اينستكس؛ ترديدها و اميدها

به گزارش گروه نشريات خبري؛ ثبت اين سازوكار با واكنش‌هاي حمايتي و انتقادي رسانه هاي داخلي مواجه شد و امروز نيز رسانه هاي هر دو طيف اصولگرا و اصلاح طلب علاوه بر بازتاب واكنش هاي خود نسبت به موضوع اينستكس، واكنش وزارت خارجه كشورمان به بيانيه 12 بندي منتشر شده از سوي اتحاديه اروپا در خصوص ايران را نيز مورد توجه قرار دادند.
برخي از رسانه هاي نزديك به جريان اصلاح طلب اين بيانيه را استقبال توأم با انتقاد ايران از بيانيه اروپا برشمردند و نوشتند: اين بيانيه اگرچه با پاسخ و انتقادهايي از سوي وزارت خارجه كشورمان مواجه گرديد اما با اين همه، بازهم ايراني‌ها را كه تا حدودي نسبت به آينده اين سازو كار مالي و حل برخي از مشكلات اميدوار شده بودند، با نگراني و ترديدهايي روبرو ساخت.
رسانه هاي منتسب به اصولگرايان نيز به بيانيه اتحاديه اروپا واكنش نشان داده و نوشتند: بيانيه گستاخانه و بي‌ادبانه اروپا را مي‌توان «12 غلط زيادي» ناميد.
ارتباط اينستكس با FATF از ديگر موضوعات مشترك مطرح شده در هر دو طيف اين رسانه ها است كه رسانه هاي اصلاح طلب اينستكس را بي ارتباط با مسئله fatf دانستند در مقابل رسانه هاي اصولگرا با استناد به سخنان خانم لعيا جنيدي معاون حقوقي رئيس‌جمهور ، شرط شكلي اين ساز و كار را اجرايي نمودن كامل استانداردهاي مقرر FATF عنوان كردند.
رسانه هاي اصلاح طلب
................................
**بيانيه واكنشي وزارت خارجه ايران در پاسخ به اروپا
روزنامه شرق نوشت: دوشنبه‌ شب، بيانيه اتحاديه اروپا درباره ايران‌ منتشر شد. اين بيانيه متشكل از 12 بند بود كه در آن ضمن حمايت از برجام و اقدامات اتحاديه اروپا در راستاي حفظ و تداوم آن، انتقادهايي از‌جمله آنچه اروپايي‌ها نگراني‌هاي موشكي عنوان مي‌كنند، نيز وجود داشت... اول صبح سه‌ شنبه واكنش رسمي وزارت امور خارجه به بيانيه اتحاديه اروپا منتشر شد؛ بيانيه‌اي پنج‌ بندي با يك جمع ‌بندي. بند اول بيانيه واكنشي وزارت امور خارجه درباره «سازوكار حمايت از مبادلات تجاري» بود. در انتهاي آن بند با اشاره به اينستكس نوشته شده: براي ما جنبه‌هاي اقتصادي برجام و انتفاع ايران از آن اهميت بسزايي دارد و چگونگي اجراي تعهدات طرف‌هاي اروپايي برجام مي‌تواند ملاك و محكي تعيين‌كننده و اساسي در تنظيم مناسبات آتي ما باشد. مرتبط ‌كردن اجراي اين سازوكار كه از تعهدات ذاتي برجامي است با الزامات نهادهايي چون FATF غيرقابل‌قبول است».

