كوچه و خیابان های شهر به پاركینگ های عمومی تبدیل شده، خودروهایی رنگارنگ و مدل به مدل كه گاه تصور می كنی قدم در نمایشگاه بزرگ خودرو گذاشته ای.
اگر پیش از این خیابان های پرترد شهر كه سازمان و ادارات در آن قرار داشتند، مملو از خودرو بود، اكنون این معضل به سطح كوچه ها و محلات سرایت كرده است به گونه ای كه كمتر كوچه ای دیده می شود كه از وجود این ارابه آهنی در امان باشد به همین دلیل بسیاری از ساكنان خانه ها در مقابل در خانه هایشان با نصب تابلویی، می نویسند، « جلوی پاركینگ پارك نكنید»، « پارك ممنوع» یا « پارك = پنجر». در چنین شرایطی در طول شبانه روز بسیاری از افراد با یكدیگر درگیر می شوند و گاه كار به نزاع و كلانتری كشیده می شود.
د راین آشفته بازار دیگر مهم نیست كه خودروی خود را چگونه و كجا پارك كرده ای، آیا در تردد شهروندان ایجاد مشكل كرده ای یا نه؟ مهم این است كه كارت راه بیفتد.
به آن شهروندی كه خودرواش را در میان صف های طولانی به زور جای می دهد، كاری نداریم، اینكه جلوی تابلوهای «پارك اكیدا ممنوع»، پل، ایستگاه اتوبوس و در مدرسه و آموزشگاه پارك می كند هم كاری نداریم، معضل از آن جایی شروع می شود كه در خیابان ها، به ویژه خیابان های كم عرض، صف های دوم و گاه سوم برای پارك خودرو، تشكیل می دهند و با قیافه ای حق به جانب می گویند، «جای پارك نیست، كار واجب دارم...»
نبود فرهنگ شهرنشینی و به تبع آن نبود فرهنگ رانندگی در كلانشهرها، در كنار نبود خدمات و تاسیسات مرتبط، مشكلات را مضاعف كرده است. آن زمانی كه صنعت خودروسازی پیشرفت می كرد، چه كسی فكرش را می كرد كه خیابان ها مملو از انبوه خودروها شود و حتی زیستگاه انسان ها را تحت تاثیر قرار دهد، زیستگاهی كه باید محلی برای آمد و شد و زندگی باشد، با پارك خودروها نفسگیر شده است چرا كه پارك هر خودرویی مساحتی از راه های شهری و معابر را به خود اختصاص می دهند.
تولید هر خودرو و ورود آن به شهر علاوه بر ایجاد ترافیك و آلودگی هوا، مشكلات دیگری را نیز بوجود آورده است كه از عمده ترین آن می توان به نبود پاركینیگ اشاره كرد.
كم عرض بودن معابر محلی در كلانشهرهایی مثل تهران و پارك كردن خودروها در همین معابر، مشكلات بسیاری را برای شهروندان به وجود آورده است كه لازم است مدیریت شهری با ایجاد پاركینگ های طبقاتی و عمومی در این زمینه چاره اندیشی كنند.
كارشناسان شهری معتقد هستند كه اعتبار هر شهری بستگی به خدمات و تأسیساتی دارد كه اساس سكونت‌گاه های شهری را تشكیل می دهند. هر چه كیفیت ارائه این خدمات بهتر باشد، زندگی در آن راحت تر و هزینه زندگی برای شهروندان كمتر خواهد بود از سوی دیگر چنانچه این خدمات در مكان های مناسب و به اندازه كافی باشد، از هزینه های اقتصادی و زمانی ساكنان به نحو محسوسی كاسته خواهد شد.
مشكل پارك خودرو ناشی از ناهمخوانی سرعت سرسام آور تولید خودرو و روند تدریجی توسعه زیر ساخت‌های شهری است كه مشكلات متعددی در شهرهای پرجمعیت ایجاد می‌كند كه از جمله آنها، معضل جای پارك است.
برخی كارشناسان این حوزه معتقدند كمبود محل مناسب برای پارك خودرو، فقط به شهر تهران محدود نمی شود و دغدغه مشترك مسئولان شهری و مردم در بسیاری از كلانشهرهای جهان است. بر این اساس برخی كشورها علاوه بر دریافت جریمه، هزینه هایی برای پارك خودرو از شهروندان دریافت می كنند تا به راحتی قانون را زیر پا نگذارند، مانند «لندن» كه گفته می شود هزینه یك جای پارك در این شهر گاهی حتی از قیمت یك خانه هم بیشتر است.
