دكتر شبنم يزداني روز چهارشنبه در گفتگو با خبرنگار علمي ايرنا اظهار داشت: استفاده از تكنولوژي هاي فضايي قابل توسعه هستند و به طور كلي ماهواره ها به سه بخش دسته بندي مي شوند. ماهواره هاي سنجشي، مخابراتي و ناوبري كه سازمان فضايي و پژوهشگاه فضايي دو رويكرد توسعه در حوزه بالادست و پايين دستي براي آن ها در نظر گرفته اند.
وي ادامه داد: در حوزه بالا دستي كه بحث ساخت و طراحي ماهواره ها را در بر مي گيرد، مطالعات و فعاليت‌هاي زيادي انجام شده است كه حاصل آن ماهواره دوستي شريف، پيام اميركبير و ظفرعلم و صنعت هستند. در حوزه پايين دستي زماني كه ماهواره در مدار قرار گيرد و عملياتي شود، اين سه دسته ماهواره در كنار يكديگر زنجيره ارزش كسب و كارهاي فضا پايه را ايجاد مي كنند كما اين كه در حال حاضر نيز در زندگي روزمره افراد تاثير بسزايي گذاشته اند. از جي پي اس هاي نصب شده روي موبايل كه تبديل به نقشه شدند و براي ما موقعيت يابي را انجام مي دهند گرفته تا مباحث مهم تري مانند كشاورزي، نيرو، مديريت بلايا، محيط زيست، بحث نفت و گاز و خدمات شهري و روستايي.
**انرژي هاي تجديدپذير
وي اضافه كرد: يكي از مهمترين جوانب استفاده از اطلاعات ماهواره ها در بحث نيرو، انرژي هاي تجديدپذير و جا يابي مناسب براي ايجاد نيروگاه هاي بادي و خورشيدي است كه با استفاده از شبيه سازي ها و اطلاعات ماهواره اي مي توان نقاط بهينه را از لحاظ شرايط محيطي، اكوسيستم طبيعي، اطلاعات هواشناسي، تخمين تابش خورشيد، ميزان وزش باد و... تعيين كرد.
«مواردي مانند پايش وضعيت قرارگيري و ارتفاع درختان اطراف دكل‌ها و خطوط انتقال نيرو، ميزان فرونشست زمين دراثر بلاياي طبيعي، سيل و زلزله و آسيب‌هاي وارده به زيرساخت هاي حياتي، پايش سلامت منابع آبريز مانند سدها و تشخي ترك هاي موجود در بدنه از مواردي هستند كه كسب و كارهاي بخش خصوصي ميتوانند با انجام‌آناليزها و تامين تجهيزات لازم براي نگهداري و مديريت زيرساخت‌ها به بازار وزارت نيرو ورود كنند.»
**سطح زير كشت
يزداني افزود: در مقوله كشاورزي مي توان به ارائه داده سطح زير كشت، داشبورد مديريتي پايش محصولات كشاورزي، بيمه كشاورزي و مشاوره به كشاورز اشاره كرد. با وجود پيچيدگي بالاي بعضي مسائل، در صورتي كه همت جدي در پياده سازي راه حل‌هاي فناورانه وجود داشته باشد مي توان با افزايش ضريب بهره وري در مديريت منابع طبيعي كشور نه تنها باعث كيفيت زندگي شويم بلكه به توسعه اشتغال و پيشرفت اقتصادي نيز دست يابيم.
**نقش آفريني بخش خصوصي
همچنين به گزارش مركز اطلاع رساني وزارت ارتباطات، مديركل توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه سازمان فضايي با تأكيد بر اينكه بخش خصوصي هميشه در توسعه صنعت فضايي همراه ما بوده است، تاكيد كرد: چون در يك دهه گذشته سياست كلان كشور به سمت توسعه فناوري فضايي بوده، سطح همكاري ها با بخش خصوصي بيشتر در لايه‌هاي پاييني توليد فناوري و توليد زيرسيستم‌ها و ايجاد سيستم‌هاي كلي ماهواره بوده است.
وي افزود: به موازات اين همكاري‌ها مدتي است كه در بحث كاربردها در حوزه سنجشي و در حوزه مخابراتي بخش خصوصي هرچند نسبتاً كم تعداد فعال شده است. با اين حال استفاده از خدمات آن‌ها در سراسر كشور فراگير نبوده و يا از مشتري‌هاي دولتي فراتر نرفته‌اند.