روزنامه ايران در گزارشي با عنوان 'استقبال توأم با انتقاد ايران از بيانيه اروپا' نوشت: وزارت امور خارجه ايران چند روز پس از استقبال از بيانيه اعلامي اروپايي‌ها مبتني بر ثبت سازوكار ويژه مالي با ايران اين بار به بيانيه ديگري از سوي كشورهاي اتحاديه اروپايي واكنش نشان داد كه در آن از سياست خارجي و داخلي ايران انتقاد شده بود. اتحاديه اروپا دوشنبه شب، با صدور بيانيه‌اي رسمي، ضمن اعلام راه‌اندازي سازوكار ويژه مالي موسوم به «اينستكس» در بندهايي مدعي جويانه از برخي ابعاد سياست خارجي و داخلي ايران انتقاد كرد و خواستار تغيير نقش آفريني منطقه‌اي ايران شد...وزارت امور خارجه ايران در پاسخ به چنين ادعاهايي بود كه بر انتظارات خود از سازوكارمالي راه‌اندازي شده توسط اتحاديه اروپا تأكيد كرد و در يك بيانيه پنج‌بندي به آنها پاسخ گفت.

**ارتباط اينستكس با fatf
محمود واعظي رئيس دفتر رئيس جمهوري در گفت ‌و گو با ايسنا در پاسخ به اين سوال كه در برخي رسانه‌ها ميان سازوكار ساحات و اجراي گروه ويژه اقدام مالي يا همان FATFپيوند داده شده، آيا چنين بحثي مطرح هست؟' گفت: در بيانيه سه كشور و بيانيه اتحاديه اروپا، تشكيل ساحات مشروط به الزامات FATF نشده است، ما تأكيد مي‌كنيم كه برجام ملاك عمل است و الزامات ديگر مردود است.

مصطفي كواكبيان عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس به خبرآنلاين مي‌گويد: « اجراي اينستكس هيچ ارتباطي به مسئله fatf ندارد. هرچند ما براي مبادلات بانكي خود نياز داريم به آن fatf بپيونديم اما ربطي به موضوع اجراي اينستكس ندارد.» او ادامه مي‌دهد:« اينستكس يك كانال مالي است كه قطعا مي‌تواند مشكل مبادلات بانكي ما را حل كند. اما موضوع اين‌جاست كه برخي مي‌خواهند اين موضوع را با بحث Fatf مرتبط كنيم. ما به مصوبه fatf نياز داريم اما ربطي به موضوع اينستكس ندارد.»


**واكنش مخالفان اينستكس
آفتاب يزد در مطلبي نوشت: چند روز بعد از تثبيت سازو كار مالي ويژه اروپا با ايران و بازتاب وسيع آن در جامعه جهاني، در شامگاه دوشنبه اخير بيانيه‌اي از سوي اتحاديه اروپا منتشر گشت كه در آن به موضوعات مورد اختلاف و سه‌گانه اشاره شد. اين بيانيه اگرچه با پاسخ و انتقادهايي از سوي وزارت خارجه كشورمان مواجه گرديد اما با اين همه، بازهم ايراني‌ها را كه تا حدودي نسبت به آينده اين سازو كار مالي و حل برخي از مشكلات اميدوار شده بودند، با نگراني و ترديدهايي روبرو ساخت. از اين‌رو، از آنجا كه مخالفان دولت همزمان با تصويب برجام، دست به اقدامات بسيار تندي زدند تا از اين طريق توافق هسته‌اي را از بين ببرند، اكنون هم به نظر مي‌رسد كه همزمان با تثبيت سازوكار ويژه مالي با ايران موسوم به «اينس تكس» تندروها به دنبال انجام اقداماتي با هدف جلوگيري از اجراي اين سازو كار ويژه هستند. چراكه با اجراي اين سازو كار برخي از مشكلات اقتصادي در كشور حل شده و بخشي از فشارها از روي دولت روحاني برداشته مي‌شود و به تبع آن جامعه نيز تا حدي آرامش خود را باز خواهد يافت.

