طمعی كه نفس زاگرس را به شماره می اندازد

به گزارش ایرنا، دولت طرح چند ساله تنفس جنگل های شمال با هدف احیای دوباره این جنگل های بی نظیر در سطح جهان را به مرحله اجرا گذاشته و خروج قطعی بهره برداران برداشت چوب از اواخر سال 1396 به طور قطعی از این جنگل ها عملیاتی شده است.
برداشت چوب از جنگل های شمال كشور تنها 10 درصد نیاز چوبی صنایع كشور را تامین می كرد و با اجرای این طرح قرار شد این نیاز با توجه بیشتر به زراعت چوب تامین شود؛ اكنون حدود 220 هزار هكتار زراعت چوب در كشور وجود دارد كه بر اساس قانون توسعه برنامه ششم، 75 هزار هكتار دیگر باید به آن اضافه شود اما این مهم تاكنون محقق نشده است.
در كنار محدودیت ها در بهره برداری از جنگل های شمال و به ثمر نرسیدن زراعت چوب، واردات چوب نیز به داخل كشور به خاطر نوسان نرخ ارز محدودتر شده و تعرفه های گمركی آن نیز افزایش یافته است.
در این میان چشم طمع سوداگران چوب به سمت درختان زاگرس كه طبق قانون جزو جنگل های حفاظت شده به شمار می رود، دوخته شده و طبق گفته شاهدان عینی قلع و قمع درختان در سطوح گسترده ای در جنگل های زاگرس و حتی جنگل های منطقه ارسباران آذربایجان آغاز شده است.
سوداگران چوب، ناعادلانه درختان جنگلی را قطع می كنند و سپس از طریق بیراهه ها و جاده های فرعی برای تهیه ذغال به كوره ها یا به استان های شمالی كشور منتقل می كنند.
خبرگزاری ایرنا برای بررسی و پیگیری بیشتر مساله قاچاق چوب درختان جنگلی میزگردی تخصصی را با حضور «مجید پاتو» رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد، «جعفر نوری» رییس اداره تعزیرات حكومتی مهاباد، سرهنگ «مصیب اسماعیلی» معاون عملیاتی انتظامی مهاباد، «جمال الدین خالدی» مدیرعامل تعاونی محیط زیست مهاباد و «دیاكو توتونچی» همیار و فعال طبیعت در مهاباد برگزار كرد.

** برداشت از جنگل های ایران تاریخ 100 ساله دارد
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: طرح بهره برداری جنگل های ایران و غارت این سرمایه ملی به سال های 1297 و زمانی كه طبق قراردادی بهره برداری از جنگل های شمال به پیمانكاران روسی داده شده بود، برمی گردد.
مجید پاتو افزود: جنگل های شمال كشور ذخایر بسیار ارزشمندی از دوران سوم زمین شناسی هستند و كشورهای محدودی دارای این گونه پوشش گیاهی بوده و در نوع خود این جنگل به سبب تنوع و اهمیت زیست محیطی بی نظیر است.
وی اضافه كرد: اهمیت جنگل های شمال بسیار بالاتر از آن است كه از آنها به عنوان تامین كننده نیاز چوبی و دیگر فرآوردهای چوبی استفاده شود.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: نیازهای چوبی و فرآوردهای كاغذی از سنوات گذشته به صورت تعریف شده تبیین شده و راه های تامین آن نیز بطور كامل مطرح شده است.
وی با اشاره به اجرایی شدن طرح تنفس جنگل های شمالی بیان كرد: در این طرح به مدت سه سال حق برداشت و بهره برداری از درختان كامل و تنومند متوقف شده است اما در مورد درختان خشك همچنان ادامه دارد.
پاتو ادامه داد: طرح ممنوعیت بهره برداری از جنگل های شمال به طور كامل از سال 1399 اجرایی می شود و از این رو مسوولان باید از هم اكنون برای تامین چوب مورد نیاز كشور از طریق زراعت چوب برنامه ریزی كنند.
وی در خصوص اهمیت جنگل های زاگرس نیز گفت: جنگل‌های زاگرس با 6 میلیون هكتار مساحت حدود 40 درصد جنگل‌های ایران را تشكیل می‌دهد؛ 70 درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ ها تشكیل می دهد كه در حدود 12 استان كشور گسترده شده است.
به گزارش ایرنا جنگل های زاگرس بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل با درختان پراكنده بلوط و بنه تشكیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل های متراكم و نیمه متراكم بلوط به طور كامل در این منطقه ایجاد شده است.
جنگل های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاك، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیكی، مصارف درمانی، توانایی های اكوتوریستی و ارزش های زندگی دارای اهمیت زیادی است.

