سایه اختلافات و دشمنی ها بر نشست شورای همكاری خلیج فارس

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، قرار است سی و نهمین نشست سران شورای همكاری خلیج فارس امروز (18 آذر ) در عربستان 'گشایش یابد. این نشست در شرایطی برگزار می شود كه عربستان، بحرین، امارات و مصر از 15 خرداد سال 1396 با متهم كردن قطر به حمایت از تروریسم روابط خود را با قطر قطع كرده و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی خود را به روی دوحه بسته اند.
نشست پیشین این شورا در آذر ماه سال گذشته در كویت برگزار شد اما سران عربستان، امارات و بحرین به دلیل حضور امیر قطر این نشست را تحریم كردند.
پادشاه عربستان چند روز پیش با اعزام «عبداللطیف الزیانی» دبیركل شورای همكاری خلیج فارس به دوحه از امیر قطر برای حضور در نشست سران شورای همكاری دعوت به عمل آورد. هنوز مشخص نیست كه قطر به دعوت پادشاه عربستان پاسخ خواهد داد یا نه و اگر نظر مثبتی به این دعوت داشته باشد با چه سطحی از مقام‌های دیپلماتیك در آن حاضر می‌شود.
«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امورخارجه قطر اخیرا در نشست شورای روابط خارجی آمریكا گفت شورای همكاری نقش و تاثیرگذاری گذشته خود را از دست داده است و نمی توان چشم اندازی برای تغییر و بهبود این شرایط تصور كرد و این ناراحت كننده است.
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن در گزارشی به قلم «بشیر البكر» نوشت: شهر ریاض یكشنبه میزبان نشست دوره ای شورای همكاری خلیج (فارس) است. این نشست در شرایطی برگزار می شود كه آثار جنایت قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد سعودی و ادامه محاصره قطر از سوی عربستان و متحدانش بر این نشست سایه انداخته است. با وجود اینكه عربستان سعودی از رهبران كشورهای عضو شورای همكاری خلیج فارس دعوت به عمل آورده است تا اینگونه وانمود كند این نشست در شرایط عادی برگزار می شود، اما همه شاخص ها نشان می دهد این نشست در شرایط سخت و پیچیده ای برگزار می شود و این شرایط هر روز به سوی وخامت بیشتر پیش می رود.
'در شرایطی كه سازمان شورای همكاری خلیج فارس به دلیل سیاست های نسنجیده عربستان و امارات از خلاهای بزرگی رنج می برد انتظار نمی رود كه پیشرفت بزرگی در این نشست رخ دهد. ابوظبی و ریاض با تحریم و محاصره قطر در سال گذشته ضربه ای را به قوانین و منشورهای این سازمان وارد كرده اند. آنها همه سازوكارها را برای تسلیم سازی سیاسی و اقتصادی دوحه به كار گرفتند. اما دوحه توانست این دسیسه ها را خنثی سازد. پیامدهای ناشی از این تصمیم به طور آشكار در نشست شورای همكاری خلیج فارس كه سال گذشته در كویت برگزار شد، دیده شد. تا زمانی كه محاصره قطر ادامه داشته باشد نمی توان امیدوار بود كه اوضاع شورای همكاری خلیج فارس بسامان شود. ریاض و ابوظبی به سیاست محاصره و حمله رسانه ای علیه قطر ادامه می دهند.'
روزنامه «العربی الجدید» افزود: ماجرای قتل خاشقجی نشان داد كه رویكرد ریاض و ابوظبی برای سراسر منطقه خطرناك است. شاخص ها به طور آشكار نشان می دهد كه عربستان سعودی با برگزاری این نشست در ریاض تلاش می كند بر روی رسوایی های «محمد بن سلمان» ولیعهد این عربستان پس از قتل خاشقچی سرپوش نهد. پادشاه عربستان با برگزاری این نشست تلاش می كند حمایت هایی را برای فرزند خود كه روزهای سختی در انتظار وی هستند فراهم كند. همچنین سعودی ها با برگزاری این نشست می خواهند این پیام را به خارج برسانند كه هنوز هم كنترل شورای همكاری خلیج فارس را در اختیار دارند. این در حالی است كه آنان در توهم به سر می برند و نقش عربستان به دلیل سیاست های نسنجیده ولیعهد این كشور در منطقه و جهان كم رنگ شده است.
