صید و صیادی؛ ظرفیت اشتغال در سواحل مكران

به گزارش ایرنا، چابهار و كنارك به دلیل نزدیكی به خط استوا نسبتا گرم و مرطوب و درجه حرارت سواحل این شهرستان در طول سال مناسب برای پرورش میگو و صید و صیادی است كه این امر سبب شده تا كارشناسان، این منطقه را به بهشت آبزی پروری تشبیه كنند.
حوزه شیلات یكی از بخش های كم هزینه برای ایجاد اشتغال است و می تواند علاوه بر آمار فعلی، اشتغال را به چند برابر افزایش دهد.
به نوعی می توان گفت سرمایه ‌گذاری در حوزه شیلات به صرفه‌ ترین راه و اقتصادی ‌ترین فعالیت در سواحل مكران است.
قابلیت های شیلاتی، وضعیت صید و صیادی و آشنایی با این بخش سودآور در نشست خبرنگار ایرنا با مهرداد میرزایی قائم مقام و معاون صید وبنادر ماهیگیری اداره كل شیلات سیستان و بلوچستان مورد بحث و گفت وگو قرار گرفت.
میرزایی در این گفت وگو درباره ظرفیت ها، پتانسیل ها، بنادر ماهیگیری و ضرورت تكمیل زیرساختها و تدابیر اندیشیده شده در حوزه شیلات برای توسعه و اشتغال بیشتر توضیحات مشروحی داد كه در ادامه می آید.

ایرنا: در ابتدا خلاصه ای از حوزه شیلات، تاریخچه و ظرفیت های مهم در این زمینه را برای اطلاع بیشتر مردم و به ویژه سرمایه گذاران شرح دهید؟
میرزایی: اداره كل شیلات سیستان وبلوچستان در سال ۱۳۶۰ در چابهار تاسیس شده است و در آن زمان 2 سردخانه سه هزار تنی در چابهار، كنارك و زاهدان تاسیس كرده تا بتواند آبزیان را در آن ذخیره و عرضه كند.
البته این استان به دلیل وسعت و پهناوری زیاد دارای 2 اداره كل شیلات در شمال و جنوب استان است كه اداره كل شیلات سیستان در زابل و اداره كل شیلات سیستان و بلوچستان در چابهار مستقر است و هركدام وظایف جداگانه ای دارند.
اداره كل شیلات سیستان وظیفه كنترل و حمایت از منابع آبی داخلی و اداره كل شیلات سیستان و بلوچستان در حوزه آبهای دریای عمان فعال است.
هم اینك ۱۱ اسكله و جایگاه تخلیه صید، 2 هزار و 337 شناور صیادی با اشتغال حدود 24 تا 25 هزار صیاد دائمی و فصلی در قالب ۳۴ تعاونی صیادی، ۶ شهرك و ناحیه صنعتی و بیش از ۱۰۰ واحد تولیدی صنایع شیلاتی فعال هستند.
۳۱ درصد صید كل كشور،۳۶ درصد صید آبهای جنوب كشور و ۲۰ درصد كل تولید آبزیان كشور (صید و آبزی پروری) از این منطقه است و دارای رتبه دوم صید در اقیانوس هند بعد از اندونزی و رتبه اول صید در غرب اقیانوس هند هستیم.
بیش از ۷۰ درصد تون ماهیان كشور نیز از این محدوده صید و تامین می شود.

ایرنا: چه تعداد شناور و بنادر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید در این منطقه فعال است؟
میرزایی: در مجموع 9 بندر ماهیگیری و 2 جایگاه تخلیه صید شامل «تیس، كنارك، رمین، زرآباد، پُزم، 7 تیر چابهار، بریس، تنگ و پَسابندر از بنادر ماهیگیری و گواتر و جُد 2 جایگاه تخلیه صید» در جنوب سیستان و بلوچستان فعال هستند.
هزار و 430 فروند قایق و 907 فروند لنج شامل 501 فروند لنج برودتی و 406 فروند لنج یخی توسط صیادان این منطقه در زمینه صید و صیادی بكارگیری می شوند.

ایرنا: فصل صید توسط شناورها و زمان دریاروی صیادان چگونه است؟
میرزایی: صید بوسیله لنج های یخی در طول سال رواج دارد ولی لنج های برودتی تنها در تیر و مرداد هر سال استراحت دارند و از نیمه دوم شهریورماه پس از استراحت و بازسازی و تعمیر لنج ها عازم دریا می شوند.
معمولا هر لنج برودتی حدود 45 روز تا یك ماه در دریاست و در طول فصل صید سه تا چهار بار می توانند صید را انجام دهد.

