آبراهي كه هر روز تنگ تر مي شود

به گزارش ايرنا رودخانه مهاباد از مناطق كوهستاني سردشت و پيرانشهر سرچشمه مي گيرد و سپس وارد درياچه سد مهاباد مي شود؛ اين رودخانه در ادامه مسير خود از ميان مناطق مسكوني شهر مهاباد عبور مي كند.
در امتداد مسير اين رودخانه با احداث پنج پل بزرگ و كوچك ارتباط بين 2 قسمت شهر مهاباد برقرار و در حاشيه اين رودخانه پارك هاي ملت، خانواده و خبرنگار نيز احداث شده است.
احداث پارك ها و مكان هاي براي استراحت و اسكان مهمانان و مسافران، حاشيه رودخانه مهاباد را به يكي از جاذبه هاي گردشگري اين شهر تبديل كرده و زيبايي خاصي به اين شهر بخشيده است.
اجراي برخي طرح هاي عمراني علاوه بر پارك ها و واحدهاي مسكوني در حاشيه رودخانه مهاباد باعث شده تا در برخي مسيرها، عرض بستر رودخانه به كمتر از 10 متر برسد؛ اين رودخانه پس از طي مسيري پرپيچ و خم و طي مسافت سه تا چهار كيلومتري از قسمت شمالي شهر خارج مي شود.
در كنار اين فوايد و زيبايي هاي كه رودخانه مهاباد دارد، سيلابي شدن آن كه هر چند سال يك بار روي مي دهد و همچنين كاسته شدن از بستر آن و از سوي ديگر عدم لايروبي آن در طول چند سال اخير مايه نگراني انجمن هاي زيست محيطي اين شهرستان شده است.
اسناد و برخي عكس هاي قديمي سيلابي شدن اين رودخانه در دهه 70 نشان مي دهد كه در صورتي كه اين رودخانه طغيان كند، بخش هايي از مناطق مسكوني اين شهر كه در حاشيه رودخانه قرار دارند، زير آب مي رود.
رودخانه فصلي ديگري به نام رودخانه «يرغو» كه در امتداد شرقي - غربي مهاباد قرار دارد و آبريزهاي مناطق شرقي و سيدآباد مهاباد را جمع آوري كرده و سپس وارد رودخانه مهاباد مي شود نيز در صورت وقوع سيل مي تواند بر اين نگراني ها بيافزايد.
نگراني ها در مورد تجاوز به حريم اين رودخانه تا جايي پيش رفته كه فرماندار مهاباد در جلسه حفاظت از منابع آب اين شهرستان دستور داد نقاط بحراني رودخانه مهاباد براي پاكسازي و تخليه شناسايي و در اسرع وقت نسبت به آن اقدام شود.
ايرج شجاعي تشكيل يك كميته متشكل از امور آب، شهرداري، دادستاني و فعالان زيست محيطي به منظور بررسي اين موضوع و برخورد قانوني با افرادي كه به صورت غيرقانوني بستر رودخانه را تصرف كرده اند را خواستار شده است.
رييس امور آب مهاباد نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا تاييد كرد كه در 20 سال گذشته هم در قسمت بالا و هم در قسمت پايين دست تجاوزهايي به حريم بستر اين رودخانه شده است.
رضا جهيني افزود: دريچه تحتاني سد مهاباد ظرفيت رهاسازي آب با حجم 400 مترمكعب در ثانيه را دارد و در شرايطي كه ورودي آب سد بيشتر از شرايط استاندارد و تحمل ديواره هاي سد باشد، اين رهاسازي انجام مي گيرد.
وي يادآور شد: بستر رودخانه مهاباد و پل هايي كه روي اين رودخانه احداث شدند، گنجايش بيشتر از 100 مترمكعب در ثانيه را ندارد و در صورت رهاسازي آب وارد خيابان ها و معابر اطراف رودخانه مي شود.
جهيني افزود: در رهاسازي آب كه سال 1395 صورت گرفت، حجم رهاسازي كمتر از 100 مترمكعب در ثانيه بود اما در بسياري از مسيرها آب وارد بوستان ها و خيابان هاي اطراف رودخانه شد.
وي در خصوص لايروبي و پاكسازي بستر رودخانه مهاباد نيز گفت: طبق قانون لايروبي و پاكسازي رودخانه در محدوده شهرها بر عهده شهرداري هاست و امور آب تنها بر اين امر نظارت مي كند.
رودخانه مهاباد در ادامه مسير خود به تالاب حسن خان كه يكي از زيستگاه هاي پرندگان آبزي و كنار آبزي مهاباد است مي رسد و احداث سد انحرافي يوسفكند، باعث ماندگاري بيشتر آب در اطراف تالاب حسن خان بيشتر از ساير نقاط اين رودخانه شده است.
اين رودخانه پس از عبور از روستاهاي دارلك، خورخوره، گرده يعقوب و داشخانه و نيز آبياري مزارع و زمين‌هاي كشاورزي سر راه خود از طرق كانال، به باتلاق هاي جنوب درياچه اروميه مي‌ريزد.
اين رودخانه بخشي از حق آبه تالاب بين المللي كاني برازان و قوپي باباعلي مهاباد را تامين مي كنند و آب مورد نياز باغ ها و اراضي كشاورزي دشت شهرويران مهاباد نيز از اين رودخانه و پاياب سد مهاباد تامين مي شود.
تغيير اقليم كه باعث روي دادن اتفاقات غيرقابل پيش بيني از جمله بارش هاي سيل آسا مي شود، كاهش پوشش هاي گياهي و جنگلي مراتع، تغيير كاربري باغ ها و زمين هاي زراعي اطراف شهرها، سابقه وقوع سيل هاي بزرگ در منطقه و ... از جمله خطرهاي كوچك شدن اين آبراهه است.
حال با توجه به وجود چنين مشكلاتي در مورد تنگ شدن آبراه رودخانه مهاباد و حساسيت زياد انجمن هاي زيست محيطي مهاباد بايد منتظر ماند و ديد كه مسوولان اين شهر چه راهكار و تدبيري براي مقابله با اين مشكل كه پتانسيل تبديل شدن به يك بحران را نيز دارد، مي انديشند...
3020/6185/3072