آموزش زالودرمانی در همایش یك روزه!

به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، زالو نوعی كرم خونخواری است كه از ویژگی چسبندگی و لزج برخوردار است و البته در طول تاریخ همواره مورد توجه اطبا برای درمان برخی از بیماری ها از جمله زخم های عفونی، سردرد، دمل و آبسه و تب مورد استفاده قرار گرفته است. موجودی كه گفته می شود هنوز بسیاری از اسرار و خواص فیزیكی و درمانی آن كشف نشده است.
طبق گزارش ها زالو درمانی 1500 سال قبل از میلاد مسیح در مصر انجام می شده و زالو درمانی در ایران، مصر، روم و بعدها در اروپا رواج پیدا كرد.
گفته می شود كه زالودرمانی در كمتر از صد سال پیش كاملا در كشور رایج بوده است كه البته در حال حاضر نیز با گسترش و توجه به حوزه طب سنتی بار دیگر بهره گیری از این جاندار در قالب یك صنعت سودآور و اشتغالزا به منظور درمان برخی بیماری ها بیش از پیش اهمیت یافته است.
امروزه پزشكان یكی از راه كارهای موثر به منظور درمان برخی بیماری‌ها از جمله خون‌رسانی مجدد به نواحی از بدن كه عروق وریدی آسیب دیده یا بسته شده است را زالودرمانی می دانند.

**ویژگی زالو
دكتر مهدیه حسینی متخصص فارموكولوژی از جمله كسانی است كه بواسطه علاقه به طب سنتی و مكمل، در خصوص تاثیرات زالودرمانی بر روی انواع و اقسام زخم ها به خصوص زخم های سوختگی و دیابتی به مدت چهارسال تحقیقات بسیار خوبی داشته است و در حال حاضر با یكی از بیمارستان های تهران همكاری می كند.
وی در این خصوص ویژگی های زالو به خبرنگار گروه علمی ایرنا، می گوید: زالو از خانواده نرمتنان و زالوی طبی Hirudo Medicinalis نام دارد كه مشخصه ظاهری آن وجود نوارهای سبز زیتونی تا سبز لجنی در پشت این حیوان خونخوار است.
حسینی با اشاره به اینكه مزاج زالو سرد و خشك می باشد افزود:بیشتر زالوها در آب های شیرین با عمق كم و مرداب ها و باتلاق ها زیر سنگ ها زندگی می كنند، زالوها از نور فراری هستند و بیشتر شب ها مشغول شكار هستند.
این متخصص فارموكولوژی همچنین افزود: زالو پزشكی از گونه های زالوی آرواره دار بی خرطوم است اندازه آن به طور معمول بین 5 تا 12 سانتی متر با عرض یك سانتی متر است كه البته گاها تا 25 سانتی متر نیز وجود دارند.
وی در ادامه تاكید می كند كه زالوهای سیاه‌رنگ یا سرمه‌ای بزرگتر از 12 سانتی متر برای درمان بیماری ها نامناسب و خطرناك هستند.

**بزاق زالو، ضد انعقاد خون و از بین برنده لخته خون
دكتر حسینی در ادامه با بیان اینكه، زالو هنگام نیش زدن برای مكش خون یك زخم به شكل ستاره سه شاخه روی پوست ایجاد می كند، گفت: این نیش البته یك نوع خنكی ایجاد می كند و به دلیل داشتن یك نوع ماده بی حس كننده بدون درد است.
وی با اشاراه به اینكه، زالو مواد گوناگونی از خود ترشح می كند كه از خواص درمانی برخوردارند افزود:شناخته شده ترین ماده ترشح شده از زالو «هیرودین» نام دارد كه بعنوان یك ماده ضد انعقاد خون از «هپارین» موثرتر است.
حسینی با تاكید براینكه، زالو از قدرت بسیار بالایی در تولید بزاق برخوردار است، گفت: هنگامی كه زالو به بدن انسان می چسبد بزاق خود را از زیر بدن خود جاری می كند كه این بزاق دارای موادی است كه قابلیت ضد انعقاد خون دارد. به طوریكه فقط چند قطره بزاق دهان زالو می تواند مقدار زیادی خون را به صورت مایع نگه داشته و از انعقاد آن جلوگیری كند.
وی همچنین با اشاره به برخی دیگر از آنزیم های شناخته شده در زالو، اظهاركرد: آنزیم 'كالین'كه باعث خونریزی ثانویه می شود، آنزیم 'اگلین' بعنوان یك آنزیم ضد تورم، آنزیم'داستابیلاز'كه دارای قدرت ضد تجمع پلاكتی بسیار قوی و همچنین قابلیت از بین بردن لخته خون است و همچنین آنزیم'هیالورونید' كه از ویژگی آنتی بیوتیك برخوردار است.

