به گزارش ایرنا این دسته از كشاورزان به ارزش دانش فنی در كنار تجربه گرانبهای پیشینیان و به كارگیری آن در مزرعه و باغ پی برده اند و از مزایای آن در تولید بیشتر و بهتر با بهره وری بالا استفاده می كنند.
خراسان جنوبی مانند بسیاری از استان ها كشور چندین سال متوالی است كه از خشكسالی، كمبود آب و بارندگی رنج می برد اما برخی كشاورزان و بهره برداران این استان مرزی و كویری در همین شرایط یكسان با اراده، خلاقیت، نوآوری، ابداع و البته آزمون و خطا و پشت سر گذاشتن تجربه ها به موفقیت های چشمگیر در سطح ملی رسیدند.
این استان علیرغم همه محدودیت های طبیعی و غیرطبیعی در سی و سومین دوره انتخاب و معرفی نمونه های ملی بخش كشاورزی موفق به كسب 14 رتبه برتر شد و از نظر تعداد نمونه های ملی این بخش در سال جاری رتبه دوم كشور را به دست آورد.
میزگردی برای بررسی علل و عوامل این موفقیت و دستاوردهای بخش كشاورزی با حضور تعدادی از كشاورزان نمونه ملی سال جاری، رئیس و معاونان سازمان جهاد كشاورزی استان در محل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان جنوبی برگزار شد كه مشروح آن را در زیر می خوانید.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی گفت: در شرایطی كه استان با خشكسالی های چندین ساله دست و پنجه نرم می كند نیروی انسانی در مزرعه نقش اساسی را دارد.
غلامرضا قوسی افزود: اینكه 14 نفر كشاورز و بهره بردار از استان كم آب و درگیر خشكسالی توانستند در سطح ملی بدرخشند شوخی نیست و نشان از همت بلند تولیدكنندگان این استان دارد.
وی تصریح كرد: شرایط اقلیمی، بادهای 120 روزه، تبخیر و تعرق آب، كمبود منابع آبی، كیفیت پایین آب، شوری خاك و خشكسالی، شرایط كار كشاورزی و دامداری را در استان سخت كرده است اما كشاورزان و تولیدكنندگان در همین شرایط توانستند نمونه ملی معرفی شوند.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی اظهار داشت: همچنان كه در صحبت های وزیر جهاد كشاورزی در مراسم تجلیل از نمونه های ملی نیز اشاره شد كشاورزان و تولیدكنندگان ثابت كردند در این شرایط سخت و بحرانی هم می توان موفق بود.
وی با تاكید بر اینكه با برنامه ریزی دقیق و صحیح می توان تولیدكننده موفق بود گفت: كشاورز استان توانست 27 كیلوگرم زعفران خشك در یك هكتار را تولید كند در حالیكه میانگین حدود چهار كیلوگرم در هكتار است.
قوسی افزود: در این موفقیت ملی تلاش، كوشش و دلسوزی كشاورز و بهره بردار نقش اساسی را داشت و در درجه نخست كشاورز اصطلاح «خواستن توانستن است» را باور كرده است.
وی گفت: كشاورزان ما به این باور رسیده اند كه با انگیزه و هدف می توانند در شرایط سخت استان، كار عظیم و جهادی را انجام دهند.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی اضافه كرد: فرایند انتخاب كشاورز و بهره بردار نمونه بخش كشاورزی در سطح ملی آسان نیست و حدود یكسال به طول می انجامد.
مدیر هماهنگی ترویج كشاورزی سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی در ادامه این میزگرد گفت: شناسایی و معرفی تولید كنندگان برتر بخش كشاورزی یكی از برنامه های مهم مدیریت هماهنگی ترویج كشاورزی است.
شراره شیبانی افزود: در سی و سومین دوره انتخاب و معرفی نمونه های ملی بخش كشاورزی 56 پرونده از استان خراسان جنوبی به ستاد مربوط ارسال شد.
وی گفت: از این تعداد 19 پرونده مربوط به ترویج و تشكل های كشاورزی، 17 پرونده منابع پایه و تولید، هشت پرونده امور دام، طیور، شیلات و آبزیان و بخش های زراعت، باغبانی و صنایع تبدیلی و تكمیلی هر كدام چهار پرونده بوده است.