** قطع و حمل درختان بدون مجوز ممنوع است
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد اظهار داشت: هر گونه جابجایی و حمل چوب در بین شهرها و جاده های بین شهری بدون مجوز رسمی از اداره منابع طبیعی جرم محسوب شده و در صورت مشاهده پیگیری و برخورد قضایی می شود.
«پاتو» با اشاره به افزایش پدیده قاچاق چوب به سبب طرح ملی تنفس جنگل های شمالی، ادامه داد: برخی افراد سودجو از افزایش قیمت چوب نهایت سوء استفاده را می كنند و با قطع درختان كنار رودخانه ها و آبراهه ها به طور غیرقانونی دست به قاچاق و فروش آن می زنند.
وی در خصوص نحوه برخورد با متخلفان قطع، حمل و جابجایی چوب نیز عنوان كرد: جرایم منابع طبیعی در یك سال گذشته بازنگری شده است به طوریكه نقش بازدارندگی آنان بیشتر مورد توجه قرار گرفته و بر همین اساس برای قطع هر درخت 15 تا 75 میلیون ریال جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
«پاتو» اعمال نمره منفی گواهینامه و سلب حق رانندگی از یك تا 2 سال برای رانندگانی كه اقدام به جابجایی محموله چوب بدون مجوز رسمی می كنند را از دیگر جریمه های برخورد با افراد متخلف عنوان كرد.
«پاتو» تاكید كرد: باید به رانندگان كامیون ها و ماشین آلات حمل بار در خصوص شرایط حمل بار اطلاع رسانی كرد تا از حمل هرگونه محموله چوبی بدون مجوز رسمی خوداری كنند.
وی افزود: تاریخ مجوز، مدت اعتبار، نوع چوب، تناژ حمل آن و شماره و تایید اداره مربوطه باید در برگه مجوز حمل چوب تعیین و محرز باشد تا اجازه ادامه حركت به محموله داده شود.
پاتو یادآور شد: گونه های موجود در جنگل های زاگرس و منطقه ارسباران خاص هستند؛ اغلب درختان این مناطق قابل برداشت نیست و تنها به جهت حفاظت از خاك و ذخایر آبی اهمیت زیست محیطی دارد.
مدیرعامل تعاونی حفظ محیط زیست مهاباد به عنوان نخستین تعاونی كشور در زمینه حفاظت از محیط زیست گفت: با شروع ممنوعیت برداشت چوب تحت عنوان دوره تنفس جنگل های شمالی باید نظارت و كنترل دولت بر سایر منابعی كه در خطر بهره برداری قرار دارد از جمله جنگل های زاگرس و ارسباران بیشتر باشد اما اكنون این نظارت ها در حد مطلوب نیست و ما همه روز محموله های چوب را در جاده ها به وفور مشاهده می كنیم.
جمال الدین خالدی افزود: متاسفانه متخلفان زیر سایه ضعف نظارت و برخورد دستگاه های مرتبط از جمله محیط زیست، سازمان جنگل ها و نیروی انتظامی درختان را از ریشه كنده و به راحتی از مسیرهای رسمی منتقل می كنند.
وی با تاكید به اینكه محیط زیست و ذخایر منابع طبیعی ما هم اكنون در شرایط حداقلی خود قرار دارد، بیان كرد: از این رو حفاظت از منابع موجود نیازمند توجه و نظارت بیشتری است.
وی ادامه داد: سیاست برخی از وزارتخانه ها از جمله جهاد كشاورزی چندین سال است بر اساس افزایش تولید فرآورده ها به قیمت نابودی منابع طبیعی برنامه ریزی شده و اجرا می شود كه این روند باعث مایوس شدن علاقه مندان و فعالان زیست محیطی شده است.
خالدی همچنین با اشاره به بیانات و فتوای رهبر معظم انقلاب در سال 1396 در خصوص حفظ منابع طبیعی بیان كرد: این امر نشان از بصیرت و آگاهی ایشان نسبت به عواقب نابودی این منابع دارد.
وی اضافه كرد: جنگل های زاگرس و ارسباران به عنوان یك سرمایه ارزشمند ملی است كه باید با كمترین تخریب و تصرف برای نسل ها و فرزندان آینده حفظ كنیم.

