آلودگی خاك كشاورزی مازندران، نزدیك به مرز بحران

به گزارش خبرنگار ایرنا، كارشناسان و دست اندركاران تحقیقاتی و آموزشی كشاورزی و منابع طبیعی مازندران روز دوشنبه در همایش روز جهانی پاسداشت خاك، نسبت به روند تخریب و فرسایش خاك استان ابراز نگرانی كرده و بر لزوم مدیریت منابع آب و خاك با هدف جلوگیری از فرسایش خاك و نابودی ان در استان تاكید كردند.
آنان تخریب و آلوده كردن خاك در اثر رها شدن انواع ضایعات، پسماندها و فاضلاب شهری و روستایی، مصرف سموم و كودهای شیمیایی و فعالیت های صنعتی را به عنوان مهمترین آسیب های تهدید كننده حیات خاك مازندران، نگران كننده دانستند.
طبق آمارهای رسمی روزانه سه هزار و 100 تن زباله در مازندران تولید می شود كه همچنان عمده آن در 28نقطه جنگلی استان دپو و دفع می شود.
ذكر این نكته مهم است كه همچنان صدها تن زباله در گوشه و كنار مناطق ساحلی و جنگلی استان رها شده و با گذشت زمان شیرابه این حجم زباله وارد رودخانه ها و از آنجا وارد زمین ها و محصولات كشاورزی و دریا می شود.
محققان حفاظت محیط زیست و كشاورزی مازندران در این همایش، ادامه بی توجهی و رها سازی زباله ها در طبیعت، دفع غیر بهداشتی زباله و نفوذ شیرابه ها به خاك و آب های زیر زمینی و همچنین ورود انواع فاضلاب های شهری و صنعتی به زمین را عامل تخریب و فرسایش خاك برشمردند.
بر پایه آمار رسمی، وسعت كشور شامل 165 میلیون هكتار است كه از این میزان 51 میلیون هكتار اراضی قابل كشت و 18.5 میلیون هكتار اراضی در چرخه كشت است.
از آنجاییكه استان مازندران با سهم حدود نیم میلیون هكتار اراضی كشاورزی زراعی و باغی در چرخه كشت،سالانه حدود هفت میلیون تن انواع محصولات كشاورزی تولید و به بازارهای مصرف عرضه می كند و نقش مهمی درامنیت غذایی كشور دارد و لذا توجه به خاك و حفاظت از زمین به عنوان مهمترین بستر تولید ضروری است.
سرپرست مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی مازندران در این همایش گفت كه نتایج تحقیقات بر روی 95هزار هكتار زمین كشاورزی مركزی استان نشان می دهد كه آلودگی خاك به لحاظ فلزات سنگین زیر حد بحران است اما با توجه به تنوع تولیدات محصولات كشاورزی در استان باید به حفاظت خاك بیشتر توجه شود.
محمود رضا رمضانپور با بیان اینكه مدیریت زباله ها، دفع فاضلاب های صنعتی و شهری و مصرف سموم كشاورزی در استان باید در بین مردم به درستی صورت بگیرد، اضافه كرد: البته بررسی ها و آزمایشات مختلف دانشگاه علوم پزشكی و استاندارد نشان می دهد كه باقی مانده سموم در هیچ یك از محصولات كشاورزی مازندران وجود ندارد.
وی درعین حال هشدار داد كه خاك بستر تولید پایدار محصولات كشاورزی مازندران است و اینكه در خاك آلوده محصولات كشاورزی ناسالم تولید شود، محتمل است.
وی توضیح داد: خاك آلوده به طور طبیعی مواد غذای آلوده را وارد چرخه غذایی انسان می كند، بنابراین سالم نگه داشتن این عنصر مهم زیستی، از اهمیت زیادی برخوردار است.
سرپرست مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی مازندران با بیان اینكه اكنون دانش فنی تولید محصولات ارگانیك در بین محققان و كارشناسان كشاورزی استان وجود دارد، گفت: با توجه به اینكه برنج گل سر سبد تولیدات محصولات كشاورزی استان است، از سال 95، در 10 هكتار از زمین های شالیزاری نكا تولید ارگانیك برنج اغاز شده است.
وی با اشاره به اینكه شبدر برسیم به عنوان كود آلی در كشت ارگانیك برنج استفاده می شود، ادامه داد: استفاده از حشرات مفیددر مقابله با آفات نیز از روش های بیولوژیكی در تولید برنج ارگانیك است.
مازندران 230 هزار هكتار زمین شالیزاری دارد و سالانه با تولید بیش از یك میلیون و 50 هزار تن برنج سفید ، 42درصد برنج مورد نیاز كشور را تامین می كند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری نیز در این همایش به اهمیت استفاده صحیح از ضایعات و باقی مانده محصولات كشاورزی و دفع درست آن با هدف حفظ خاك كشاورزی در مازندران اشاره كرد و گفت: سوزاندن كاه وكلش شالی ، كلزا و گندم صدمات جدی بر ساختار خاك وارد می كند.
محمد صادق زاده به افزایش دمای هوای كره زمین و نقش بهره برداران محصولات كشاورزی در نحوه استفاده از زمین اشاره كرد و ادامه داد: نباید به خاك و هوا با سوزاندن ضایعات كشاورزی و ایجاد كربن صدمه وارد كنیم.