ایرنا: اشتغال در حوزه شیلات چگونه است و چه برنامه های برای افزایش صید و یا شناورها دارید؟
قائم مقام اداره كل شیلات سیستان و بلوچستان: در طول سالهای گذشته به دلیل كمبود صید و سودآوری بیشتر برای صیادان موجود، مجوز جدیدی برای صید صادر نشده است اما با توجه به نگاه مثبت سازمان شیلات ایران به اشتغال و تولید بیشتر و پیگیری معاونت صید و شیلات سیستان و بلوچستان برای 250 فروند قایق و 16 فروند لنج جدید مجوز صادر شده است كه می تواند در بخش اشتغال كمك بزرگی باشد.
لازم به توضیح است كه در لنج های برودتی 15 تا 25 نفر، قایق 2 نفر و لنج های یخی هفت تا 10 نفر مشغول به كار هستند و هر هكتار كشت میگو 2 نفر بصورت مستقیم اشتغال ایجاد می كند و در صنایع وابسته و دیگر كارهای شیلاتی نیز به همین میزان اشتغال غیر مستقیم را داریم.

ایرنا: در سالجاری شاهد واگذاری تعدادی موافقت اصولی لانگ لاین(صید ماهی با قلاب) و صدور مجوز قایق بودیم در این زمینه توضیحات بیشتری بفرمایید؟
میرزایی: پیرو مصوبه كمیته صید شیلات ایران در مهرماه سالجاری مجوز صید با قلاب برای 16 فروند شناور صادر شده تا افراد بومی منطقه بتوانند برای ترویج و توسعه این روش صید ورود كنند كه بزودی شاهد دریاروی و آغاز صید آنان خواهیم بود.
با حضور این نوع شناورها و قابلیت صید پیشرفته شاهد افزایش كیفیت و كمیت صید استحصالی از اقیانوس هند خواهیم بود.
آغاز صید این 16 شناور برای 250 نفر شغل مستقیم و حدود 750 نفر شغل غیر مستقیم ایجاد می كند.
همچنین با همكاری سازمان شیلات ایران 250 مجوز برای قایق ها صادر شده است كه در حال انجام است.

ایرنا: سرمایه گذاری در زمینه آماده سازی و ساخت 16 فروند لنج جدید از سوی دولت بوده یا بخش خصوصی؟ و بفرمایید برای ایجاد شغل در حوزه شیلات چه میزان سرمایه نیاز است و مقایسه ای با سایر بخش ها هم داشته باشید؟
معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره كل شیلات استان: برای این شناورها 32 میلیارد تومان سرمایه گذاری از سوی بخش خصوصی توسط افراد بومی منطقه صورت گرفته است.
می توان گفت با راهنمایی و هدایت شیلات سرمایه های سرگردان و راكد مردمی بومی در حوزه صید و صیادی گسیل پیدا كرده و بدون یك ریال تسهیلات بانكی این اقدام مهم انجام شده است.
در شرایط كنونی شاهد هستیم ایجاد هر شغل بیش از 200 میلیون تومان اعتبار دولتی از طریق تسهیلات بانكی و هماهنگی با ارگان های مختلف را می طلبد و خیلی هم زمانبر است. این در حالیست كه برای ایجاد این تعداد شغل نیازمند حداقل 200 میلیارد تومان تسهیلات بانكی هستیم ولی با 32 میلیارد تومان حدود هزار شغل جدید در حوزه شیلات ایجاد شده است.

ایرنا: مزیت ها و اهداف مهم صدور مجوز صید توسط لنج ها با قلاب (لانگ لاین) چیست؟
میرزایی: انتخاب صید دلخواه، بازارپسندی و سودآوری و بالابردن كیفیت صید و حفظ ذخایر آبزیان است و همچنین حضور بیشتر و فعال تر در آب های اقیانوس هند و برداشت از ذخایر مشترك است.
این اقدام می تواند به افزایش كیفیت ماهیان استحصالی كمك كند و سبب توسعه روش های نوین صید شود.

ایرنا: در مورد روش صید با قلاب یا لانگ لاین بیشتر توضیح دهید؟
میرزایی: صید با قلاب از سیاست ها و روش های مورد حمایت و استقبال سازمان شیلات ایران است كه در این روش صید ماهی بصورت انتخابی انجام شده و پس از انجام خون گیری و سردسازی در شناور با بالاترین كیفیت به ساحل انتقال می یابد. هم اینك 100 تن ماهی به روش لانگ لاین در چابهار و كنارك صید می شود.
این عامل زمینه ساز مصرف تازه خوری ماهی در بسیاری از كشورها شده و این نوع ماهی با قیمت بالایی خریداری و عرضه می شود.
با برنامه ریزی انجام شده در چند سال اخیر توسط سازمان شیلات ایران و برگزاری كارگاه های آموزشی صید با قلاب و با بهره گیری از تجارب معتمدین و مروجین جامعه صیادی و بازدید منظم كارشناسان اداره كل شیلات گام های مهمی برای ترویج این روش صید برداشته شده است.
استفاده از تجارب مروجان صیادی كشورهای صاحب تكنولوژی صید لانگ لاین(صید با قلاب) بویژه ژاپن، اندونزی و كره جنوبی از برنامه های این اداره كل است و تاكنون گام های مهم و اساسی در زمینه ترویج این روش در استان سیستان وبلوچستان برداشته شده است.
وضعیت صید شناورهای صیادی استان كه با این روش صید می كنند افزایش قابل توجهی داشته و اكنون روزانه حدود 100 تن ماهی در بنادر صیادی این استان تخلیه و روانه بازار می شود.
از تمامی كارخانجات فرآوری، سرمایه گذاران بخش خصوصی و سایر افراد و شركت هایی كه تمایل به خرید و عمل آوری این گونه از ماهیان دارند، درخواست می شود كه جهت سرمایه گذاری در این بخش به معاونت صید و بنادرماهیگیری اداره كل شیلات این استان مراجعه كنند.

