درمان سوختگی با پیوند پوست، دستاورد چهار دهه انقلاب

به گزارش ایرنا، سوختگی یكی از 10 حادثه مرگ آفرین در ایران است كه هم جان می گیرد و هم هر سال هزاران نفر را مصدوم و راهی بیمارستان می كند، چه بسیار صورت هایی كه بر اثر سوختگی با مایعات آسیب می بییند و هرگز به شكل اول بر نمی گردند، و چه بسیار كارگرانی كه به علت سوختگی با برق برای همیشه زمین گیر می شوند.
بخاری های غیر استاندارد در مدارس و خانه ها، نبود سیستم هشدار دود در منازل و محیط های كاری، نشت گاز، بی مبالاتی در ایمنی مایعات در خانه ها كه كودكان را می سوزاند، ته سیگارهای مانده در میان كاغذ و برگ و پارچه یا انفجار ناگهانی خودرویی غیر استاندارد و ... هر لحظه در جایی از این سرزمین بزرگ رخ می نماید و زندگی انسانی را ویران می كند.
بنا بر اعلام سازمان پزشكی قانونی، سالانه بیش از 1700 نفر در كشور بر اثر سوختگی جان خود را از دست می دهند.
سال 94 یك هزار و 721 نفر، سال 95 یك هزار و 736 نفر و سال 96 بیشتر و امسال پیش بینی می شود شمار بیشتری از افراد در آتش سوخته اند. در میان سوختگی های منجر به فوت، مردانی هستند كه اغلبشان نیروهای كاری بوده اند كه از چرخه تولید بیرون می روند.
به گفته متخصصان علوم پزشكی و بر اساس آمارهای رسمی ، به طور كلی 10 درصد از كل سوختگی هایی كه بروز می كنند، به مراقبت های پزشكی و بیمارستانی نیاز دارند. بیش از 50 درصد سوختگی های بدن، بسیار شدید است و شانس زنده ماندن فرد در آن بسیار كم است.
سوختگی های عمیق و شدید به درمان های طولانی مدت و مراقبت های ویژه نیازمند است كه در برخی مواقع می تواند شامل پیوند پوست و یا درمان های دیگر برای جلوگیری از كشیدگی پوست و همچنین روان درمانی شود.
این در حالی است كه میزان شیوع سوختگی در كشور ما 10 تا 15 برابر متوسط جهانی است، در شرایطی كه در حوزه‌های پیشگیری، درمان و بازتوانی بیماران دچار سوختگی جامعه ما مشكلات زیادی دارد ، تمركز بر استفاده از روشهای علمی ، ترویج فرهنگ اهدای پوست و استفاده از فناوری های نوین از جمله پیوند پوست در سالهای بعد از انقلاب و به ویژه در دو سال گذشته در شیراز موجب شده تا چالش اصلی كشور در مواجهه با بیماران با بیش از 50 درصد سوختگی در شیراز امید بیشتری برای زنده ماندن داشته باشند .

**دستیابی به علم پیوند پوست در شیراز ، نجات جان 170 بیمار
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی شیراز با بیان اینكه مراقبت از بیماران با 50 درصد سوختگی اكنون تنها در شیراز و چند مركز دیگر كشور به صورت اختصاصی انجام می شود گفت: هر چند پیوند پوست در 30 سال گذشته در كشور انجام می شود اما شیراز و چند مركز دانشگاهی دیگر در این عرصه پیشتاز هستند و این رویكرد امید به زنده ماندن در بیماران با بیش از 50 درصد سوختگی را افزایش داده است.
دكتر عبدالخالق كشاورزی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: استفاده از این روش موجب شده بیماران سوختگی بیش از 50 درصد، از مرگ حتمی نجات پیدا كنند؛ این درحالی است كه در گذشته شانس زنده ماندن این افراد بسیار اندك بود؛ امروز در مركز تحقیقات سوانح سوختگی و ترمیمی امیرالمومنین(ع) شیراز با تلاش پزشكان قادر هستیم بیماران سوختگی بیش از 50 درصد را از مرگ نجات دهیم كه این اقدام در نوع خود، كم نظیر است.
وی با بیان اینكه در سالهای اخیر جان 170 بیمار سوختگی با استفاده از این روش نوین پزشكی از مرگ حتمی نجات یافته است، افزود: در سال‌های گذشته در این زمینه منطبق با استانداردهای دنیا پیش رفته‌ایم كه همین امر باعث شده پزشكان این مركز بتوانند به موفقیت های چشمگیری دست پیدا كنند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی شیراز از بیمارستان سوانح سوختگی امیرالمومنین(ع) شیراز به عنوان یك مركز درمانی پژوهشی كه با كمك دانشگاه علوم پزشكی شیراز و نیك اندیشان، توانست در دو سال گذشته تحول اساسی در حوزه درمان ایجاد كند نام برد و اضافه كرد : یكی از مهمترین مزایای این بیمارستان كار تیمی است ، یكی از سخت ترین كارها، خدمت در بیمارستان های سوختگی، اعصاب و روان و سرطان است، زیرا پزشك درگیر مسایل بیمار می شود و ناخواسته مسایل بیمار وارد زندگی پزشكان و تیم درمان می شود.از این رو كار تیمی و برقراری رابطه مثبت و صمیمی با بیماران در بهبودی آنان موثر است .

