اقتصاد و فرهنگ؛ 2 مولفه تاثیرگذار در تجردگرایی

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ براساس آخرین سرشماری نفوس و مسكن، 9 میلیون و 769 هزار تَن در سن متعارف ازدواج و هرگز ازدواج نكرده در كشور وجود دارند و تعداد افرادی كه از سن متعارف ازدواج عبور كرده اند اما هنوز به سن تجرد قطعی نرسیدند یك میلیون و 810 هزار تَن هستند.

به افرادی كه از سن تجرد قطعی عبور كرده باشند، مجردان قطعی می گویند و تعداد آنها در كل كشور 220 هزار تَن است. همچنین 11 میلیون و 800 هزار تَن مجرد هرگز ازدواج نكرده در كشور وجود دارند كه با احتساب افراد بدون همسر در اثر فوت یا طلاق، جمعیت مجردان ایران به رقم 13 میلیون و 32 هزار تن می رسد.

سن ازدواج آقایان از 24 به 28 سال و برای خانم ها از 19 به 23 سال در چند دهه گذشته رسیده است. ضمن اینكه این آمار در شهرهای مختلف و در شمال و مركز و جنوب كلانشهری مانند تهران با هم تفاوت دارند. اینها آمارهایی است كه «علی اكبر محزون» مدیركل دفتر جمعیت نیروی كار مركز آمار ایران در یك برنامه رادیویی ارایه كرده است.

با توجه به چنین آمارهایی و افزایش تجردگرایی در جامعه پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا، در خصوص عوامل ایجاد و مشكلات این پدیده با «مجید ابهری» جامعه شناس و متخصص رفتارشناسی اجتماعی و «امان الله قرایی مقدم» آسیب شناس اجتماعی به گفت وگو پرداخته است.

**ایرنا: آمارهایی درباره سن ازدواج و تجردگرایی در كشور توسط مدیركل دفتر جمعیت نیروی كار مركز آمار ایران ارایه شده است. ارزیابی شما از این آمارها چیست؟
***ابهری: با توجه به آمار اعلام شده از طرف یكی از مسوولان و پژوهش های انجام گرفته توسط بنیاد علوم رفتاری در خصوص ازدواج جوانان، خطر تجرد قطعی در جامعه باعث افزایش نگرانی خانواده ها شده است. آمارهای ارایه شده مربوط به سن ازدواج در جامعه است كه تجرد قطعی نیز باید به آن افزود؛ یعنی افراد كه دیگر شرایط ازدواج برای آنها مهیا نخواهد شد كه این تجرد یا تجرد قطعی آسیب های اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی را به دنبال خواهد داشت.

***قرایی مقدم: این آمارهایی كه ارایه شده بخشی از واقعیتی است كه امروز با آن روبرو هستیم و در آینده با تجردگرایی شدیدتری روبرو خواهیم بود. بنده حدود یك سال پیش در یك مقاله ای گفته بودم كه شرایطی ازدواج جوانان به نحوی است كه باید «وزیر تنهایی» انتخاب كنیم؛ یعنی باید وزارتخانه ای به نام وزارت تنهایی داشته باشیم زیرا بخشی زیادی از جمعیت ما مجرد هستند كه شماری جوانان ازدواج نكرده، مطلقه ها، سالمندان تنها و ... هستند.

**ایرنا: چه عواملی باعث شده تا جوانان انگیزه های كافی برای ازدواج و تشكیل خانواده نداشته باشند و ما در بحث ازدواج با چنین آمارهایی روبرو باشیم؟
***ابهری: بالارفتن سن ازدواج و آمارهای تجرد یا تجرد قطعی در جامعه ناشی از شرایط اقتصادی و فرهنگی است كه در كشور وجود دارد. به لحاظ اقتصادی نوعی سبك زندگی تحت تاثیر شبكه های مجازی، ماهواره و دیگر وسایل ارتباطی تبلیغ می شود كه هزینه های بسیاری به دنبال دارد. برای نمونه یك جشن عروسی بسیار ابتدایی چیزی بیش از 50 میلیون تومان هزینه بردار می شود كه این اتفاق به لحاظ اقتصادی فشارهای زیادی بر فرد تحمیل می كند و باعث می شود تا ترجیح دهد كه مجرد باقی بماند. به لحاظ فرهنگی نیز نوعی مسوولیت گریزی و ترس آنها از تمام شدن دوران مجردی و آزادی های فردی باعث شده تا جوانان ازدواج نكنند.

