پرورش میگو در دل زمین و آبهای شور به عنوان یك صنعت پر سود و درآمد زا توانسته جای خود را در اقتصاد كشورهای صاحب نام باز كند و حتی می تواند درقالب كالای صادرات غیر نفتی جایگزین نفت شود.
دست اندركاران این حوزه با استفاده از نظر صاحب نظران این صنعت وهمچنین بهر گیری از فناوری های نوین در زمینه افزایش تولید این آبزی در واحد سطح بالا برده وهم اكنون صاحب برند تولید در دنیا هستند.
**سابقه پرورش میگو دردنیا، ایران و هرمزگان
قدمت پرورش میگو در دنیا طولانی بوده ولی پرورش تجاری آن به دهه 1970 در كشور ژاپن بازمی گردد طوریكه هم اكنون از كشورهای چین، تایلند، فلیپین، اندونزی، سنگاپور، مالزی، هند در قاره آسیا، كشورهای مكزیك، پاناما كاستاریكا واكوادور در قاره آمریكا به عنوان مهم ترین تولید كننده این آبزی نام برده می شود.
هر چند سابقه پرورش میگو به صورت حرفه ای درایران به اواخر دهه هفتاد هجری خورشیدی می رسد اما پس از افت و خیزهای فراوان از اواخر دهه هشتاد شاهد فعال شدن تعداد زیادی از سایت ها بودیم.
دراین میان هرمزگان به عنوان یكی از استانهای پیشرو (احداث نخستین استخر پرورش میگو ایران درتیاب جنوبی ازتوابع میناب است) كه با توسعه همه جانبه چرخه تولید میگو و با جایگزین كردن گونه وانامی به جای دیگر میگوهای پرورشی ( سفید هندی و ببری) در آبهای شور توانست با پشت سر گذاشتن استان بوشهر بر جایگاه نخست تولید این اّبزی تكیه بزند.
**آمارمقایسه ای از تعداد مزارع و تولید میگوی پرورشی هرمزگان
مزارع پرورش میگو در هرمزگان از117 مزرعه (درپنج سایت) در سال 92هجری خورشیدی یعنی آغاز دولت یازدهم تاكنون به 360مزرعه درسال جاری ( با 9سایت فعال) و تعداد استخرها نیز به چهارهزارو 245 استخر افزایش یافته است.
دراین مدت میزان برداشت میگو از مزارع پرورشی این استان نیز از سه هزارو 200 تن سال 92هجری خورشیدی به حدود بیست هزارتن در سال جاری رسیده است.
این درحالی است كه میزان برداشت میگو (درمدت ذكر شده) در واحد سطح نیز از 2 هزارو 219 كیلو گرم به چهار هزارو 200 كیلوگرم افزایش یافته است.
دراین آمارها سطح زیر كشت خالص استخرهای پرورش میگو در هرمزگان هم اكنون چهار هزارو 345هكتار اعلام شده كه در مقایسه با سال 92هجری خورشیدی نزدیك به سه هزارهكتار افزایش نشان می دهد.
** تولید و هزینه پرورش بچه میگو در هرمزگان
میزان تكثیر میگو نیز در سالهای اعلام شده از362 میلیون قطعه در9مركز به حدود دو میلیارد قطعه در11مركز تكثیراستان افزایش یافته كه بخشی از بچه میگوی مورد نیاز استانهای شمالی و حتی جنوب كشور را تامین می كند، مجموع این آمارها نشان از رشد همه جانبه چرخه تولید میگوی پرورشی دراین استان دارد.
اداره كل شیلات هرمزگان اعتبار مورد نیاز برای احداث زیرساخت هر سایت (به ازای هرهكتار مزرعه) درسال جاری 700میلیون ریال ومیزان سرمایه در گردش برای هر هكتار را 300میلیون ریال اعلام كرده است.
همچنین سرمایه ثابت برای احداث 2هزارو500هكتار از مزارع آماده عملیات عمرانی یكهزارو 500 میلیارد ریال و سرمایه در گردش نیز برای تولید 18هزارتن میگوی پرورشی 2هزارو 520میلیارد ریال اعلام شده است.
** اشتغال در صنعت میگوی پرورشی
تعداد اشتغال مستقیم به ازای هر 2هكتار مزرعه فعال پرورش میگو در هرمزگان یك نفر و اشتغال غیر مستقیم نیز بیش از2 نفر اعلام شده است.
در این آمارها تعداد كل شاغلان زیر بخش شیلات شامل جامعه صیادی، صنایع شیلاتی، تكثیر و پرورش نزدیك به 38هزارنفر اعلام شده كه حدود 31هزار نفر آن مربوط به تعداد صیادان است.