* مهاجرت به كلانشهرها و تبدیل خیابان ها به پاركینگ
در این بین مردم نیز حرف هایی برای گفتن دارند، از نبود پاركینگ و نبود زیر ساخت ها گرفته تا آلودگی هوا و ترافیك.
علی مرادی مردی حدود 60 ساله بیش از 20 سال است كه در خیابان های تهران به شغل رانندگی مشغول است. او می گوید: وضعیت تهران روز به روز بدتر از گذشته می شود، با افزایش جمیعت پایتخت شاهد افزایش خودرو هستیم، هر چه بر میزان وسائل نقلیه عمومی افزوده شود، گویا فایده ای ندارد، كوچه و پس كوچه های تهران تبدیل به پاركینگ شده و رفت و آمد عابران پیاده و خودروهای دیگر را دچار مشكل كرده است.
وی ادامه می دهد: تصور كنید بابت هر خانواده ای كه به جمعیت كلانشهرهایی مثل تهران افزوده می شود، حداقل یك خودرو نیز افزوده می شود، به نظر من باید فكری به حال كنترل جمیعت تهران كرد، باید تناسبی بین جمیعت، امكانات و خدمات وجود داشته باشد. بارها شده كه برای انجام یك كار كوچك یك ساعت دنبال جای پارك بودم اما جای پاركی پیدا نكرده ام.
* تعطیلات آخر هفته و معضل پاركینگ
زهرا نوری، كارمند یكی از سازمان های دولتی است او نیز می گوید: در طول هفته كار می كنیم و آخر هفته می خواهیم با خانواده بیرون برویم تا حال و هوای اهل خانه عوض شود، به عنوان مثال پنجشنبه ها كه بیرون می رویم ساعت ها در ترافیك هستیم، ترافیك آن قدر سنگین است كه واقعا كلافه می شویم از زمانی كه طرح زوج و فرد در روزهای پنجشنبه برداشته شد این وضعیت بدتر شد، وقتی هم كه به مقصد می رسیم باید ساعت ها دنبال جای پارك بگردیم در نهایت خسته می شویم و به خانه بر می گردیم.
او از مسئولان خواست در این زمینه تدبیری اندیشیده شود تا با دیدن نمای شهر لذت ببریم نه اینكه از نظر بصری خسته و كلافه شویم، به جای اینكه به اطرف نگاه كنیم و از وجود درخت و گلكاری های خیابان ها لذت ببریم تا چشم كار می كند، شاهد پارك خودروها هستید آن هم خودروهایی كه دوبله و گاه سوبله پارك می كنند.
* پارك خودروی كاركنان سازمان ها در كوچه پس كوچه های محلات
اكرم فدایی، شهروند یكی از محلات قدیمی تهران می گوید: منزل ما در اطراف بیمارستان و شهرداری قرار گرفته است، كارمندان این ادارات خودروهای خود را در كوچه ما پارك می كنند، علاوه بر كارمندان، ارباب رجوع ها هم اضافه شده اند، وقتی ساعت 7 صبح بیرون از خانه می آیید، می بیند كوچه مملو از خودروهایی است كه به هم چسبیده شده اند به گونه ای كه راهی برای تردد نداریم.
وی ادامه می دهد: ما پاركینگ نداریم، اگر برای انجام كاری با خودروی خودمان بیرون برویم وقتی برگردیم اصلا جای پارك نیست، بارها شده، كاركنان این سازمان ها خودروهای خودروی خود را دوبله پارك كرده، رفته اند سركارشان و ما سرگردان در كوچه، منتظر می مانیم تا صاحب خودرو بیاید و خودرواش را جا به جا كند تا خودروی خودمان را حركت دهیم. بارها این مشكل را به مسئولان محلی اطلاع داده ایم تا با ساخت پاركینگ برای كاركنان خود، مشكل ما را حل كنند اما متاسفانه حدود 10 یا 12 سالی است كه وضعیت این گونه است و هر روز بد و بدتر می شود.