** انجام ماهانه 70 عمل پیوند پوست در شیراز
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی شیراز بر لزوم ترویج فرهنگ اهدای پوست در جامعه تاكید كرد و بیان داشت : حمایت خانواده اهداكننده پوست برای نجات جان بیماران سوختگی یك موضوع مهم است ، این اقدام ارزنده دراهدای پوست كه از سوی خانواده های نیك اندیش صورت می گیرد، باعث شده به طور میانگین ماهیانه ۷۰ عمل پیوند پوست در شیراز انجام شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی شیراز در عین حال ، تاكید كرد: بانك ذخیره پوست شیراز به اهدای پوست از سوی مردم نیاز دارد، زیرا در گذشته انتقال بیماران به اتاق عمل برای پیوند پوست با تاخیر چند هفته‌ای صورت می گرفت، اما در سال‌های اخیر به دلیل پیشرفت تكنولوژی و افزوده شدن بخش‌های پشتیبان مراقبت های ویژه جدید، انتقال بیمار به اتاق عمل در مدت چند روز انجام می‌شود.

**امكان انجام پیچیده ترین جراحی های سوختگی در شیراز
كشاورزی دستیابی به علم پیوند پوست را ارزشمند بیان كرد و درباره بانك پوست دانشگاه علوم پزشكی شیراز، گفت: در سال‌های گذشته در این زمینه منطبق با استانداردهای دنیا پیش رفته‌ایم و قادر هستیم پیچیده ترین جراحی های سوختگی را در این مركز انجام دهیم.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی شیراز با اشاره به این‌ كه پوست افراد مبتلا به مرگ مغزی در صورت رضایت خانواده به بیماران سوختگی پیوند زده می‌شود، درباره تسهیل پیوند پوست افزود: این عمل در كاهش هزینه و دوران نقاهت موثر است به ‌طوری كه در كشور رتبه قابل قبولی را به خود اختصاص داده‌ایم.
وی اضافه كرد: مركز آموزشی درمانی سوختگی امیرالمومنین(ع) شیراز از مراكز درمان سوختگی است كه ماهانه به‌طور میانگین به ۱۳۰ بیمار بستری ارائه خدمت می كند، میزان سوختگی حدود ۳۰ نفر از این بیماران به طور متوسط، بالای ۶۰‌ درصد است كه با تلاش تیم جراحی این مركز از مرگ حتمی نجات پیدا می‌كنند.

** ارائه خدمت به سه هزار و ۶۷۴ مراجعه كننده سوختگی در یكسال
رئیس مركز آموزشی درمانی سوانح سوختگی و ترمیمی امیرالمومنین(ع) شیراز نیز با برشمردن توانمندی های این بیمارستان در درمان سوختگی بر موضوع مهم آگاهی بخشی در جامعه برای پیشگیری از سوختگی تاكید كرد و بیان داشت : پارسال به سه هزار و ۶۷۴ مراجعه كننده به این بیمارستان خدمات سرپایی ارائه شده كه از این تعداد، ۶۵۷ نفر نیز بستری شدند و ۵۶ درصد از این آمار، مربوط به مردان و بیشتر حوادث شغلی بوده است.
دكتر محمدعلی حقوقی ۵۳ درصد از موارد مراجعه را مربوط به سوختگی با مایعات داغ و دیگر موارد را شامل سوختگی ها با اشیاء داغ، آتش و شعله، انفجار، سوختگی الكتریكی(ناشی از برق) و سوختگی شیمیایی عنوان كرد.
این فوق تخصص جراحی پلاستیك ترمیمی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی شیراز در ادامه به چالش های این حوزه اشاره كرد و گفت: به عقیده برخی از مردم، سوختگی یك بیماری حاد است، در حالی كه سوختگی یك بیماری مزمن است كه اگر از لایه های سطحی پوست رد شود، همواره بیمار با این بیماری و محدودیت های ناشی از آن درگیر است.
وی با تاكید بر اینكه ساختار پیچیده پوست به هیچ وجه جایگزین ندارد، افزود: در سوختگی های بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ درصد نیاز است تا از پیوند پوست استفاده كنیم، اما پوست پیوند یافته هیچ گاه جایگزین پوست بیمار نیست، بنابراین پیشگیری از بروز سوختگی اهمیت فراوانی دارد.
دكتر حقوقی بیشترین موارد بروز سوختگی در بانوان را نیز ناشی از كار با اجاق گاز و هنگام آشپزی عنوان كرد و با توصیه به استفاده از وسایلی كه ترموكوپل دارند، اضافه كرد: بسیاری از موارد سوختگی در كودكان نیز ناشی از همین موضوع است، بنابراین باید غذا روی شعله های انتهایی اجاق گاز قرار گیرد.