به گفته يزداني، سياست‌هاي سازمان تقريباً از يك سال گذشته به اين سمت‌و سو رفته است كه از ظرفيت نيروي انساني شكل‌گرفته چه در حوزه فناوري و چه در حوزه خدمات استفاده كرده و آن‌ها را به اين سمت هدايت كنيم كه راه‌حل‌هاي خلاقانه مبتني بر فناوري‌هاي پيشرفته را براي حل مسائل روز و استراتژيك كشور پيشنهاد بدهند كه خوشبختانه تاكنون با استقبال خوبي هم مواجه شده‌ايم.
**برنامه ريزي براي توسعه كسب وكارهاي فضاپايه
وي با تأكيد بر اينكه طي يك سال گذشته برنامه مفصلي براي توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه تدوين‌شده است، گفت: در اين راستا اولين گام اين است كه استفاده از فناوري فضايي و كاربرد داده‌هاي ماهواره‌اي را به جامعه و مخاطبان خاص آن معرفي و به موازات آن، نيازمندي‌هاي موجود در سطح كلان را شناسايي كنيم و اين نيازمندي‌ها را در اختيار اين نوآوران و خلاق‌ها بگذاريم تا بتوانند به يك فرصت تجاري با ارائه يك‌راه حل مبتني بر تكنولوژي فضايي تبديل كنند.
وي افزود: به طور مثال در حوزه كشاورزي در حال حاضر از بحث توليد تا توزيع مشكلات عديده‌اي وجود دارد. در بحث توليد و كشاورزي دقيق و علمي، تكنولوژي و داده‌هاي فضايي مي‌تواند بسيار تأثيرگذار باشد.
** كشت بهينه
يزداني با بيان اينكه داده‌هاي فضايي در حوزه كشاورزي چندين سطح را هم پوشش مي‌دهد، ادامه داد: از سطح كلان كه پايش سطح زير كشت يك محصول است تا سطح مشاوره به كشاورزان در اصلاح الگوي كشت و در واقع مديريت مزرعه كه مي‌تواند منجر به كشت بهينه و در واقع ارتقا كيفيت شود، فعالان كسب‌وكارهاي فضايي ميتوانند ورود كنند و با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي كه ما در اختيارشان مي‌گذاريم به ارائه خدمات بپردازند.
مديركل توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه سازمان فضايي تأكيد كرد: اين اتفاق دور از ذهن نيست، در حال حاضر بسياري از كشورهاي اروپايي مثل هلند از تكنولوژي‌هاي فضاپايه به‌وفور استفاده مي‌كنند و در همين راستا استارتاپ‌هاي زيادي در سراسر قاره اروپا شكل‌گرفته است كه به كشاورزان ارائه خدمت و مشاوره مي‌دهند.
**كمك به استارتاپ ها
وي در ادامه با تأكيد بر اين كه در راستاي حمايت از كسب‌وكارهاي فضاپايه در حال حاضر تا جايي كه امكان دارد سازمان فضايي بسياري از داده‌هاي مورد نياز را به‌صورت رايگان در اختيار مي‌گذارد گفت: البته تنها داده‌هاي ماهواره‌اي نيست كه مي‌تواند به اين استارتاپ‌ها كمك كند. داده هاي ديگري از قبيل داده‌هاي هواشناسي و داده‌هايي كه مي‌تواند از طريق پهپاد تهيه شود و يا داده‌هاي زميني جزو لاينفك اين زنجيره است. خصوصاً داده‌هاي خاك و داده‌هايي كه مربوط مي‌شود به وضعيت تركيبي خاك، كه اگر وجود نداشته باشند فعالان اين حوزه در زمينه مشاوره به كشاورزان نمي‌توانند ورود كنند.
يزداني افزود: چون دستيابي به اين اطلاعات نيازمند صرف هزينه‌هاي هنگفت است و اين يك مسئله زيرساختي محسوب مي‌شود، لازمه‌اش اين است كه دولت به‌عنوان حوزه بالادستي ورود كند و نقص اطلاعاتي كه اين وسط وجود دارد را رفع كند تا استارت‌آپ‌هاي فعال در زمينه ارائه مشاوره به كشاورزان بر مبناي اين اطلاعات بتوانند يك زنجيره كامل را شكل بدهند.
