تناقض در قول و عمل برای خروج آمریكا از افغانستان

آمریكا كه به اعتراف هیلاری كلینتون، وزیر خارجه پیشین آن زمانی خودش گروه ترویستی طالبان را برای جلوگیری از گسترش نفوذ روس ها (شوروی سابق) در افغانستان خلق كرده بود، امروزه نیز برای كنترل و در واقع بهره برداری ویژه از آنها بارها است مخفیانه یا علنی با این گروه مذاكره می كند، تا بهتر بتواند به اهداف تاریخی خود در كشورشان دست یابد.
واشنگتن چندسالی است كه با دستكاری در هیات حاكمه كابل، موجب دلزدگی طالبان از خود شده و طالبان نیز در مقابل از هیچ گونه تلاشی برای ناآرام كردن كشورشان برای آمریكایی ها كوتاهی نكرده و نمی كند.
در هر حال 18 سال است آمریكا كه به عنوان یك بازیگر فرا منطقه ای در افغانستان چنبره زده و بدون در نظر گرفتن منافع مردم این كشور و حتی ملاحظات كشورهای همسایه آن از جمله ایران، پاكستان، چین و ازبكستان و حتی روسیه در این كشور جولان داده است، امروزه به این نتیجه رسیده است كه باید به هر نحوی از باتلاقی كه خود ایجاد كرده، خارج شود.
برهمین اساس بود كه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریكا چندی پیش اعلام كرده است قصد دارد 7 هزار از 14 هزار نظامی خود در افغانستان را خارج كند، تصمیمی كه طالبان آنرا بر نتافته و خواستار خروج كامل نیروهای آمریكایی و حتی سازمان آتلانتیك شمالی (ناتو) از این كشور شده است.
این تصمیم ترامپ در واقع اقرار آشكار واشنگتن به شكست سیاست های سلطه جویانه اش در این نقطه از جهان است، به گونه ای كه به گزارش دوشنبه گذشته خبرگزاری روسی اسپوتنیك، 'لیندسی گراهام' سناتور جمهوری خواه آمریكایی نیز هفته گذشته در دیدار با 'عمران خان' نخست وزیر پاكستان با ادعای اینكه 'موفقیت 18 ماهه ارتش پاكستان در افغانستان از تلاش 18 ساله آمریكا در این كشور بیشتر بوده است'، به نوعی بر این مهم اذعان داشته است.
صرف نظر از این لفاظی های سناتور آمریكایی برای جلب توجه پاكستانی ها برای پیشبرد مذاكرات صلح گروه طالبان با دولت افغانستان برای خروج از بن بست مذاكرات صلح و در واقع این بحران خودساخته در افغانستان تا قبل از برگزاری انتخابات چند ماه آینده در این كشور، این كلام نیز یك اقرار بزرگ در شكست سیاست های واشنگتن در افغانستان است، همچنان كه این سیاست های در دیگر نقاط جهان از جمله در عراق و سوریه نیز شكست خورده بود.
آمریكایی ها برای جبران این شكست در افغانستان بارها به كمك زلمای خلیل زاد، نماینده ویژه و افغانی الاصل خود در امور افغانستان چند دور مذاكره ناموفق را با طرف طالبان برگزار كرده است تا به نوعی بتواند میان این گروه و دولت دست نشانده خود در كابل آشتی برقرار كند.
از جمله این مذاكرات ناموفق، چند دور در كابل، در اسلام آباد پاكستان، در ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی و حتی در جده در عربستان سعودی بود كه در آخرین این موارد به دلیل قطعیت شكست آن، از قبل از برگزاری لغو شد.
اما در آخرین دور این مذاكرات كه به مدت شش روز و تا دیروز در دوحه قطر برگزار شد، اخبار ضد و نقیضی از آن درز كرده است مبنی بر اینكه طرفین توانسته اند به برخی توافقات دست یابند، توافقاتی كه هنوز نمی توان قطعیتی برای آنها متصور بود؛ چرا كه هر یك از طرفین ضمن تائید لحظه ای این توافقات، بلافاصله آنرا تكذیب كرده و می كنند.
البته در این دور از مذاكرات 'شیرمحمد ستانكزی' مذاكره‌كننده قبلی طالبان با نماینده آمریكا جایش را به 'ملا عبدالغنی برادر' رئیس دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر داد تا روند مذاكرات به مسیر دیگری سوق یابد.
ملا برادر یكی از بنیان‌گذاران طالبان و معاون رهبر پیشین این گروه، ملا محمد عمر است كه 8 سال در پاكستان زندانی بود و در سال 2018 با میانجیگری خلیل‌زاد از زندان آزاد شد. او از این پس سومین معاون هبت الله آخوندزاده رهبر گروه طالبان افغانستان خواهد بود تا در مذاكرات حضور یابد.
منابع اطلاعاتی گزارش دادند كه 'معصوم استانكزی' رییس عمومی امنیت ملی افغانستان نیز شامگاه دیروز/شنبه به هدف گفت وگوی صلح به قطر رفته بود.
