زیست اجتماعی جنبش دانشجویی

این گزاره اگر چه یك شوخی بود، اما اشتراك گذاشتن آن از سوی برخی از فعالان سیاسی به ویژه آنهایی كه زمانی در جمع دانشجویان سخنرانی های پُر شور داشتند، بعید بود.
در این گزاره نوشته بود، 'روز دانشجو ؛ روز بیكاران آینده گرامی باد ' و این گزاره در برخی از موارد نیز از سوی افراد سلبریتی و بازیگران سینما و تلویزیون به مرور در صفحه های اجتماعی به اشتراك گذاشته شد.
از سوی دیگر برخی از فعالان سیاسی - دانشجویی كه زمانی خود در راس تشكیلات دانشجویی بودند، در صفحه های توئتیری خود مدعی شدند كه ' 16 آذرماه در حد و اندازه برگزاری یك جشن و استند آپ كمدی یا پخش و اكران فیلم ها تنزل یافته است'.
عده ای نیز پا را فراتر گذاشته و با نقد تند به جریان های دانشجویی با هر دیدگاه و طیف سیاسی مدعی شده اند ' دانشگاه ها به دبیرستان های مختلط تبدیل شده است و خبری از جنبش دانشجویی در دانشگاه ها نیست'.
این افراد سیاسی مدعی شده اند كه جنبش دانشجویی به دلیل اینكه دسترسی مردم به اطلاعات و اگاهی آنان بیشتر از گذشته شده است و با ' جامعه آگاه' روبرو هستند، دیگر كاركرد مرجع بودن گذشته را ندارد و تنها یك اسم از آن باقی مانده است.
حالا باید پرسید این افراد چگونه، به سنجش دانشگاه ها و جنبش دانشجویی می پردازند و ملاك آنها برای قیاس جریان این دوره با دوره گذشته چیست؟
این عده تاكنون بیان نكرده اند كه برای آنها دانشجوی تراز جنبش دانشجویی چگونه باید رفتار كند، آیا مگر نه این است كه جنبش دانشجویی یك تعدیل كننده در رفتارهای اجتماعی است.
جنبش دانشجویی در همه دوران ها با فراز و فرودهایی همراه بوده است اما هرگز اصالت خود را از دست نداده است و به عنوان یك جنبش مطالبه گر حتی در قالب برگزاری جشن و استند آپ كمدی نیز این روحیه را برای خود ضروری دانسته است.
زیست اجتماعی جنبش دانشجویی، اكنون یك زیست دانشگاهی - فرادانشگاهی است، آنها در ابتدا به دنبال شبكه سازی دورن دانشگاهی و سپس بیرون از دانشگاه هستند و دیگر نمی توانند به همان تعداد دانشجویان تشكیلاتی بسنده كنند.
در این زیست ، جنبش دانشجویی سعی كرده است تا رویكرد مردم پایه خود را حفظ كند، چه اینكه در یكی دو دهه اخیر در ماه های عزاداری سید و سالار شهیدان و آیین های مذهبی دیگر ، پرچم جنبش را در بیرون از دانشگاه علم می كنند تا فصل تعطیلی دانشگاه ها،
آنها را دچار رخوت و سستی نكند.
اما در نهایت ، كارشناسان سیاسی بر این عقیده اند كه ملاك پویایی جنبش دانشجویی را باید با همان امكاناتی كه در اختیار دارند سنجید و اگر این جنبش پویاتر از گذشته نیست باید آن را در زیست اجتماعی این جنبش جست و جو كرد.
اینكه بسیاری از دانشجویان در شبكه های اجتماعی برای خود دارای تربیون هستند و هر دانشجویی هرگاه بخواهد از طریق شبكه های اجتماعی به بیان و تبیین دیدگاه های خود می پردازد ، اما این تك گویی و تك رویی ها نمی تواند به انسجام جنبش اصیل دانشجویی كمك كند؟
به عقیده كارشناسان ، مطالبات و دغدغه های دانشجویان در دوران جدید تغییر كرده است چرا كه در دوره ای، آرمان دانشجویان احساسی و غریزی بود و به شكل رمانتیك، احساسی و افراطی مسائل سیاسی را دنبال می شد.