تارنماي بهارنيوز نوشت: در چند روز اخير و پس از اعلام ثبت و نزديك شدن به زمان اجراي سازوكار ويژه مالي موسوم به اينستكس شاهد واكنش‌هاي متفاوتي به اين خبر بوديم. واكنش‌هايي كه طيفي گسترده را تشكيل مي‌داد؛ از مغاير با استقلال كشور دانستن اينستكس و لزوم مخالفت با آن، تا مهم‌تر از برجام خواندن اينستكس و پايان سلطه دلار با آن!باز هم شاهد هستيم كه در اين موضوع بدون شناخت دقيق از آنچه رخ داده است افراط و تفريط در واكنش به آن حرف نخست را مي‌زند. واقعيت آن است كه سازوكار ويژه مالي نه 'تقريبا هيچ' است و نه نقش عصايي معجزه‌گر براي ايران را ايفا خواهد كرد. اينستكس گام اوليه‌اي است كه شايد بتواند بخشي از منافع اقتصادي كشور و نه همه آن را از توافق هسته‌اي تامين كند. هنگامي كه از اين زاويه به موضوع بنگريم آن‌گاه مي‌توان با نگاهي واقع‌بينانه‌تر به بررسي و مخالفت يا موافقت با موضوع پرداخت.

**انتقاد ظريف از اروپايي ها بابت طولاني شدن روند تدوين ساحات
روزنامه ايران به نقل از خانه ملت نوشت:محمد جواد ظريف وزير امور خارجه با انتقاد از اروپايي‌ها بابت طولاني شدن روند تدوين ساز و كار حمايت از تبادلات تجاري (ساحات) و با اشاره به بيانيه سه كشور اروپايي گفت: ما در بيانيه احساس نكرديم اروپايي‌ها شرطي گذاشتند، اروپايي‌ها گفتند تا زماني كه ايران در قالب برجام عمل مي‌كند ما هم به اقداماتمان ادامه خواهيم داد. البته ايران به تمام تعهداتش عمل كرده و اروپاييان نه به تعهدات خودشان تاكنون عمل كردند و نه به جبران خسارت خروج امريكا پرداختند.

**مزاياي اينستكس
روزنامه شرق در يادداشتي با عنوان' اينستكس ترك در ديوار تحريم ترامپ؟!' به قلم نصرت‌الله تاجيك نوشت:اگرچه تحليلگران داخلي و خارجي سازوكار كانال مالي پشتيبان تعاملات تجاري ايران و اروپا (INSTEX) را به شكل‌هاي متفاوتي تحليل كردند اما در ابتدا بايد ديد با چه رويكردي مي‌توانيم به اينستكس نگاه كنيم؟ اگر رويكرد اين بوده باشد كه كانال مالي پشتيبان تجاري وسيله‌اي براي رويارويي با آمريكا يا دورزدن تحريم‌ها از سوي اروپا باشد، بايد گفت قطعا از ابتدا هم اين‌طور نبوده است و اصلا گره‌زدن اوضاع اقتصادي كشور به درگيري‌هاي اروپا و ترامپ از سويي و ايران و ترامپ از سوي ديگر خسارت دو‌طرفه است! بنابراين از اين دريچه به اين سازوكار نظركردن ممكن است پيروزي تلقي نشود؛ اما ازاين‌جهت مي‌تواند پيروزي باشد كه اولا اينستكس شكستي در ديوار تحريم‌ها ايجاد كرده، دوم اينكه حداقلي از بستر روان‌سازي تجاري ايران و شركاي خارجي را فراهم كرده است؛ اگرچه اين سازوكار فعلا فقط مختص سه كشور اروپايي و نه همه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا است ولي همين قدم خوبي در مقابل عامل رواني يعني شكست ديوار تحريم‌هاي ترامپ است.
(تارنماي فرارو نيز اين مطلب را بازنشر داده است)

محمود واعظي رئيس دفتر رئيس جمهوري در گفت ‌و گو با ايسنا ، تشكيل ساز و كار حمايت از مبادلات تجارت (ساحات) را - هرچند كه با تأخير زياد انجام گرفته - يك قدم اوليه در اجراي تعهدات اروپا دانست و اظهارداشت: اروپا وفق برجام متعهد است اين ساز و كار را عملياتي كند تا كليه عمليات تجاري كه در چارچوب برجام پيش‌بيني شده، از طريق آن انجام شود.

