نامناسب بودن فضا و مبلمان شهری، معابر، خیابان ها، اماكن، تفرجگاه ها، ادارات و ارگان های مختلف از جمله مواردی است كه سد راه حضور اقشار كم توان از جمله معلولان در جامعه شده است.
امروزه مقوله مناسب سازی به مهمترین و نخستین دغدغه و مطالبه معلولان از مسئولان تبدیل شده چرا كه عدم توجه به این مهم علاوه بر اینكه حضور این افراد در جامعه را كاهش می دهد در بسیاری موارد فرد را دچار آسیب های روحی و روانی نیز می كند.
بی تردید افراد معلول و كم توان بخشی از نیروهای فعال هر جامعه ای را تشكیل می دهند بنابراین همانند سایر اقشار حق استفاده از امكانات، تجهیزات و تمام فرصت های موجود در جامعه را دارند.
بر همین اساس انتظار این قشر به عنوان شهروندان جامعه از مسئولان، یكسان سازی فرصت ها از طریق اصلاح محیط فیزیكی، فرصت های آموزشی، اشتغال، امكانات رفاهی، مسكن، خدمات اجتماعی و بهداشتی و حمل نقل است.
بر اساس آمارهای موجود حدود 10 درصد جامعه را افراد كم توان و معلول تشكیل می دهند كه برای حضور در اجتماع به خصوص تردد در معابر و اماكن عمومی با مشكل مواجه هستند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز كردستان به مناسبت هفته معلولان و با توجه به ضرورت مناسب سازی معابر شهری و فضاهای عمومی میزگردی را با حضور معاون توانبخشی سازمان بهزیستی كردستان، معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج و نمایندگانی از جامعه معلولان استان برگزار كرد تا از زوایای مختلف مسایل و مشكلات پیش روی این قشر از جامعه را مورد بررسی قرار دهد كه نظرات مهمانان شركت كننده در این میزگرد خبری را در زیر با هم می خوانیم.
** دسترس پذیری بحث اصلی قانون جامع حمایت از حقوق معلولان
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی كردستان گفت: قانون جامع حمایت از حقوق معلولان كه امسال به سازمان ها ابلاغ شد حاصل چندین سال فعالیت برای بروز كردن و تكمیل مسائلی كه در قانون قبلی مطرح شده بود است.
مژگان مشفق با بیان اینكه قانون قبلی 16 ماده بود و ضمانت اجرایی آنچنانی نداشت مسائلی كه نیازجامعه معلولان بود درآن نیامده بود، افزود: پس از كش و قوس های فراوان و چندین دوره عوض شدن نماینده ها و تصحیح و تعدیل آن، اردیبشهت امسال ابلاغ شد.
وی با اشاره به اینكه بحث اصلی قانون با موضوع دسترس پذیری شروع می شود، اظهار داشت: گام اول برای اجرای این قانون و یادآوری حقوق معلولان این است كه فرصت برابر را به افراد دارای نیاز ویژه یا افراد دارای ناتوانی بدهیم كه از مزایا و امكانات جامعه استفاده كنند.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی كردستان تاكید كرد: دسترس پذیری تمام ابعاد جامعه در بحث محیط فیزیكی، اطلاعات و سازمان ها را نیز در بر می گیرد و باید خدماتی كه در جامعه به مردم داده می شود به جامعه معلولان نیز ارائه شود.
وی یادآور شد: دسترس پذیری در حقیقت باید به صورت یك فرهنگ و زیرساخت در جامعه درآید و وقتی اینگونه نباشد مجبوریم با معماری دارای كم و كاست مواجه شویم لذا بحث مناسب سازی مطرح می شود.
مشفق اضافه كرد: در واقع مناسب سازی وقتی مطرح می شود كه در زمینه دسترس پذیری مشكل داریم لذا می خواهیم با انجام پاره ای از اقدامات این امكانات را به گونه ای تغییر دهیم كه افراد دارای نیازهای ویژه نیز بتوانند از آن استفاده كنند.
