شورای عالی انقلاب فرهنگی در مسیر الگوی اسلامی- ایرانی است -2

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا ، حجت الاسلام سعید رضا عاملی در برنامه زاویه شبكه چهار ، با بیان اینكه شورای عالی انقلاب فرهنگی فضای گفت و گو است. افزود: هر دو هفته یك بار جلسه ای تشكیل می شود و بسیاری از مصوبات آن به اتفاق آرا است. شورای عالی انقلاب فرهنگی هر چه به سمت مسئله حركت كند، تراز موفقیت بالاتری دارد.
** ریشه شورای عالی انقلاب فرهنگی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اظهار كرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی برای حل مسئله و ایجاد مسیر برای شكوفایی جمهوری اسلامی و انقلاب مبتنی بر ارزش های اسلامی آمده است. این شورا آمده كه جامعه را در نقطه اوج حركت دهد. اگر بخواهیم از آینده صحبت كنیم، برای ما استقرار تمدن نوین اسلامی است.
وی افزود: علمی را می بینیم كه در تراز علم در مقایسه با علم جهان باشد و در آن خط مقدم قرار گیرد و با حمایت و هدایت رهبری،این مسیر راه شكوفایی را طی كرده است. ضریب رشد علم در ایران در لیست 10 كشور اول جهان قرار دارد و میزان مشاركت بین المللی كه ایران از نظر علمی دارد، رتبه 16 بر اساس شاخص اسكوپوس است.
به گفته عاملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی دو بال علم و فرهنگ را دارد كه در هم تنیده است و نمی توان این دو را از هم جدا كرد. برخی بر این باور هستند علم یك جریان صرفاً جهت دار است و می خواهند علم را به دنبال نكردن رسالت اصلی خود، متهم كنند. در حالی كه علم، مسیر كاملاً جهت داری دارد.

** پاسخ به یك ابهام
استاد دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران در پاسخ به سوالی در خصوص مسائلی كه درباره تابعیت او در فضای مجازی مطرح شده است، تاكید كرد: فضای مجازی، فضای كاربر كردن همه مردم است. تمام مردم تبدیل به كاربر شدند و شاید یكی از ظرفیت های بزرگ و شناخت جدیدی كه درباره جامعه جدید باید داشته باشیم این است كه مردم قدرتمند شدند. 60 میلیون جمعیت ایران تبدیل به كاربری شده كه تولید و پیام را بازخوانی و برای دیگران ارسال می كند. اما در این بستر اخبار جعلی و ساختگی، بدون نام هم تولید می شود.
عاملی اضافه كرد: در این فضا هم تمام اخباری كه در مورد من مطرح شد، جعلی بود. اخباری كه حداقل یك نفر را پای آن امضاها و نوشته ها ندیدم كه بگوید این نكته را در مورد خودتان پاسخ دهید. حتی یك مراجعه قبل از دبیری شورای عالی انقلاب فرهنگی به من نشد. بنابراین، در آن شرایط احساس كردم پاسخ به چه چیزی بدهم؟ پاسخ به افراد پنهان و جریانات ناشناخته بدهم؟ باید شناختی وجود داشته باشد تا انسان بتواند تعامل كند.

**فرایند انتخاب دبیر شورا
عاملی در مورد فرایند انتخابش به عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، خاطرنشان كرد: فرایند انتخاب دبیر در شورای عالی انقلاب فرهنگی فرایند عقل جمعی است. به طور طبیعی رئیس جمهوری وقتی كسی را به عنوان دبیر انتخاب می كند با مقام معظم رهبری مشورت می كنند كه اگر پاسخ مثبتی دریافت شد، این پاسخ باید در معرض رای اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد. اما اگر گفته شود متعیناً فلان شخص از نظر رهبری برای شورا مورد انتخاب نوعی رای گیری انجام شده و اعضای شورا شاید با توجه به آن نظر، نخواهند نظر دیگری را ترجیح دهند.
عاملی افزود: انتصاب من به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بعد از رای شورا صورت گرفت تا اعضای شورا احساس نكنند حتماً بنده را انتخاب كنند.
استاد ارتباطات دانشگاه تهران، گفت: در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس جمهوری طرح موضوع كرد و آن را به اختیار اعضای شورا گذاشت. اعضا به من رای مثبت دادند و 24 ساعت نشد كه مقام معظم رهبری به من اعتماد كردند. بعد از آن هم ظرف دو ساعت رئیس جمهوری حكم انتصاب دبیر را صادر كرد. بنابراین، فرایند سوال ایجاد كردن درباره مشروعیت این فرایند به نظرم سوال بی جایی است. این امر هم اشكالی است كه مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف پرهیز دادند كه شورای عالی انقلاب فرهنگی نباید وابسته به جریانات سیاسی بوده و این جریانات حزبی و سیاسی نباید در تصمیم سازی های این شورا مداخله ای داشته باشد. شورا باید بتواند به راحتی تصمیم بگیرد و شورای پایدار فرهنگی قطع نظر از دولت ها باشد تا برای فرهنگ و علم كشور تصمیم سازی های كلان كند.
عضو شورای عالی فضای مجازی، اظهار كرد: شورا باید ارتباط نزدیك با كف جامعه و فضا و قلمرو علم در كشور داشته باشد. علم، امروز در دانشگاه، آموزش و پرورش و حوزه های علمیه شكل می گیرد و توان می یابد. باید بتوان خود را با دانشگاه همراه كنیم.