**لیچ تراپی و كمك به بهبود زخم پای دیابتی
حسینی در ادامه با اشاره به اینكه، زخم پای دیابتی یكی از عوارض قابل توجه دیابت محسوب می شود، می گوید: حدود 15 درصد مبتلایان دیابتی ها گرفتار زخم پای دیابتی می‌شوند كه بیش از 80 درصد از این تعداد نیز با قطع پا مواجه می شوند.
این متخصص در خصوص بیشترین تاثیر زالودرمانی در درمان بیماری ها نیز گفت: انحصارا در كلینیك زخم و سوختگی بیمارستان از زالودرمانی برای التیام و درمان زخم ها از جمله زخم های پای دیابتی و زخم هایی مانند زخم بستر كه مشكل خونرسانی دارند استفاده می شود.
وی می گوید: طی 20 سال گذشته افزایش مرگ های ناشی از دیابت اغلب ناشی از عوارض عروقی دیابت بوده است كه شامل درگیری عروق ریز مانند درگیری‌های كلیه و رتینوپاتی (شبكیه چشم) و درگیری عروق بزرگ شامل عروق انتهای اندام تحتانی كه به دنبال آن اختلال در فرایند ترمیم زخم اتفاق می افتد.

**رونق كسب و كار پرورش زالو در ایران
اما بر اساس گزارش ها در حال حاضر با گسترش و توجه به حوزه طب سنتی، زالودرمانی بعنوان یك حرفه سودآور توجه سودجویان را به خود جلب كرده است.حوزه ای حساس در حوزه سلامت كه به طور حتم نیازمند نظارت بیشتری است.
مدتی است در كشورمان نیز بحث پرورش زالو و تجارت آن رونق ویژه ای گرفته است برخی داروخانه ها و مطب های پزشكی در سراسر كشور به متقاضیان برای درمان بیماری های شان زالو عرضه می كنند و البته مراكزی نیز كه ادعا می كنند دارای گواهی رسمی از مراكز ذیربط هستند به كار زالودرمانی مشغول شده اند.
احسان احمدپور كه مدیرعامل یكی ازشركت های فعال در حوزه پرورش و عرضه سالانه 100 هزارقطعه زالو در استان قزوین است، در این خصوص می گوید: زالو به دلیل مواد خاص موجود در بزاق خود بسیار با اهمیت است اما استفاده گسترده از آفت كش ها این موجود را كه مدت ها در بركه ها، رودخانه ها و محل های طبیعی زیست می كرده است را تقریبا نایاب كرد.
وی كه با خبرنگار گروه علمی ایرنا سخن می گفت ادامه داد: البته چندسالی می شود كه به دلیل استفاده های درمانی، پرورش و تولید زالو طبی در مناطق مختلف دنیا مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
احمدپور با اشاره به ویژگی زالو اظهاركرد:زالو از گروه نرم تنان و دو جنسی است كه برای تكثیرنیاز به طرف مقابل دارد و هر دو بارور شده و در سال یك دوره پیله گذاری دارند و تا 4 پیله و هر پیله تا 30 لارو یا بچه زالو به طبیعت می دهد.
احمدپور ادامه داد: البته ما در بحث صنعتی با بهره گیری از دانش استفاده از نور و رطوبت و در یك پروسه زمان بندی شده این پیله گذاری كه در طبیعت كه در سال یكبار است، به دو و سه بار افزایش می دهیم.
وی در خصوص نحوه نگهداری زالو نیز اظهاركرد: پزشكان سنتی باید طبق اعلام سازمان غذا و دارو زالو را در دمای 15 تا 20 درجه و دور از اشعه مستقیم آفتاب و در آب بهداشتی و فاقد كلر نگهداری كنند. ضمن اینكه آب شهری كلر دارد و برای نگهداری زالو در آب شهری نیز بایستی یكی – دو روز آب را بگذاریم بماند تا كلر آن از بین برود.
احمدپور می گوید:متاسفانه برخی از همكاران ما با تبلیغت سوء یك وسوسه ای راه می اندازند مبنی براینكه، در حال حاضر در دنیا ارزش هر 4 زالو معادل یك بشكه نفت است و 10 میلیون بگذارید و ظرف شش ماه یكصد میلیون تومان برداشت كنید، افزود: این درحالی است كه پروسه پروش زالو حداقل 17 تا 18 ماهه است و اگر با مشكلی مواجه نشویم می توان طی این مدت اولین محصول را كه قرنطینه آن تمام شده است و به سایر طبی رسیده است به بازار عرضه كرد.
وی افزود: حال اگر در این بین یك خطا و اتفاقی بیافتد چون موجود زنده است كل سرمایه طرف از بین خواهد رفت و این زمان خیلی بیشتر خواهد شد.