وی گفت: فضای شهری و ساختمان ها باید به گونه ای احداث شوند كه برای تمام افراد جامعه قابل استفاده باشد بر همین اساس است كه مناسب سازی در جوامعی كه از روز اول با این دیدگاه توسعه پیدا كرده اند، آنچنان مطرح نیست.
معاون امور توانبخشی بهزیستی كردستان تاكید كرد: لازم است معماری و طراحی ساختمان ها و فضاهای جدید با رعایت ضوابط و قوانین و قابل دسترس برای عموم افراد جامعه انجام شود.
وی افزود: در فصل دوم این قانون نیز تمام وزارتخانه ها و موسسات و نهادهای انقلابی و سازمان ها و وزارتخانه ها موظفند اماكن و خدمات خود را به گونه ای نظارت و طراحی كنند كه برای تمام افراد دارای معلولیت نیز قابل دسترسی باشد.
مشفق اظهار داشت: در واقع هم اكنون بستری داریم كه بتوانیم این قضیه را از راه قانونی پیگیری كنیم و در این راستا بازوی توانمند ما، انجمن های معلولان هستند.
وی یادآور شد: همچنین هر موسسه و ارگانی باید در بودجه سالیانه خود این مساله را پیش بینی كرده و به فعالیت هایی كه از طریق كمیته مناسب سازی یا شورای مناسب سازی اعلام و مصوب می شود، اقدام كند.
مشفق با بیان اینكه عزم راسخ در بین سازمان ها برای اجرای مصوبات وجود ندارد، گفت: هم اكنون كمیته های ما فعال است و مشكلات مطرح می شود اما مصوبات ابتر می ماند و در چم و خم كمبود اعتبار گیر می كند.
** عدم مناسب سازی مانعی برای حضور معلولان در جامعه
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی كردستان در ادامه با بیان اینكه امروزه مناسب سازی و دسترس پذیری به امكانات به مطالبه اصلی جامعه معلولان تبدیل شده است، افزود: عدم مناسب سازی در زمینه های مختلف مانع حضور معلولان در داخل اجتماع می شود.
وی اضافه كرد: امروز معلولان ما با حقوق خود آشنا شده و می گویند جامعه را برای ما مهیا كرده، قوانین را بدرستی اجرا و فرصت های برابر مهیا كنید كه در این صورت نیازی به حمایت های دیگران نداریم و خودمان را توانمند می كنیم.
مشفق گفت: براساس مستنداتی كه وجود دارد جامعه معلولان فوق العاده توانمند بوده و دارای انگیزه بالا برای نقش آفرینی در جامعه هستند و حتی در جاهایی به الگو و نمونه ای برای افراد عادی تبدیل شده اند.
وی تاكید كرد: برای اجرای كامل این قانون هم مناسب سازی و هم بقیه مواد آن باید از طریق تریبون هایی این قانون را به میان جامعه برسانیم.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی كردستان اظهار داشت: تمام گروه های جامعه نه فقط معلولان بلكه صاحبنظران و افرادی كه در سازمان های مختلف خدمت رسانی می كنند پیشنهادات خود را برای بهتر اجرا شدن این قانون باید ارائه دهند.
وی یادآور شد: سازمان بهزیستی آمادگی همكاری با ادارات و سازمان ها در رابطه با مواد قانون و شناسایی معلولان دارد تا این افراد بتوانند به حق مسلم و قانونی خود در جامعه برسند.
مشفق از همه آحاد جامعه خواست مناسب سازی محیط، اماكن و معابر برای استفاده عموم را وظیفه خود بدانند تا اقشار مختلف بتوانند از امكانات موجود به یك اندازه بهره ببرند.
** نبود اعتبار دولتی مانع اصلاح ساختار شهری
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج می گوید: اعتباراتی كه شهرداری دارد تنها بخشی به بحث اصلاح ساختار شهری و مناسب سازی معابر اختصاص می یابد كه البته نمی تواند تمام مشكلات را بر طرف كند.