روزنامه «اخبار الخلیج» امارات نیز در گزارشی به قلم «عبدالله الایوبی» با عنوان «نشست شورای همكاری در میان سندان سعودی و چكش قطر» نوشت: عرستان در حالی یكشنبه میزبان نشست شورای همكاری خلیج فارس است كه اوضاع منطقه و بین المللی بسیار سخت و پیچیده است. منطقه از جمله كشورهای عربی طی یك دهه با بی ثباتی روبرو هستند و تحولات امنیتی دهه های گذشته از جمله حمله عراق به كویت و جنگ آزادسازی كویت و حمله آمریكا به عراق آثار ناگواری بر اوضاع كشورهای عربی و شورای همكاری خلیج فارس بر جای گذاشته اند.
'طی دهه های گذشته روند شورای همكاری خلیج فارس از چالش ها و موانع به دور نبوده است اما خطرات داخلی شورای همكاری خلیج فارس و اختلاف كشورهای شورای همكاری خلیج فارس با قطر موضوعاتی است كه روند این شورا را با تهدید روبرو می كنند. این دومین نشست شورای همكاری خلیج فارس پس از بحران قطر است. این در حالی است كه در نشست سال گذشته كه در كویت برگزار شد اعضای آن نتوانستند این بحران را حل یا شدت آن را كاهش دهند. اكنون هم افق روشنی برای حل این بحران دیده نمی شود و می توان گفت این بزرگترین چالشی است كه پیامدهای منفی در روند شورای همكاری خلیج فارس به دنبال خواهد داشت. اگرچه تشكیل شورای همكاری خلیج فارس بارقه امیدی برای شهروندان كشورهای عربی با هدف ایجاد رژیمی برای پاسخگویی به آرمان های آنان در همگرایی بیشتر بود اما حركت این سازمان بسیار كند بود و در بیشتر زمان ها در جا زده است. این سازمان نتوانسته است سازوكار كارامدی را برای حل اختلاف میان اعضا به وجود آورد.'
تارنمای شبكه خبری «الجزیره» قطر هم دراین خصوص نوشت: به باور مردم قطر، كشورشان نیاز به عضویت در این سازمان را ندارند و خارج شدن قطر زیانی به این كشور نخواهد رساند. اظهارات چندی پیش شیخ «تمیم بن حمد ال ثانی» امیر قطر كه در آن گفته بود ادامه بحران در روابط عربستان و متحدان آن با قطر نشان داد كه شورای همكاری خلیج فارس در تحقق اهداف و آرمان های مردم كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با شكست روبرو شده نشان می دهد كه قطر در سطح رسمی و مردمی از این سازمان ناخرسند است. این سازمان پیش از آنكه به 40 سالگی برسد به پیری رسیده است. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر هم پیش از این گفته بود شورای همكاری خلیج فارس قدرت تاثیر گذاری خود را از دست داده و دور از ذهن است كه این سازمان در وضعیت كنونی بتواند در آینده نقشی را بازی كند.
تارنمای الجزیره اضافه كرد: ناظران معتقدند كه اظهارات مقامات قطری نشان می دهد آنها این پیام را به جهانیان ارسال كرده اند كه آینده شورای همكاری خلیج فارس مبهم است. «ماجد الانصاری» استاد جامعه شناسی سیاسی معتقد است كه نشست شورای همكاری خلیج فارس تنها پروتكلی سالانه است كه به شكل دوره ای برگزار می شود و عربستان از این شورا بیشترین سود را برده است. او معتقد است كه این نشست تغییر واقعی در روابط كشورهای شورای همكاری خلیج فارس به وجود نخواهد آورد و میان این كشورها بی اعتمادی وجود دارد كه تحرك عربستان و امارات در مرزهای عمان و یمن این بی اعتمادی را تقویت كرده است.