**بهترین گونه زالو ایرانی و روسی
شاید برخی تصور كنند كه زالو تنها كاری كه می كند سوراخ كردن سوزنی بدن و خروج خون از بدن بصورت مكش است در حالیكه احمدپور می گوید: ارزش زالو برای تولید آنزیم و نوع بزاقی است كه وارد بدن می كند كه البته گونه ایرانی و روسی زالو كه بهترین نوع آن در دنیا محسوب می شود حدود 120 نوع بزاق و آنزیم وارد بدن می كند.
این كارشناس افزود:به همین دلیل است كه بعد از استفاده از این زالو بین 4 تا 5 ساعت بدن خونریزی پیدا می كند در حالیكه اگر سوزن را وارد بدن كنیم و روی آنرا هم نبندیم، خون پس از یك دقیقه لخته می شود.
وی ادامه داد: این درحالی است كه جای نیش زالو كه پنبه ای گذاشته می شود در عین اینكه پر از خون می شود، حتی پس از یك روز لختگی خون اتفاق نمی افتد. زالو جداره قلب را می شورد و گرفتگی عروق را از بین می برد.
وی در خصوص تنوع زالو در دنیا گفت: حدود 650 نوع گونه زالو وجود دارد كه از این تعداد 50 گونه خونخوار است و از این تعداد پنج گونه كاربرد پزشكی دارد كه از این تعداد نیز سه گونه آن در ایران پرورش داده می شود و تنها یك گونه بومی ایران است كه بنام «هیرودو» كه بهترین گونه زالوی جهان با 120 نوع آنزیم محسوب می شود.
وی می گوید:زالو از سوی مراكز دارای مجوز بسته بندی و پلمپ می شود و سیب سازمان سلامت و غذا و دارو روی آن می خورد و پس از مصرف و برای معدوم سازی باید برگشت داده می شود.
احمدپور اظهاركرد:در حال حاضر ما سالانه آزمایشات مختلفی شامل آزمایش ایدز، هپاتیت بی، هپاتیت سی و پنج تا میكروبی به منظور ارائه زالوی سالم به بازار انجام می دهیم.

**هر زالو 3 تا 4 هزار تومان
احمدپور در خصوص خریداران زالو نیز اظهاركرد:مشتری های ما همه پزشكان فعال در طب سنتی هستند و این زالوهای پرورشی بین 3 تا 4 هزار تومان به آنها عرضه می شود.
به گفته وی زالو قابلیت استفاده یكبار مصرف دارد و پس از آن بایستی در اتانول یا الكل 70 درصد گذاشته شود یا در دمای منفی 20 درجه فریز و معدوم شود چرا كه در صورت اینكه در طبیعت رها شود می تواند ناقل ویروس و بیماری باشد.
این پرورش دهنده زالو در ادامه با بیان اینكه، درحال حاضر یكی از شغل ها صید زالو از طبیعت است افزود: بیشتر صیادان این زالوها را از تالاب ها و آبگیرها صید می كنند كه در همه جای كشور وجود دارد و ما در سمت آب گرم قزوین دو تا تالاب داریم كه دارای زالو است.
وی به نكته مهمی اشاره می كند و با بیان اینكه، برخی قاچاقچیان زالو را بصورت شبانه حتی از طریق ترمینال ها و اتوبوس ها از طریق مرزهای شمال و شمال غربی كشور در یخچال های كائچویی وارد كشور می كنند، افزود:« متاسفانه ضمانتی وجود ندارد كه همان زالوی مصرف شده را صیادان مجددا به بازار مصرف عرضه نكنند.»

