ركورد سالمندی تا 1430

می گویند كشور با شتاب تندی به سمت سالمندی پیش می رود و به عبارتی همان نسلی كه روزگاری كلاس های درس 50 نفره را تجربه كردند و شاهد موج وحشتناك متقاضیان ورود به دانشگاه و بعد هم بیكاری و نبود شغل بوده اند تا 30-20 سال آینده به كهنسالی می رسند و این یعنی پیر نسلی در انتظار جامعه ایرانی است. باید بگوییم سالمندی یكی از مراحل مهم زندگی است و بحث سالمندان و موضوعات پیرامون آن یكی از موارد جدی در قرن حاضر است؛ امری كه كشورهای پیشرفته دنیا سال‌هاست به آن پرداخته اند و پژوهش های
بسیاری پیرامون آن انجام داده اند تا جایی كه طبی به نام طب سالمندی و تخصصی به همین نام هم در دانشگاه ها ایجاد كرده اند اما این مهم كمتر در كشور ما مورد دغدغه دولتمردان و مسئولان واقع شده و بهتر كه بگوییم از این مرحله مهم زندگی و لزوم آماده سازی جامعه برای آن غفلت شده است.
براساس مطالعات انجام شده و به روایت آمار ها از سال 1395 تاكنون رشد جمعیت سالمندی با جهش روبه رو بوده است، چنانچه در سرشماری سال 1395 از جمعیت 79 میلیونی كشور 7 میلیون و 414 هزار و 91 نفر یعنی 9/28 درصد سالمند بوده اند و جمعیت فعلی سالمندان ایران حدود 5/9 درصد جمعیت كل كشور را تشكیل می دهد و پیش بینی می‌شود این روند با همین شدت ادامه یابد و درصد سالمندان كشور تا سال 1430 ، به بیش از 30 درصد برسد. بر اساس این پیش بینی در سال 1430 درصد جمعیت سالمند در ایران از میانگین جهان و حتی آسیا هم بیشتر خواهد بود چنانچه از هر سه نفر، یك نفر سالمند خواهد بود و این بدان معناست كه درصد سالمندی تا 30 سال آینده در ایران ركورد خواهد زد.
مطابق آنچه گفته شد پیر نسلی در انتظار جامعه ایرانی است و مسلما اگر جامعه آمادگی های لازم برای مواجه با این برهه را نداشته باشد سالمندان با شرایط سختی مواجه خواهند شد.
اگر بخواهیم به مشكلات سالمندان در جامعه بپردازیم نخست باید محیط را به عنوان مهمترین مولفه ای كه یك فرد كهنسال با آن مواجه است در نظر بگیریم و اذعان كنیم كه شرایط محیطی در كشور ما خیلی برای نگهداری و زیست كهنسالان محیا نیست؛ از آلودگی های صوتی و شرایط ترافیك و دود و دم شهر ها و كلانشهر ها گرفته تا كمبود مراكز درمانی و متناسب با نیاز سالمندان و حتی خدمات بهد اشتی و درمانی ارزان برای فردی كه حالا به سن پیری رسیده و ممكن است حتی بیمه و حقوق بازنشستگی هم نداشته باشد! هر چند همان فردی هم كه بیمه دارد خیلی از نیاز های درمانی دوران كهنسالیش مانند توانبخشی و فیزیوتراپی و مراقبت در منزل توسط بیمه تامین نمی شود.
سالمندان تنها؛ دغدغه ای رو به افزایش
به گفته كارشناسان امر علاوه بر مسئله تامین مالی و مبحث سلامت كه همیشه در راس مشكلات سالمندان قرار دارد، مسئله مسكن و نگهداری هم امر مهمی است چرا كه این روزها با توجه به دغدغه های كاری فرزندان اغلب سالمندان خصوصا بعد از فوت همسر، تنها زندگی می كنند و غالبا فردی برای نگهداری و توجه به سلامتشان ندارند. هر چند بند 7 سیاست‌های جمعیتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری درباره فرهنگسازی برای احترام و تكریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و كار لازم برای بهره‌مندی از تجارب وتوانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب تاكید دارد و بند 15 سیاست‌های كلی خانواده ابلاغی مقام معظم رهبری نیز مربوط به اتخاذ روش‌های حمایتی و تشویقی مناسب برای تكریم سالمندان در خانواده و تقویت مراقبت‌های جسمی و روحی و عاطفی از آنان است اما هنوز تا رسیدن به فرهنگ مورد نظر فاصله بسیاری وجود دارد.
واقعیت انكارناپذیر جامعه كنونی!
با این حال افزایش جمعیت سالمندان، واقعیت انكارناپذیر جامعه كنونی ماست و در واقع هشداری برای توجه بیشتر به مسائل این جمعیت رو به رشد است. مسائلی چون نبود حمایت‌های اجتماعی، نداشتن شغل و نقش اجتماعی، مخارج زندگی و به ‌ویژه هزینه‌های بهداشتی‌ درمانی سرسام‌آور ازجمله مواردی است كه لزوم توجه بیشتر به این قشر از جامعه را نمایان می‌سازد چنانچه براساس آمارهایی كه پیش از این عنوان كردیم همچنین پیش‌بینی بخش جمعیتی سازمان ملل در سال 2002 بر مبنای فرض رشد حد متوسط طی دهه‌های 2040 و 2050، حدود 25 درصد از كل جمعیت ایران در گروه‌های سنی بالای 60 سال خواهند بود.