جوزف جانيننگ استاد دانشگاه ماينز آلمان و سياستمدار ارشد عضو شوراي روابط خارجي اتحاديه اروپا در برلين در گفت و گو با ايلنا گفت: INSTEX به اروپا كمك مي‌كند تا تعهد خود را براي ادامه تجارت با ايران نشان دهد و از آن به عنوان وسيله‌اي براي تشويق ايران براي تعهد به برجام استفاده كند. وي با فاقد اهميت دانستن نشست ورشو تاكيد مي‌كند كه شايعات در مورد يك طرح بزرگ براي خاورميانه بسيار اغراق‌آميز است و اصلا كاخ سفيد برنامه‌اي در اين جهت ندارد و نمي‌تواند حمايت اكثريت رهبران منطقه را به دست آورد.

به گزارش ايلنا، سفارت فرانسه در تهران با انتشار توييتي به اجرايي شدن ساز و كار مالي ايران و اروپا واكنش نشان داد و نوشت: براي اجراي كامل اينستكس، ايران بايد يك ساز و كار مشابه ايجاد كند. اينستكس تجارت با ايران را براي شركت‌هاي اروپايي آسان مي‌كند. اينستكس به شركت‌هاي اروپايي امكان تجارت با ايران را مي‌دهد، و مبادله پاياپاي بين واردكنندگان و صادركنندگان يك كشور واحد بدون استفاده از جريان مالي مستقيم با ايران، انجام مي‌شود. ايران اكنون بايد به منظور اجرايي كردن كامل اينستكس، ساختاري مشابه ايجاد كند.

**اينستكس، همسويي اروپا با آمريكا
روزنامه آرمان در مطلبي با عنوان 'اروپا نزديك به آمريكا تا ايران ' نوشت: به نظر مي‌رسد اتفاقاتي در عرصه هسته‌اي در حال وقوع است و اروپا كه بارها تاكيد كرد با راه‌اندازي سازوكار مالي مستقل براي ارتباط ايران از خروج آمريكا از برجام استقبال مي‌كند، اكنون به اقدامات و اظهاراتي مي‌پردازد كه نشانگر تمايل اروپا براي نزديك شدن به آمريكا است.

**سازوكار اينستكس و spv
خبرآنلاين نوشت:مدتي است راهكار spv و اينستكس ورد زبان همه شده است و عده‌اي در مدح آن مي‌گويند و برخي هم تنها زبان به نقدش باز كرده‌اند. بحث بر سر مبادلات مالي ميان ايران و اروپا است. موضوعي كه با خروج از برجام آمريكا قوت گرفت و حالا قرار است اروپا براي پر كردن خلا آمريكا راهكاري ارائه دهد كه نتيجه مذاكرات ميان ايران و اتحاديه اروپا به spv و اينستكس رسيده است. اما سوال اينجاست ساز و كار اين دو راهكار چگونه است؟....عليرضا رحيمي نماينده مردم تهران در مجلس به خبرآنلاين مي‌گويد: اينستكس گام اول در مرحله اجرايي كردن spv است كه به عنوان يك راهكار اجرايي در حوزه بانكي عمل مي‌كند؛ ... اينستكس كانال مالي است كه در قالب spv قرار بود وضع شود و حالا در قالب اينستكس آمده است من همانطور كه گفته‌ام به لحاظ سياسي گام خوبي است اما بايد منتظر بمانيم ببينيم به لحاظ اقتصادي چه نتايجي مي‌تواند براي ما داشته باشد.»