**روال مصوبات و اسناد شورا
وی تاكید كرد: برخی اسناد مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی نیازمند پیوست برنامه عمل است. یعنی اهداف و راهبردها به صورت كلی تعریف شده و نمی دانیم در چه تاریخی به چه شاخصی می خواهیم دست یابیم. اگر این موارد مشخص نباشد نمی توان حركت كرد. یكی از دلایل اجرایی نشدن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی شاید این باشد محاسبات در مورد هزینه ها و منابع، دقیق نیست. در این زمینه پیوست مالی برای مصوبات نداریم. فرض بگیریم سند مهندسی فرهنگی كشور كه یكسال و نیم در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بحث بود، به تصویب رسید و به یك سند ملی برای مسیر فرهنگی تبدیل شد، پیوست اجرایی نیاز دارد كه بتوان به اهداف مشخص، قابل دسترسی و اندازه گیری دست یافت.
به گفته عاملی، شاید یكی از دلایل دیگری كه در اجرایی نشدن برخی از اسناد لزوم دارد، تغییر مسیر طی شده برای رسیدن به یك مصوبه باشد. در حال حاضر، شورای عالی انقلاب فرهنگی به خصوص دبیرخانه مسیر مشاوره گسترده ای در این سال ها در پیش گرفته است و روی سند مهندسی فرهنگی، با بیش از سه هزار كارشناس در سطح اندیشمند و دانشمند مشورت شده تا بتوان به متغیرها و مولفه ها دست یافت.
عاملی گفت: اگر بتوانیم سندها را از پایین به بالا كنیم یعنی سندی در دبیرخانه به عنوان لایحه دولت بیاید و دولت روی اسناد مشاركت بیشتری داشته باشد. وزرا و روسای سازمان ها طرح نهایی را به دبیرخانه ارائه دهند و دبیرخانه مثل كمیسیون دولت، دقیق تر و كارشناسی تر بتواند تعامل سند را با سایر اسناد ببیند، الزامات حقوقی و مالی را بررسی كند و این موضوع را تنقیح و آماده طرح دستور توسط رئیس مربوطه در صحن شورا كند.
به گفته وی، یكی از دلایلی كه مصوبات شورا توسط رئیس جمهوری ابلاغ نمی شود این است كه آنها را به دستگاه های مربوطه ارجاع می دهد كه الزامات مالی و حقوقی مصوبه را اعلام كنند و گاهی اوقات منجر به این می شود كه در سند تغییری ایجاد شود. بعد از مصوبه شورای عالی، باید همه كارها انجام شده باشد و برخی از این اظهارنظرها روی سند باید قبل از اینكه سند در صحن شورا بیاید، انجام شده باشد. بعد از رای شورا، مفروض این است كه ملاحظات مالی، منابع انسانی، تعارضات و الزامات حقوقی صورت گرفته باشد.
عاملی ادامه داد: سند مربوط به دریاها تصویب شد كه ممكن است سازمان بنادر روی آن ملاحظاتی داشته باشد و باید قبل از تصویب در شورا بیان شود. این اسناد در نقطه ای متوقف شده تا به دستگاه ها ارجاع شود. البته برخی هم اظهار نظر می كردند. اما شاید با این ملاحظه ای كه نظر روسای جمهور است، كار منقح تر شود.