** پیوند پوست به زنده ماندن بیمار كمك می كند
مدیر مركز آموزشی درمانی سوانح سوختگی و ترمیمی امیرالمومنین(ع) شیراز نیز در مورد فرایند پیوند پوست گفت: در این فرایند پوست در محل سوختگی جایگزین نمی شود، اما برای درمان و نجات جان بیمار، بسیار مورد نیاز است و به بهبود و زنده ماندن فرد كمك می كند.
دكتر محمدحسین ورهرام افزود: در بیماران با سوختگی بالاتر از ۴۰ درصد همیشه خطر مرگ و میر وجود دارد؛ بیماری كه با درصد سوختگی بالا برای بستری شدن مراجعه می كند دست كم دو هفته در بخش ویژه بیمارستان بستری می شود، هر تخت سوختگی نیز نسبت به سایر تخت ها هزینه بیشتری دارد.
ورهرام با اشاره به آمار مراجعان سال گذشته به این بیمارستان، گفت: حدود ۳۳ درصد مراجعان دچار سوختگی را كودكان تشكیل داده اند، به همین دلیل باید به خانواده ها در زمینه مراقبت های بسیار ساده، آموزش داده شود؛ آمارها نشان می دهد سالانه به طور میانگین حدود ۵۰ تا ۱۰۰ مورد سوختگی كودكان بر اثر واژگون شدن قابلمه یا كتری از روی اجاق گاز رخ می دهد.
او با تاكید بر اینكه سوختگی همواره از ساده ‌ترین راه هایی ایجاد می شود كه مورد غفلت خانواده ‌هاست، توصیه كرد: برای پیشگیری از سوختگی در كودكان، هنگام پخت‌ و پز، دستگیره قابلمه را به طرف داخل قرار دهیم و مادران باید بدانند هنگام آشپزی نباید فرزند خود را در آغوش بگیرند؛ همچنین باید مراقب كتری آب جوش در روی اجاق گاز باشیم و كتری آب جوش را همراه خود به وسط اتاق نیاوریم، به طور كلی باید كودك را از وسایل داغ و احتمال سوختگی، دور نگه داریم.

** لیزر درمانی دستاوردی دیگر در بیمارستان سوختگی شیراز
مدیر بیمارستان سوختگی امیرالمومنین(ع) همچنین از راه اندازی بخش لیزر درمانی در درمانگاه این مركز، با هدف توسعه خدمات رسانی به بیماران سوختگی خبر داد و بیان داشت : از بین بردن لك های پوستی بعد از بهبودی اولیه سوختگی، اسكار جراحی، درمان آكنه و چین و چروك، ترمیم منافذ باز پوست، قوام و استحكام پوست، ترمیم خطوط كشش پوستی و جوانسازی از مهم ترین مزایای استفاده از روشهای لیزر درمانی است.
لیزر درمانی یك روش درمان غیر تهاجمی است كه با استفاده از تكنولوژی پیشرفته، اشعه لیزر را به هزاران اشعه میكروسكوپیك تقسیم می كند، در نتیجه تنها بخشی از پوست تحت تأثیر اشعه قرار می گیرد. و لیزر فركشنال، حد وسط لیزرهای تخریبی و غیرتخریبی است.
مدیر بیمارستان سوختگی امیرالمومنین(ع) توضیح داد: لیزرهای تخریبی تنها روی سلول های سطح پوست اثر گذاشته و لیزرهای غیرتخریبی نیز تنها در لایه میانی پوست مؤثر است، اما لیزر فركشنال همزمان، هر دو سطح را تحت تاثیر قرار می دهد.