** مذاكرات كارشناسي ايران و كشورهاي موسس ساحات
به گزارش ايسنا مذاكرات كارشناسي ايران و سه كشور موسس اروپايي ساز و كار مالي به زودي برگزار مي‌شود...در مذاكرات سيدعباس عراقچي معاون سياسي وزير امور خارجه كشورمان با مقامات فرانسوي توافق شد مذاكرات كارشناسي ايران و سه كشور موسس INSTEX (ساحات) به منظور طراحي جزئيات اجرايي آن در اسرع وقت در پاريس برگزار شود.
(تارنماهاي عصر ايران، انتخاب و فرارو نيز اين خبر را به نقل از ايسنا بازنشر دادند)

** واكنش بعيدي‌نژاد به استفاده از واژه «ساحات» به جاي «اينستكس»
به گزارش ايلنا، حميد بعيدي‌نژاد سفير ايران در لندن در توييتر خود نوشت: پيشنهاد استفاده از ساحات به جاي اينستكس اگر جامعه رسانه‌اي بپذيرد قابل بررسي است اما اصولاً استفاده از كلمات مختصر شده فارسي بر اساس ترجمه فارسي براي اسامي خارجي مثل EU, NATO, CIA, ASEAN متداول نبوده است. برجام فرق داشت چون عضو آن بوديم ولي اينستكس نهاد متعلق به سه كشور اروپايي است...پس از اينكه سه كشور اروپايي آلمان، انگليس و فرانسه ابزار حمايت از تجارت با ايران را با عنوان اينستكس معرفي و ارائه كردند، اكنون استفاده واژه‌اي با عنوان «ساحات» يعني سامانه (سازوكار) حمايت از تبادلات تجاري به جاي «اينستكس» در فضاي مجازي پيشنهاد و اعلام شده كه اين واژه از سوي برخي از كارشناسان عنوان شده است.

رسانه هاي اصولگرا
.............................
** بيانيه اتحاديه اروپا در خصوص ايران
به گزارش خبرگزاري مهر، وزارت امور خارجه ايران در واكنش به بيانيه اتحاديه اروپا در خصوص كشورمان بيانيه اي صادر كرد كه در بخشي از آن آمده است: جمهوري اسلامي ايران نسبت به مواضع اتحاديه اروپايي ملاحظات و نقدهاي جدي دارد. قبل از هرچيز همچنان كه قبلا اعلام شد ما از ثبت سازوكار حمايت از تبادلات تجاري( ساحات) با ايران استقبال مي كنيم اما بدون ترديد انتظار طبيعي و واقع گرايانه آن است كه اين سازوكار هرچه سريع تر بخصوص با اقدام دير هنگام و ناكافي از سوي طرف هاي اروپايي با دقت و سرعت عمل بيشتري اجرايي شده و جنبه هاي ديگر تجارت ميان ايران و كشورهاي اروپايي را همچنان كه در بيانيه ماه مي وزراي خارجه ايران و سه كشور اروپايي تصريح و تعهد شده پوشش دهد. براي ما جنبه هاي اقتصادي برجام و انتفاع ايران از آن اهميت بسزايي دارد و چگونگي اجراي تعهدات طرف هاي اروپايي برجام مي تواند ملاك و محكي تعيين كننده و اساسي در تنظيم مناسبات آتي ما باشد. مرتبط كردن اجراي اين سازو كار كه از تعهدات ذاتي برجامي است با الزامات نهادهايي چون FATF غير قابل قبول است.
(خبرگزاري دانشجو نيز اين مطلب را بازنشر داد)

روزنامه كيهان در تيتر نخست خود نوشت: اروپا بيانيه‌اي 12 بندي موسوم به «جمع‌بندي» را درباره ايران منتشر كرد. بيانيه گستاخانه و بي‌ادبانه اروپا را مي‌توان «12 غلط زيادي» ناميد... رونمايي از بسته توهين آميز اينستكس و در ادامه انتشار بيانيه 12 بندي، محصول تجربه برجام براي اروپايي هاست.
(خبرگزاري دانشجو نيز اين مطلب را بازنشر داد)