**زالو وارد حوزه دانش بنیان نیز شده است
اما زالو به حوزه دانش بنیان نیز وارد شده است و تعدادی از اساتید و محققان كشورمان در این حوزه حسابی مشغول كارهای تحقیقاتی و فناورانه شده اند.
محمدمهدی حلیمی كه مدعی است نخستین شركت دانش بنیان تولید«زالو طبی» را در استان گلستان در مركز رشد واحدهای فناوری دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی گرگان راه اندازی كرده است دراین خصوص به خبرنگار گروه علمی ایرنا گفت: تیم ما از سال 1390 وارد این كار شد و از سال 1395 بصورت علمی كار را دنبال كردیم و برای استریل كردن زالو به لحاظ تغذیه و آنتی بیوتیك های مصرفی موفق به كسب دانش بنیان شده ایم.
وی كه دارای مدرك كارشناسی ارشد زیست شناسی است می گوید: در حال حاضر فرایند تكثیر این موجودات یك صنعت پیشرفته و علمی در بسیاری از كشورهای جهان محسوب می شود و یكی از الزامات موفقیت در این نوع از فعالیت های اقتصادی و تولیدی، داشتن اطلاعات كامل و علمی در مورد چرخه حیات این جاندار می باشد.
حلیمی همچنین اظهاركرد: گونه مولد زالویی كه در این واحد فناورانه تولید می‌شود از بهترین گونه زالوی جهان محسوب می شود كه از آنزیم‌های بسیار موثری در درمان انواع بیماری‌ها نظیر دیابت، میگرن و حتی ایدز برخوردار است.
وی افزود:یكی از آنزیم‌های این گونه در عمل قلب بهترین كاربرد را دارد در واقع بهترین آنزیم‌ها در گونه‌های زالوی ایرانی وجود دارد.
حلیمی می گوید: تقریبا هم اكنون در همه كشورهای اروپایی تولید طبیعی و زیستی زالو منقرض شده است و در ایران نیز در بهترین حالت پنج سال دیگر منقرض خواهد شد و دیگر امكان صید زالو از مناطق طبیعی وجود نخواهد داشت.
وی در خصوص چگونگی تامین زالو نیز گفت: ما به شكل تخصصی پرورش و تكثیر زالو داریم و زالوهای موردنیاز را از طریق صید داخلی تامین می كنیم.
حلیمی می گوید:ما كل ایران نمایندگی داریم و در خصوص تكثیر و پرورش زالو حدود 70 كار تحقیقاتی را آغاز كرده ایم و قصد داریم به حوزه صادرات نیز ورود كنیم.