**آثار مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: آثار مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی باید بر موضوعاتی از قبیل نظام حكمرانی و مردم مترتب شود. رهبری هم فرمودند الزاماتی وجود دارد و روسای سه قوه در جلسات شورا حضور دارند، مشروعیت ایجاد می كند كه تمام قوا به اجرای مصوبات این شورا ملتزم شوند. الزامات رویه های قضایی بسیار مهم است چون وقتی مصوبه ای قانون می شود، دیوان عدالت اداری و دیوان محاسبات به استناد قانون به آن ورود می یابند. این پیوند باید نهادینه تر شود.
استاد ارتباطات دانشگاه تهران تاكید كرد: نمی خواهم بگویم وجود ندارد، مواردی است كه دیوان به استناد مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدام می كند ولی نیازمند به رویه نظام مند است كه كاملا روی رویه های قضایی بنشیند و دنبال شود. اگر رویه های قضایی بخواهد استناد كند باید جنبه عملیاتی مصوبات قوی باشد كه بتوان به آن استناد و اقدام كرد. یكی از اركان سه گانه جرم، قانون است. اگر قانون وجود داشته باشد به استناد آن می توان اقدام كرد.
« در حوزه مرتبط با مردم، ملاحظاتی وجود دارد كه مصوبه مجلس نیاز است. هر چند شورا فرا مجلسی عمل می كند به این معنا كه مجلس تنها مصوبه ای را تایید نهایی كند نه اینكه تمام مسیر تقنین را در مجلس شورای اسلامی طی كند. مجلس با مكانیزمی بتواند ورود نهایی در مواردی پیدا كند كه به مردم مربوط می شود. »
عاملی، ادامه داد: در نظام بودجه ریزی، در برنامه های پنج ساله كشور و برش های برنامه های یكساله ای كه از برنامه های پنج ساله گرفته می شود، مصوبات شورا باید ورود یابد. الان در تدوین برنامه های پنجساله، دبیرخانه شورا فعال و با سازمان برنامه در تعامل است. اما حداقل الان نمی توانم حرف محكمی بزنم و باید مسیر شناخت بیشتری طی كنم تا بدانم دقیقاً چه اتفاقی افتاده است.

**ارزیابی عملكرد شورا
حجت الاسلام عاملی درباره ارزیابی نتایج عملكرد شورا، گفت: وظیفه دبیرخانه، تهیه مقدمات اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی است كه به سامانی برساند و برای صحن شورا آماده شود. البته شوراهای دیگری هم در دبیرخانه فعالند كه اختیارات شورای عالی به آنها واگذار شده و مصوبات شان بعد از دو هفته در صورت عدم اعتراض قابل اجرا است كه در این زمینه می توان به شورای معین، اسلامی كردن دانشگاه ها همچنین شورای مربوط به نقشه علمی كشور كه مصوباتشان مستقیم در روزنامه رسمی كشور به عنوان قانون قابل اجرا ثبت شود، اشاره كرد.
وی خاطرنشان كرد: یكی از وظایفی كه دبیرخانه بر عهده دارد رصد و ارزیابی اجرایی شدن مصوبات است. یكی از وظایف شورا در حوزه علم این است كه به استاد، تقویت دانشجو و كیفیت كار دانشجویی در دانشگاه كمك كند كه این رصد را باید انجام دهیم اما فعلا قضاوتی ندارم. بر مبنای مولفه ها، شاخص ها و مقیاس های روشنی باید دید چقدر مصوبات عملیاتی شده است. دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی كشور اعلام كرد بر اساس رصدی، 60 درصد نقشه راه علمی كشور پیاده سازی شده است.

**جزئیات مصوبات
حجت الاسلام عاملی ادامه داد: چند نوع مصوبه داریم. برخی مصوبات، سند ملی و مرتبط با حوزه های مختلف است. چند سند مادر مثل مهندسی فرهنگی هم داریم كه هنوز ستاد آن تشكیل نشده است. یكسال و نیم از مصوبه این سند می گذرد. دومین سند، سند بنیادین تحول آموزش و پرورش و سند نقشه راه علمی كشور است كه اسناد بزرگ شورا محسوب می شود. پایشی برای دریافت گزارش سالیانه باید انجام دهیم كه این گزارش ها را بتوان در معرض افكار عمومی قرار داد.

