گردشگری مازندران؛ ظرفیت آنتالیایی، مدیریت كلكته ای

به گزارش خبرنكار ایرنا، ممكن است یكی از برنامه های تمامی افرادی كه به مازندران سفر می كنند، دیدن جنگل های سرسبز و یا قدم زدن در سواحل زییای دریای خزر باشد، اما امروزه با توجه به گستردگی و تخصصی شدن گردشگری این احتمالا تنها چیزی نیست كه یك گردشگر از سفر رویایی خود در ذهن دارد.
گردشگری مدرن امروز بر اساس تجربه‎گرایی و ارتباط عمیق‎تر با جامعه‎ محلی شكل می گیرد و گردشگر را فعالانه در فعالیت‎ های اقتصادی فرهنگی و همرانی مقصد مشاركت می‎دهد.
سفر در قالب توریسم یا گردشگر دارای ویژگی هایی است كه شامل برنامه ریزی پیش از سفر، مشخص كردن اماكن و در نظر گرفتن هزینه سفر، مشخص كردن محل اقامت قبل از سفر، استفاده از امكانات و تفریحات گردشگری مقصد، خرید، مسافرت در قالب تور یا مجموعه باشد.
در حالی كه در تعریف پیك‌نیك گفته می شود كه یك سفر كوتاه و تفریح آخر هفته به صورت گروهی یا خانوادگی است كه در آن معمولاً یك وعده غذایی در خارج از منزل خورده می‌شود. پیك نیك عمدتاً در مناطق سرسبز و داری چشم‌انداز مانند یك پارك، در كنار یك دریاچه یا هرجایی با منظره و طبیعت مطلوب برپا می‌شود.
آمارها نشان می دهد كه سالانه حدود 20 میلیون نفر به مازندران سفر می كنند و حدود 60 میلیون شب در این استان اقامت دارند. رقم 20 میلیونی، نه تنها مازندران را در جذب مسافر درون ایران بی رقیب می كند، بلكه حتی همتراز بسیاری از كشور های گردشگر پذیر دنیا قرار می دهد و از بسیاری از آنها هم پیشی می گیرد.
اما سئوال مهم این است كه آیا واقعا این جمعیت كثیر كه هر تعطیلات آخر هفته یا تعطیلات مناسبتی به مازندران سفر می كنند، گردشگر هستند؟ یا مازندران همچون پارك بزرگی برای گذران آخر هفته پایتخت نشینان یا به اصطلاح پیك نیك و برپا كردن بساط جوجه كباب و در انتها افزودن به قصه پر غصه زباله های این استان است؟
** مازندران گردشگری ندارد
یك كارشناس ارشد جهانگردی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاكید كرد: اگر خیل عظیم مسافرانی را كه هر آخر هفته و تعطیلات به مازندران سرازیر می شوند، گردشگر بنامیم ، هم محاسبه اشتباه كردیم و هم نگاه غلط به موضوع داشته ایم.
دانا یوسفی افزود: متاسفانه نگاه توهمی از گردشگر در فضای گردشگری استان حاكم است كه بدون در نظر گرفتن شرایط مازندران و شرایط مردمی كه به این استان وارد می شوند، همه را به حساب گردشگر می زنند و همه را با عاریه گرفتن تعریف جهانی گردشگری كه بسیار وسیع است گردشگر می نامند.
وی گفت: متاسفانه تعریف جهانی گردشگری تعریفی گسترده نامشخص است كه نمی توان برای برنامه ریزی و بررسی در همه جوامع بخصوص در ایران از آن بهره برد، زیرا اگر اینگونه باشد براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری فردی كه از شیراز برای خرید لوزم فروشگاهش به تهران می آید و یك شب بماند نیز گردشگر است در حالی كه در حقیقت، چنین نیست.
این كارشناس گردشگری تاكید كرد: جمعیتی كه وارد مازندران می شوند عمدتا مسافرانی هستند كه مازندران را مانند پاركی بزرگ و ارزان می بینند.