مدیر هماهنگی ترویج كشاورزی سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی بیان كرد: از مجموع پرونده های ارسال شده 14 كشاورز و بهره بردار استان در سال جاری نمونه ملی معرفی شدند و سال گذشته نیز 10 نفر بودند این در حالیست كه بیشتر استان های برخوردار كشور دارای رتبه های تك رقمی بودند.
تولیدكننده نمونه ملی گیاهان دارویی (خارشتر) نیز گفت: پروژه گیاهان دارویی خارشتر یك طرح ملی است كه شاید سه دهه اخیر در خصوص آن اقدامات زیادی صورت گرفت اما با شروع آن در سال 93 در خراسان جنوبی چهار سیاست مهم با هدف جلوگیری از خالی شدن مرزها مورد توجه قرار گرفت.
سینا سرحدی افزود: با توجه به بالابودن سرعت توسعه بیابان های استان با همكاری مركز تحقیقات بخش كشاورزی و باغبانی وزارت جهاد كشاورزی كشت خارشتر در استان شروع شد.
وی گفت: برای كشت خارشتر تجربیات گذشتگان را بررسی كردیم منتها این تجربیات بیشتر در حالت دانشگاهی و مقایس كم در نظر گرفته شده بود.
این تولیدكننده نمونه سال 97، كشت گیاه خارشتر را فوق العاده سخت استقرار دانست و اظهار داشت: مطالعات در خصوص كشت روتین این نوع گیاه 2 سال طول كشید، 2 سال نیز كشت انجام شد اما پاسخگو نبود، در نهایت با تهیه تانك ذخیره و بذر اصلاح شده اسفند 96 خارشتر كشت شد و اردیبهشت ماه امسال نتیجه داد.
وی گفت: این حركت در سطح وزارتخانه بسیار مهم بود و با استفاده از این روش اكنون می توان مانند گندم، كشت خارشتر را انجام داد یعنی با 100 كیلوگرم بذر خارشتر سه هزار كیلوگرم علوفه خشك، 2 هزار لیتر عرق خارشتر و 10 كیلوگرم ترنجبین در هكتار تولید می شود.
سرحدی تاكید كرد: در كشت گیاه دارویی خارشتر چهار هدف نهایی از جمله علوفه ارزان، جلوگیری از توسعه بیابان، زنبورداری و عرقیات گیاهی مدنظر قرار گرفته است.
مدیریت بهینه مزرعه خارشتر، دستیابی به تولید كمی و كیفی بذر، علوفه خشك و عرقیات خارشتر، مدیریت مصرف آب، استفاده نكردن از سموم شیمیایی، مشاركت در اجرای طرح های كشاورزی در تعامل با مراكز جهاد كشاورزی و پیش بینی برنامه توسعه كشت از جمله شاخص هایی است كه این تولیدكننده نمونه ملی گیاهان دارویی در آن موفق عمل كرده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی هم گفت: سختكوشی مردم استان و توان كارشناسان، این موفقیت مهم ملی را رقم زد.
مهدی عصمتی پور افزود: بیشتر افرادی كه در سی و سومین دوره انتخاب و معرفی نمونه های ملی بخش كشاورزی انتخاب شدند از شهرستان های دارای شرایط سخت تر استان بودند كه نشان از همت بلند تولیدكنندگان است.
وی سطح زیركشت زعفران كشور را 110 هزار هكتار عنوان كرد و گفت: خراسان جنوبی با داشتن 15 هزار هكتار سطح زیركشت زعفران اما كشاورز نمونه ملی را به خود اختصاص داد؛ این یعنی كشاورزان اگر بخواهند می توانند در شرایط سخت نیز نخست باشند.
مدیرعامل شركت خدمات مكانیزاسیون بخش كشاورزی درح سربیشه هم گفت: این شركت تعاونی روستایی پس از ارایه شدن قانون یكپارچه سازی اراضی كشور در سال 74 كار خود را آغاز و بعد از گذشت چندین سال توانست جای خود را بین كشاورزان بخش درح پیدا كند تا جایی كه كشاورزی این بخش امروز خود را مدیون فعالیت ها و خدمات این تشكل می داند.