لقمان حیدری افزود: نه تنها شهرداری سنندج بلكه سایر شهرداری ها تا زمانی كه كمك های دولتی نداشته باشند مكانیزم حركتی برای اصلاح حتی یك پارامتر مناسب سازی را نخواهند داشت.
وی گفت: مناسب سازی فقط پیاده رو نیست البته در قسمت های مختلف كارهای زیادی انجام شده اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم و هزینه ها و اعتبارات جوابگوی رفع مشكلات موجود نیست.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج تاكید كرد: موضوع مناسب سازی سمت و سویی مردمی به خود بگیرد و آحاد جامعه مكلف به رعایت برخی پارامترها در ساخت و سازهای خود شوند بسیار بهتر و مطلوب تر جواب می دهد.
وی اظهار داشت: ساماندهی برای معابر و مناسب سازی ویژه معلولان، اصلاح محیط و رفع موانعی كه در قسمت هایی از آن محیط وجود دارد همواره در دستور كار شهرداری قرار دارد.
حیدری اضافه كرد: هیچ شهرداری در حال حاضر و با توجه به وضعیت اقتصادی موجود نمی تواند سرفصل اعتبارش را فقط به یك پروژه اجرایی بدهد چرا كه باید در زمینه های دیگر نیز به رفع مشكلات مردم اقدام كند.
وی افزود: در قانون جامع حمایت از معلولان از شهرداری ها خواسته شده در مناسب سازی ساختمان های قدیمی كه پایان كار گرفته اند دخالت كند اما شهرداری به تنهایی نمی تواند این كار را پیش ببرد و نیاز است ngo های معلولان نیز خود وارد عمل شوند.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج یادآور شد: علاوه بر شهرداری ها، نظام مهندسی نیز در زمینه مناسب سازی محیط نقش اساسی دارد و باید بر احداث ساختمان های جدید برای رعایت ملاحظات تردد افراد معلول و كم توان نظارت كافی و دقیق داشته باشد.
** آحاد مختلف جامعه خود را مسئول مناسب سازی بدانند
حیدری در ادامه با تاكید بر اینكه تمام آحاد جامعه و مسئولان اجرایی باید خود را مسئول مناسب سازی محیط برای افراد دارای نیازهای ویژه بدانند، گفت: باید با همكاری همه بخش ها اماكن و ساختمان های اداری و غیراداری برای تردد معلولان مناسب سازی شود.
وی با بیان اینكه باید مكانیزیمی داشته باشیم كه ساخت و سازها در وقت خود كنترل شود تا در آینده دچار مشكل نشویم، افزود: در حال حاضر حدود 30 نفر از پرسنل شهرداری در حوزه نظارت بر ساخت و سازها و پایان كار فعالیت دارند ولی در بسیاری مواقع با كمبود نیرو و اعتراض مردم نیز در این بخش مواجه می شویم.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج اظهار داشت: هم اكنون ساماندهی معابر و فضاهای شهری برای معلولان بویژه نابینایان در كارگروه سیما و منظر شهری مطرح و در زمینه های مورد نظر تصمیم گیری می شود.
وی گفت: براساس برنامه ریزی های انجام شده بنا داریم برای پیشبرد بهتر برنامه های مناسب سازی از پتانسیل مستقیم مهندسین نقشه بردار سازمان نظام مهندسی استفاده كنیم و اگر ساختمانی از سوی آنان تایید نشود پایان كار به آن داده نشود.
حیدری تاكید كرد: برای نظارت بر ساختمان های جدیدالاحداث تیم بازرسی در شهرداری تشكیل شده و تلاش می شود در ساخت و سازها دسترسی تمام افراد جامعه بویژه معلولان در نظر گرفته شود.
** نبود معابر شهری مناسب، سیكل برگشت معلولان به جامعه را دچار مشكل می كند
كارشناس مناسب سازی سازمان بهزیستی كردستان نیز گفت: فردی كه یا به صورت مادرزادی یا حوادث دچار ضایعه جسمی می شود هزینه های زیادی برای رفع محدودیت ها صرف می كند تا بتواند به حداكثر توانمندی های خود رسیده و آماده وارد شدن به بطن جامعه شود.