یوسفی توضیح داد: درست است گفته می شود مسافران در مازندران هزینه می كنند و به این دلیل هم گردشگر نامیده می وشند، ولی واقعیت این است كه همه آدم ها وقتی به شهربازی یا پارك شهر خودشان می روید هزینه می كنید، اما گردشگر نیستید و به همین خاطر است كه نمی توان گردشگری ایران را با كشورهایی همچون ، تركیه ، امارات، مالزی و یا كره جنوبی مقایسه كرد چه برسد به كشورهای اروپایی.
این كارشناس گفت: گردشگر باید بر اساس برنامه از پیش تعین شده، برای جست و جوی محیط مقصد گردشگری پیش برود و به تمام ویژگی های فرهنگی و طبیعی مقصد احترام بگذارد و از امكاناتی كه برای گردشگر تعبیه شده بهره برداری كند تا برای مقصد آورده اقتصادی داشته باشد.
وی با بیان اینكه مسافرانی كه به ویلاهای شخصی و استیجاری مراجعه می كنند، یا در خیابان و پارك می خوابند ، زباله های خود را از خودرو خود پرت یا در محیط زیست و سواحل بی نظیر مازندران رها می كنند، درختان را برای روشن كردن آتش قطع می كنند، هیچ احترامی برای فرهنگ بومی و سنتی استان قائل نیستند و بیشتر به مثابه مهاجم فرهنگی عمل می كنند.
یوسفی گفت: برای ایجاد صنعت گردشگری و توریسم مبتنی بر شاخصه های علمی و جهانی آن باید گردشگری در تمامی حوزه های دریایی، بوم گردی، تاریخی و هنری در قالب یك بسته تعریف و اجرا شود.
وی افزود: باید با برنامه ریزی از نهادهای مدیریتی تا آژانس های مسافرتی، فضایی متنوع ، همراه با بسته كامل گردشگری از مبدا تا مقصد و همچنین برعكس، قیمت های متفاوت و با برخورداری با حمل و نقل گردشگرانه ایجاد شود كه بتوان تفریح را به گردشگری تبدیل كرد.
او تاكید كرد: لازمه رهایی از مسافرت تفریح و پیك نیك محور و حركت به سمت توریسم محوری، تمركز همه دستگاهها از شهرداری تا نهادهای مربوط و كمتر مربوط برای ایجاد نگاهی واحد است تا از رفتار و طرحی متناسب با گردشگری برنامه ریزی و اجرا شود.
كارشناس جهادنگری با بیان اینكه امنیت روانی و آرامش و هزینه از مهم ترین فاكتور های گردشگری هستند، گفت: الگوبرداری از تجربیات كشورهای صاحبنام در گردشگری مانند تركیه و چین و دیگر كشور ها می تواند برای ما كمك كار باشد.
یوسفی تقویت آژانس های مسافرتی و گردشگری و محوریت آنها در جذب گردشگر را از مهم ترین اقدامات اولیه برای ایجاد گردشگری دانست.
** بستر گردشگر پذیری در مازندران آماده نیست
مریم كلهر از دانشجویان همدانی مقطع ارشد جهان گردی در دانشگاه مازندران هم گفت: می توان درباره گردشگر بودن و یا نبودن مسافران در مازندران صحبت های مختلف كرد، اما باید پذیرفت كه این استان از حداقل زیرساخت های جذب گردشگر برخوردار نیست.
وی افزود: مطمئنان باید میان گردشگری در كشورهایی مانند تركیه ، روسیه یا فرانسه تفاوت قائل شد ، برای این كه مازندران حتی به مانند استان هایی مانند اصفهان و شیراز و یا كیش نتوانسته در گردشگری موفق باشد.
كلهر با بیان اینكه مازندران حتی به اندازه نیمی از هتل های جزیره كیش هتل ندارد در حالی كه كیش به زحمت به اندازه یكی از شهرهای استان می شود، افزود: در مازندران پدیده هایی همچون چادر خوابی، مسافر پذیری به جای گردشگر پذیری، ویلا خوابی و ویلا سازی، مهاجرت و مسائل دیگر رواج دارد كه در تعارض با گردشگری است.
كارشناس ارشد جهانگردی این مسائل را ناشی از 2 عامل نزدیكی به پایتخت كشور و دسترسی ارزان بخش زیادی از جمعیت كشور به این استان و همچنین فقدان محوریت گردشگری در مدیریت استان دانست.
