به گزارش ايرنا وضعيت بحراني ديواره غربي سازه هاي آبي تاريخي شوشتر، شامگاه دوشنبه محور جلسه شوراي گردشگري در استانداري خوزستان بود و در همين رابطه مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان با اشاره به اينكه احتمال رانش اين ديواره بايد از سوي دستگاه هاي مرتبط مورد توجه قرار بگيرد، اظهار داشت: سازه هاي آبي تاريخي شوشتر يك بناي تاريخي است كه به ثبت جهاني رسيده و ارتباط عملكردي در حوزه رودخانه هاي گرگر و شطيط به لحاظ ساختار فني واجد اهميت و ارزش جهان است.
سيد حكمت الله موسوي با اشاره به اينكه حفاظت از آثار تاريخي و ميراثي بخصوص اگر به ثبت جهاني رسيده باشد يك ضرورت است، بيان داشت: اتفاقات حداقلي نيز در سازه ها و بناهاي جهاني از درجه اهميت بسيار بالايي برخوردار است كوچكترين اتفاقي واكنش هاي استاني، ملي و جهاني در پي دارد.
وي خاطرنشان كرد: در چند روز گذشته هم در محوطه تاريخي شوش يك گودبرداري اتفاق افتاد و ديديم كه اين اقدام تا چه اندازه سيستم مديريتي استان را بعد از حساسيت هاي به وجود آمده به تلاطم انداخت ولي اين بار سازه هاي آبي تاريخي شوشتر در معرض خطر قرار دارد.
دبير شوراي گردشگري استان وضعيت موجود در سازه هاي آبي شوشتر را يك خطر بالقوه عنوان كرد و افزود: در صورتي كه ديوار غربي سازه هاي آبي شوشتر ريزش كند اين حادثه قطعا آثار و تبعات آن موقعيت تاريخي و تمدني ايران اسلامي را خدشه دار مي كند.
مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خوزستان گفت: اين خطر بالقوه در حال حاضر متوجه صنعت گردشگري است و بايد مراقب باشيم كه اين اتفاق احتمالي منجر به مصدوم شدن توريست هايي كه از اين محوطه تاريخي بازديد مي كنند نشود.
موسوي شوشتر را يكي از مقاصد مهم گردشگران خارجي بخصوص اروپايي ها دانست و تاكيد كرد: نگراني ها در اين حوزه جدي بوده و بايد قبل از اينكه اين گنجينه آسيب جدي ببيند فكري به حال آن شود.
* هرلحظه ممكن است ريزش اتفاق بيفتد
مديرپايگاه تاريخي شوشتر و معاون اداره كل ميراث فرهنگي استان در اين خصوص يادآور شد: ديواره غربي محوطه آسياب هاي شوشتر در شاخه گرگر از رودخانه كارون قرار دارد و اين مجموعه به همراه بخشي از نهر گرگر كه از جمله آثار سيزده گانه نظام آبي تاريخي شوشتر هستند به ثبت ميراث جهاني رسيده اند ولي با اين وجود چند سالي است كه زنگ خطر در اين مجموعه به صدا درآمده است.
محمدحسين ارسطو زاده تصريح كرد: آنچه كنوانسيون هاي بين المللي بر روي آن تاكيد دارند امنيت و سلامت جاني انسان ها و گردشگران در هنگام بازديد از مجموعه هاي تاريخي است و از آنجايي كه هر لحظه ممكن است اين ريزش اتفاق بيفتد نياز است تا اقدامات و تعهداتي كه ايجاد شده اجرايي شوند.
وي با اشاره به اينكه شاهدگذاري ها در بناي آبي تاريخي شوشتر نشان مي دهد كه ديواره غربي در حال حاضر 1.5 سانتيمتر به حركت درآمده و جابجا شده است ، يادآور شد: طول اين ديواره تقريباً 600 متر است كه به آسياب ها مشرف است و طبيعتاً روي اين ديوار بناهاي مسكوني وجود دارد كه اغلب آنها از خطري كه آنها را تهديد مي كند مطلع هستند.
