آغاز افول دلار در تجارت جهانی نفت

به گزارش بامداد جمعه ایرنا به نقل از وبگاه تحلیلی مسائل اقتصادی و انرژی جهان (آسیا رویو)، افزایش یكجانبه گرایی ایالات متحده موجب نگرانی درمورد استفاده از دلار برای تجارت نفت در میان دولت های مختلفی شده است. از این رو پیش بینی می شود كه انحصار دلار به عنوان وسیله ای در تجارت جهانی نفت خام، به طور فزآینده ای رو به افول و از سوی ارزهای دیگر به چالش كشیده خواهد شد.
چین، كه هم اكنون در جنگ تجاری با آمریكا به سر می برد، تجارت نفتی با یوآن را گسترش داده و از قدرت پول خود برای اطمینان و ثبات بازارهای یوان پایه استفاده می كند. در همین حال، روسیه و اتحادیه اروپا نیز به دنبال كاهش وابستگی خود به دلار برای پرداخت ها در مراودات مربوط به نفت هستند.
از این منظر 'تاكشی كومون' و 'یاشو چو' دو تحلیل گر تارنمای تخصصی آسیا رویو از خطرات ناشی از وابستگی زیاد به دلار متعاقب تحریم های جدید دولت ایالات متحده علیه سایر كشورها سخن می گویند و به زغم این دو، برجستگی این واقعیت در آینده بیشتر روشن می شود.
برقراری معاملات نفتی مبتنی بر یوآن در بورس بین المللی انرژی شانگهای، حضور ارز چین در بازارهای نفت خام را تقویت كرده است. از این رو حجم معاملات روزانه یوآن در بورس بین المللی انرژی شانگهای به سرعت در حال افزایش و معاملات در 6 ماه گذشته دو برابر شده است.
چین در سال 2017 از ایالات متحده به عنوان بزرگترین وارد كننده نفت در جهان پیشی گرفته و واردات خود را به میزان هشت درصد افزایش داده است. یك مركز تحقیقاتی وابسته به 'سینوپك'(Sinopec) پیش بینی كرده است كه ظرفیت پالایشگاه های این كشور در سال 2019 نیز به میزان هشت درصد افزایش خواهد یافت.
در حال حاضر برای تعیین قیمت نفت خام، سرمایه گذاران به دلیل شفافیت به بازارهای اوراق بهادار اروپایی تمایل دارند. با این وجود، به دنبال تغییرات ساختاری در بازار فعلی نفت چین و جذب سرمایه گذاران از خارج از كشور، پكن فرصت جایگزنی در چنین موضوعی را دارد.
چین به طور پیوسته تجارت یوآن را با كشورهای تولید كننده نفت كه با ایالات متحده آمریكا نیز اصطكاك دارند، افزایش داده است.
در ماه مه (اردیبهشت)، دونالد ترامپ مجددا تحریم هایی را علیه ایران اعمال و از دیگر كشورها خواست كه واردات نفت ایران را به صفر برسانند. اما چین نه تنها از این رویكرد آمریكا پیروی ندارد، بلكه قصد دارد كه واردات نفت از ایران را به صورت منظم و همچون گذشته ادامه دهد.
تاكوئی ناگومی اقتصاددان ارشد شركت ملی نفت، گاز و فلزات ژاپن در این باره به آسیا رویو گفت: چین به عنوان بزرگترین وارد كننده نفت ایران، احتمالا واردات خود را بطور منظم ادامه خواهد داد و با ارز خود یعنی یوان پرداخت ها را انجام می دهد. وی پیش بینی كرد كه اگر استفاده از یوان برای معاملات افزایش یابد، تقاضا برای این ارز چینی به عنوان وسیله ای در محافظت از نوسانات قیمت ها نیز افزایش می یابد.
روسیه نیز تلاش هایی برای كاهش وابستگی خود به نفت دلار را انجام داده است و از این رو بخشی از صادرات نفت خود به چین را با یوان دریافت می كند. ایالات متحده تحریم های اقتصادی را علیه گروه های نفتی روسیه از جمله 'Rosneft' تحمیل كرده است و معاملات با دلار برای آنها دشوار خواهد بود.
تلاش دیگر، رهایی روسیه از استیلای دلار، مربوط به سیاست روسیه در قبال كشورای آسیای مركزی موصوف به 'اتحادیه اقتصادی اورآسیا' است. این اتحادیه اقتصادی منطقه ای شامل قزاقستان و دیگر كشورهای عضو سابق اتحاد جماهیر شوروی است و از این طریق روسیه قصد دارد كه بازارهای انرژی مشترك را ایجاد كند و در خلال آن، ارز خود را گسترش دهد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، در نشست اتحادیه اروپا در ماه دسامبر(دی)، گفت: ما برنامه های گسترده ای برای شكل گیری بازارهای مشترك گاز، نفت و فرآورده های نفتی داریم. این برنامه ها نشان می دهد كه استفاده از ارز روسیه (روبل) برای پرداخت ها به كشورهای عضو موثر و كارآمد خواهد بود.
اتحادیه اروپا نیز از خطرات وابستگی سنگین به نفت دلارپایه آگاه است. كمیسیون اروپا اعلام كرد كه قصد دارد در اواخر ماه دسامبر(دی ماه) قیمت مرجع در مراودات نفت را یورو اعلام كند.
رویكرد تقابلی ترامپ در اقتصاد و سیاست موجب شده است بازیگران بزرگی همچون اتحادیه اروپا، چین و روسیه به فكر ارز جایگزین و دریچه های روشنی همچون جایگزنی ارز به نفع خود و كشورهای همپیمان خود باشند.
شبد**1379*