** شهریه یك میلیون تومانی برای آموزش چند روزه زالودرمانی
اسد حكیمی مدیرعامل یكی دیگر از شركت های پرورش و بازرگانی زالو فعال در شهرستان گرگان است، او می گوید هدف ما در اصل تكثیر بهترین گونه های زالوهای ایرانی و همچنین ارائه آموزش های مهارتی و ایجاد كارآفرینی و اشتغال برای جوانان است.
وی با اشاره به انعقاد یك تفاهمنامه ای با جهاد كشاورزی استان گلستان در خصوص آموزش و پرورش زالوافزود:در واقع كار پرورش زالو از سوی شركت ما كه دارای مجوز از سوی دامپزشكی استان است، تحت نظر مسئول فنی دامپزشك در قرنطینه سه ماهه صورت می گیرد.
حكیمی ادامه داد:پس از دوران قرنطینه مرحله آزمایش میكروبی و تست ویروس شروع می شود كه در صورت نبود مشكل و تایید مسئول فنی دامپزشكی، زالوها در پك های استریل شده بصروت 5، 10، 20 و 100 تایی بسته بندی و پلمپ می شود و به نمایندگی های فروش و مطب اطبا و داروخانه ها ارسال می شود.
وی با بیان اینكه، این واحد پرورشی برای فروش زالو به پزشكان و درمانگاه ها قرارداد می بندند، گفت:هنگامی كه مركز درمانی بسته زالو را از ما دریافت می كنند همان موقع می توانند آنرا برای صحت سالم بودن محصول باز كنند و حداكثر 2 تا 3 روز می توانند از زالو استفاده كند چراكه این موجود زنده است و هرچه زودتر باید آزاد شود در غیر اینصورت اذیت می شود.
حكیمی می گوید: البته ما درصدد راه اندازی یك سامانه پاسخگو برای دریافت كد و سریال محصول روی پك های زالو به منظور جلوگیری از فروش محصولات منقضی شده به مشتریان هستیم.
وی درخصوص قیمت زالو ارائه شده به بازار نیز گفت: ما به پزشك 3 هزار تومان می دهیم و پزشكان نیز هرزالو را بین 15تا 25 هزار تومان به بیماران عرضه می كند كه معمولا حداقل زالو مورد استفاده برای هر بیماری طبق نظر پزشك معمولا 5 تا 10 عدد است.
این پرورش دهنده زالو با اشاره به برگزاری دوره های كارورزی از صفر تا صد تكثیر و پرورش زالو از سوی این شركت می گوید: این كارگاه های آموزشی حداقل سه تا 10 شبانه روز با حضور اساتید آموزشی است، در خصوص هزینه این دوره های آموزشی نیز گفت: این هزینه یك میلیون و 200 هزار تومان است كه بیشتر آن صرف استاد می شود.

**آموزش زالودرمانی در همایش های یك روزه!
اما حكیمی در ادامه در خصوص اینكه، گفته می شود یكسری سودجو وارد این كار تكثیر، پرورش و همچنین زالودرمانی شده اند گفت: «متاسفانه همین اتفاق افتاده است، یك موقعی شما می بینید كه می آیند دو روز كارگاه برگزار كنند باز هم خوب است اما اینكه بصورت همایشی 200 تا 300 نفر را جمع كنند و یكروزه مدرك زالودرمانی بدهند بسیار تعجب آور است.
وی باتاكید براینكه، زالودرمانی و پرورش آن نیازمند برخورداری علم و تجربه بصورت توامان است گفت: حتی ما معتقدیم كه دانشجویانی كه در مراكز علمی كاربردی آموزش زالودرمانی دیده اند نیز بایستی حداقل چندماهی را در كارگاه های آموزشی بصورت عملی شركت كنند. آنها باید همه مسائل مربوط به زالو را شفاف ببینند و بصورت عینی لمس كنند.
این فعال در حوزه پرورش زالو با تاكید براینكه، نبایستی در كارگاه تولیدی كه بعنوان مثال صدهزار زالو پرورش می دهند كارگاه آموزشی برگزار كرد، افزود: در واقع این واحدها به نوعی قرنطینه محسوب می شوند و به دلیل احتمال ورود ویروس و میكروب نمی توان در این مراكز كارگاه آموزشی برگزار كرد.