مدير پايگاه تاريخي شوشتر ادامه داد: در صورت ريزش اين ديوار بي شك بخش عمده آسياب ها نابود مي شوند و به اين دليل بعد از فرسايش پوسته و جداره اين سازه ها، سازند موجود در منطقه تاريخي موجود شكسته خواهد شد و به دليل فشار مضاعف بخش عمده اي از مجموعه تخريب مي شود و براي هميشه از دست مي رود.
وي يادآور شد: اضافه بر آن نيز نهر گرگر خود يك نهر دست كن و يكي از آثار مربوط به دوره هخامنشي است و درصورت مسدود شدن جريان آبرساني اين نهر به پايين دست ، به لحاظ اجتماعي و تلفات جاني خسارت هاي جدي را رقم مي زند و كشور را دچار مسائل بعد از آن مي كند.
ارسطو زاده به صورتجلسه مردادماه امسال در سطح وزارتخانه هاي نيرو، كشور و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ايران اشاره كرد و گفت: بر اساس مصوبات سلسله نشست هايي كه با موضوع آبشارهاي شوشتر برگزار شد دستگاه هاي مختلف مكلف به انجام تكاليف متعدد شده اند و از جمله آن وزارت نيرو و استانداري خوزستان هستد كه بايد با اختصاص اعتبار 80 ميليارد ريالي در سال 97 نسبت به پرداخت هزينه مطالعه انجام فعاليت هاي پيشگيرانه اقدام مي كردند اما تا كنون در اين زمينه دستاوردي حاصل نشده است.
معاون اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خوزستان تاكيد كرد: اين اداره كل نيز موظف به پيگيري تملك بناهايي كه بر روي ديواره قراردارند، شده است.
*نامه سازمان مديريت و برنامه ريزي مانع ادامه فعاليت مرمت ديوار
مشاور مدير عامل سازمان آب و برق خوزستان در امور گنجينه آب نيز با اشاره به اينكه يكي از ديگر تعهدات وزارت نيرو كه مجري آن سازمان آب و برق خوزستان است لايروبي سه كيلومتر از رودخانه در بالا دست سازه هاي آبي است، عنوان كرد: تا كنون 150 متر از اين مساحت اجرايي شده ولي در كل وزارت نيرو 450 ميليارد ريال جهت حفاظت از اين بناها كار تعريف كرده است.
محمد اسحاقي بني در اين خصوص ادامه داد: اين اقدامات كه وزارت نيرو متعهد به انجام آن شده بايد از سال جاري در طول سه سال انجام شود اما به دليل عدم صدور مجوزهاي لازم از سوي شوراي اقتصاد نمي توان افقي در اين خصوص براي امسال متصور بود.
وي با تاكيد بر اينكه نمي توان نقدينگي را دليل عدم اجراي اين تعهدات در سال جاري عنوان كرد، گفت: درعين حال انجام فعاليت ها و واگذاري كار حفاظت و مرمت تا زماني كه مجوز شوراي اقتصاد صادر نشود ، مقدور نيست.
اين مقام مسئول در سازمان آب و برق خوزستان يادآور شد: در حال حاضر سازمان مديريت و برنامه ريزي استان خوزستان در نامه اي واگذاري قرارداد فعاليت هاي متعهد شده از سوي وزارت نيرو براي مرمت ديوار را منوط به انعقاد قرارداد EPC و چند مشاوره اي اعلام كرده است در صورتي كه ما با دانشگاه شهيد بهشتي تهران وارد كار شده ايم و اين نامه عملا مانع ادامه فعاليت ها شده است.
*پنج خانه در معرض خطر بر روي ديواره غربي در حال جابجايي
مديركل مديريت بحران استانداري خوزستان با اشاره به اينكه هفته جاري مقدمات جابجايي پنج خانه مسكوني بر روي ديواره غربي كه در معرض ريزش قرار دارند انجام شده است، گفت: در اين رابطه از امور مالياتي استان خواسته شده تا از محل درآمدهاي ماليات بر ارزش افزوده كه به شهرداري شوشتر اختصاص داده مي شود هزينه جابجايي و اسكان مجدد اين خانه ها پرداخت شود.