'الانصاری معتقد است كه مسوولیت سامان دهی شورای همكاری خلیج فارس به طور اساسی بر عهده عربستان است، اما این كشور به دلیل انزوای ناشی از ماجرای قتل خاشقچی در این زمینه ناتوان است و پیش بینی می شود مشكلات عربستان در ماه آینده با شكل گیری كنگره جدید در آمریكا وخیم تر شود. او احتمال فروپاشی شورای همكاری خلیج فارس را داد و گفت در شرایطی كه مشكلات در میان اعضای این سازمان به طور بی سابقه ای افزایش یافته و این اختلاف در میان مردم این كشورها هم سرایت كرده است پیش بینی می شود این سازمان از هم فروپاشد. مخالفت اعضای این سازمان با هرگونه گفت و گو هم اوضاع را بدتر كرده و سبب شده است كه این مجلس به رژیمی پوچ و بی ارزش تبدیل شود.'
روزنامه «البیان» امارات در گزارشی به قلم «لیلی بن عدنه» نوشت: رهبران كشورهای شورای همكاری خلیج فارس روز یكشنبه در ریاض گردهم می آیند تا مسیر 39 سال كار مشترك را تكمیل كنند. این كار مشترك شامل همكاری در زمینه های اقتصادی، سیاسی و نظامی و رویارویی با چالش های منطقه ای و بین المللی و تضمین امنیت، صلح و ثبات و فراهم كردن رفاه برای شهروندان است. عمق روابط دینی و فرهنگی از ویژگی برجسته كشورهای شورای همكاری خلیج فارس است.
به ادعای البیان، تحلیلگران معتقدند كه سی و نهمین نشست شورای همكاری خلیج فارس اقدامی مهم در تكامل این شورا است و همكاری راهبردی میان كشورهای شورای همكاری را تقویت خواهد كرد.
تارنمای «الرویة» امارات هم در گزارشی از قول «فاطمه سعید الشامسی» مدیر دانشگاه سوربون در ابوظبی عنوان داشت: نشست شورای همكاری خلیج فارس فرصتی برای همسو كردن تلاش ها با هدف ایجاد راه حل برای چالش هایی است كه منطقه را هدف قرار گرفته و امنیت، سلامت و دستاوردها را تهدید می كند. كشورهای شورای همكاری خلیج فارس امیدوارند كه این نشست فرصتی برای همگرایی كشورها باشد و خواسته ها و اهداف منطقه را در اولویت قرار دهد. این نشست با چالش های بسیاری روبرو است اما مردم منطقه معتقدند كه رهبران مقدار زیان هایی كه در نتیجه غرور، لجباری و خود بزرگ بینی متوجه منطقه می شود درك می كنند.
نشریه «البلاد» عربستان هم بدون هیچ گونه اشاره ای به دخالت های ریاض در امور داخلی كشورهای منطقه مدعی شد: عربستان با جایگاه منطقه ای و بین المللی خود عمق راهبردی دیگر كشورهای شورای همكاری خلیج فارس به شمار می رود و برای تحقق اهداف شورای همكاری خلیج فارس نقش كارآمدی دارد. این كشور در عرصه داخلی و خارجی برای تقویت همكاری مشترك با هدف خدمت و رویارویی با چالش هایی كه اعضای شورای همكاری خلیج فارس با آن دست و پنجه نرم می كنند، تلاش كرده است. موضع گیری های حمایتی عربستان از روند شورای همكاری خلیج فارس از تمایل شدید این كشور به كشورهای عضو شورای همكاری و مردم این كشورها ناشی می شود. عربستان با رهبری خود برای عمق بخشی به همكاری ها در شورای همكاری خلیج فارس در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كمك كرده است.
پژوهشم **9278**1552