آنچه مهم است این است كه در این میان رسانه های غربی و عربی به نقل از برخی رهبران طالبان اعلام كردند كه این گروه با آمریكا به توافق رسیدند تا نیروهای خارجی افغانستان را ظرف مدت 18 ماه ترك ‌كنند.
چون طالبان بارها هشدار داده بودند كه تا زمانی كه آمریكا از گفت‌وگو در بارۀ خروج نیروهایش از افغانستان خودداری می‌كند آنها نیز این گفت‌وگوهای صلح را تحریم خواهند كرد.
به گزارش روز یك شنبه خبرگزاری سعودی 'العربیه'، برخی مقام‌های طالبان به خبرگزاری رویترز گفته‌اند، نمایندگان آمریكا روز شنبه 26 ژانویه (7 بهمن) در مذاكرات صلح با نمایندگان این گروه در قطر توافق كردند كه پس از امضای پیش نویس توافقنامه صلح، نیروهای خارجی باید تا 18 ماه دیگر افغانستان را ترك كنند، اما همین خبر در اندك زمانی بعد از انتشار از طرف طالبان و برخی مقامات آمریكایی تكذیب شد.
همچنین به گزارش روز یكشنبه روزنامه آمریكایی وال استریت ژورنال، نمایندگان آمریكا در این مذاكرات گفته‌اند كه واشنگتن جدول زمانی برای خروج سربازانش از افغانستان اعلام خواهد كرد و نمایندگان طالبان نیز تعهد كرده كه كابل برای هیچ كشور تهدیدی نخواهد بود و گروه‌های القاعده و داعش را از این كشور بیرون خواهند كرد.
این گزارشات درحالی منتشر می شود كه مقام‌های آمریكایی تاكنون در خصوص مفاد توافقنامه سخنی نگفته‌اند و فقط 'مایك پمپئو' وزیر امور خارجه آمریكا روز شنبه این مذاكرات را موفقیت آمیز خواند.
به گزارش روز شنبه تلویزیون وزارت دفاع آمریكا (فاكس نیوز)، وی بدون ارائه جزئیات توافق‌های صورت گرفته، گفت كه این كشور 'عزمی جدی' برای بازگرداندن نیروهایش از افغانستان دارد، اما از تعداد این نیروها و بازه زمانی برای خروج آنها سخنی بر زبان نیاورده است.
یك منبع گروه طالبان كه خواست نامش فاش نشود در گفت وگو با بی‌بی‌سی در كابل ضمن تایید این خبر تاكید كرد كه هنوز نمی توان در این باره نظر قطعی داد چون مقامات آمریكایی تاكنون در این مورد چیزی نگفته‌اند.
به گفته برخی منابع گروه طالبان، قرار است طالبان و امریكا به زودی (زمان نامشخص) یك اعلامیۀ مشترك در باره نتایج دیدار دوحه منتشر كنند كه آن نیز هنوز انتشار نیافته است.
در بیانیه‌ای كه طالبان روز یكشنبه در همین زمینه منتشر كرد، آمده است كه پیشرفت‌هایی در ارتباط با موضوع خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان صورت گرفته، اما هنوز اختلاف‌هایی باقی مانده است.
به گزارش ایرنا، حتی آنچه در دوحه مكتوب شده است، عین توافقنامه نهایی نیست بلكه پیش نویسی از آن است كه معلوم نیست آیا از این پس تغییری در آن صورت می گیرد یا خیر؛ چرا كه خلیل زاد همان دوشنبه عازم كابل شد تا در باره جمع بندی این پیش نویس با مقامات دولت افغانستان به توافق نهایی برسد.
تازه بعد از جلب نظر دولت افغانستان، قرار بود مرحله بعدی این مذاكرات بعد از یك وقفه در ماه فوریه (بهمن – اسفند) در دوحه برگزار شود.
صرف نظر از نتیجه نهایی این چند دور مذاكرات و ادعای تكذیب شده برای آخرین آنها در دوحه برای خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان ظرف 18، تحلیلگران این ادعای آمریكا را تصمیمی غیرممكن ارزیابی كرده و حتی آنرا یك خدعه آمریكایی برای انحراف فكر طالبان از خواسته های برحق خود قلمداد می كنند.
برخی از كارشناسان نیز معتقدند كه با توجه به بازه زمانی محدود تا برگزاری چند ماه آینده انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، قید '18 ماه' برای اجرای این تصمیم خود نشانه بارزی است كه دولت آمریكا قصد دارد به هر نحو ممكن طالبان را برای برگزاری موفقیت آمیز این انتخابات برای نیل به اهداف بلند مدت خود در افغانستان آرام كند.
این در حالی است دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریكا نیز به تازگی اعلام كرده است تصمیم‌گیری در مورد خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان و سوریه را به كنگره این كشور واگذار كرده است.
همه این موارد دلالت بر آن دارد كه طرح های ادعایی آمریكا برای پایان دادن به یك اشغال 18 ساله، نه تنها واقع بینانه نیست بلكه تاكید بر امر محالی است كه به نوبه خود از شكست دور دیگر مذاكرات صلح افغانستان حكایت می كند.
گزارش از علی نصیری**
آساق**1378**