* بارها دوبله یا سوبله پارك كرده ام
علی مردی حدود 35 ساله و شغلش آزاد است، می گوید: بارها دوبله و حتی سوبله پارك كردم و جریمه هم شدم، وقتی ساعت ها دنبال جای پارك می گردم و جایی پیدا نمی كنم تا خودروام را پارك كنم آن هم برای انجام یك كار چند دقیقه ای، مجبور می شوم، خودرم ام را دوبله پارك كنم، از طرفی مسئولان مدام می گویند از وسایل نقلیه عمومی استفاده كنید، اما خودشان از وسایل نقلیه عمومی استفاده نمی كنند.
او می افزاید: تهران را به محل اجرای طرح های زود و فرد و طرح ترافیك تبدیل كرده اند اما مسئولان خودشان به راحتی از طرح استفاده می كنند و از خط ویژه رد می شوند، نمی دانند وسایل نقلیه عمومی ما چه شرایطی دارد و جوابگوی این جمیعت نیست، نمی دانند ترافیك چیست و پیدا نكردن جای پارك یعنی چه.
وی ادامه می دهد: یك بار سوار بی آر تی یا مترو شوند، ببینیم، می توانند شرایط موجود را تحمل كنند یا در ترافیك های سنگین گیر كنند یا دنبال جای پارك بگردنند، باید خودشان را جای مردم بگذارند، طرح بدهند و خودشان هم اجرا كنند.
* شرایط احداث پاركینگ‌های عمومی
كلانشهرهایی چون تهران نیازمند احداث پاركینگ های عمومی زیادی هستند. در این زمینه نیازمند مشاركت بخش خصوصی هستیم. شهرداری شرایطی را برای احداث پاركینگ های عمومی تعیین كرده است. به غیر از اختصاص بخشی از سرمایه، شرایط دیگری نیز برای احداث پاركینگ عمومی مورد نیاز است كه شاید بسیاری از سرمایه‌گذاران، به دلیل ناآگاهی نسبت به آن از احداث این مراكز سر باز می‌زنند.
قانونی كه شهرداری برای صدور مجوز احداث پاركینگ های عمومی بدان استناد می‌كند، بدین قرار است كه تأمین و احداث تمام پاركینگ‌های مورد نیاز طبق ضوابط مصوب كمیسیون ماده (5) شهر تهران تعیین شده در پروانه‌های ساختمانی هر یك از كاربری ها، برای تمام ساختمان‌ها و در همه پهنه‌ها الزامی است و صدور هر گونه عدم خلاف یا گواهی پایان كار، منوط به تأمین همه پاركینگ‌های مورد نیاز، در همان ساختمان یا در پاركینگ‌های مشاعی با فاصله حداكثر 250 متر خواهد بود.
تبصره (9) این قانون می گوید: تعداد پاركینگ‌های مورد نیاز برای ساختمان‌ها و مجتمع‌هایی كه از كاربری‌های مختلف برخوردارند، بایستی برابر مجموع تعداد حداقل پاركینگ های لازم برای هر یك از كاربری ها طبق ضوابط، محاسبه و تأمین شود.
همچنین بر اساس تبصره (10) این قانون، همه ادارات، ارگان‌ها، سازمان‌ها، نهادها، مؤسسات و شركت‌های دولتی و غیردولتی، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های بزرگ و ساختمان‌های با عملكردهای گوناگون كه مراجعان زیادی دارند، در زمان احداث یا تجدید بنا یا ساماندهی فضاهای خود، ملزم به تأمین پاركینگ مورد نیاز مراجعان بر اساس ساعات و روزهای اوج مراجعات، علاوه بر نیاز خود طبق ضوابط، و حداكثر در یك برنامه پنجساله در همان ساختمان یا در پاركینگ‌های عمومی اطراف، تا شعاع 250 متر است.
بر اساس تبصره تبصره (11) نیز احداث پاركینگ مازاد بر ضوابط، در قطعات و پلاك‌های همه پهنه‌های شهر تا سقف دو برابر پاركینگ‌های مورد نیاز هر واحد در طبقات زیرهمكف (منفی)، بدون الزام به رعایت سطح اشغال و بدون محاسبه در تراكم ساختمانی مجاز و مشروط بر حفظ درختان موجود در ملك، مجاز است.