**صدور مدرك زالودرمانی در چند روز از سوی مراكز آموزشی
اما پریسا كاكاوند سوپروایزر واحد درمان زخم یكی از بیمارستان های تهران با تاكید براینكه، پرورش، تكثیر و البته زالودرمانی نیازمند یك دوره آموزش تخصصی و بلندمت است یكی از مشكلات فعلی در این حوزه را ورود افراد غیر متخصص به حوزه درمانی زالو عنوان كرد.
این سوپروایزر بالینی بیمارستان عرفان در گفت و گوبا خبرنگار گروه علمی ایرنا افزود: این درحالی است كه متاسفانه در حال حاضر یكسری مراكز آموزشی از جمله فنی و حرفه ای چند روزه به علاقمندان كار دراین حوزه مدرك زالودرمانی می دهند.
وی ادامه داد:این افراد نیز به محض دریافت مدرك پس از حداكثر گذراندن یك دوره 10 روزه آموزشی شروع به طبابت می كنند در صورتیكه آموزش زالودرمانی نیازمند شناسایی طب سنتی و داروها است و تنها زالو انداختن نیست.
كاكاوند با اشاره به برگزاری برخی كلاس های آموزشی از سوی سازمان جهاد دانشگاهی گفت:البته این سازمان بسیار به طب سنتی و گیاهان دارویی اهمیت می دهد، اما یكسری كلاس ها در حوزه زالودرمانی برگزار می كند كه مدرسان آن از حداقل پایه آموزشی برخوردار نیستند.
وی می گوید: افراد شركت كننده در این دوره های آموزشی نیز كه به آنها مدرك و گواهینامه داده شده بواسطه همین مدرك باچاپ مدل های مختلف كارت و بروشورهای تبلیغاتی به كار زالودرمانی مشغول شده اند و این باعث شده كه مردم مقداری فاصله بگیرند چراكه زالودرمانی باید تنها درمراكز معتبر از جمله سلامتكده ها و كلینیك های دارای تجهیزات بیمارستانی و با حضور پزشك دارای مدرك دكترای طب سنتی انجام شود.
كاكاوند اظهاركرد:در حوزه آموزش در صورتیكه بجای برگزاری دوره های فشرده و كوتاه مدت تعداد بیشتری از پزشكان و پرستاران را در رشته های مختلف بصورت آكادمیك درگیر كار كنند آینده حرفه ای زالودرمانی تضمین خواهد شد.


**زالودرمانی باید در مراكز مورد تایید وزارت بهداشت انجام شود
كاكاوند در ادامه ضمن اظهارتاسف از كار زالودرمانی در محیط هایی غیر از مراكز درمانی و بیمارستانی می گوید: به طورحتم ادامه این روند باعث تغییر دید جامعه نسبت به این تیپ درمان ها یا درمان های مكمل و طب سنتی و گیاهی خواهد شد.
وی با خبرنگار گروه علمی ایرنا سخن می گفت، افزود: فردی كه زالودرمانی می كند باید از حداقل دانش سیستم فیزیولوژیك بدن برخوردار باشد كه در صورتی خونریزی های غیرعادی و موارد خاص بعنوان درمانگر بتواند كار خود را به نحو صحیحی انجام دهد.
كاكاوند با بیان اینكه، زالودرمانی درمواقعی باعث ایجاد بیماری، عفونت و انتقال بیماری می شود افزود: البته امحا كردن زالو و علم و دانش كسی كه این كار را انجام می دهد همه اینها روی هم دیگر كار را سخت تر می كند.
این سوپروایزربالینی بیمارستان عرفان معتقد است جایگاه واقعی زالودرمانی در كلینیك های زخم تخصصی است چراكه بیمارستان جای آزمون و خطا نیست.
وی با اشاره به انجام كار زالودرمانی در برخی از كلینیك ها گفت:ما خیلی علاقمندیم كه كلینیك های زخم بیمارستان ها بیایند با كارزالودرمانی آشنا شوند چراكه اگر بصورت تخصصی نگاه كنیم جایگاه واقعی این طب در كلینیك زخم داخل بیمارستان ها است.
كاكاوند همچنین با اشاره به مزایای زالودرمانی می گوید:هرجایی كه سیستم خون رسانی مشكل داشته باشد از جمله پا كه در معرض صدمه قرار گیرد، به طور حتم زالودرمانی موثر خواهد بود.
وی با تاكید براینكه، حاشیه درمانی زالو بسیار بالاست و در حال حاضر زالودرمانی یكی از درمان های قطعی میگرن محسوب می شود كه روی پیشانی و شقیقه گذاشته می شود افزود: البته درمان سینوزیت، سكته مغزی، واریس تنها تعدادی از آنها به شمار می روند.
كاكاوند ضمن تاكید بر امحاء زالو پس از استفاده گفت: البته وزارت بهداشت در حال برنامه ریزی به منظور الزام واحدهای تولید و تكثیر زالو برای فروش محصول بصورت پك های استاندارد و بسته بندی شده و همچنین الزام برگشت زالوهای مصرفی در جهت جلوگیری از استفاده مجدد آن است كه امیداوریم این مسیر با سرعت بیشتری دنبال شود.
علمی ** 1836 **1440