**ارتباط اينستكس با FATF
روزنامه كيهان نوشت: در حالي كه مقامات وزارت خارجه مي‌گويند ساز و كار اروپا (INSTEX) هيچ ارتباطي با FATF ندارد و اروپا شرطي در اين باره تصريح نكرده، معاون حقوقي رئيس‌جمهور، خواسته اروپايي‌ها را در اين باره تكرار و توجيه كرد!خانم لعيا جنيدي در شوراي هماهنگي امور حقوقي دستگاه‌هاي اجرايي، درباره اينستكس گفت: اين سازوكار، يك شرط ماهوي دارد كه براساس آن، اين سازوكار تا زماني كار مي‌كند و ادامه مي‌يابد كه ايران به برجام پايبند باشد. شرط شكلي اين ساز و كار نيز اجرايي نمودن كامل استانداردهاي مقرر FATF است...مفهوم ديگر اين سخن آن است كه ايران هم بايد به برجام عمل كند و هم ديكته‌هاي FATF را عملي نمايد، تا اروپايي‌ها به جاي عمل به تعهدات برجامي (لغو تحريم‌هاي مالي و بانكي و نفتي)، به «مبادله غذا و دارو در ازاي دريافت پول فروش نفت ايران به كشورهاي غير غربي» بپردازند!
(مشرق نيوز نيز اين خبر را بازنشر داده است)

راه دانا در تحليلي با عنوان 'تكرار خواسته اروپا از زبان معاون حقوقي رئيس جمهور' نوشت : معاون حقوقي رئيس‌جمهور گفت: «اين سازوكار، يك شرط ماهوي دارد كه اين سازوكار تا زماني كار مي‌كند كه ايران به برجام پايبند باشد. شرط شكلي هم دارد و آن تكميل روند FATF است. البته ممكن است برخي بگويند اين شرط شكلي نيست بلكه ماهوي است.»... اروپايي‌ها بعد از هفت ماه انتظاري كه از راه اندازي كانال مالي با كشورمان مي‌رفت يك ماكت از اس پي وي موسوم به « Instex » را طراحي و به طور نمايشي افتتاح كردند. كانالي كه سه كشور انگليس، فرانسه و آلمان با حضور وزاري خارجه خود افتتاح كردند، از سوي برخي از كارشناسان به عنوان يك طرح ناقص و صوري خوانده شد كه سعي دارند با آن ايران را به مجبور به پذيرش FATF كند. درواقع به نوعي گروگانگيري و تحميل يك قراداد بين المللي پشت اين كانال ناقص وجود دارد كه سعي دارد با نشان دادن يك امتيازي كه مشخص نيست بعدها ايران آنرا در اختيار بگيرد، كشورمان را ترغيب به پذيرش FATF كند.

روزنامه جوان در مطلبي با عنوان اينكه 'ربط دادن INSTEX به FATF غيرقابل قبول است 'نوشت: در شرايطي كه هنوز چند روز از راه‌اندازي كانال مالي ويژه اروپا با ايران با نام اينستكس، نگذشته است، اتحاديه اروپا بار ديگر در اقدامي مداخله‌جويانه اجراي تعهدات برجامي ديرهنگام خود را به برنامه‌هاي موشك‌هاي بالستيك ايران گره زده و از ايران خواسته تا تمامي اقدامات لازم براي احترام به قطعنامه‌هاي شوراي امنيت را اتخاذ كند. ادعايي كه وزارت خارجه ايران آن را رد كرده و در واكنش به سياست جديد اروپا، در بيانيه‌اي اعلام كرد كه مرتبط كردن اجراي اين سازو كار كه از تعهدات ذاتي برجامي است با الزامات نهاد هايي، چون FATF غير قابل قبول است و فعاليت‌هاي دفاعي ايران صرفاً دفاعي، بازدارنده و بومي است.