حاجي زاده تصريح كرد: سازه هاي آبي شوشتر بخشي از هويت ميراثي و تاريخي استان خوزستان است و بايد پيش از اين مشكلات بين اداره كل ميراث، سازمان هاي آب و برق و مديريت و برنامه ريزي استان رفع مي شد.
وي همچنين با اشاره به اينكه نبايد منتظر بود تا اتفاق ناگواري رخ دهد كه بعد از آن بفكر رفع پيامدها باشيم، يادآور شد: اين وضعيت نشان دهنده آن است كه دستگاه ها با يكديگر تعامل ندارد و مصوبات روي هم انباشته مي شود كه اين امر ناشي از عدم پيگيري كافي آنهاست.
*دستور استاندار خوزستان براي رسيدگي فوري به موضوع سازه هاي آبي
دراين نشست استاندار خوزستان از دستگاه هاي مربوطه خواست هرچه سريعتر وضعيت سازه هاي آبي را مورد رسيدگي قرار دهند، گفت: برنامه ريزي ها بايد به سمتي باشد كه هرچه سريعتر از بناهاي اين منطقه حفاظت شود.
غلامرضا شريعتي تاكيد كرد: صنعت گردشگري براي استان خوزستان از اهميت ويژه اي برخوردار است و دستگاه ها در اين راستا هماهنگي بيشتري داشته باشد.
نماينده عالي دولت در استان خوزستان تصريح كرد: در حوزه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كم كاري صورت گرفته است و بايد هرچه زودتر اين عقب ماندگي ها جبران شوند.
وي از سازمان آب و برق خواست محوطه تاريخي شوشتر را با توجه به ضرورت آن در زمان بارندگي ها پاكسازي و لايروبي كند و دستگاه هاي مرتبط در جابجايي فوري منازل در معرض خطر همكاري شود.
* سازه هاي آبي شوشتر از جمله آثار شناخته شده ايران در جهان
سازه هاي آبي شوشتر، سيستمي به هم پيوسته از تونل ها، آبشارها، بندها، آسياب ها و كانال هاي بزرگ هدايت آب هستند كه با هماهنگي و پيوستگي فوق العاده در كنار هم كار ميكنند. اين مجموعه صنعتي-تاريخي در سال 2009 توانست 3 معيار ثبتI, II, V را از يونسكو دريافت كند.
اصلي ترين كار سازه هاي شوشتر، مسدود كردن رود 'گرگر' است تا سطح آب براي آبگيري تونل ها در تخته سنگ بالا بيايد. تونل هاي گرگر با انتقال آب از مجراهاي خود، آب ساكنين منطقه را تامين ميكند. در جنوب محوطه آبشارها، پلكاني چهار هزار ساله از سنگ ساخته شده كه بيش از 200 پله دارد. اين پله ها محوطه آبشار را به مناظق مسكوني متصل ميكنند. جالب است كه در مسير پلكان ها اتاقك هاي كوچكي تعبيه شده كه به نظر ميرسد محل قرار گرفتن نگهبانان بوده است.
اتاقك هاي ديگري كه شوادون نام دارند به موازات مجراهاي سرعت دهنده جريان آب ساخته شده اند. اين اتاقك ها محلي براي استراحت آسيابان شوشتر بوده اند كه براي فرار از گرما به اين اتاق ها پناه ميبردند. به دليل تعبيه پنجره ها و سقف هاي روباز، آسيابان به هنگام استراحت نيز ميتوانستند به حركت چرخ هاي آسياب و جريان آب ناظر باشند. دقيقا رعايت همين نكات است كه باعث شگفتي باستان شناسان دنيا شده است.
9931/6002
اهواز- ايرنا- مدير كل ميراث فرهنگي ،صنايع دستي گردشگري خوزستان نسبت به خطر رانش در ديواره غربي سازه هاي آبي شوشتر هشدار داد.