به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، گزارش رسانه های جهان حكایت از آن دارد كه اینبار چهارمین دور گفت وگوهای صلح میان نمایندگان گروه طالبان و ایالات متحده با موفقیت هایی همراه بود و دو طرف توانسته اند در برخی موضوع ها به توافق های مهمی دست پیدا كنند.
گفت وگوهای صلح میان دو طرف پس از انتصاب «زلمای خلیلزاد» به عنوان نماینده ویژه ایالات متحده در امور افغانستان در ماه سپتامبر گذشته شدت یافت و در كشورهای مختلف پیگیری شد. رئیس هیات آمریكایی در چند ماه اخیر سفرهای گوناگونی را به افغانستان و دیگر كشورهای درگیر با مسائل كابل انجام داد.
خلیلزاد روز شنبه پس از آخرین دور از مذاكرات صلح در یك پیام توئیتری خبر داد كه در نشست اخیر پیشرفت های عمده ای حاصل شده است. با این حال نماینده ویژه آمریكا با صراحت اعلام كرده است اگر كشورش نتواند در مورد مذاكرات بین افغانی و آتش بس همه جانبه با گروه طالبان توافقی را حاصل كند، روی مسایل دیگر هم توافقی در كار نخواهد بود.
**امید به صلح در افغانستان
گفت وگوهای اخیر در دوحه طولانی تر از دوره های قبل بود و پس از شش روز مذاكره میان خلیلزاد و طالبان، هر دو هیات از كسب پیشرفت هایی در روند صلح افغانستان سخن می گویند.
ابتدا خبرهای بسیار امیدواركننده تری در مورد نتیجه گفت وگوها منتشر شد كه پس از مدتی با اظهارات دوطرف تعدیل شد. گفته می شود بر اساس توافقی كه در دوحه حاصل شده است ایالات متحده به تدریج جدول زمانی را برای خروج نیروهای نظامی خود از افغانستان ارائه و اجرایی می كند. از طرف دیگر گروه طالبان نیز قبول كرده است در مباحث امنیتی همكاری بیشتری داشته باشد و از فعالیت گروه های تروریستی همچون داعش یا القاعده در این كشور جلوگیری كند؛ ضمن این نگاه خود را به دولت مركزی این كشور متعادل بسازد.
تارنمای شبكه آمریكایی «ان.بی.سی.نیوز» به نقل از كارشناسان و تحلیلگران اعتقاد دارد كه دوره زمانی و دورنمای مذاكرات اخیر طالبان و آمریكا غیرمنتظره بوده است؛ به ویژه آنكه بیانیه های عمومی دو طرف دورنمای مثبتی را از گفت وگوها ارائه كرده و امیدواری برای پایان دادن به جنگ 17 سال در این كشور را بیشتر كرده است.
شبكه تلویزیونی قطری «الجزیره» هم با اشاره به پیام توئیتری مقام ارشد آمریكایی در مورد دستاورد قابل توجه این مذاكرات آورده است خلیلزاد عنوان داشت این دور از گفت گوها سازنده تر از دوره های پیشین بود و بر روی مسائل حیاتی توافق هایی حاصل شد. گروه طالبان نیز اعلام كرده است بر سر مسائل مهم همچون خروج نیروهای آمریكایی پیشرفت هایی حاصل شده است.
با اینحال «ذبیح الله مجاهد» سخنگوی طالبان اظهار داشت «سیاست امارت اسلامی در خلال مذاكرات بسیار روشن بوده است؛ تازمانی كه موضوع خروج نیروهای خارجی از افغانستان مورد توافق قرار نگیرد پیشرفت در دیگر موضوع ها غیرممكن است».
وی همچنین عنوان داشت خبر رسانه های در زمینه توافق آتش بس و گفت وگوی مستقیم طالبان با دولت مركزی كابل درست نیست.
هیات آمریكایی نیز تاكید دارد هیچ چیز نهایی نشده است. به گفته خلیلزاد تا زمانی كه همه چیز مورد توافق قرار بگیرد هیچ توافقی صورت نمی گیرد؛ گفت وگوهای بین الافغانی و آتش بس جامع نیز از جمله این موضوع ها هستند.
**هیچ توافقی نهایی نشده است
اگرچه اظهارنظرهای مثبتی از آینده از سوی دوطرف بیان می شود اما تحلیل ها به این اندازه روشن نیستند. گفته می شود خروج نهایی نیروهای آمریكایی از این كشور به قبول آتش بس سراسری از سوی دفتر مركزی طالبان منوط شده است. حتی نمایندگان هیات آمریكایی در دوحه به صورت تلویحی اعلام برنامه زمانبندی برای خروج از افغانستان را به گفت وگوی طالبان با حكومت كابل مشروط كردند. این مسائل همان چالش های همیشگی برای صلح در افغانستان هستند.
خبرگزاری روسی «اسپوتنیك» آورده است كه به گفته خلیلزاد تاكنون هیچ توافقی با طالبان نهایی نشده است و قرار است پس از یك دوره كوتاه بار دیگر مذاكرات دنبال و توافق ها نهایی شود.