** توانمندی های پرورش میگو در هرمزگان
سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان وسعت زمین های شناسایی و مطالعه شده با قابلیت پرورش میگو در این استان را بیش از 50 هزار هكتار و زمین های درحال بهره برداری را ( ازمجموع 50 هزار هكتار) بیش از هفت هزار هكتار درقالب 9سایت اعلام كرده است.
این منبع زمین های درحال احداث پنج سایت را سه هزار و 250هكتار، آماده عملیات عمرانی را 2هزار و 500 هكتار، در شرف واگذاری را 18هزار و 636هكتار و زمین های در تعارض با محیط زیست را نیز 18هزار و 500 هكتار ذكر كرده است.
با توجه به مزیت ها و توانمندی های ذكر شده و اینكه هرمزگان در زمینه تولید میگوی پرورشی به سرعت درحال پیشرفت است ازمهر ماه امسال شاهد واكنش هایی از سوی شخصیت های حقیقی و حقوقی وهمچنین شبكه های مجازی در قالب كمپین مردمی در خصوص واگذاری زمین برای احداث سایت های پرورش میگودر شرق شهر بندرعباس وهمچنین مسائل زیست محیطی پیرامون آن بوده ایم.
درهمین راستا میزگردی از سوی ایرنا با حضور روسا و مدیران كل دستگاههای مسوول شامل سازمان جهاد كشاورزی، مدیریت امور اراضی، شیلات و آبزیان، حفاظت محیط زیست هرمزگان و كارشناسان این حوزه در خصوص چگونگی واگذاری های سایت های پرورش میگو در شرق شهر بندرعباس تا میناب، نظارت، مجوزهای صادره و همچنین نگرانی های اذهان عمومی برگزار شد.
** رصد مسائل زیست محیطی زمین قبل از واگذاری زمین
رییس سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان گفت: قبل ازهرگونه واگذاری زمین برای فعالیت های شیلاتی و كشاورزی، مطالعات و مسائل مختلف آن ازجمله زیست محیطی توسط دستگاه های مرتبط بررسی و رصد می شود.
علی باقرزاده همایی با اشاره به حساسیت ویژه این سازمان نسبت به مسائل زیست محیطی ابراز داشت: تنها از طریق مكاتبه با نهادها و سازمانهای مسوول پیش بینی شده در قانون نسبت به واگذاری زمین برای این نوع فعالیت ها اقدام می كنیم .
وی افزود: در شرق شهر بندرعباس به ویژه در حاشیه رودخانه شور اول از اوایل دهه هشتاد تاكنون نزدیك به 3 هزار و 500هكتار زمین به متقاضیان سرمایه گذاری اعم از دولتی و بخش خصوصی دارای توان مالی برای پرورش میگو واگذار شده است.
به گفته وی، كار مطالعه و طرح واگذاری پنج هزارهكتار زمین برای پرروش میگو در شور دوم شامل روستای جلابی و رودخانه حسنلنگی نیز با همكاری نظام مهندسی و شركت شهرك های كشاورزی وشیلاتی هرمزگان در دست بررسی است.
رییس سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان در ادامه این میزگرد گفت: درحال حاضر كار مطالعات برای واگذاری 21هزار هكتار زمین در حوزه آبزی پروری به افراد توانمند و متقاضیان سرمایه گذاری از طریق شهرك های شیلاتی در دستور كار قرار دارد.
**50هزار زمین مستعد پرورش آبزی درهرمزگان
مدیركل شیلات هرمزگان نیز بیان داشت: در راستای عمل به ماموریت های محوله در قالب برنامه ششم توسعه و چشم انداز در حوزه آبزی پروری، میزان تولید میگو در كشور باید به بیش از 60هزار تن برسد.
محسن یكتاپور با اشاره به وجود180هزارهكتار زمین مستعد برای پرورش آبزیان در سواحل جنوبی ایران اظهار كرد: از این میزان 50 هزارهكتار آن در استان هرمزگان قرار دارد كه در 2 دهه گذشته حدود 10هزارهكتار آنها به متقاضیان واگذار شده كه درحال بهره برداری است.
وی افزایش ظرفیت تولید در چرخه كامل میگو وهمچنین صنایع جانبی آنرا از برنامه های محوری این اداره كل دانست و گفت: دراین زمینه با درنظر گرفتن قوانین و بدون توجه به حاشیه ها پیش می رویم.
مدیركل شیلات هرمزگان در ادامه این میزگرد افزود: هم اكنون 76 واحد صنعتی مرتبط با فعالیت های شیلاتی با سه هزار نفر شاغل در زمینه عمل آوری، فرآوری و بسته بندی انواع آبزیان به خصوص میگوی پرورشی درسطح این استان فعالیت دارند.
یكتار پور با بیان اینكه پرورش میگو نیاز به سرمایه گذاری بخش خصوصی دارد با تاكید برحفظ امنیت سرمایه گذار ابراز داشت: نباید اجازه بدهیم در حوزه فضای مجازی برای گسترش این فعالیت ها شائبه ایجاد شود.