سجاد حیدری افزود: بخش مركزی درح در 35 كیلومتری مرز افغانستان واقع شده لذا این شركت سهامی زراعی با فعالیت ها و خدمات خود و رواج كشاورزی نقش بسزایی در تقویت مرزبانی داشته است.
وی بیان كرد: در حال حاضر 450 خانوار سهامدار این شركت تعاونی و 10 هزار نفر زیر پوشش هستند كه از خدماتی از قبیل تهیه و توزیع نهاده های كشاورزی، نهاده های دامی و تامین خوراك دام برخوردار می شوند.
این كشاورز نمونه گفت: بعد از خشكسالی های چندین ساله و عدم بهره برداری مناسب از آب مصرفی، این شركت برای افزایش عملكرد و صرفه جویی در مصرف آب اقدام به مقابله با این مشكل و تصمیم بر انجام كشاورزی مكانیزه و حرفه ای گرفت كه سبب كاهش 60 درصدی مصرف آب شد.
وی اضافه كرد: با توجه به اینكه درآمد حاصل از كشاورزی برای كشاورزان فصلی بوده و مشكلات نقدی آنان كاملا مشهود است لذا خدمات مكانیزاسیون كاشت، داشت و برداشت را به صورت بدهكاری انجام می دهیم و كشاورز بعد از برداشت و فروش با شركت تسویه می كند.
همچنین در ادامه این میزگرد تولیدكننده نمونه ملی سبزی و صیفی نشایی از شهرستان زیركوه گفت: سه برادر هستیم كه از پنج سال پیش تصمیم گرفتیم مهاجرت معكوس داشته باشیم و در زادگاه خود به كشاورزی بپردازیم.
روح الله رازقی افزود: در حال حاضر به عنوان كشاورز نمونه ملی معرفی شدم در حالیكه ما رقبایی در كشورهای خارجی داریم و باید نسبت به این افراد هم حساسیت نشان داده و با آنها به رقابت بپردازیم.
وی بیان كرد: برخی محصولات كشاورزی از جمله پرتقال زمانی از مصر و تركیه وارد ایران می شد در حالیكه با همت كشاورزان جلوی واردات گرفته شد و به خودكفایی رسیدیم.
این تولید كننده نمونه كشاورزی گفت: الان در برخی محصولات جالیزی از جمله خربزه و هندوانه رقیب چینی داریم لذا بایستی با افزایش بهره وری جلوی ورود محصولات سایر كشورها به ایران گرفته شود و به خودكفایی برسیم.
وی یكی از دلایل موفقیت خود را مدیریت بهینه و مصرف آب با استفاده از آبیاری تحت فشار نوار تیپ اعلام كرد و گفت: با استفاده از روش آبیاری تحت فشار بهره وری زیاد شد و مصرف آب بسیار پایین آمد.
تولیدكننده نمونه ملی سبزی و صیفی نشایی اضافه كرد: دستیابی به تولید كمی و كیفی محصول خربزه رقم اطلس در سطح هكتار و تغذیه بهینه گیاهی با استفاده از كودهای پایه و ریز مغذی از دیگر دلایل موفقیت من در كشت صیفی نشایی بوده است.
وی با تاكید بر لزوم به كارگیری توصیه های فنی و بهره مندی از تجارب خبرگان كشاورزی و افراد با تجربه اظهار داشت: علم و تجربه در بخش كشاورزی هر دو بسیار مهم هستند در حالیكه هنوز با هم لینك نشده اند.
رازقی تجربیات خبرگان كشاورزی را «تجربه های 100 میلیون تومانی» نامید و گفت: برخی كشاورزان تجربیاتی دارند كه نمی توان آن را در كتاب ها و نوشتارها یافت و در واقع می توان آن را فن و فوت كوزه گری دانست.
وی یادآور شد: برای نمونه از خراسان جنوبی به اصفهان رفتم تا پای صحبت پیازكار نمونه بنشینم و تجربیات وی را سرلوحه كار خود قرار دادم كه این تجربه ها شاید در هیچ كتاب و كلاس درسی پیدا نشود.