امید حسین پناهی افزود: اگر مناسب سازی محیط در منزل و بیرون از منزل درست انجام نشده باشد سیكل برگشت فرد به درون جامعه دچار مشكل خواهد شد لذا باید ارگان های ذیربط در این زمینه فعالیت كرده و زمینه حضور معلولان در اجتماع را فراهم كنند.
** مناسب سازی مساوی با زندگی دوباره فرد معلول
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی كردستان نیز با بیان اینكه مشكلات مناسب سازی دقیقا دغدغه اصلی معلولان است، گفت: مناسب سازی یعنی دسترسی آسان در حالیكه معلولان هیچ دسترسی آسانی بر روی هیچگونه موارد زندگی روزمره خود ندارند.
سینا كریمی كردستانی افزود: مناسب سازی زندگی دوباره به فرد معلول می بخشد و امروزه علیرغم شعار معلولیت محدودیت نیست، فرد معلول در بسیاری زمینه ها محدود است و به نوعی او را محدود كرده اند.
وی اظهار داشت: معلولان جامعه به خصوص در استان كردستان و شهر سنندج در زمینه های مختلف ورزشی، درمانی، ناوگان حمل و نقل، دسترسی به ارگان ها، ادارات، تفرجگاه ها و حتی سرویس های بهداشتی با مشكل مواجه هستند.
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی كردستان با بیان اینكه در معابر شهری 100 درصد با مشكل مواجه هستیم، یادآور شد: هیچكدام از معابر شهری ما درست و اصولی مناسب سازی نشده و حتی تردد معلولان در پیاده روها و سواره روها نیز با مشكل روبرو است.
وی اضافه كرد: هیچ ایستگاه حمل و نقل مناسب سازی شده ای برای تردد معلولان در سطح شهر وجود ندارد و در كردستان خودروهای مناسب سازی شده شامل ون، اتوبوس و مواردی كه به معلولان خدمات ارائه دهد، نداریم.
كریمی با بیان اینكه نوار نابینایان صفر تا صد با مشكل روبرو است، گفت: زمانی هم كه چند متر نوار در خیابانی برای نابینایان انجام می شود ناقص بوده و انتهای آن به چاله یا تیر برق، ختم می شود.
وی اظهار داشت: وقتی در شهری مانند سنندج كه مركز استان است سالی یكبار شهردار عوض می شود دود اصلی آن به چشم معلولان می رود چون با این كار فعالیت هایی كه برای این قشر می خواهد انجام شود بدلیل تغییر نگاه مدیران ناقص باقی می ماند.
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی كردستان با انتقاد از اینكه چرا باید مطب پزشكی كه معلولان ضایعات نخاعی به او مراجعه می كنند در طبقات بالای یك ساختمان فاقد آسانسور باشد، گفت: این مشكلات به عدم نظارت كافی دستگاه ها و سازمان های ذیربط بر این ساخت و سازها بر می گردد.
وی افزود: تمام این موارد با زندگی معلولان درگیر است بخصوص معلولان حواشی شهرها كه با مشكلات مالی برای پرداخت هزینه های رفت و آمد مواجه هستند.
كریمی اضافه كرد: در حال حاضر مسیر تردد در بسیاری از ارگان ها و ادارات هنوز مناسب سازی نشده و معلولان نمی توانند برای بیان مشكلات خود به ایشان مراجعه كنند كه شهرداری ها، سازمان نظام مهندسی و مسكن و شهرسازی از جمله این دستگاه ها هستند.
وی یادآور شد: در میان تمام این مشكلات و موانع تاكسی ها نیز جزء بی اهمیت ترین قشر نسبت به معلولان هستند و بارها مشاهده شده حتی در روزهای بارانی حاضر به سوار كردن یك فرد معلول جسمی حركتی و یا موارد دیگر نشده اند.