هر سال شمار زیادی از شالیكاران به رغم هشدارهای متعدد كارشناسان برای انجام كشت دوم برنج، كاه و كلش را به آتش می كشند كه علاوه بر آلودگی هوا ناشی از دود سیاه، میكرواورگانیزم و مواد آلی خاك را از بین برده و به حاصلخیزی خاك نیز صدمه جدی وارد می كنند.
این استاد دانشگاه علوم كشاورزی ساری به فرسایش خاك در اثر سیلاب در مازندران اشاره كرد و ادامه داد: با توجه به رخنه خشكسالی در استان و پائین رفتن آب حفره های زیر زمینی، می توان با تهیه طرح ها، سیلاب را برای تغذیه آب های زیر زمینی هدایت كرد.
صادق زاده ورود انواع فاضلاب های شهری و صنعتی به زمین را از دیگر عوامل تخریب و فرسایش خاك در استان مازندران دانست و گفت: بررسی ها نشان می دهد كه تالاب ها عامل اصلی پالایش آلاینده ها هستند و صد البته باید بر اساس برنامه جامع این كار صورت بگیرد.
** اجرای عملیات حفاظتی خاك در 20 هزار هكتار زمین های كشاورزی مازندران
ریس سازمان جهاد كشاورزی مازندران به اهمیت آموزش و اجرای خاك ورزی حفاظتی به عنوان یكی از برنامه های محوری كشاورزی استان اشاره كرد و گفت: امسال 20 هزار هكتار از زمین های كشاورزی با اجرای عملیات حفاظتی خاك زیر كشت كلزا و گندم رفته است.
عزیزالله شهیدی فر بدون اعلام آماری، فرسایش و تخریب خاك كشاورزی استان را نگران كننده توصیف كرد و افزود: خاك‌ورزی حفاظتی روشی نوین برای جلوگیری از فرسایش و به هم خوردن توازن و تعادل مواد موجود در خاك با به كارگیری شیوه های علمی در كاشت، داشت و برداشت محصول است كه در دستور كار قرار گرفته است.
یكی از مزیت های خاك ورزی حفاظتی مقابله با خشكسالی است زیرا این كوشش سبب می‌شود تا بقایای گیاهان پیشین درون خاك، به شكل یك كود گیاهی خوب برای زمین درآید و زمین را به شكل یك اسفنج ظرفشویی درآورد و در نتیجه آب باران و شبنم راحت‌تر در زمین فرو می‌ رود و كمك بسیار بزرگی برای مقابله با خشكسالی و كم‌آبی می كند.
وی دانشگاه، كارشناسان كشاورزی، محققان و بهره برداران را مسئول حفاظت از خاك كشاورزی مازندران دانست و ادامه داد: در حالی كه با تدبیر دولت جلوی تغییر كاربری غیر مجاز در استان به درستی گرفته شده و به ندرت انجام می شود، اما رها شدن زباله ها ، ورود انواع آلاینده های ناشی از فاضلاب شهری و صنعتی و در برخی مواقع مصرف سموم كشاورزی از دغدغه های جدی در حفاظت از خاك استان است.
شهیدی فر، كشت گلخانه ای و كشاورزی حفاظتی را از برنامه های توسعه ای و پایدارتولیدات محصولات كشاورزی در مازندران عنوان كرد و اظهار داشت: امروز به گواهی انجام آزمایشات مختلف دانشگاه علوم پزشكی و استاندارد ،تولیدات محصولات كشاورزی استان سالم و عاری از سموم است.
وی چگونگی عملیات شخم و شیار و استفاده از ماشین آلات متناسب با زمین های زراعی و باغی در دشت و زمین های شیب دار استان را مهم دانست و گفت: برای كاهش مصرف آب و حفظ ساختار خاك نباید از تراكتورهای غلات در شالیزارهای استان استفاده شود و بر اساس تصمیم سازمان ممنوع است.
**هزینه احیاء خاك هر هكتار زمین 50هزار تا 500هزار دلار
معاون حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینكه هزینه احیاء خاك هر هكتار ناشی از آلودگی، تخریب و فرسایش 50 تا 500هزار دلار تخمین زده می شود، افزود: همه باید قدر محیط زیست استان را بدانیم و از آن به درستی استفاده كنیم.
محمود علی ركنی با بیان اینكه آلودگی زیست محیطی مازندران در اثر مشكلات تولید، جمع آوری و دفع زباله همچنان یك دغدغه جدی استان است، ادامه داد: تولید سالانه 200میلیون متر مكعب فاضلاب شهری و صنعتی و مصرف 2.5میلیارد متر مكعب آب كشاورزی كه با انواع آلاینده ها همراه است، خطری جدی علیه آب و هوا و خاك استان است.
وی زمان تولید یك سانتیمتر خاك را 100سال دانست و بیان داشت: اگرچه در سال های اخیر به تفكیك زباله از مبداء و ایجاد كارخانه كمپوست و زباله سوز در استان توجه شده است، اما هر روز تاخیر در اجرای این طرح ها ،یعنی نزدیك شدن به مرز بحران آب و خاك استان است.
پنجم دسامبر برابر با چهاردهم آذر به عنوان روز جهانی خاك نام گذاری شده است و شعار امسال هفته گرامیداشت خاك ' خاك مهم ترین بستر مدیریت منابع آب در جهان' است و به همین مناسبت امروز دوشنبه همایشی در ساری برگزار شد.
6990/1899