نزدیك به یك ‌چهارم از جمعیت ایران در دهه‌های آتی سالمند خواهند بود و این تازه آغاز ماجرا است چرا كه سالمندان مشكلات اجتماعی و بهداشتی بسیاری خواهند داشت چنانچه در گام اول در برابر بیماری‌ها بیشتر آسیب ‌پذیرند. در واقع زمانی كه افراد مسن‌تر می‌شوند، خطر بسیاری از بیماری‌های مزمن در آن‌ها افزایش می‌یابد لذا افزایش مخارج بهداشتی و درمانی را به همراه دارد؛ سازمان بهداشت جهانی نیز در گزارش خود بیشترین بار بیماری‌های مزمن از قبیل سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی را در سنین بالاتر می‌داند.
نبود برنامه ریزی و تشدید مشكلات
دكتر «احمد دلبری» رئیس انجمن علمی سالمندشناسی و طب سالمندان پیش از این در مصاحبه‌ای گفته است: «چنانچه دولتمردان برنامه ریزی دقیقی برای دوران سالمندی نداشته باشند، قطعا كشور در آینده ای
نه چندان دور با معضلات جدی و بحرانی‌تری روبه‌رو می شود.»
وی با اشاره به مشكلات عدیده‌ای كه سالمندان با آن مواجه خواهند بود به مسئله سلامت به عنوان یكی از مهمترین آنها اشاره كرده و افزوده است:
« بیماری های قلبی - عروقی، سكته مغزی، آرتروز، كمردرد، آلزایمر و افسردگی، دیابت، سقوط و زمین خوردن
از جمله بیماری ها و سندروم های شایع دوران سالمندی است كه بخش زیادی از آنها قابل پیشگیری و درمان هستند.» دلبری گفته است: « اگر چه بیماری های دوران سالمندی را نمی توان حذف كرد ولی با برنامه ریزی از پیش تعیین شده و برنامه های پایش سلامت می توان بخشی از بیماری های دوران سالمندی را كاهش داد یا آنها را به تعویق انداخت.
چنانچه در راس بیماری های زنان سالمند می توان به پوكی استخوان اشاره كرد. این بیماری عوارضی بسیار جدی مانند شكستگی های كمر، لگن و اندام ها را به دنبال دارد اما برنامه ریزی
برای چكاپ سالانه سلامت در زنان سالمند بسیار كمك كننده است.»
رئیس انجمن علمی سالمندشناسی و طب سالمندان ایران، نیاز اصلی و تهدید جدی در سالمندان را به جز مسائل بهداشتی و درمانی مسائل اجتماعی از جمله تنهایی و انزوای آنها دانسته و معتقد است:« در میان جامعه، زنان سالمند 20درصد كاهش عملكرد جسمی شدید دارند ولی 80 درصد آنها سالم هستند، به نحوی كه از عملكرد جسمی، روانی و اجتماعی قابل قبولی برخوردارند و نیاز به خدمات اجتماعی دارند.»
نگهداری از سالمندان؛ ایران 70 سال عقب‌تر از دنیا
بر اساس نتایج مركز آمار ایران و آنچه گفته شد جمعیت سالمندان در ایران تا سال 1430 به حدود 30 درصد خواهد رسید و مهمتر آنكه این آمار تا همان 30 سال
آینده در ایران به نسبت دنیا 10 درصد بیشتر خواهد بود حال آنكه آماده سازی و بستر لازم برای نگهداری و پذیرش این امر در ایران 70 سال عقب تر
از دنیا است. حال سوال مهم و اساسی با توجه به هشدار سالمندی در آینده‌ای نزدیك این است كه چه باید كرد ؟
به نظر می رسد توجه به تجربیات كشورهای توسعه یافته در این زمینه و در كنار آن برنامه ریزی و سیاست گذاری
دولتی و مردمی می تواند راهگشا باشد.
چنانچه باید از هم اكنون نیروهای لازم برای نگهداری از این جمعیت تربیت شود چنانچه مطابق اظهار نظر رئیس انجمن علمی سالمندشناسی و طب سالمندان ایران، «سوئد با دو میلیون سالمند حدود 800 متخصص طب سالمندی دارد اما در كشور ما با هشت میلیون سالمند، كمتر از 10 متخصص طب سالمندی وجود دارد!» لذا با توجه به شیب بالای سالمندی در كشور، لزوم تربیت نیروهای متخصص در این حوزه، امری است كه نباید به آسانی از كنار آن عبور كرد چرا كه این امر می تواند از مشكلاتی كه در سال های آینده گریبان جامعه را خواهد گرفت جلوگیری كند.
از دیگر موارد ضروری برای این امر توجه به لزوم فرهنگ سازی برای نگهداری و تكریم سالمندان است همان امری كه مقام معظم رهبری در بند 7 سیاست های
جمعیتی ابلاغی بدان تاكید دارند اما این امر برنامه ریزی گسترده‌ای می طلبد تا پارك ها و فضاهای عمومی و خدمات شهری و محیطی متناسب با نیاز سالمندان توانمند سازی شود و از آن گذشته خانواده ها و جامعه
آماده پذیرش سالمندان در كنار خود شوند؛ همانطور كه سال ها
پیش و شاید دوران كودكی همین نسلی كه قرار است تا 20، 30 سال آینده سالمندان كشور شوند با خاطره پدر بزرگ و مادر بزرگ در خانه آنها گذشته است.
روزنامه رسالت
7247/