كه افزایش تعداد رسانه‌ها در صورت نبود نظارت نه تنها نمی تواند كمكی به افزایش كیفیت آنها كند، بلكه سبب رشد غیرحرفه‌ای‌ها خواهد شد.
سید احمد حسینی از فعالان رسانه ای استان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تعدد رسانه هیچگاه لزوما به منزله افزایش كیفیت خروجی نیست و نخواهد بود؛ همان طور كه تعداد كم رسانه ها نیز لزوما به معنی ناتوانی آن بخش و نزول كیفیت نیست.
وی افزود: اگر نگاه به تعدد رسانه ها بر مبنای منفعت طلبی و پیشبرد اهداف شخصی باشد؛ آنچه در آینده نزدیك با آن مواجه خواهیم بود، افول قدرت رسانه ها و اوج گیری برخی رسانه نماها خواهد بود. از سویی دیگر افزایش تعداد رسانه به ورود هر یك از آنها به تمامی بخش‌هایی منجر می شود كه شاید كمترین آگاهی لازم نسبت به آن حوزه را هم نداشته باشند كه این امر پیامدهایی خواهد داشت.
**منافع اقتصادی و رسانه های وابسته
عده ای از فعالان رسانه ای استان معتقدند كه بخشی از میل گسترده برای دریافت مجوز رسانه ها در استان تنها به خاطر منافع سیاسی یا اقتصادی انجام می شود و از پشتوانه حرفه ای برخوردار نیست.
رضا شریعتی یكی از خبرنگاران مازندرانی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: امروز تأسیس رسانه در مازندران عمدتاً با اهداف صرفاً اقتصادی است، نه تنویر افكار عمومی و دغدغه توسعه مازندران. در بسیاری از نشریات هر چیزی به جز رسالت كاریشان دیده می شود؛ حتی معدود رسانه هایی كه انتظارات را به طور ضعیف برآورده می كنند، تعریف درستی از كار حرفه ای ندارند.
منتقدان افزایش بدون ضابطه و نظارت رسانه ها در مازندران، بر این باورند كه با روند موجود، رسانه‌ها و مطبوعات مازندران آینده خوبی ندارند. تبدیل شدن برخی رسانه ها و نشریات به بولتن ادارات، انتشار اخبار برای زمینه سازی دریافت آگهی و رپرتاژ، تیترفروشی، انتشار روزانه عكس های ژستیك و بزرگ از مدیران و مسئولان در صفحه اول و بی توجهی به مشكلات برای جلب نظر بعضی مدیران و فراهم شدن دریافت و جذب آگهی های دولتی برخی از دلایلی هستند كه این فعالان رسانه ای بیان می كنند.
گواه این ادعا نیز اقبال كم از نشریات استان و تیراژ پایین آنهاست؛ تیراژی كه هیچ آمار شفافی از آن وجود ندارد، اما مشاهدات و بررسی ها نشان می دهد بسیار اندك است. حتی شنیده می شود كه برخی نشریات استان در حد چند ده شماره چاپ می شوند تا فقط در ادارات توزیع شوند.
مهم ترین استراتژی رسانه ها و بویژه نشریات پرتعداد در مازندران برای بقا و ادامه مسیر جذب آگهی های دولتی است و به همین دلیل كسب نكات آموزشی و حرفه ای برای افزایش كیفیت فعالیت ها، كمتر در رسانه های مازندران مورد توجه قرار می گیرد.
این نقدها را می توان در اظهارات برخی دیگر از فعالان رسانه ای استان نیز به شكل های مختلف یافت.
مهدی گرزین كه مدیرمسئول یكی از نشریات و سایت‌های خبری در استان است، اعتقاد دارد در مازندران به خاطر عملكرد ضعیف رسانه های پرتعداد، اعتماد مردم نسبت به رسانه ها كاهش یافته و بعید نیست كه تا مدتی دیگر كانال ها و صفحات مجازی جای رسانه ها را حتی نزد مدیران هم بگیرند.
وی افزود: وقتی صحبت از رسانه می كنیم باید تعاریف اولیه ما از رسانه روشن باشد. نمی توان به داشتن 16 روزنامه استانی بالید، اما با تیراژی بسیار اندك فقط برای جذب رپرتاژ و آگهی از آن استفاده كرد. ما حتی در نقد سیاست های مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد هم خودسانسوری پیشه می كنیم. اگر رسانه صدای مردم نباشد، یعنی ما بر سر شاخه نشسته و مشغول بریدن آن هستیم.
** دو روی سكه
نقد به سیاست های چند سال اخیر وزارت فرهنگ و ارشاد در صدور مجوز رسانه ها تا كنون بارها در رسانه ها مطرح شده است.
به گفته سینا قربانی آملی خبرنگار و مدیرمسئول یكی از نشریات مازندران، روندی كه هم اكنون وزارت ارشاد در صدور مجوزهای رسانه پیش گرفته، یك معضل جدی و خطرناك را ایجاد كرده و رسانه ها را از مهم ترین هدف خود یعنی شكل دهی افكار عمومی و تبیین اندیشه های ملی و مذهبی دور كرده است.
این فعال رسانه ای در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مسئولان وزارت ارشاد بر این باورند كه هر چه تعداد رسانه ها بیشتر باشد، آزادی بیان نیز بیشتر خواهد شد و در این رقابت رسانه های غیر متخصص در نبرد با حرفه ای ها حذف می شوند؛ اما این موضوع فقط یك روی سكه است كه وزارت ارشاد آن را دید.