رازقی كه موفق به برداشت 30 هزار كیلوگرم در هكتار خربزه نشایی شده است، یكی از مشكلات خود را نبود دستگاه های كشت مكانیزه برای نشا خربزه دانست و از مسئولان جهاد كشاورزی استان خواست در این زمینه وی و سایر كشاورزان استان را حمایت كنند.
وی افزود: تا كی قرار است از دولت گلایه كنیم تا از ما حمایت كند بنابراین باید دست روی زانو گذاشته و بلند شویم، از بس جلوی بانك گلایه كردیم خسته شدیم.
كشاورز نمونه ملی سال 97 گفت: وقتی به پنج سال تجربه كاری خود رجوع می كنم متوجه می شوم حدود 80 درصد مشكل به دلیل نداشتن تجربه كافی، شرایط اقلیمی و از این قبیل بوده كه دولت نمی توانسته در آن نقشی ایفا كند.
وی بیان كرد: برخی كشورهای اروپایی كشاورزی بسیار متفاوتی نسبت به ما دارند، بهره وری بسیار بالا و تناژ محصولاتشان زیاد است كه باید از تجربیات این كشورها نیز بهره مند شویم.
تولیدكننده نمونه محصول گلخانه ای گل و گیاهان زینتی نیز كه موفق به برداشت 250 شاخه گل رز در مترمربع شده است گفت: وقتی یك فرد كشاورز یا تولیدكننده می تواند فرایندی را انجام دهد كه نسبت به سطح كشور یا دنیا در موقعیت خوبی قرار بگیرد یعنی بقیه كشاورزان هم می توانند.
محمدهادی موهبتی افزود: كشاورزان نمونه بخش های مختلف در معرفی پتانسیل های یك منطقه نقش مهمی ایفا می كنند همچنین با ارایه روش های مناسب كشت، سایر كشاورزان نیز می توانند از تجربیات آنان برخوردار شوند.
وی بیان كرد: اگر كشاورزی می تواند در یك هكتار 27 كیلوگرم زعفران خشك برداشت كند پس بقیه هم می توانند لذا آنچه مهم است اینكه به این باور برسیم كه شدنی است و دلایل عدم موفقیت را باید یافت و برای رفع آن كوشید.
این بهره بردار نمونه یكی از دلایل موفقیت خود را مشاركت در اجرای برنامه های آموزشی، ترویجی، اجرایی و بازدیدهای متخصصین خارجی و داخلی عنوان كرد و گفت: رعایت اصول فنی در گلخانه برای مصرف بهینه انرژی و سیر روش های كاهش مخاطرات كشاورزی از دیگر موفقیت هاست.
وی به اشتغالزایی برای 17 مددجوی ناشنوا در گلخانه اشاره كرد و افزود: دستیابی به تولید كمی و كیفی ارقام رز هلندی، مدیریت بهینه مصرف آب از طریق بهره مندی از سیستم آبیاری قطره ای و وجود سردخانه و سیستم های مجهز بسته بندی محصولات تولیدی از دیگر موفقیت ها بوده است.
موهبتی اظهار داشت: شرایط خراسان جنوبی از نظر كشاورزی به دلیل كمبود آب، شوری خاك، روزهای آفتابی زیاد و سایر با سایر استان ها متفاوت است لذا باید از روش هایی مانند تغییر الگوی كشت و آبیاری های نوین بهره مند شد.
وی گفت: بهترین راهكار برای اینكه بتوانیم حداكثر استفاده را از میزان آب موجود برای اشتغالزایی و تولید ببریم تولیدات گلخانه ای به روش های هیدروپونیك است.
وی ادامه داد: در یك هكتار گلخانه هیدروپونیك حدود 6 دهم تا یك لیتر بر ثانیه نیاز است كه این میزان آب بالغ بر 15 نفر اشتغالزایی ایجاد می كند در حالیكه اگر به یك مزرعه گندم منتقل شود اشتغالزایی به نیم نفر در سال در روز می رسد.
تولیدكننده نمونه محصول گلخانه ای گل و گیاهان زینتی گفت: حتی در محصولات كم آبخواه دیگر اگر آب مناسب و مرغوب باشد فقط باید در كشت هیدروپونیك استفاده شود اما اینكه این كار انجام نمی شود به دلیل نداشتن دانش فنی است.