** حمل چوب در محورهای مواصلاتی ممنوع است
معاون عملیاتی انتظامی مهاباد گفت: هر گونه حمل محموله های چوب در خارج از شهرها و در محورهای مواصلاتی مشمول قانون قاچاق بوده و برخورد با آنان در چهارچوب وظایف عوامل انتظامی است.
سرهنگ مصیب اسماعیلی افزود: دستورالعمل توقف محموله های چوب به ایستگاه های بازرسی، گشت های انتظامی و كلانتری های شهرستان ابلاغ شده است.
وی اظهار داشت: از ابتدای امسال پنج محموله چوب قاچاق در این شهرستان كشف و ضبط شده است و متخلفان با تشكیل پرونده به مراجع قضایی و تعزیراتی معرفی شده اند.
وی از شهروندان خواست در صورت مشاهده هرگونه محموله چوب جنگلی و باغی با تماس با شماره تلفن رایگان 110 موضوع را به اطلاع ماموران نیروی انتظامی برسانند.

** متخلفان حمل چوب در تعزیرات حكومتی جریمه می شوند
مسوول اداره تعزیرات مهاباد گفت: این اداره به صورت یك سازمان شبه قضایی در برخورد با متخلفان قاچاق چوب عمل كرده و متخلفان را جریمه نقدی می كند.
جعفر نوری ادامه داد: طبق ماده 48 قانون اشاره به حمل چوب به عنوان یك كالای قاچاق تلقی شده و در صورت توقیف آن منجر به صدور رای خواهد شد.
وی با بیان اینكه مسله قاچاق چوب از چندین سال قبل در دیگر شهرهای آذربایجان غربی از جمله نقده، ارومیه، اشنویه و خوی دیده شده، گفت: حساسیت به پدیده قاچاق چوب باید زوتر از زمان حال انجام می گرفت ولی متاسفانه در سال های گذشته هیچ اقدامی در برخورد با این معضل زیست محیطی انجام نشده است.
نوری با قدردانی از ایرنا در حساس سازی جامعه نسبت به برخورد با قاچاق چوب اظهار داشت: این حساسیت باید در تمام نقاط استان وجود داشته باشد زیرا قاچاق چوب هم اكنون به شكل گسترده ای در دیگر شهرهای آذربایجان غربی در حال انجام است و هیچ اقدامی نیز برای برخورد با آنان از سوی مسوولان صورت نمی گیرد.
این مسوول با اشاره به اینكه برخورد و شناسایی «اره بدست ها» باید در اولویت مبارزه با قاچاق قرار گیرد، گفت: مبالغ جریمه های نقدی محكومان باید در جهت بازیابی و كاشت دوباره درختان صرف شود.
وی اضافه كرد: میزان ارزش گذاری بارهای توقیف شده یك تا سه برابر محموله های كشف شده است كه در اكثرا موارد به دلیل احساس ندامت و پشیمانی فرد خاطی، جریمه وی به یك برابر هزینه بار حمل شده تقلیل پیدا می كند.
نوری اظهار داشت: بیشتر رانندگانی كه اكنون محموله آنان توقیف می شود در بازرسی و بازجویی از آنان، به این نكته اشاره می كنند كه چندین سال است چنین بارهای را جابجا میكنند در حالی كه از جرم بودن آن خبر نداشته اند.

