«روابط حسنه»، مهمترین رخداد آسیای مركزی در سال 2018

به گزارش ایرنا ، با نگاهی به كشورهای آسیای مركزی در سال 2018 می‌توان به‌خوبی مشاهده كرد كه ازبكستان نسبت به دیگر كشورها در این سال با رشد و پیشرفت بیشتری همراه بوده است.
شوكت میرضیایف رئیس جمهور جدید این كشور با تثبیت حكومت خویش و ادامه برنامه‌های اصلاحاتی برای آزاد سازی چشم انداز اجتماعی اقتصادی پرجمعیت‌ترین كشور آسیای مركزی توانست دستاوردهای خوبی كسب كند. البته تا كنون مشخص نیست كه آیا این اصلاحات به آزادی سیاسی بیشتر منجر می‌شود و یا فقط نوعی از ارتقاء رژیم استبدادی در ازبكستان است.
نشریه انجمن آسیای شرقی می نویسد؛ سیاست خارجی میرضیایف در سال 2018 سبب خروج ازبكستان از سیاست‌های انزواطلبانه، سوء ظن كه پیش از این دولت تاشكند با دیگر پایتخت‌های منطقه در دوران اسلام كریم اف داشت شود. در حقیقت میرضیایف توانست روند عادی سازی روابط منطقه‌ای را بعد از بیست سرد شكسته و دوران همكاری و اتحاد جدیدی میان این كشورها به وجود آورد. دو سال پیش هیچ‌كس فكر نمی‌كرد كه دوران جنگ سرد میان ازبكستان و تاجیكستان بعد از سالیان سال مجدداً برقرار گردد.
با این حال در سال 2018 فضای درگیری میان كشورها منسوخ شد و مبادلات تجاری و رسمی میان كشورها شكوفا شد. زبان همكاری راهبری، دوستی و برادری دشمنی‌ها را كنار زده و پس از چند دهه عدم فعالیت، توافقات میان كشورها بویژه روند معافیت مرزی میان قرقیزستان، تاجیكستان و ازبكستان آغاز شد و قزاقستان اعلام كرد كه تمام مسائل مرزی با همسایگان خود را حل كرده است.
بهبود روابط دو جانبه مسیر مشاركت‌های چند جانبه در منطقه را گشود و در ماه مارس سال 2018، یك نشست غیررسمی میان پنج كشور آسیای مركزی در شهر آستانه بعد از پانزده سال برگزار شد. نور سلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان در مورد برگزاری این نشست گفت، این دیدار نشان داد كه كشورهای آسیای مركزی می‌توانند مسائل داخلی خود را بدون كمك از كشورهای ثالث حل كنند و این اجلاس بعد از این نیز به یك رویداد سالانه تبدیل شد.
قزاقستان و ازبكستان در سال جاری توانسته‌اند در حوزه روابط بین‌الملل پیشرفت خوبی داشته اگرچه تعادل دقیق بین روسیه، چین و غرب را نیز حفظ كرده‌اند. قزاقستان كه به‌عنوان یكی از اعضای غیر دائم میان سال‌های 2017 تا 2018 در جلسات شورای امنیت سازمان ملل حضور داشت توانست هماهنگی خوبی در تلاش قدرت‌های بین‌الملل در موضوعاتی مانند عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای، ثبات راهبردی و حل مناقشات در آسیا و آفریقا داشته باشد.
قزاقستان همچنین در سال جاری با در اختیار گذاشتن بنادر خود به آمریكا برای اعزام نیرو به افغانستان و همكاری با روسیه برای امضای كنوانسیون حقوقی دریای خزر كه ادامه حضور ارتش امریكا در منطقه را ممنوع كرد توانست سال مؤثر و خوبی داشته باشد.
میرضیایف رئیس جمهور ازبكستان نیز با اقدامی سازنده توانست میلیاردها دلار سرمایه گذاری از طریق پكن، مسكو و واشنگتن بدون ارائه هرگونه امتیاز ژئوپلیتیكی جذب كند. تاشكند همچنین یك كنفرانس بین‌الملل موفق با موضوع افغانستان برگزار كرد و توانست خود را به‌عنوان یك كارگزار صادق در تأمین امنیت و صلح افغانستان معرفی كند.