در محلات، بافت‌ها یا عرصه‌هایی كه به هر علت، امكان تأمین پاركینگ در ساختمان‌های مسكونی موجود و احداثی وجود ندارد (و ضوابط آن به تصویب كمیسیون ماده 5شهر تهران خواهد رسید)، شهرداری تهران موظف است، ترتیبی اتخاذ كند تا در كنار عرصه های مذكور و در فاصله هایی تا شعاع 250 متر، پاركینگ‌های عمومی و ترجیحا به صورت مشاعی و با حق انتقال و واگذاری به اشخاص جهت پلاك های كه طبق ضوابط قابلیت تأمین پاركینگ ندارند، با مشاركت بخش خصوصی و مصرف‌كنندگان محلی ایجاد و احداث شود.
گفته می شود كلانشهری چون تهران به بیش از هزار و 500 پاركینگ نیاز دارد حال باید پرسید با این حال آیا احداث پاركینگ با شرایط ذكر شده از سوی شهرداری، شدنی است؟
* توقف دوبله خودرو مشمول اعمال قانون می شود
رحیم ساعد، جانشین پلیس ترافیك شهری پلیس راهور در گفت و گو با خبرنگار انتظامی ایرنا گفت: توقف دوبله خودروها با حضور راننده یا بدون حضور او و سرنشین، مشمول اعمال قانون می شود و با تخلف توقف در محل پارك ممنوع، برخورد می شود.
وی ادامه داد: همواره طبق تدابیر اتخاذ شده برای روان‌سازی ترافیك در معابر شهر تشدید برخورد با تخلفات ساكن به ویژه پارك دوبل و توقف در محل های ممنوعه در دستور كار ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی قرار دارد. مأموران پلیس راهنمایی و رانندگی با حضور در معابر اصلی و فرعی، نسبت به اعمال قانون خودروهای متخلفی كه اقدام به توقف در محل های ممنوعه همچون پارك ممنوع یا به شكل دوبل گاه سوبله خودروی خود را پارك می كنند، اقدام خواهند كرد.
سرهنگ ساعد افزود: علاوه بر معابر اصلی كه حضور ماموران پلیس راهور در آن افزایش می‌یابد، شماری از ماموران در معابر فرعی نیز حاضر شده و با تخلف پارك دوبله برخورد می كنند چرا كه در مواقع مختلفی دیده شده كه بار ترافیكی در یك معبر فرعی به خیابان اصلی كشیده شده و سبب اخلال در ترافیك می‌شود.
وی اضافه كرد: علاوه بر حضور گشت های محسوس و نامحسوس پلیس در معابر، در برخی محل ها به خصوص در معابر پرترافیك، از خودرو مكانیزه ثبت تخلفات ساكن نیز استفاده می شود.
به گفته وی، دستگاه های كنترل مكانیزه دوربین دار كه روی خودروهای پلیس راهور نصب شده نیز با گشت زنی در سطح شهر، تخلف توقف حاشیه ای و ساكن (پارك دوبله و غیرمجاز) خودروها در سطح كلانشهرها را برای اعمال قانون ثبت و ضبط می كنند.
سرهنگ ساعد گفت: این خودروهای مكانیزه علاوه بر ثبت تخلف پارك حاشیه ای و دوبله خودروها، توقف غیرمجاز در معابر دارای پاركومتر را نیز برای اعمال قانون، ثبت می كنند و تخلفات ثبت شده توسط این خودروها از طریق پیامك به رانندگان و مالكان خودرو اعلام می شود. استفاده از این خودروهای مكانیزه سرعت و دقت ثبت تخلفات را نیز افزایش داده است.
وی تاكید كرد: توقف در حریم تابلوهای توقف مطلقا ممنوع، توقف در حریم تابلوهای ایستادن ممنوع، توقف در ابتدا و انتهای پیچ‌ها، روی پل‌ها، حریم تقاطع‌ها، توقف غیرمجاز در ایستگاه‌های وسایل نقلیه عمومی (اتوبوس و تاكسی)، توقفات دوبله و هر نوع توقفی كه باعث سد معبر یا اختلال در عبور و مرور می شود و توقف وسایل نقلیه غیرمجاز در ایستگاه‌های مخصوص بارگیری و تخلیه بار از جمله تخلفاتی است كه توسط این سیستم مورد اعمال قانون قرار می گیرد.