ایرنا: از مشكلات حوزه صید و صیادی بگویید و بفرمایید چه باید كرد تا این حوزه به اشتغال چند برابر برسد؟
میرزایی: عدم لایروبی بنادر صیادی بریس، رمین، هفت تیر و تیس سبب شده تا بسیاری از لنج ها به بنادر دیگر كوچ كنند بطوریكه در بندر صیادی تیس در محدوده منطقه آزاد سالها هیچ لنجی نتوانسته پهلوگیری كند.
بندر بریس، رمین و هفت تیر بیش از 85 درصد دچار رسوب شده و در هنگام جزر بیش از 60 درصد آن خشك و غیر قابل استفاده می شود.
نبود ایستگاه آتش نشانی و عدم توجه به روشنایی، بهسازی راههای ورودی و آسفالت بنادر صیادی از دیگر مشكلات در حوزه صید و صیادی است.
رعایت نكردن صیادان در زمینه صید و استفاده غیرمجاز از صید نیز از دیگر مشكلات در حوزه صیادی است و ضروریست اعتبارات لازم برای لایروبی بنادر صیادی اختصاص پیدا كند.

ایرنا: میزان صید سالانه و رتبه هایی كه كسب كرده اید؟
میرزایی: صیادان این استان در سه سال گذشته رتبه نخست صید در كشور را كسب كرده اند آمار صید سال گذشته 302 هزار تن، سال 1395 حدود251 هزار تن و سال 1394 بیش از 231 هزار تن صید بوده است.

ایرنا: آمار صید چگونه بدست می آید؟
میرزایی: آمار صید هر سال در نشست كمیته علمی آمار صید سازمان شیلات ایران در نیمه نخست سال بعد تصویب و تعیین و اعلام می شود.

ایرنا: در مورد پرورش ماهی در قفس توضیحاتی بفرمایید؟
میرزایی: پرورش ماهی در قفس از طرح های بسیار مهم اقتصاد مقاومتی و مورد تأكید مقام معظم رهبری و دولت برای اجرا در سواحل مكران است كه عملیات اجرایی طرح پرورش ماهی در دریا از سال 1394 در استان سیستان و بلوچستان با جدیت شروع شد كه 54 گروه با ظرفیت تولید 168 هزار و 700 تن در سال و اشتغالزایی 29 هزار و 300 نفر، متقاضی اجرای این طرح بوده اند.
پرورش ماهی در قفس طرحی امن و بی خطر برای صیادان و سرمایه گذاران است و به اشتغال پایدار در این منطقه كمك شایانی می كند و استفاده از روش های نوین در توسعه آبزی پروری موجب توسعه و افزایش درآمد ساحل نشینان می شود.
سواحل دریای عمان مستعد برای پرورش ماهی است و برای تولید سالانه 300 هزار تن ماهی پرورشی در قفس در حال برنامه ریزی هستیم.

ایرنا: چه پیشنهادات و یا درخواست هایی از مسئولان برای توسعه و رونق صید و صیادی در چابهار و كنارك دارید؟
میرزایی: تكمیل و بهره برداری بندر صیادی تنگ كنارك، افتتاح طرح ساماندهی قایق های صیادی شهر كنارك، لایروبی كامل بنادر صیادی بریس، رمین، تیس و هفت تیر، ساماندهی و بهسازی 11 بندر صیادی، صدور مجوز جدید برای قایق های صیادی، كمك به موفقیت طرح پرورش ماهی در قفس از جمله پیشنهاداتی است كه می تواند تحولی عظیم در اشتغال و تولید حوزه شیلات ایجاد كند.
جبران خسارت و ضرر و زیان صاحبان لنج هایی كه توسط دزدان دریایی آسیب دیده اند و تمام سرمایه آنان از بین رفته است، از دیگر درخواست ها و پیشنهادات است.
3043 **6081