**ارسال 300 میلیارد ایمیل در سال
وی گفت : امیدوارم كه بتوان كنتور علم و فناوری و فرهنگ را روی سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی منعكس كرد. كنتور به اتفاقی وصل می شود كه در حال روی دادن است مثل انتشار تولید علم در سامانه. تعداد كاربران به لحظه مشخص می شود چون در بستر داده ای است، تعداد ایمیل های ارسال شده با سرعت خیلی زیاد در حال ارسال است و روزانه 300 میلیارد ایمیل ارسال می شود می توان كنتور آن را مشخص می كند.
حجت الاسلام عاملی، اظهار كرد: در شاخص های متعددی برای تمام موارد نمی توان این كار را انجام داد. اگر داده ها دیجیتال شود مثل حوزه علم و فناوری، كنتور آن خیلی راحت می شود و روی سایت دبیرخانه كه ستاد و قرارگاه علم و فناوری كشور است انعكاس یابد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: كشور ما چهار شورای عالی محوری دارد. شورای امنیت، شورای مصلحت، فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی. پر دامنه ترین شورای عالی كشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی است كه مسائل آن با چندین دستگاه در ارتباط بوده و حدود 40 دستگاه حكومتی كشور به نوعی با حوزه كاری شورا پیوند می خورند. این شورا از نظر موضوعات مورد توجه بسیار پر دامنه است. حوزه مهم آن فرهنگ عمومی علم و حتی فرهنگ است. در چیدمان شهری یا مدل های شهرسازی كشور و بسیاری از این حوزه ها شورا ورود دارد حتی در نمادهای شهری، بنابراین پر دامنه است.
وی گفت: دبیران این چهار شورا هم باید با هم پیوند بخورند، تقسیم كار روشنی وجود دارد اما برای اینكه حوزه های همكاری با حوزه های مشاركت تقویت شود همكاری بین دبیران این شوراها كار را آسان تر سازد.
حجت الالسلام عاملی در مورد ورود شورای عالی اداری به برخی از رشته های وزارت علوم، اظهار كرد: اگر اقدام شورای عالی اداری مربوط به روش اجرا باشد، ممكن است ورود یابد. اما در بحث رشته های دانشگاه ها شورای گسترش و دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم استقلال كامل دارند. مگر در حوزه علوم انسانی كه شورای تحول ماموریتی دارد اما در تمام رشته ها مداخله اجرایی نداریم. شورا وظیفه اجرایی ندارد و یك شورای سیاستگذاری، برنامه ریزی، نظارت، پایش و شورایی است كه از اجرایی شدن مصوبات اطمینان حاصل كند. این اطمینان به این معنا نیست كه در فرایند اجرا مجری شود كه باید از آن پرهیز كرد. دبیرخانه می تواند با شاخص ها و معیارهای پایش، گزارش دهد و راه حل در شورا ارائه می شود.
وی افزود: تضمین اجرایی عمل به گزارش ها رویه های قضایی است و این رویه ها باید در جاهایی كه اجرا صورت نمی گیرد ورود كند چرا كه جرمی رخ داده است. سیستم است كه فرایندها را به جلو می برد و نیازمند به عقلانیت سیستمی در كشور هستیم. فرصت پهنه الكترونیك كشور فرصتی است كه بتواند مصوبات را تبدیل به الگوریتم هایی بكند كه اجرایی شود چون در سیستم، جو قطعی وجود دارد. فرهنگ هم درست است بر انگیزه ها مبتنی است ولی بسیاری از اجزای فرهنگ است كه عنصر نظم دارند و تبدیل به یك قاعده می شوند.

**لزوم ایجاد تعادل بین علم و فرهنگ
حجت الاسلام عاملی، خاطرنشان كرد: باید تعادلی بین حوزه علم و فرهنگ برقرار شود و علم هنوز حوزه زیادی در تصمیم سازی ها دارد. حوزه فرهنگ هم ابر حوزه ای است كه نیازمند به كار بیشتری بوده و فرهنگ محور تمام تحولات اجتماعی است. عصر جدید را عصر فرهنگ مركزی می دانند و دلیل آن هم قدرت پیدا كردن فرد است. دوره اقتصاد مركزی و سیاست مركزی به پایان رسیده است و امروز اقتصاد فرهنگ، فرهنگ سیاست و سیاست فرهنگی داریم. در واقع فرهنگ مولفه مستقلی است كه همه بخش های دیگر تحت تاثیر آن قرار دارند و بنیان اصلی محسوب می شود. فرهنگ مسیر را تعیین، انگیزه و مشاركت ایجاد می كند و می تواند مسیر را برای حركت تسهیل سازد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، تاكید كرد: از تمام دانشمندان تقاضا می كنم در این فرایند جدیدی كه در دبیرخانه صورت می گیرد، مشاركت كنند كه ادامه بالندگی های دوره قبل است.
**9492**1601**