وی تصریح كرد: بسیاری از كشاورزان توانایی مالی بالایی ندارند تا بتوانند سازه های گلخانه ای را احداث كنند یا اینكه خیلی از كشاورزانی كه به این موضوع ورود كرده اما موفقیت چندانی نداشته اند علاوه بر فقر دانش فنی از حمایت های انتهایی برخوردار نشده اند.
موهبتی گفت: انتظار اینكه دولت برای همه محصولات خرید تضمینی قرار دهد، را نداریم اما باید روش های مختلفی باشد تا بتوان هزینه تولید محصولات كشاورزی را پایین آورد تا كشاورز در دنیا به رقابت بپردازد و نیاز به واردات نداشته باشیم.
وی تاكید كرد: باید هزینه تولید را پایین آورد و تولید را برای خود اقتصادی كنیم لذا همیشه نباید از دولت انتظار حمایت داشته باشیم اما باید دولت جایی كه تنگنا وجود دارد از جمله قوانین سخت و پیچیده از كشاورزان و بهره برداران حمایت كند.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی هم در جمع بندی این میزگرد گفت: این موفقیت ها نشان می دهد در درجه نخست كشاورز و تولیدكننده نباید به سیستم دولتی متكی باشد بلكه باید دنبال نكات علمی، فنی و تحقیقاتی باشد.
غلامرضا قوسی یكی از دلایل اصلی موفقیت در هر حوزه ای را «خواستن» دانست و افزود: هر فرد در هر زمینه ای بخواهد سرمایه گذاری كند باید ابتدا دانش و فن لازم را كسب كند.
وی مدیریت بهینه آب و خاك را از دیگر دلایل موفقیت تولیدكنندگان استان ذكر كرد و گفت: رعایت اصول فنی، به زراعی، تولید محصول با كیفیت، مدیریت بهینه آفات و بیماری ها، برداشت های به موقع و كشت های مكانیزه از دیگر دلایل موفقیت كشاورزان استان است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی بر لزوم حضور فعال تولیدكنندگان در دوره های آموزشی و ترویجی تاكید و بیان كرد: یكی از نیازهای بخش كشاورزی رعایت نكات فنی و حضور مستمر در دوره های آموزشی است.
وی تكمیل زنجیره تولید را از اولویت های مهم جهاد كشاورزی برشمرد و اظهار داشت: حلقه های زنجیره تولید از مزرعه تا سفره و از سفره تا صادرات باید قوی و محكم شود تا در توسعه بخش كشاورزی تاثیرگذار باشد.
قوسی گفت: استفاده از ارقام و نژادهای پربازده، رعایت استانداردهای بین المللی و بهداشتی، به كارگیری نیروی انسانی، تثبیت و ایجاد اشتغال، اجرای طرح های تحقیقاتی، استفاده بهینه از منابع اعتباری از جمله ملاك های انتخاب كشاورز نمونه است.
وی با بیان اینكه طرح های تحقیقاتی به توسعه كشاورزی و تولید كمك می كند یادآور شد: برخی كشاورزان با در اختیار قراردادن اراضی به اجرای طرح های پایلوت كمك می كنند كه بدون شك این موضوع نیز سبب توسعه كشاورزی می شود.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی به پرداخت منابع اعتباری به كشاورزان اشاره كرد و گفت: امسال تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایری با كارمزد چهار و 6 درصد پرداخت شد كه می تواند در سرمایه گذاری موثر باشد.
وی توجه به الگوی كشت با توجه به شرایط اقلیمی را بسیار مهم دانست و افزود: دانش بومی خیلی جاها راهگشا است و در كنار دانش فنی می تواند مبنایی برای توسعه باشد.
قوسی اظهار داشت: استفاده از ماشین آلات مكانیزه در بخش كشاورزی باید مورد توجه تولیدكنندگان قرار گیرد چون اكنون با دستگاه های قدیمی و سنتی نمی توان به تولید بیشتر و بهره وری بالا دست یافت.
7557*3028
بیرجند - ایرنا - كشاورزان نمونه از قشرهای مولد هستند كه به خودباوری مبتنی بر «خواستن توانستن است» حتی با وجود خشكسالی، كم آبی و سایر چالش ها رسیده اند.