وی یاد آور شد: واگذاری زمین های لم یزرع شور در شرق شهر بندرعباس از جمله شور اول برای فعالیت های آبزی پروری به صورت سه ساله وغیر قابل تغییر كاربری از طریق مدیریت امور اراضی بااستعلام ازاداره كل منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست، نظام مهندسی كشاورزی، دامپزشكی، راه و شهرسازی، بنیاد مسكن و گرفتن تاییدیه از كمیسیون امور زیربنایی و كمسیسون ماده 2 امور اراضی سازمان جهاد كشاورزی انجام می شود.
به گفته وی درصورت اجرایی نشدن طرح، از طریق هیات نظات مدیریت امور اراضی سازمان جهاد كشاورزی نسبت به ابطال قرارداد واگذاری زمین مطابق با قانون اقدام می شود.
**زمین های شرق بندرعباس مخصوص پرورش میگو
درادامه این میز گرد مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان گفت: براساس مطالعات صورت گرفته توسط شیلات هرمزگان زمین های مورد بحث در شرق شهر بندرعباس به علت نوع بافت خاك و شیب بسیار ملایم به عنوان یكی از مناطق مستعد پرورش میگو شناسایی و تایید شده اند.
حبیب مسیحی تازیانی با بیان اینكه محیط زیست نسبت به طرح های اقتصادی و اجتماعی نگاه یك جانبه ندارد گفت: مطالعات زیست محیطی زمین های مورد بحث از شوراول تا سواحل میناب دهه هشتاد هجری خورشیدی انجام و منجر به صدور مجوز از سوی سازمان حفاظت محیط زیست شده كه عملیات اجرایی برخی زیرساخت های آنها از سوی دولت به ابتدای دهه هشتاد برمی گردد.
وی ادامه داد: به علت ركود شدید صنعت پرورش میگو در دهه هشتاد عملیات فیزیكی احداث سایت های واگذاری در شور اول و كولغان ناتمام رها شد و اخیرا با رونق دوباره این صنعت و بهبود وضعیت كسب وكار ونگاه دولت به سمت اقتصاد بدون نفت واتكا به تولیدات داخلی و همچنین تامین امنیت غذایی و ایجاد اشتغال مسولان استان تصمیم به تكمیل سایت های رها شده گرفتند.
مدیركل محیط زیست هرمزگان افزود: اولویت اول محیط زیست این استان در پهنه های ساحلی و تالابی، گردشگری است و توسعه فعالیت های شیلاتی در اولویت بعد قرار دارد.
وی ادامه داد: اما از آنجایی كه اكثر توانمندی های پرورش میگو در حاشیه تالابهای ساحلی و جنگلهای مانگرو قرار گرفته و از نظر زیست محیطی حایز اهمیت است لذا اعمال تمهیدات لازم جهت كاهش اثرات سوء به صورت سختگیرانه توسط سرمایه گذاران و نظارت این اداره كل اعمال می شود.
مسیحی تازیانی از منطقه شرق بندرعباس از رودخانه شور اول تا رودخانه جو محله در شرق روستای كرگان میناب به عنوان یكی از كانونهای شناسایی شده ریزگردها در هرمزگان نام برد و گفت: افزایش فعالیت های توسعه ای با محوریت شیلات دراین مناطق باعث كاهش تولید ریزگردها و آثار سوء آن خواهد شد.
وی تصریح كرد: همه سایت های استعلام شده غیر از مواردی كه با ضوابط استقرار محیط زیست همخوانی نداشته اند در سالهای اخیر از اداره كل حفاظت محیط زیست مجوزهار لازم را گرفته اند.
این مقام مسوول ادامه داد: با توجه به حساسیت دوستداران محیط زیست و بنا به توصیه استاندار نشستی با حضور مجامع علمی، محیط زیست، شیلات، پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان و سایر ارگانهای مرتبط در خصوص ظرفیت و توان اكولوژیكی منطقه انجام شود و تا زمان بررسی كامل ضریب خود پالایی محیط پذیرنده، جریانات دریایی و غیره در منطقه از هرگونه بارگذاری جدید خوداری شود.
وی در خصوص شناسایی50 هزار هكتار زمین مستعد پرورش میگو در سواحل هرمزگان و واگذاری آن به پرورش دهندگان گفت: نزدیك به 37 درصد ازآنها در مناطق حفاظت شده محیط زیست قرار دارند.
این مسوول ادامه داد: برای بارگذاری های سنگین در این منطقه ها پیشنهاد محیط زیست این است كه توان اكولوژیكی اكوسیستم های دریایی مطالعه شود.
