كشف جديد در نقش رستم طي نيم قرن اخير بي نظير است

به گزارش ايرنا، كتيبه تاريخي كه افزون بر 2500 سال زير جلبك‌ها و رسوبات چند هزار ساله در نقش رستم فارس پنهان مانده بود، توسط تيم ايراني كشف، خوانده و شامگاه سه شنبه در آييني در شيراز رونمايي شد.
'وتر هنكلمن' باستان شناس بين المللي و مقيم كشور فرانسه در اين مراسم، گفت: كشف اين كتيبه كه به نام D.N. F (دي ان اف) نامگذاري شده است، از اهميت زيادي در حوزه پژوهش‌هاي ايران باستان و زبان شناسي باستان برخوردار و در 50 سال اخير بي سابقه است.
هنكلمن كه از طريق اسكايپ با حاضران در اين مراسم به صورت زنده صحبت مي كرد، اظهار داشت: هنوز اين اميد وجود دارد كه در محوطه اي مانند نقش رستم كه در ده‌ها سال گذشته به صورت مداوم در آن كاوش صورت گرفته باز چنين كتيبه‌هاي ارزشمندي كشف شود.
پژوهشگر تاريخ عيلاميان و هخامنشيان گفت: كشف اين كتيبه اطلاعات بسيار خوبي درباره حلقه نزديكان و مشاوران شاه هخامنشي در اختيار باستان شناسان قرار مي دهد.
وي با اشاره به اينكه كشف اين كتيبه در حوزه زبان شناسي باستان نيز اهميت ويژه‌اي دارد، اضافه كرد: اين كتيبه حاوي اطلاعات ارزشمندي در خصوص بايگاني‌هاي تخت جمشيد در اختيار متخصصان قرار مي‌دهد و بر كشفيات جديد و دانش قبلي ما درباره هخامنشيان خواهد افزود.
هنكلمن تاكيد كرد: كشف اين كتيبه جزئياتي درباره هخامنشيان، شجره شناسي و نام شناسي خانواده‌هاي اشرافي آن دوران در اختيار باستان شناسان قرار مي‌دهد.

** كتيبه چگونه كشف شد؟
اين كتيبه كه بالاي سر يكي از نقوش برجسته آرامگاه داريوش در نقش رستم قرار داشت و رسوبات و جلبك‌هاي چند هزارساله آن را از ديدگان پنهان كرده بود به صورت اتفاقي در حين عكس‌برداري از اين محوطه كشف شده است.
به گفته باستان شناسان اين كشف در حوزه زبان باستان در 50 سال گذشته بي نظير است و با كشف اين كتيبه باستان شناسان پي برداند كه شخصي از سران دربار هخامنشيان بنام پَتي شووريش در حال انجام يك حركت آئيني به سمت داريوش شاه است.