پروژه جدید جاده ابریشم نیز توانست پیشرفت مداومی در آسیای مركزی با ده‌ها پروژه جدید حمل و نقل و زیر ساختی در قزاقستان، قرقیزستان، تاجیكستان و ازبكستان فراهم كند. برخلاف پیش بینی‌ها مبنی بر افزایش رقابت میان چین و روسیه در این منطقه، روابط مسكو و پكن به‌خوبی بهبود یافته است. از طریق پروژه جدید جاده ابریشم و اتحاد اقتصادی منطقه اوراسیا و روسیه كه كشورهای قزاقستان و قرقیزستان دو عضوان هستند، دو كشور در حال نزدیك شدن به یك توافقنامه تجاری و سرمایه گذاری هستند. همچنین همگامی قابل ملاحظه‌ای در منافع كشورهای چین، روسیه و آسیای مركزی در نشست سازمان همكاری شانگهای كه در ژوئن 2018 برگزار شد مشاهده می‌شود.
اجرای اصلاحات ازبكستان باعث افزایش تمایل سرمایه گذاری توسط پروژه جدید جاده ابریشم گردید و بهبود اقتصادسنجی روسیه به عملكرد اقتصادی جامعهٔ آسیای میانه كمك به سزایی كرد. انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصادی این منطقه در سال 2018 به 4.6 درصد برسد.
تركمنستان در این میان برخلاف ازبكستان با بحران مالی ناشی از سقوط قیمت گاز همراه بود. اعتراضات متعدد در این كشور به دلیل افزایش قیمت‌ها، كمبود غذا و بالا رفتن نرخ بیكاری رخ داد. البته خبر خرید مجدد گاز تركمنستان توسط روسیه از اول ماه ژانویه سال 2019 می‌تواند خبر خوبی برای قربان‌قلی بردی‌محمدف رئیس جمهور این كشور برای مقابله با مشكلات باشد. با این حال بدون انجام اصلاحات كلان اقتصادی در این كشور به نظر می‌رسد این راه حل‌ در كوتاه مدت مفید باشد.
قرقیزستان و تاجیكستان نیز توانستند در حفظ ثبات داخلی در كشور 2018 موفقیت كسب كنند. در قرقیزستان، اختلاف میان سورونبای جیین‌بیك‌اف رئیس جمهور این كشور با رئیس مجلس منجر به بحران سیاسی تمام عیار شد.
تاجیكستان نیز در سال 2018 با مشكلات عدیده در منطقه خودمختار بدخشان كه دارای سابقه طولانی در از بین بردن كنترل مركزی این كشور است روبرو گردید. امامعلی رحمان اف رئیس جمهور این كشور نیز توانست در سركوب مقامات محلی كه وی را به فساد و قاچاق مواد مخدر متهم می‌كردند پیروز گردد. موضوعاتی مانند حمله مرگبار به دوچرخه سواران خارجی كه گروه تروریستی داعش مسئولیت آن را به عهده گرفت و همچنین حملات هوایی به مرز افغانستان نیز منجر به تنش در وضعیت امنیتی این كشور شد.
البته برای تاجیكستان در سال 2018 اخبار خوبی از جمله تكمیل مرحله اول نیروگاه برقی راغون نیز وجود دارد. امامعلی رحمان افتتاح این پروژه را به‌عنوان نماد احیای ملی معرفی كرد و منجر به مشروعیت بیشتر وی در میان مردم این كشور گردید.
در نهایت باید گفت، سال 2018 برای منطقه آسیای مركزی به‌عنوان سالی آرامش بخش بعد از سال‌های تنش طولانی مدت بوده است و اگر این روند در سال آینده نیز ادامه داشته باشد، كشورهای این منطقه می‌توانند با وضعیت بهتری به مقابله با مشكلات داخلی بپردازند و به موفقیت‌های بیشتری در عرصه بین‌الملل دست یابند.
آساق**9473*1663**