** امیدها برای بهبودی بیماران پروانه ای در شیراز
استفاده از فناوری های نوین و تجهیزان روزآمد پزشكی در بیمارستان حضرت امیرالمومنین شیراز امید ها برای بهبودی نسبی بیماران پروانه ای را نیز افزایش داده است .
مدیر بیمارستان سوانح سوختگی و ترمیمی امیرالمومنین(ع) دراین باره گفت: بیمارستان امیرالمومنین(ع) از سال گذشته به عنوان مركز جامع ارائه خدمات به بیماران پروانه ای(EB) معرفی شده است و علاوه بر بیماران استان فارس، به بیماران استان های همجوار نیز خدمات ارائه می كند.
دكتر محمدحسین ورهرام با اشاره ایجاد بخش های مختلف بیمارستان از جمله، بخش جراحی پلاستیك، اتاق پانسمان و واحد دندانپزشكی موجود در درمانگاه و كیفیت ارائه خدمات به بیماران پروانه ای در این بیمارستان، افزود: از دانشگاه علوم پزشكی شیراز به عنوان دانشگاهی پیشرو در ارائه خدمات به بیماران سوختگی و پروانه ای نسبت به سایر مراكز استان های كشور نام برده می شود كه مجموع خدمات كاملی را به بیماران ارائه می كند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی شیراز نیز دراین زمینه ، با بیان اینكه در گذشته بیماران پروانه ای (EB)، برای درمان به تهران مراجعه می كردند افزود: با توجه به آماده شدن بستر مناسب درمانی در دانشگاه علوم پزشكی شیراز، قسمت عمده ای از خدمات درمانی به این بیماران هم اكنون در شیراز ارایه می شود.
دكتر عبدالخالق كشاورزی افزود: با پیگیری های انجام شده، اندك خدمات باقیمانده نیز به زودی در شیراز راه اندازی می شود.
وی با اشاره به جایگاه ویژه دانشگاه علوم پزشكی شیراز در ارائه خدمات پزشكی در كشور، از عزم جدی دانشگاه در ارایه خدمات به بیماران پروانه ای ، به گونه ای كه دیگر هیچ بیماری نیاز به مراجعه به تهران نداشته باشد خبر داد و افزود: در حال حاضر در بیمارستان سوانح سوختگی و ترمیمی امیرالمومنین (ع)، بخش ویژه بیماران پروانه ای ایجاد شده كه خدمات درمانی نظیر اعمال جراحی، توانبخشی، دندانپزشكی و استفاده از پانسمان های نوین به این بیماران ارایه می شود.

** یك مصاحبه ، اندكی درنگ
نگاهی به مصاحبه ای كه سال 1394 با رئیس مركز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشكی ایران انجام شد و در رسانه ها انتشار یافت بیانگر آن است كه در دو سال گذشته تحول جدی در حوزه درمان سوختگی حداقل در شیراز به عنوان قطب علوم پزشكی كشور ایجاد شده است .
رئیس مركز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشكی ایران در این گفت و گو وضعیت بیماران دچار سوختگی در ایران را نامناسب ارزیابی كرد و بیان داشت : روزانه ده بیمار بر اثر سوختگی می‌میرند، تخت‌ها استاندارد نیست و در حوزه درمان به اندازه ۴۰ سال عقب هستیم.
دكتر محمدجواد فاطمی به مناسبت برگزاری پنجمین كنگره كشوری سوختگی گفت: سوختگی در كشور ما بسیار شایع است و میزان شیوع آن 10 تا 15 برابر متوسط جهانی است. براین اساس ایران از نظر شیوع سوختگی جزو كشورهای با رتبه بالاست كه دلایل عمده آن عدم رعایت استانداردها و آموزش‌های ناكافی در این زمینه است.
رییس مركز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشكی ایران از فقر پایتخت از نظر تخت سوختگی انتقاد كرد و با اشاره به مشكلات بیماران سوخته در حوزه درمان، گفت: یكی از مشكلات ما وضعیت نامطلوب فضای فیزیكی بیمارستان‌های سوختگی است. بیمارستان سوختگی شهید مطهری 40 سال قبل در تهران ساخته شد و بعد از آن هیچ بیمارستان سوختگی در تهران ایجاد نشده است. به طوری كه می‌توان گفت تهران از نظر تخت سوختگی فقیر است.
وی از تخت‌هایی كه استاندارد نیستند نیز نام برد و گفت : طبق پیش‌بینی وزارت بهداشت باید تا آخر سال 94، حدود 2هزار و 400 تخت سوختگی داشته باشیم؛ این در حالی است كه اكنون تعداد تخت‌های ما 886 تخت است و این به معنای آن است كه 1500 تخت سوختگی یعنی دو برابر میزان موجود كمبود داریم. البته تاكید می‌كنم كه از میان تخت‌های موجود به تعداد انگشتان یك دست هم تخت استاندارد نداریم و وزارت بهداشت نیز از این موضوع خبر دارد.
دكتر فاطمی تاكید كرد: ما اصلا نباید در بیمارستان و بخش سوختگی اتاق دو تخته داشته باشیم، بلكه اتاق بیماران سوخته باید ایزوله و یك تخته باشند؛ اما این در حالی است كه در حال حاضر در همین مركز مطهری اتاق شش تختخوابی داریم.
فاطمی با بیان اینكه در زمینه درمان سوختگی 30 تا 40 سال عقب هستیم، گفت: اكنون میزان مرگ و میر ناشی از سوختگی در كشور بالاست. تجهیزات بسیار كم است و آموزش، نظارت و ارزیابی نیز در این حوزه بسیار ضعیف است.
6113/ 2027