وی توضیح داد: بهای ارزان ویلا سازی و ویلا خوابی نسبت به هزینه سرسام آور هتل ها در مازندران، بهره برداری رایگان و شخصی از طبیعت استان به جای تور گردی و همچنین نگاه پیك نیك گونه به مازندران نتیجه دسترسی آسان و بی برنامه به مازندران است.
كلهر گفت: اكثر زیر ساخت های تفریحی و سرگرمی در استان شخصی و بی برنامه است و هیچ ارتباط و تمركزی در میان آنها برای فراهم كردن یك بسته گردشگر پذیر وجود ندارد.
وی افزود: اگر چه مازندران از نظر ظرفیت شبیه استان آنتالیا در تركیه است، اما از زاویه گردشگری همچون كلكته هند، از مدیریت گردشگری تا نظارت و همچنین برنامه ریزی آشفته است.
كلهر بیان كرد: زمانی می توانیم صحبت از جذب گردشگر در مازندران كنیم كه برای گردشگری برنامه و مدیریت و زیرساخت داشته باشیم.
این كارشناس تاكید كرد: نه تنها هتل های مازندران به اندازه مهمانان مازندران باید افزایش یابد، بلكه افزایش هتل باید بر اساس نیاز گردشگر تعریف شود و صرفا پنج ستاره بودن آن مشكلی را حل نخواهد كرد.
وی با اشاره به اینكه كیفیت هتل ها هم باید با ستاره ها و قیمت های آنان همخوانی داشته باشد، افزود: برنامه ریزی های گردشگری باید به گونه ای باشد كه بساط ویلا سازی و ویلا خوابی و چادر خوابی برچیده شده و مسافر مازندران را فقط یك ساحل نبیند.
كلهر گفت: سیستم حمل و نقل عمومی از قطار، مترو ، اتوبوس و فرودگاهها در درون شهر و خارج از شهر های مازندران باید بر اساس خدمات به گردشگری برنامه ریزی و اداره شود.
**گردشگری اولویت استان مازندران نیست
معاون گردشگری اداره كل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مازندران هم گفت: متاسفانه مازندران با ظرفیت های گردشگری بی شمار و بی نظیر الویت اصلی استان در بحث توسعه و اقتصاد نیست.
مهران حسنی با بیان اینكه بخشی از اقتصاد مردم مازندران از طریق مسافران تامین می شود، افزود: گردشگری در مازندران بعد از كشاورزی و صنعت در اولویت سوم قرار دارد كه راضی كننده نیست.
وی تاكید كرد: تا زمانی كه گردشگر و گردشگری محور توسعه قرار نگیرد نمی توان انتظار گردشگری صنعتی و بی عیب و نقص داشت.
حسنی علت این موضوع را خارج از پاسخ گویی گردشگری استان مازندران دانست و افزود: اولویت بندی بخش های توسعه ای با مدیریت كلان استان است .
** مسافرت بی برنامه، سد راه صنعت گردشگری
معاون گردشگری میراث فرهنگی مازندران یكی از دیگر مشكلات استان را فقدان برنامه ریزی مسافران از مبدا سفر دانست و گفت: نزدیكی بیش از حد به پایتخت كشور با جمعیت بیش از 10 میلیونی ، علت اصلی مسافرت بی برنامه یا غیر گردشگری است.
حسنی همچنین به زیرساخت های استان مازندران اشاره كرد و افزود: ظرفیت تخت استان مازندران برای اقامت مسافران حدود یك میلیون و 200 هزار تخت است كه از این تعداد فقط 58 هزار عدد از آنها رسمی هستند كه شامل هتل ، متل ، بوم گردی، مجموعه های مهمان پذیر است.
وی گفت : همین تعداد فضای رسمی نیز با میانگین 58 درصد در طول سال پر می شود كه ریشه در كیفیت ناكافی، پراكندگی نامناسب، قیمت انعطاف ناپذیر همتراز با تنوع اقتصادی گردشگران و فقدان برنامه ریزی برای گردشگر پذیری در فصول سرد سال دارد.
7335/1654