**حوزه هاي متنوع
مديركل توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه سازمان فضايي ادامه داد: البته در حوزه‌هاي همچون شهر هوشمند و اينترنت اشيا و بحث مديريت بلاياي طبيعي، هواشناسي، پايش جنگل‌ها، درياها و شيلات، حوزه نفت، گاز و نيرو هم از ديگر مواردي است كه فعالان و علاقه‌مندان در حوزه كسب‌وكارهاي فضاپايه ميتوانند ورود كنند و سازمان فضايي هم طبق برنامه‌هايي كه براي اين كسب‌وكارها ديده است، حتي‌المقدور به تسهيل گري مي‌پردازد.
وي در ادامه با تأكيد بر ضرورت تحريك تقاضا براي استفاده از داده‌هاي فضايي گفت: اين اقدامي است كه اتفاقاً وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و سازمان فضايي به‌طورجدي در دستور كار قرار داده و در همين راستا جلسات مستمري به‌تازگي در سطح وزرا برگزار شد و سعي مي‌كنيم درباره ضرورت بهره‌گيري از داده‌هاي فضايي و اينكه چقدر استفاده از تكنولوژي فضايي مي‌تواند در تصميم سازي براي دولتمردان واجب باشد فرهنگ‌سازي و اطلاع‌رساني كنيم.
**ضرورت استفاده از داده هاي فضايي
يزداني افزود: سياست سازمان گسترده‌تر كردن و عمق دادن به بحث ضرورت استفاده از داده‌هاي فضايي است كه در اين راستا ورود بخش خصوصي و كسب‌وكارهاي فضاپايه مي توانند نقش موثري ايفا كنند. اين ورود و حضور درواقع مي‌تواند كل كشور را به استفاده بيشتر و بهينه‌تر از تكنولوژي ماهواره‌اي تحريك كند.
وي ادامه داد: در همين راستا ما چندين رويداد از سمينارهاي دانشگاهي در سراسر كشور تا رويدادهاي استارتآپي كه نمونه آن مهرماه امسال در هفته جهاني فضايي، برگزار كرديم كه به‌واسطه همين رويدادها استارت‌آپ‌هاي زيادي مراجعه كرده‌اند كه اكنون آن‌ها براي ما تبديل‌شده‌اند به يك جامعه آماري تا برنامه خودمان را روي آن‌ها آزمايش كنيم و بازخورد بگيريم كه بهينه‌ترين برنامه ممكن در حوزه توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه اتفاق بيفتد.
مديركل توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه سازمان فضايي بابيان اينكه شناسايي نيازمندي‌ها به‌ويژه توجه به منابع موردنياز براي راه‌اندازي و توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه از اولويت‌هاي ما محسوب مي‌شود گفت: در همين راستا براي كمك به استارت‌آپ‌هاي حوزه كشاورزي خوشبختانه صندوق توسعه و حمايت از پژوهش در حوزه كشاورزي پا پيش گذاشتند و تفاهم‌نامه‌اي با سازمان فضايي به امضا رساند و مقرر شد استارت‌آپ‌هايي را كه با ما همكاري مي‌كنند به اين صندوق معرفي كنيم تا از خدمات تسهيلاتي آن‌ها استفاده كنند. همچنين وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات وام وجوه اداره شده خود را براي توسعه كسب‌وكارهاي فضاپايه در اختيار تيم‌ها و شركت‌هاي بزرگ مي‌گذارد.
يزداني افزود: ولي بحث مهم‌تر و شايد گپ بزرگ‌تري كه اين وسط وجود دارد نه بحث مالي بلكه توانمندسازي افراد در صنعت فضايي است. توانمندسازي در اين حوزه هم بازمي‌گردد به دانشگاه‌ها و مراكز علمي، تحقيقاتي و آموزشي كه ضروري است آن‌ها به‌طورجدي وارد اين عرصه شوند. سازمان در حال مذاكره با مراكز دانشگاهي است و در همين راستا نيز تفاهم‌نامه‌اي با وزارت علوم امضا شد.
علمي*م.ش*
تهران- ايرنا- مديركل توسعه كسب و كارهاي فضا پايه سازمان فضايي گفت: اين سازمان در نظر دارد از ظرفيت انساني شكل‌گرفته در دو حوزه فناوري و خدمات استفاده كرده و آن‌ها را به اين سمت هدايت كند كه راه‌حل‌هاي خلاقانه مبتني بر فناوري‌هاي پيشرفته را براي حل مسائل كشور پيشنهاد دهند.