** رسانه ها صدای رسای همیاران طبیعت باشند
یك همیاران طبیعت در مهاباد گفت: رسانه ها می توانند برای مقابله با پدیده قاچاق چوب صدای رسای همیاران طبیعت باشند و خطرهای گسترش این پدیده را به جامعه منتقل كنند.
«دیاكو توتونچی» با انتقاد از برخورد سلیقه ای با این معضل اجتماعی افزود: باید اجازه داده شود كه رسانه ها به صورت محلی و منطقه ای در خصوص این پدیده اطلاع رسانی كنند.
وی اضافه كرد: مدارس، مساجد و حتی مهدهای كودك نیز می توانند تریبون هایی برای نهادینه كردن فرهنگ همیاری با طبیعت باشند و لازم است با برنامه ریزی دقیق و اصولی از این فرصت به خوبی استفاده شود.
توتونچی با انتقاد از كم كاری صدا و سیما در این زمینه یادآور شد: نقش رسانه ملی و خبرگزاری ها در آموزش و اطلاع رسانی به مردم بسیار مهم است و با استفاده از این منابع نیز می توان با پدیده های تخریب و تصرف های غیرقانونی در طبیعت مقابله كرد.

**راهكارهایی عملی برای مقابله با قاچاق چوب پیدا كنیم
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: واردات چوب با تعرفه های كم و اختصاص یافتن یارانه های واردات آن می تواند در كاهش قاچاق چوب و جلوگیری از غارت كردن این سرمایه های گرانبها موثر باشد و به این ترتیب عواقب خطرناك زیست محیطی نابود شدن جنگل های زاگرس و ارسباران را كنترل كرد.
«پاتو» بیان كرد: زراعت چوب و استفاده از نهال های ویژه كه در مدت زمان كمتری نسبت به سایر گونه های درختی دیگر رشد می كنند به همراه ارایه تسهیلات و بسته های تشویقی به كشاورزانی كه از این طرح ها استفاده می كنند از راه های پیشگیری از قاچاق چوب به شمار می رود.
وی با بیان اینكه عواقب برداشت بی رویه از مراتع و ذخایر زیست محیطی مربوط به منطقه خاصی نیست و كل كشور حتی جهان را دربرمی گیرد، افزود: حساس كردن افكار عمومی و به خصوص روستاییان كه سروكار بیشتری با این منابع دارند باید در دستور كار مسوولان قرار گیرد.
«پاتو» ارتباط چهره به چهره با متخلفان و شفاف سازی در خصوص نفع اقتصادی منابع طبیعی در مقابل نفع زیست محیطی را نیز از روش های دیگر این فرهنگ سازی دانست.
استفاده از آبگرمكن های خورشیدی و تنورهای گازی و جایگزین كردن این امكانات برای افرادی كه خواهان دست كشیدن از قطع درختان هستند از دیگر برنامه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری كشور است.
مدیرعامل تعاونی حفظ محیط زیست مهاباد گفت: شهرهای زاگرس نشین، دهیاران، شوراها، تمام آحاد مردم و كارمندان باید در حفظ منابع طبیعی به خصوص چوب به صورت متحد و با انسجام كافی اقدام كنند و اجازه سوءاستفادهای احتمالی را به حداقل برسانند.
خالدی با اشاره به ضرورت رسیدگی بیشتر به پدیده قاچاق چوب افزود: جلوگیری و مقابله با این حركت باید در منشا آن اتفاق بیافتد و اكتفا به برخورد با سودجویان این پدیده نمی تواند عامل كافی برای كنترل باشد.
جنگل های زاگرس و خطرهای ناشی از نابودنی آنها تنها به قطع چند اصله درخت، ارزش های طبیعی و ذخیرگاهی ژنتیكی، اهمیت این جنگل ها در ذخیره آب و مقابله با ورود ریزگردها به فلات ایران ختم نمی شود، زاگرس سكونتگاه چند هزار ساله انسان هایی است كه با بهره برداری از منابع جنگلی زندگی خود را سپری می كنند و هنوز هم دامن این جنگل ها مامنی برای زیست انسان است.
حفاظت از جنگل های زاگرس وظیفه یك نهاد یا سازمان خاصی نیست و همگان باید خود را در برابر جنگل های زاگرس و مقابله با قطع درختان جنگلی مسوول بدانند.
9903/3020/6185/3072