وی توضیح داد: روی دیگر سكه كه عمیق تر هم است، این است كه نبود بسترهای فرهنگی مناسب و نداشتن سواد رسانه ای مخاطبان در كشور دقیقاً اثر عكس روی این تاكتیك خواهد گذاشت و با افزایش بی ضابطه رسانه ها، افكار عمومی گمراه می شوند و منابع اصلی خود را شبكه های خارج از كشور قرار می‌دهند.
این ها اظهارات تعدادی از فعالان رسانه ای مازندران است، اما معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران نگاهی متفاوت به این موضوع دارد.
عباس زارع با بیان این كه موافق سیاست های وزارت فرهنگ و ارشاد مبنی بر افزایش تعداد رسانه هاست، به خبرنگار ایرنا گفت: چشم انداز این طرح مناسب است، زیرا رقابت بین رسانه ها برای بهتر شدن را ترسیم می كند. سیاست تعریف شده وزارت فرهنگ به شكلی است كه رسانه های تازه مجوز گرفته یا تازه تغییر وضعیت داده، تا مدتی مشخص نمی توانند از حمایت های دولتی برخوردار شوند. وی افزود: با این حساب اگر رسانه نتواند در این مدت در بخش بازاریابی و اقتصاد رسانه قدرتمند شود و روی پای خود بایستد، از حمایت برخوردار نمی‌شود، همان طور كه در تمام دنیا همین است. به همین دلیل با این سیاست جدید در صدور مجوزها موافقم.
** ایجاد فضای رقابتی برای رسانه ها
این مسئول از افزایش نظارت بر كیفیت رسانه ها به موازات افزایش صدور مجوز خبر داد و گفت : با افزایش تعداد رسانه‌ها، قطعا به واسطه محكم‌تر اجرا شدن ماده 16 قانون مطبوعات، لغو مجوز هم بیشتر اتفاق می‌افتد و افراد دیگری جایگزین می‌شوند، چرا كه ما نیز معتقدیم مسكوت ماندن فضا فساد به وجود می‌آورد.
معاون فرهنگی مطبوعاتی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران رقابتی شدن فضای مطبوعات را عامل افزایش كیفیت فعالیت آن ها دانست و افزود: در استان خودمان تا 10 سال پیش روزنامه هایی بودند كه امروز به خاطر فضای باز ایجاد شده برای فعالیت رسانه ها، از رقابت با هفته نامه ها هم عقب مانده اند و این اتفاق حاصل باز شدن فضای فعالیت برای رسانه هاست، چرا كه اگر فضا همچنان بسته می ماند، امروز شاهد چهره های جدید در عرصه رسانه نبودیم.
وی با بیان این كه ورود ایده های جدید در فضای رسانه، قدیمی ها را به حركت وادار می كند، گفت: وقتی برای دریافت مجوز رسانه تقاضا وجود دارد و هیأت عالی نظارت بر مطبوعات داریم كه متشكل از چهره‌های شاخص ملی هستند و صلاحیت را بررسی می‌كنند.
زارع با طرح این پرسش كه چرا نباید رسانه های جدید وارد شوند؟ ، افزود: رسانه ها صنف خدماتی نیستند كه بخواهیم معیار موقعیت مكانی یا سرانه ای داشته باشیم.
معاون اداره كل فرهنگ و ارشاد مازندران در پاسخ به این پرسش كه ورود غیر حرفه ای ها به این فضا چگونه قابل كنترل است، گفت: رقابت بین رسانه ها به خاطر فضایی است كه مخاطبان رقم می زنند به این معنی كه مخاطبان حق انتخاب دارند و این انتخاب بر اساس كیفیت رقم می خورد، در نتیتجه افراد و رسانه ها با هر نیتی كه وارد این عرصه شوند، باید ویترین كار را كه رسانه بودن آن است حفظ كنند و به همین دلیل ساختار حرفه ای رسانه را باید رعایت كنند.
زارع با این حال بخشی از چالش های موجود در فضای رسانه ای استان برای ورود غیرحرفه ای ها را ناشی از تعلل در تامین نیازها و زیرساخت ها مانند بیمه خبرنگاران دانست و گفت: خودمان هم در این بخش تقصیرهایی داریم، چرا كه نتوانستیم از نظر زیرساختی رسانه ها را تامین كنیم.
وی توضیح داد: برای نمونه بحث بیمه خبرنگاران و رسانه ها سال هاست كه وضعیت مشخصی ندارد و این نكات هم در مناسب عمل نكردن رسانه ها اثرگذار هستند.
به هر حال تعداد رسانه‌ها در مازندران با سرعت بیشتری نسبت به بسیاری از استان های دیگر رو به افزایش است و این موضوع موافقان و مخالفانی در مازندران دارد. منتقدان بر این باورند كه باید به همین میزان كه برای فعالیت رسانه ها مجوز صادر می‌شود، بر روند كیفی و حرفه ای بودن آن ها نیز نظارت شود تا به هویت كار رسانه ای در مازندران خدشه و آسیب وارد نشود و به مرور تعریف از فعالیت رسانه ای نزد جامعه و حتی مدیران تغییر نكند.
9927/1654
ساری- ایرنا- تعداد رسانه ها در مازندران طی یكی دو سال اخیر افزایش قابل توجهی یافت كه این موضوع به دلیل تحقق نیافتن آن چه كه از این افزایش تعداد انتظار می رفت، مورد انتقاد برخی فعالان این حوزه قرار گرفت.