***قرایی مقدم: این آمارهایی كه در حوزه تجرد ارایه شده ناشی از شرایط اقتصادی و فرهنگی است كه جامعه در آن قرار دارد. هنگامی كه فناوری، افزایش پیدا كرد شهرنشینی و نوع زندگی نیز متحول و این مهم خود باعث انتخاب سبك زندگی مجردی شد زیرا خانواده ها از حالت گسترده و پدرسالاری به صورت خانواده های هسته ای درآمد. از طرفی دیگر نیز به لحاظ فرهنگی، پایبندی به ارزش ها و اصول اخلاقی در میان خانواده ها كاسته شد در نتیجه پدیده طلاق در جامعه شكل گرفت و افراد به زندگی مجردی و یا تجرد قطعی رو آوردند. عوامل اقتصادی نیز خود باعث شده تا جوانان به مسایلی همچون مسكن، اشتغال، درآمد و غیر توجه كنند و با وجود مهیا نبودن آنها تصمیم نیز برای ازدواج نداشته باشند.

بنابراین این شرایطی كه در جامعه به وجود آمد باعث شده تا افراد مجرد روند صعودی خطی پیدا كنند؛ یعنی بخشی از جوانان حاضر به ازدواج نیستند و بخشی دیگر نیز بر اثر طلاق تنها و مجرد شده اند. همچنین موج مهاجرت به شهرها نیز خود یكی دیگر از عواملی است كه باعث شده جوانان به زندگی مجردی رو بیاورند.

**ایرنا: این وضعیتی كه جوانان در جامعه با آن روبرو هستند چه مشكلاتی برای آنها ایجاد می كند؟
***ابهری: اغلب انحرافات جنسی و مشكلات اخلاقی به خاطر فاصله غیرمنطقی بلوغ تا ازدواج است؛ یعنی فرد از هنگامی كه بلوغ پیدا می كند تا وقتی كه شرایط برای ازدواج او مهیا شود با یك فاصله زمانی بلندمدت روبرو است كه این فاصله خود آسیب زا می باشد.

تجرد جوانان باعث ایجاد و گسترش روابط فرازناشویی در جامعه می شود كه این اتفاق نیز خود مشكلات دیگری برای خانواده ها خواهد داشت. همچنین نوع زندگی مجردی باعث افزایش ازدواج سفید می شود و اگر ازدواج هایی هم صورت بگیرد با طلاق های عاطفی همراه خواهد بود.

***قرایی مقدم: جامعه با شرایطی روبرو شده كه تجردگرایی در میان پسران و دختران افزایش پیدا كرده است كه این اتفاق خود باعث پدید آمدن همباش های سیاه شده است همان پدیده ای كه عده ای از آن به عنوان ازدواج سفید نام می برند. همچنین افزایش تجرد باعث ایجاد رابطه های غیرمتعارف در میان افراد، ارتباط زنان شوهردار با پسران مجرد و یا برعكس آن شده است. تجردگرایی خود باعث می شود تا فرزندان دیگر خانواده نیز دچار آموزش های بد شوند و آنها نیز تصمیمی برای این كار نداشته باشند.

**ایرنا: دولت و دیگر نهادها چگونه می توانند به كاهش سن ازدواج یا تشویق جوانان به ازدواج كمك كنند؟
***ابهری: تشویق جوانان به ازدواج و جلوگیری از تجرد با جلسه، سخنرانی، همایش و آمار و ارقام قابل حل نیست بلكه دولت و نهادهای متولی باید در حوزه های مختلف دست به كار شوند و شرایطی مهیا كنند تا مهمترین دغدغه های جوانان یعنی مسكن و اشتغال آنها حل شود. دولت باید با اشتغال‌زایی و كارآفرینی جوانان را به ازدواج تشویق كند. همچنین اختصاص دادن وام های طویل المدت با بهره های كم به جوانان كه البته هنوز نتوانسته ایم در خصوص وام ازدواج رویكرد مشخصی داشته باشیم.

همچنین آموزش مهارت های زندگی و مسوولیت پذیری به بچه ها توسط نهادهای مختلف آموزشی مانند آموزش و پرورش، خانواده و ... می تواند آنها را برای پذیرش زندگی مهیا كند. متاسفانه در جامعه شرایطی به وجود آمده كه نسل های جدید مسوولیت پذیری كمتری از خود نشان می دهند كه این نوع رفتار خود در آینده و تشكیل خانواده دادن آنها نیز موثر است.

***قرایی مقدم: نهادهای مسوول باید از 2 جهت اقتصادی و فرهنگی برای كاهش آمارهای تجرد در جامعه جلوگیری كنند. به لحاظ اقتصادی مهمترین مساله ایجاد شرایط برای اشتغال جوانان است تا باعث تشویق آنها به امر ازدواج شود. به لحاظ فرهنگی نیز در كشور ما به دلیل ارزش های دینی، فرهنگی و اعتقادی، اگر امكانات وجود داشته باشد هنوز جوانان می خواهند كه ازدواج كنند اما امكانات آن مهیا نیست.

پژوهشم9370**9131