سرهنگ ساعد ادامه داد: در سیستم كنترل مكانیزه پارك حاشیه‌ای با استفاده از خودرو، از دوربین پلاكخوان منصوب بر روی خودرو برای كنترل پاركینگ‌های عمومی، كنترل خودروهای سرقتی، خودروهای دارای خلافی یا نظارت بر حركت منظم در خیابانها در برخی كشورهای اروپایی استفاده شده است. مبنای قانونی سامانه جدید كنترل مكانیزه پارك حاشیه‌ای ماده ۱۵ قانون رسیدگی به تخلفات است كه با بكارگیری خودروهای مجهز به دوربین‌های ثبت تخلف، اجرا شد.
به گفته وی، خودروهای كنترل مكانیزه توان حركت یكنواخت را در خیابانها دارند و ابزار اصلی نظارت بر انواع پارك های حاشیه‌ای است. این خودروها با میانگین سرعت ۲۰ تا۳۰ كیلومتر بر ساعت (با توجه به حجم ترافیك محل و توقفات در تقاطع‌ها) توان نظارت بر حدود 1400 محل پارك مجهز به پاركومتر و700 پارك غیرمجاز را در ساعت دارا است. حركت با این سرعت این امكان را به دوربین می‌دهد كه ضمن تصویربرداری، پلاك اتومبیل را شناسایی و شماره آن را ذخیره كنند.
سرهنگ ساعد، در عین حال به معضل كمبود پاركینگ های عمومی و طبقاتی در سطح كلانشهرها اشاره كرد و از شهروندان خواست از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده كنند چرا كه خودروهای تك سرنشینی در سطح شهر زیاد است و در این شرایط باید فرهنگ استفاده از وسائل نقلیه عمومی را در خود نهادینه كنیم.
* مردم تخلفات را گزارش دهند
سردار تقی مهری، رئیس پلیس راهور نیروی انتظامی نیز از راه اندازی سامانه موبایلی بازرسان پلیس راهور خبر دادهو از مردم خواسته تا تخلفات رانندگی را گزارش دهند.
وی از ویژگی های سامانه ثبت تخلفات خودرو را گزارش گیری از فعالیت های صورت گرفته، سرعت در عمل و ثبت تخلف عنوان كرد و افزود: بازرسان نامحسوس این سامانه تحت آموزش قرار گرفته و این سامانه یك برنامه برای تسری در ارسال ثبت گزارشها است. بازرسان نامحسوس از خود مردم هستند و برابر قانون این افراد دارای مدرك كارشناسی به بالا و آموزش دیده و به صورت بصری گزارش های خود را اعلام می كنند.
مهری افزود: در گذشته این تخلفات به صورت قبض ارسال می شد اما اكنون به صورت موبایلی ارسال می شود و بازرسان با مردم برخورد مستقیم ندارند فقط گزارش می دهند و تخلف را با تلفن همراه پیامك كرده و پلیس هزینه آن را پرداخت می كند.
وی اظهار داشت: در این سامانه بازرسان نامحسوس 9 كد تخلفاتی را رصد و اعلام می كنند.
* میزان جریمه های توقف ممنوع و پارك دوبله
بر اساس قانون راهنمایی و رانندگی، جریمه تخلف در محل ایستادن ممنوع یا مطلقا ممنوع در كلانشهرها و جاده های بین شهری 400 هزار ریال، سایر شهرها 300 هزار ریال و روستا و راه های روستایی 100 هزار ریال است.
توقف دوبله در محل ایستادن ممنوع در كلانشهرها و جاده های بین شهری 500 هزار ریال، سایر شهرها 400 هزار ریال و در روستا و راه های روستایی 200 هزار ریال است.
همچنین توقف دوبله در معابر در كلانشهرها و جاده های بین شهری 30 هزار ریال، سایر شهرها 200 هزار ریال و روستا و راه های روستایی 100 هزار ریال است.
گزارش از معصومه نیكنام
اجتمام * 9105 * 3063
تهران- ایرنا- طول و عرض خیابان ها پر شده از انواع خودروها، گاه چنان نزدیك به هم پارك شده اند كه باید صف خودروها را دور بزنی تا راه باریكی برای عبور پیدا كنی، فاجعه زمانی است كه صف خودروهای پارك شده، دو یا سه صفه می شود، صف هایی طولانی و نفس گیر.