** استفاده از ظرفیت معلولان در تمامی مباحث مربوط به مناسب سازی
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی كردستان در ادامه با بیان اینكه این استان 50 هزار نفر معلول زیرپوشش بهزیستی دارد، گفت: استانی با این تعداد معلول نیازمند مناسب سازی در زمینه های مختلف است.
وی افزود: برای پیشبرد برنامه های مناسب سازی لازم است كه از ظرفیت های خود معلولان و توانمندی های آنان نیز استفاده شود.
كریمی اظهار داشت: در كارهایی كه برای مناسب سازی انجام می شود سلیقه ای عمل شده و با اشتباهاتی همراه است بنابراین اگر خود معلولان در هنگام انجام مناسب سازی و پیاده سازی رمپ ها حضور داشته باشند مشكلات و اشتباهات بوجود نمی آید.
وی تاكید كرد: مسایل و مواردی در جامعه وجود دارد كه باید جنبه و قدرت قانونی به خود بگیرد و در بخش هایی نیز اجرایی شود چون وقتی قانون اجرا شود مشكلات تكرار نخواهد شد.
** رابطه تنگاتگ معلولیت با توسعه
یكی از روشندلان كردستانی نیز كه به عنوان نماینده جامعه معلولان استان در این میزگرد حضور یافته بود، معتقد است: بحث معلولان همراه با برخی مسایل جهانی شده و مدام اصلاحاتی بر روی تعریف معلول، كارهایی كه برای این قشر انجام می شود و نحوه دسترسی آنان به منابع و امكانات آن موضوع صورت می گیرد.
عبدالباقی روشنی افزود: امروز به این قشر معلول نمی گویند و آنان را تواناهای متفاوت می نامند یعنی با سایر افراد متفاوت بوده و دارای توانایی های دیگری هستند و در سطح خاص خود متخصص بوده و در برخی جاها به توجه نیاز دارند.
وی اظهار داشت: بحث معلولیت با توسعه رابطه تنگاتنگ دارد و اگر نگرش ما به معلولان صرفا افراد ضعیفی باشد كه در تمام مراحل زندگی نیازمند توجه هستند از این مرحله بیشتر رشد نخواهیم كرد.
این روشندل كردستانی تاكید كرد: اگر ذهنیت ها و دیدگاه ها در رابطه با معلولان تغییر نكرده و مسئولیت پذیری هایمان آینده نگرانه نباشد همانگونه كه در بسیاری مسایل مشكل داریم در این زمینه نیز پیشرفتی حاصل كارمان نخواهد شد.
**ضرورت تسهیل گری برای معلولان در تمامی زمینه ها
نماینده جامعه معلولان استان كردستان در ادامه با بیان اینكه مناسب سازی دارای مفهوم بزرگتری با عنوان دسترس پذیری است، گفت: دسترس پذیری یعنی تمام افراد جامعه معلول و غیر معلول باید به امكانات، فرصت ها و منابعی كه در جامعه وجود دارد، دسترسی داشته باشند.
وی اظهار داشت: در سطح استان و كشور اقداماتی توسط ارگان های زیربط در زمینه دسترس پذیری امكانات برای معلولان انجام شده اما منقطع و جسته و گریخته بوده است.
روشنی افزود: در زمینه دسترس پذیری در تمام زمینه ها باید تسهیل گری برای معلولان انجام شود و تمام ادارات و ارگان ها درگیر آن باشند.
این روشندل كردستانی گفت: در جایی یك بار برای همیشه كاری انجام می شود و وقتی به اتمام رسید تازه مشكلات نمایان می شود و این مساله ناشی از نبود برنامه جامع و كامل است.
وی اضافه كرد: در برنامه پنجم یا ششم توسعه قرار بود هر برنامه و طرح عمرانی یك پیوست فرهنگی و اجتماعی داشته باشد و حقوق معلولان نیز در آن پیوست در نظر گرفته شود اما طرح ها بدون رعایت این موارد اجرا می شود.
