به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، یكی از گزاره هایی كه پس از انتشار خبر خروج نیروهای آمریكایی از سوریه مورد توجه قرار گرفت احتمال هماهنگی میان رهبران آمریكا و تركیه بر سر آینده كُردها بود.
درحالی كه تا چند روز پیش رسانه های جهان، مقام های آنكارا و گروه های مسلح كُردی در سوریه از درگیری قریب الوقوع در شرق فرات سخن می گفتند؛ حال «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری تركیه از تاخیر در حمله به پایگاه یگان های مدافع خلق (YPG) خبر می دهد.
به نوشته «رویترز»، اردوغان ضمن استقبال از اقدام آمریكا در خروج از سوریه اعلام كرده تركیه فعلا عملیات نظامی در نواحی شمال شرقی سوریه را كلید نخواهد زد.
به نوشته این خبرگزاری، مطالبات اردوغان بر تصمیم «دونالد ترامپ» مبنی بر خارج كردن 2000 نیروی نظامی آمریكا از سوریه تاثیر بسیار زیادی داشته است. به نظر می رسد همین موضوع موجب انصراف مقطعی تركیه از حمله به كُردها شده است. رئیس جمهوری تركیه البته عنوان داشت تصمیم گیری در مورد حمله را تنها تا زمان مشخص شدن نتایج خروج نظامیان آمریكایی از سوریه به تاخیر می اندازد.
** خروج آمریكا، برگ برنده ای برای تركیه
تركیه پیش از این حملاتی را به چند منطقه در شمال سوریه از جمله عفرین صورت داده و نیروهای كُرد را به عقب رانده بود. دولت تركیه برنامه ریزی كرده بود در آینده نزدیك به شهر منبج در غرب فرات هم حمله گسترده ای را انجام دهد.
روزنامه «گاردین» در گزارش خود خروج نیروهای آمریكایی از سوریه را به فرارسیدن زودهنگام كریسمس در این كشور تشبیه كرد و عنوان داشت: با این تحولات بازندگان و برندگان جنگ هشت ساله در سوریه به خوبی مشخص شدند. تصمیمات «باراك اوباما» در سال 2013 باعث شد تا آمریكا از اهرم های پرقدرتی برای نقش آفرینی در سوریه برخوردار نباشد؛ ترامپ اكنون با یك پیام 16 كلمه ای جایگاه داعش، روسیه، دمشق، حزب الله و ایران را مستحكم تر ساخت و در واقع هر گونه نفوذ كشورهای غربی در پرونده سوریه را از بین برد.
این روزنامه انگلیسی حضور و نقش آفرینی واشنگتن در سوریه را موجب تقویت كُردهایی ارزیابی كرد كه آنكارا همیشه آن ها را تهدیدی برای خود خود می بیند. نیروهای كُرد در بخش های شمالی سوریه با داعش در جنگ بودند و در آن منطقه پایگاه های گوناگونی ایجاد كردند. این گروه ها تاكنون زیرچتر حمایتی ایالات متحده قرار داشتند اما با این اقدام آمریكا، رفتار مقام های ترك هم تغییر كرد. وزیر دفاع تركیه به تازگی از آمادگی این كشور برای دست زدن به تهاجمی سخت و جدی به شرق رودخانه فرات و نابودی همه دشمنان تركیه سخن گفت.
آنكارا این گروه نظامی را شاخه ای از حزب كارگران كردستان ( PKK) و گروهی تروریستی می داند. كُردها حدود 30 درصد جمعیت تركیه را تشكیل می دهند. رهبران تركیه می گویند افزایش قدرت نیروهای كُرد سوریه و از جمله یگان های مدافع خلق تهدیدی امنیتی برای این كشور است زیرا موجب افزایش خواسته های سیاسی و مدنی از سوی كُردهای تركیه خواهد شد.
یگان های مدافع خلق در سوریه تا پیش از اعلام خروج آمریكا از سوریه، رابطه گرمی با واشنگتن داشتند و به عنوان تنها اهرم كاخ سفید در تحولات سوریه، حتی نزد نیروهای آمریكایی آموزش نظامی می دیدند. كُردها تا پیش از این خواهان خودمختاری و كنترل مناطق هم مرز با تركیه بودند.
** گفت وگوی تلفنی ترامپ و اردوغان
بسیاری از رسانه های غربی گفت وگوی تلفنی روسای جمهوری تركیه و ایالات متحده را مهمترین دلیل برای متقاعد شدن ترامپ جهت خروج از سوریه ارزیابی می كنند.
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در تحلیل پیامدهای تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه نوشت: رئیس جمهوری آمریكا بدون آنكه با مشاوران امنیت ملی یا متحدان خود همفكری داشته باشد این تصمیم را گرفت. این در حالی است كه داعش به صورت فیزیكی نابود شده اما هزاران پیكارجوی آن در عراق و سوریه باقی مانده اند و هنوز گروه هایی از آن ها حملات تروریستی را انجام می دهند. بعلاوه این نگرانی هم وجود دارد كه گروه های مزبور بتوانند مناطقی را كه آمریكا تخلیه می كند بار دیگر به راحتی تحت سیطره خود در آورند.
یك هفته قبل «مایك پومپئو» وزیر امور خارجه آمریكا در دیدار با همتای ترك خود از گفت وگوی تلفنی و هماهنگی دو رئیس جمهوری در زمینه نحوه عملیات نظامی تركیه در شمال سوریه خبر داده بود. حتی گفته می شود پومپئو و وزیر آمریكا فهرست مطالبی را كه ترامپ باید با اردوغان در میان می گذاشت آماده كرده بودند. به نوشته آسوشیتدپرس، ترامپ كه پیشتر توانسته بود رئیس جمهوری تركیه را از حمله به كُردها بازدارد، این فهرست مورد نظر وزیرانش را نادیده گرفت و در مقابل دیدگاه های خود را مطرح كرد و با رهبر تركیه هم نظر شد.