**خزه و گلسنگ عامل پنهان ماندن كتيبه
دانشجوي دكتري ايران شناسي دانشگاه برلين در ادامه اين مراسم گفت: با دادن مجوز دسترسي به اسناد مرمت و نگهداري كتيبه‌ها از سوي بنياد پژوهش پارسه و پاسارگاد مشخص شد كه اين كتيبه تا سال 1380 زير لايه اي از رسوبات،خزه و گل سنگ پنهان شده بود.
به گزارش ايرنا، سهيل دلشاد افزود: در سال 80 و در پي مرمت نقوش برجسته اين محوطه و پاكسازي رسوبات و ... اين نقش برجسته از زير لايه اي كه آن را پوشانده بوده بيرون آمد اما به دليل دارا بودن ابعاد كوچك و قرار داشتن در دامنه كوه كماكان از ديدگان پنهان ماند.
وي با اشاره به اينكه كتيبه هاي نقش رستم در زمان هخامنشيان به رنگ آبي لاجوردي رنگ آميزي شده بوده است، گفت: به دليل پنهان ماندن اين كتيبه در زير لايه‌اي از رسوبات خوشبختانه هنوز آثار اندكي از رنگ‌آميزي كهن در آن وجود دارد.
دلشاد تاكيد كرد: بخش كمي از اين كتيبه كه نام يكي از بزرگان هخامنشي در آن قسمت نقش بسته بوده از بين رفته اما خوشبختانه قسمتي كه لقب آن شخص درج شده سالم مانده است.
وي اظهار داشت: لقب شخصي كه اين كتيبه درباره او نوشته شده پَتي شووريش نام دارد كه به نظر يكي از بزرگان و مقامات امپراتوري هخامنشيان بوده است.
**احتمال وجود كتيبه‌اي ديگر
اين دانشجوي دكتري ايران شناسي دانشگاه برلين عنوان كرد: براساس اصل تقارن اين احتمال وجود دارد كه كتيبه اي ديگر با نام اختصاريB N G در قسمت پاييني اين نقش برجسته وجود داشته باشد كه در اين باره بايد بررسي بيشتري صورت گيرد.
دلشاد گفت: اين كتيبه به سه زبان فارسي ايران باستان، عيلامي و بابلي نوشته شده است و از جنبه زبان شناسي نيز اهميت ويژه اي دارد چون فعل‌هاي تازه اي به هر سه زبان باستان كه به آنها نوشته شده مي افزايد.
**كشف و خواندن توسط تيم ايراني
پژوهشگر مستقل در حوزه فرهنگ و زبان‌هاي باستاني ايران و كاشف اين كتيبه در بخش پاياني اين مراسم اظهار داشت: در گذشته اغلب كتيبه‌هاي نقش رستم و ساير ميراث اين محوطه را باستان‌شناسان خارجي كشف كرده اند اما كتيبه دي -ان-اف توسط تيم ايراني كشف، خوانده و رونمايي شده است و اين مساله اين اثر تاريخي را متمايز مي كند.
مجتبي درودي اشاره كرد: البته در خواندن و بررسي اين كتيبه در روزهاي گذشته باستان شناسان مطرح جهان نيز نظر داده اند اما در نهايت تمام فرايند توسط تيم ايراني انجام شده است.
درودي به بيان نحوه كشف اين كتيبه پرداخت و گفت: در حدود سه هفته گذشته براي عكاسي از نقوش برجسته محوطه نقش رستم به همراه محمدعلي مصلي نژاد يكي از فعالان فرهنگي استان فارس به اين محل رفته بودم و در روزهاي بعد با بررسي عكس هايي كه از اين محوطه با استفاده از دوربين و لنز حرفه اي گرفته بودم متوجه وجود يك كتيبه در دامنه كوه شدم.
وي ادامه داد: با بررسي هاي دقيق‌تر و پرسيدن نظر متخصصين امر در داخل و خارج از كشور پي بردم كه اين كتيبه تاكنون در هيچ محلي ثبت نشده است.
او اضافه كرد: روز دوشنبه هشتم بهمن ماه جاري نيز براي عكس برداري از اين كتيبه با همكاري مسئولان ميراث فرهنگي و با استفاده از جرثقيل تا نزديكي اين اثر تاريخي رفتم اما موفق به اندازه‌گيري مختصات و اندازه دقيق آن نشديم.
بخش پاياني اين نشست به پرسش و پاسخ اختصاص داشت كه در آن از غيبت مسئولان حوزه ميراث فرهنگي در اين آيين انتقاد شد.
نقش رستم نام مجموعه‌اي باستاني در روستاي زنگي‌آباد واقع در شهرستان مرودشت استان فارس است كه در فاصله حدود 6 كيلومتري تخت جمشيد قرار دارد.
اين محوطهٔ باستاني يادمان‌هايي از عيلاميان، هخامنشيان و ساسانيان را در خود جاي داده‌است و از حدود سال 1200 پيش از ميلاد تا 625 ميلادي همواره مورد توجه بوده‌است.
آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشي، نقش برجسته‌هاي متعددي از وقايع مهم دوران ساسانيان، بناي كعبه زرتشت و نقش‌برجستهٔ ويران‌شده‌اي از دوران عيلاميان در اين مكان قرار دارند.
9873/ 2027
از محمدامين افشارپور