** قانون جامع میثاق مشترك مردم، دولت و معلولان است
نماینده جامعه معلولان كردستان در ادامه قانون جامع حمایت از معلولان را میثاق مشترك مردم، دولت وجامعه معلولان دانست و گفت: در این قانون باید چالش ها كارشناسی تر پیگیری شده و بر روی میثاق های مشترك كار انجام شود.
وی اظهار داشت: این قانون هرچند نواقصی نیز دارد اما باید اجرایی شود و در فرآیند اجرایی شدن در صورت لزوم آن را زیر نقد برده و بر روی نواقص آن كار شود.
روشنی با بیان اینكه امروز نیاز جامعه معلولان از نیازهای صرف حمایتی تغییر كرده است، افزود: امروز معلولان خواستار رسیدن به حق و حقوق قانونی و جایگاه اجتماعی خود كه در قانون جامع به ان تاكید شده هستند.
وی یادآور شد: براساس این قانون برنامه ریزی های شهری و توسعه باید به گونه ای تعریف شود كه تمامی آحاد جامعه به یك اندازه به آن دسترسی داشته باشند.
این روشندل كردستانی اضافه كرد: مسئولان ارشد باید رویه ای در استان ایجاد كنند كه سایر مسئولان با ادامه این مسیر از توانایی و استعداهای معلولان به درستی بهره ببرند.
وی همچنین به نقش رسانه ها در این زمینه به عنوان جهت دهنده حركت فكری و فیزیكی جامعه اشاره كرد و گفت: یكی از عناصری كه می تواند جامعه را نسبت به قانون حمایت از معلولان آگاه كرده و به رفع مشكلات این قشر كمك كند رسانه ها هستند.
** توانمند سازی معلولان به توانمندسازی جامعه جهانی كمك می كند
نماینده جامعه معلولان كردستان با اشاره به اینكه توانمندسازی معلولان به توانمندسازی جامعه جهانی كمك می كند، افزود: برای رسیدن به توسعه پایدار، تا سرمایه اجتماعی و فرهنگی تقویت نشود همچنان اقشاری از پیشرفت طرد می شوند.
وی اظهار داشت: وقتی چند درصد ازجامعه را قشر معلول و یا همان تواناهای متفاوت تشكیل می دهند بنابراین باید بستر برای نقش آفرینی این افراد در جامعه فراهم شود و بی شك نداشتن دغدغه روحی و روانی قشری از جامعه موجب پیشرفت آن خواهد شد.
روشنی گفت: در تمام كشورهای پیشرفته دنیا شهردار مسئول شهر است و حتی جاهایی كه برون سپاری می شود نیز حرف آخر را شهردار می زند اما درجامعه ما تمام قضیه در اختیار یك ارگان ذیصلاح نیست لذا تنها برای قسمتی می تواند پاسخگو باشد و همین امر موجب برآورده نشدن انتظارات می شود.
وی با بیان اینكه معلولان در زمینه های مختلف دیگری همانند مسكن و اشتغال با مشكل مواجه هستند ابراز امیدواری كرد، از وضع قوانین دست و پاگیر بدون در نظر گرفتن نظر معلولان پرهیز شده و با همكاری و هماهنگی و برنامه ریزی اصولی مشكلات این قشر كاهش یابد.
امید می رود مسئولان و متولیان امر و تمامی اقشار مختلف جامعه خود را در قبال افراد معلول و كم توان مسئول دانسته و با یكسان سازی فرصت ها زمینه حضور هر چه بیشتر این قشر در جامعه و استفاده انان از امكانات موجود را فراهم كنند.
از 12 تا 19 آذر با عنوان هفته معلولان نامگذاری شده است.
7348
سنندج - ایرنا - مقابل ورودی یكی از ادارات روی ویلچر نشسته، پوشه سبز رنگی در دست دارد، بدنبال راهی برای ورود به ساختمان است اما تلاشش هر بار به بن بست می رسد، ناچار نگاهش را به سمت عابران پیاده می چرخاند تا شاید كمكش كنند آری این قصه پر غصه هر روز بسیاری از معلولان است.