مسیحی اظهار داشت: اگر بر روی همین سایت ها ضوابط سختگیرانه زیست محیطی اعمال شود در واقع بخش عمده ای از آلودگی های پساب به دریا نفوذ نمی كند و بطورتقریبی بار آلودگی كنترل شده ای را می توان در خود دریا پایش كرد.
به گفته مدیركل محیط زیست هرمزگان، سابقه احداث نخستین طرحی كه در سایت پرورش میگوی شور اول ( در شرق شهر بندرعباس) انجام شده به دهه 80 برمی گردد و از نظر محیط زیست فاصله و استقرار آن تا بخش مسكونی شهر رعایت شده است.
*بحث واگذاری سایت های پرورش میگوی شور اول وكولغان
مدیر امور اراضی سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان گفت: سایت های پرورش میگو شور اول و كولغان درسال های پایانی دهه هفتاد و اوایل هشتاد هجری خورشیدی واگذار شده كه بنا به دلایلی ازجمله ركود و بروز بیماری لكه سفید بهره برداری نشد.
عبدالصمد صمصام پور خاطر نشان كرد: در پروسه حقوقی، این زمین ها از افرادی كه نتوانسته بودند فعالیتی داشته باشند پس گرفته شد و به افراد توانمند و واجد شرایط دیگری واگذار شد.
وی با تاكید بر این موضوع كه حوزه فعالیت ما در خارج از محدوده شهری است تصریح كرد: قانون به ما این اجازه را نمی دهد كه در حریم شهرها دخالت كنیم.
وی تصریح كرد: برای واگذاری زمین از تمامی دستگاه های نظارتی استعلام گرفته می شود اما اینكه چرا افراد سرمایه گذار باید به این موضوع ورود می كردند بحث نخست آن به نتیجه بخش نبودن واگذاری های خرد ( كوچك) برمی گردد.
مدیر امور اراضی سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان نیز توسعه اراضی در حوزه شیلات را كمك كننده به توسعه اشتغال دانست و گفت: خود تحریمی تنها باعث از رونق افتادن ظرفیت های موجود و فرار سرمایه گذاران توانمند از كشور می شود.
صمصام پور بدون اشاره به شخص و یا گروهی گفت: در شرایطی كه استان با بیكاری مواجه است عده ای با ابهام آفرینی و خود تحریمی، خوراك برای رسانه های بیگانه فراهم می كنند.
**دغدغه های محیط زیستی ما را به سمت رصد و نظارت سوق می دهند
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان در ادامه میزگرد بیان داشت: كسانی كه دغدغه های محیط زیست دارند ما را به سمت رصد و نظارت بیشتر بر روی طرح های توسعه ای سوق می دهند.
مسیحی ادامه داد: محیط زیست یك ارگان فرابخشی است و در این ارگان مردم نیز در كنار دغدغه های اقتصاد یشان در حفظ محیط زیست سهمی به سزایی دارند.
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان سابقه صدور مجوز برای احداث سایت های پرورش میگو در شرق شهر بندرعباس شامل شور اول و دوم را مربوط به سالهای 81 و 82 دانست و گفت: از سرمایه گذاران جدید تعهد محضری مبنی بر رعایت الزام های زیست محیطی گرفته شده است.
مسیحی تصریح كرد: اگر ضابطه هایی كه محیط زیستی است برای هر سایت پرورش میگو لحاظ شود و حوضچه ها را با سیستم های بیولوژیكی كنترل كنند هیچ مشكلی ایجاد نمی كند و برای كاهش بار آلودگی ها دردریا اگر این فیلترهای بیولوژیكی در استخرها ایجاد شود نزدیك به 70درصد بار آلودگی ها كاهش پیدا می كند.
وی در این میزگرد به دغدغه های شورای شهر در خصوص سواحل و بوی ناشی از فعالیت های شیلاتی نیز اشاره كرد و بیان داشت: ایجاد بار آلودگی برای سواحل بندرعباس و آثار كشندهای قرمز درسال های 88 و 89 این ذهنیت را در بین اعضای شورای شهر و شهروندان ایجاد كرده كه اگر دوباره آلودگی اتفاق بیفتد احتمال این كه منطقه شهری را آلوده كند زیاد است.
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان گفت: پیشنهاد محیط زیست به ارگان های مجوز دهنده و پیشران تولید در عرصه های مختلف استان از جمله جهاد كشاورزی، شیلات و صنعتی این است كه مطالعات جامع میزان توان اكولوژیكی را در عرصه های خود انجام دهند.
6149 /6048/9887
بندرعباس – ایرنا- امروزه تكثیر و پرورش آبزیان بویژه میگو ، به علت وجود پروتئین و مواد معدنی سرشار و همچنین كوتاه بودن زمان تكثیر و پرورش آن، در تمامی دنیا به عنوان یكی از پردرآمد ترین مشاغل به حساب آمده و صادرات آنها به صورت سالیانه میلیاردها دلار در آمد زایی دارد.