به گزارش خبرگزاري مهر، محسن رضايي دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام، با انتشار مطلبي در صفحه شخصي خود در توئيتر، گره زدن پالرمو و cft به instex را نوعي باج خواهي دانست و نوشت: «كانال حمايت از تجارت اروپايي يك كانال تهاتري و كالايي است. بعد از اين همه معطلي، گره زدن پالرمو و cft به instex نوعي باج خواهي است. اروپايي‌ها به تعهدات خود در مقابل برجام عمل كنند. براي ما شروط جديد نگذارند»

مشرق نيوز به نقل از محمد ايماني تحليلگر مسائل سياسي و فعال رسانه‌اي نوشت: شان نزول FATF و سپس INSTEX از نگاه آمريكا و اروپا همين است. ايران بايد شاهراه‌ها و شريان‌هاي مبادلات مالي و اقتصادي خود با خارج را، هم 'شفاف و گزارش' كند و هم به كانالي كه اروپا در تعامل با آمريكا تعبيه كرده، 'محدود و منحصر' نمايد؛ پيشنهاد بي عيب و نقص خودزني و خودكشي.تحريم نفتي و مالي و بانكي ايران، نقض كامل (ابطال) برجام از سوي آمريكا و اروپاست. اين به مفهوم بن بست برجام است.

**شروط اينستكس براي ايران
روزنامه صبح نو در مطلبي با عنوان ' باج خواهي به سبك اروپايي' نوشت:پس از خروج رييس جمهوري آمريكا از برجام، همگان منتظر بودند تا ببينند اروپايي‌ها براي پاسخ به وفاي عهد جمهوري اسلامي، چه واكنشي از خود بروز خواهند داد. عكس‌العمل اروپايي‌ها در ظاهر همراه با مودت و همراهي بود. بر همين اساس، اروپا ماه‌ها ايران را براي ارائه يك كانال ويژه تجاري معطل نگاه داشت تا اينكه هفته گذشته، بالاخره از اين كانال رونمايي شد. نام اين كانال «اينستكس» نام داشت. در اين كانال شروطي براي ايران از جمله الحاق به FATF لحاظ شد.

روزنامه فرهيختگان در زير مطلبي با عنوان 'شروط قرون وسطايي اروپا' نوشت: رسانه‌ها گفته بودند اروپايي‌ها قرار است همزمان با انتشار جزئيات راه ‌اندازي سازوكار مالي براي همكاري اقتصادي با ايران در برجام، بيانيه ‌اي جنبي نيز منتشر كنند كه البته آنچنانكه در حاشيه اخبار گفته شد، عدم توافق درخصوص متن آن ميان كشورهايي چون ايتاليا و اسپانيا باعث شد اندكي بعد از اعلام INSTEX، يعني دوشنبه شب اين بيانيه از سوي اتحاديه اروپا منتشر شود...بيانيه تند و تيز اروپايي‌ها در 12بند در حالي منتشر شد كه تنها چهار بند، آن هم با اما و اگر، به سازوكار مالي و برجام مربوط است و مابقي دخالت مستقيم در مسائل داخلي ايران يا مسائل منطقه‌اي است.

وطن امروز در مطلبي نوشت: اكنون و با بيانيه جديد اتحاديه اروپايي مشخص شده است در سايه رويكرد منفعلانه وزارت امور خارجه، اروپا نه‌تنها به تعهدات برجامي خود پايبند نبوده، بلكه براي ايجاد سازوكار موسوم به اينستكس نيز شرط‌‌ گذاري كرده و اكنون مطالبات موشكي و منطقه‌اي را هم پيش كشيده است. به نظر مي‌رسد با ادامه روند فعلي، اروپا ضمن پيش كشيدن شروط جديد در مقابل ايران، همچنان به بهانه‌‌هاي واهي چون مسائل موشكي و منطقه يا عدم تصويب لوايح مرتبط با FATF از تعهدات برجامي خود سر باز زند.