در دوره ای آرمانخواهی غریزی در بین جنبش دانشجویی وجود داشت و كنش سیاسی و اعتراضی براساس احساسات و غریزه بود.
در زمان حاضر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عقلانیت جنبش دانشجویی و دانشگاه نسبت به گذشته افزایش یافته است و این جنبش پی برده است كه جنبش دانشجویی حزب سیاسی و پیاده نظام سیاسیون نیست.
دانشجویان نیز اعتقاد دارند كه جنبش دانشجویی، مستقل است و نباید به دنبال احزاب در دانشگاه ها باشد و وظیفه آن، آگاهی بخشی در جامعه است و فرق جنبش دانشجویی با احزاب این است كه جنبش به دنبال قدرت نیست، ولی احزاب به دنبال قدرت گرفتن هستند.
عده ای نیز با رد این نظرها عقیده دارند كه، اگر دانشجویان از آگاهی بخشی به جامعه غفلت كنند و دردهای مردم را ندانند از جامعه دور می افتند.
برای بررسی و تحلیل جنبش دانشجویی باید دید كه امكاناتی كه در اختیار جنبش دانشجویی قرار گرفته ، چقدر است و بر اساس این امكانات، آن را تحلیل كرد.
مسوولان باید برای شكوفایی دانشگاه، نگران جنبش دانشجویی نباشند و اجازه دهند در فضا دانشگاه به نقد و نقادی بپردازند.
جنبش دانشجویی دارای یك حافظه تاریخی و زیست اجتماعی است كه باید آن را به عنوان هویت جنبش دانشجویی مورد تاكید قرار داد و نگاه واقع بینانه به این جنبش داشت.
آرمانگرایی و عقل گرایی دو ركن اصلی جنبش دانشجویی است و راهبرد جنبش دانشجویی منافع ملی است و نباید این جنبش درگیر حاشیه ها شود.
آسیب شناسی جنبش دانشجویی نیازمند یك بحث تحلیلی است و كاركرد جنبش دانشجویی با جنبش های قشری، صنفی و موضوعی متفاوت است.
مطالبه گری، استكبار ستیزی ، ظلم ستیزی، آرمانگرایی، عقلگرایی و پرسشگری و نقادی از ویژگی های بارز جنبش دانشجویی است و اینها در زیست دانشجویی نهفته است هر چند برای این زیست گاهی مورد نقد قرار می گیرند.
جنبش دانشجویی به دلیل اینكه دارای جوهره جوانی است، دارای خاستگاه آرمانگرایانه است اما باید آرمانگرایی و عقل گرایی در كنار هم قرار گیرد.
در جنبش دانشجویی منافع صنفی نمی تواند بر منافع ملی و جمعی و همگانی غلبه كند و در جنبش دانشجویی اگر آرمانگرایی و عقلانیت با یكدیگر تراز نباشد ، این جنبش دچار آسیب می شود و در دوره ای آرمانگرایی صرف به این جنبش صدمه وارد كرد.
جنبش دانشجویی نمی تواند نقش احزاب را ایفا كند و جانشین احزاب در دانشگاه ها باشد.
در دوره ای به دلیل خلاء فعالیت احزاب، جنبش دانشجویی نقش احزاب را ایفا كرد كه این به جنبش دانشجویی آسیب زد.
به عقیده جریان شناسان جنبش دانشجویی، یكی از ویژگی های جنبش دانشجویی، ارتباط بین مردم و نخبگان دانشگاهی است كه هیچ جریان دیگری این كاركرد را ندارد و نقد باید ذیل تراز عقل گرایی و واقع گرایی نمود داشته باشد و جنبش دانشجویی، منتقد رفتارهای پوپولیستی و غیرعقلانی است.
به گزارش ایرنا، 16 آذرماه سالروز شهادت سه دانشجوی تهران ، مصطفی بزرگ‌نیا و احمد قندچی و مهدی شریعت‌رضوی ، هنگام اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیكسون معاون رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده آمریكا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، آذر 1332 است.
2097