گزارش شبكه تلویزیونی ان.بی.سی هم اعتراف می كند با اینكه خلیلزاد و طالبان نگاه مثبتی به آینده دارند و روند گفت وگوها را خوب ارزیابی می كنند اما شواهد حاكی از آن است كه مسائل اصلی كه از مدت ها قبل غیرقابل حل بوده اند هنوز چالش برانگیز و حل نشده باقی مانده اند.
این گزارش افزود: دیپلمات های خارجی و كارشناسان می گویند گفت وگوها نشان می دهند كه قول هایی داده شده اما مشخص نیست كه آیا ایالات متحده می تواند طالبان را وادار سازد تا توافقی را كه مدت ها در برابر آن مقاومت می كرد، امضا كند.
شبكه الجزیره نیز وقوع برخی تغییرات در هیات طالبان را نشانه ای از جدیت این گروه در مذاكرات برای دستیابی به نتیجه می داند و عنوان داشت گروه طالبان در خلال مذاكرات اخیر «عبدالغنی برادر» از بنیانگذاران طالبان را به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی طالبان در دوحه معرفی كرد. وی به زودی به مذاكرات صلح میان این گروه و نمایندگان آمریكا می پیوندد.
براساس گزارش این شبكه قطری، ملا برادر در دوره ای نفر دوم طالبان به شمار می رفت و (همچون برادر) به ملاعمر در مسیر ایجاد طالبان افغانستان در دهه 1990 كمك كرد. وی سال 2010 دستگیر و در اكتبر سال گذشته میلادی از زندان های پاكستان آزاد شد. به اعتقاد تحلیلگران امنیتی، آزادی این چهره سرشناس طالبان، نتیجه بخشی از مذاكرات خلیلزاد و طالبان در دوره های قبل بوده است.
با این حال خبرگزاری «رویترز» پس از گفت وگو با چند تن از اعضای هیات طالبان این گونه آورده است كه به احتمال زیاد تغییرات در دفتر این گروه در دوحه و تعیین ملا برادر به عنوان مسوول هیات مذاكره كننده طالبان به مفهوم جدی تر شدن طالبان در روند گفت وگوها است.
الجزیره هم اعتقاد دارد پیوستن ملا برادر به گروه مذاكره كننده موجب كنترل وی بر روند دیدارها می شود كه خود نشان دهنده گام مهمی به سمت جلو است.
**انگیزه بازیگران برای برقراری صلح در افغانستان
نكته آشكار آن است كه صلح در افغانستان برای مردم این كشور و دولت مركزی كابل منافع بیشماری را به همراه می آورد. آرامش در این كشور حتی به طالبان مشروعیت و قدرت سیاسی بیشتری را می بخشد. اما به نظر می رسد دیگر بازیگران نیز در این شرایط بی بهره نمی مانند.
تارنمای روزنامه چینی «South China Morning Post» نقش تعامل های اقتصادی و وعده های واشنگتن به اسلام آباد را در دستیابی به توافق صلح با طالبان پررنگ ارزیابی كرد و عنوان داشت : دیدارهایی میان مقام های آمریكایی و پاكستانی صورت گرفت كه در آن ها صلح در افغانستان از مهمترین اولویت ها بود.
حتی روزنامه پاكستانی «Dawn» هم گزارش داد كه ایالات متحده به دنبال آن است تا با پیشنهاد یك توافق تجارت آزاد نظر مساعد پاكستان برای كمك به مذاكرات صلح با طالبان را جلب كند.
به نوشته روزنامه چینی «South China Morning Post»، در آمریكا هم دونالد ترامپ چاره ای جز این ندارد كه چنین توافقی را امضا كند. تحولات در افغانستان و وقوع برخی تهدیدهای امنیتی در این كشور در كنار موقعیت ترامپ در عرصه سیاست داخلی، رئیس جمهوری آمریكا را به ناچار به سمت توافق سوق داده است. ترامپ در داخل آمریكا با رقبای دموكرات درگیر است و از طرف دیگر خود را برای انتخاب دوباره در سال 2020 آماده می كند. وی اكنون زمان را برای انجام یكی از وعده های انتخاباتی خود كه همانا «بازگرداندن سربازان آمریكایی به خانه است» مناسب می داند.
با اینحال روزنامه چینی عنوان داشت این تنها موجب اتلاف وقت و انرژی است كه طالبان به چرخه مذاكرات وارد شود اما سلاح خود را بر زمین نگذارد و قانون اساسی افغانستان را به رسمیت نشناسد. چنین شرایطی باعث از دست رفتن جان های بیشتر، هدر رفتن یك تریلیون دلار هزینه واشنگتن و احتمالا گسترش درگیری ها در آینده می شود.
پژوهش**9130**1552
تهران- ایرنا- برخی تحلیلگران و رسانه های جهان اعتقاد دارند گرچه نمایندگان ایالات متحده و طالبان از پیشرفت در مذاكرات دوجانبه سخن می گویند اما شروط دوطرف نشان می دهد برخی از مهمترین مسائل هنوز حل نشده باقی مانده اند.