به گفته مقامات آمریكایی، پیش از آن به ترامپ توصیه شده بود كه در این گفت وگو آشكارا با حمله تركیه به كُردهای شمال سوریه مخالفت كند و در مقابل پیشنهاد همكاری مشترك برای مقابله با نگرانی امنیتی را مطرح سازد. اما اردوغان ترامپ را در موضع دفاعی قرار داد و به وی بارها گوشزد كرد مهمترین دلیل حضور نیروهای آمریكایی در منطقه شكست داعش بود و اكنون تا 99 درصد این هدف برآورده شده است. یك مقام دیگر هم به این رسانه آمریكایی گفته اردوغان از ترامپ خواست وظیفه برخورد با اعضای باقیمانده داعش در سوریه را به آنكارا واگذار كند.
گفته می شود همزمان با مكالمه دو رئیس جمهوری، ترامپ از بولتون می پرسد «وقتی كه آنكارا این نكته را می گوید چرا سربازان آمریكایی باید در سوریه باقی بمانند». گویا در آن شرایط بولتون مجبور به تایید نظر ترامپ شده و دیگر افراد همچون وزیر امور خارجه، نماینده ویژه كاخ سفید در امور ضدداعش و حتی وزیر دفاع آمریكا هم راهی جز پذیرش آن نداشتند. در پایان این مكالمه ترامپ بار دیگر برای اردوغان تكرار می كند كه آمریكا از سوریه خارج می شود اما در زمینه چگونگی این اقدام نكته ای را بیان نكرده است.
نخستین سخنان در مورد خروج آمریكا از سوریه، بامداد چهارشنبه گذشته (28 آذر) از سوی «جوزف ووتل» رئیس ستاد فرماندهی مركزی ایالات متحده به فرماندهان تحت امر و نیروهای كُرد اطلاع رسانی شد.
**خیانت آمریكا به متحدان
به اعتقاد تحلیلگران، اكنون كاخ سفید و دولت ترامپ به خاطر اقدامات گوناگون بین المللی بیشتر از هر زمان دیگر غیرقابل اعتماد شده است. «واشنگتن پست» در گزارشی اقدام واشنگتن برای خروج از سوریه را خیانت وی به كُردها توصیف كرد و افزود: متحدان آمریكا از جمله ساكنان شمال سوریه با این تصمیم ترامپ شگفت زده شدند. بسیاری از ناظران در منطقه این اقدام كاخ سفید را خیانتی فراتر از مرزهای سوریه ارزیابی می كنند.
تهدیدهای تركیه مبنی بر حمله به مواضع كُردها، نه تنها نگرانی ها را تشدید كرده است بلكه به نوشته این روزنامه یكی از آرزوهای دیرین كُردها برای استقلال و تشكیل یك كشور نیز با دستان ایالات متحده كه مهمترین متحد آن ها به شمار می رفت نابود شد.
به گفته «هوشیار زیباری» وزیر امور خارجه سابق عراق، تغییر ناگهانی در سیاست های كاخ سفید علاوه بر كُردها، دیگر متحدان واشنگتن در منطقه را هم ناامید كرده است. این اقدام، تردیدهای واقعی را نسبت به قابل اعتماد بودن ایالات متحده ایجاد می كند. چنین شرایطی موجب می شود تا متحدان آمریكا در نوع روابط خود با آمریكا بازبینی كنند زیرا هر لحظه ممكن است این ابرقدرت آن ها را از اتوبوس سیاست های خود پیاده و تنها رها كند.
**استعفای دی میستورا
احتمال حمله نظامی تركیه به كُردها و خبر خروج آمریكا از سوریه با پایان كار نماینده ویژه سازمان ملل در این كشور همزمان شده و بر پیچیدگی اوضاع افزوده است. «استفان دی میستورا» نماینده سازمان ملل در امور سوریه، كه به تازگی از این مقام كناره گیری كرده سال آینده میلادی را سالی مهم برای روند تغییرات سیاسی و تشكیل كمیته قانون اساسی این كشور می داند.
حال كه پایان دوره دی میستورا با اقدام عجیب ترامپ در خروج از سوریه همزمان شده، ممكن است دورنمای دستاوردهای هر چند اندك نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه، كمرنگ تر از گذشته شود. تارنمای «نشنال اینترست» می نویسد دیپلماسیِ بیش از چهار ساله دی میستورا دستاورد خیلی مهمی نداشت و نتوانست تغییر چندانی را در وضعیت سوریه ایجاد كند. واقعیت این است كه اگرچه سوریه در مسیر آرامش حركت می كند و «بشار اسد» در این فرایند دست برتر را دارد اما تلاش های نماینده ویژه و طرح صلح سازمان ملل موجب چنین دستاوردی نشد.
به نوشته این رسانه، با توجه به وضع موجود و تحولات پیش آمده، جامعه بین المللی باید وظیفه اجرای صلح در سوریه را دنبال كند و این تصور را نداشته باشد كه با نابودی نسبی داعش وظیفه اش به پایان رسیده است.
پژوهش**9130 **9279
تهران- ایرنا- اعلام خروج نیروهای نظامی آمریكا از سوریه از نگاه بسیاری از رسانه های غربی به منزله رها كردن گروه های مسلح كُردی است كه با اتكا به واشنگتن هدف ایجاد مناطق خودمختار و مستقل در شمال سوریه را دنبال می كردند.