خبرگزاري تسنيم به نقل از خانه ملت نوشت: محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان مي‌گويد كه در بيانيه‌اي كه اروپايي‌ها درباره برجام منتشر كردند، «ما احساس نكرديم اروپايي‌ها شرطي گذاشتند»؛ همين كه اروپائيان در برابر اقدام آمريكا اقدامي انجام دادند، اقدام خوبي است.وي در توضيح ساز و كار جديد مالي اروپا موسوم به INSTEX مي‌گويد: اقدام اروپائيان براي ايجاد ساز‌وكار حمايت از تبادلات تجاري گامي ديرهنگام بود، زيرا بايد بسيار زودتر انجام مي‌دادند، در واقع در اجلاسي كه اروپائيان در خرداد با ما داشتند و تعهدات 12 گانه‌اي كه در آن اجلاس مطرح كردند بايد اين اقدام را به عنوان يك پيش زمينه براي انجام تعهدات انجام مي‌دادند كه متأسفانه به دلايل مختلفي از جمله فشار‌هاي آمريكا، به طول انجاميد.

**مخالفان اينستكس و برجام
روزنامه كيهان در پاسخ به يادداشت منتشر شده در روزنامه ايران مبني بر اينكه مخالفان دولت با اينستكس مواجهه‌اي همچون برجام داشته و آن را «تقريباً هيچ» مي‌خوانند نوشت: نخست آنكه نويسنده مي‌گويد منتقدين همانند برجام معتقدند اينستكس نتيجه‌اي تقريبا هيچ دارد و سؤال اينجا است اگر نظر منتقدين صحيح نيست و برجام مواهبي داشته است چه نيازي به اينستكس و ساز و كار مالي اروپا وجود دارد؟!... طبيعتا مسئول سياست خارجي كشور دولت است چنان چه مسئوليت شكست آن نيز با همين دولت مستقر مي‌باشد، اگر برجام امضا شد، به نتيجه نرسيد و امروز معيشت مردم تحت‌الشعاع ورود و خروج برخي كشورها به برجام قرار گرفته است بايستي دولت پاسخ دهد، البته در اين ميان مجلس شورا كه به برجام در عرض بيست دقيقه راي داد و از آن عبور كرد نيز بايستي در كنار دولت ايستاده و پاسخگو باشد، نمايندگان كنوني مجلس نيز كه از دولت مطالبه نمي‌كنند نيز بايستي جوابگوي ناكامي‌هاي سياست خارجي دولت كه قرار بود همه تحريم‌ها را در همان روز نخست اجراي برجام بردارد باشند.

در بخشي از يادداشت روزنامه جوان مي خوانيم: اينستكس (INSTEX) تمهيد اروپايي براي حمايت از مبادلات تجاري با ايران است كه اروپايي ها از ماه مي، زمان خروج ترامپ از برجام وعده آن را مي‌دادند و مدعي بودند كه با اين ابزار مي‌توان با بازگشت تحريم‌هاي امريكا مقابله كرد و برجام را از نابودي نجات داد. گذشته از اين كه اينستكس اروپايي خيلي دير اعلام شده و بيانيه مشترك وزراي خارجه بريتانيا، فرانسه و آلمان در نشست خبري روز پنج شنبه گذشته هم تازه از ثبت اين ابزار مي‌گويد و معلوم نيست كه در عمل چگونه كار كند، از بيانيه شوراي اروپا در روز دو شنبه چنين برمي‌آيد كه اينستكس بيشتر چماقي براي وارد آوردن فشار بر ايران در زمينه‌هاي غيرهسته‌اي است تا اينكه هويجي براي تشويق ايران به ماندن در برجام هسته‌اي.

**اينستكس، به كام اروپا
خبرگزاري تسنيم در يادداشتي با عنوان 'اينستكس؛ به نام ايران به كام اروپا' نوشت: روزهاي اخير راه‌اندازي ابزار پشتيباني از تبادل مالي (اينستكس) به عنوان نقطه عطفي در زنده ماندن برجام اعلام شد، اين ابزار در نوع خود بي‌همتا است و مبادلات تجاري در زمينه هاي كالاهاي اساسي مانند دارو و مواد غذايي را تسهيل مي‌كند. اين كانال در فرانسه و با مديريت آلمان خواهد بود.البته نبايد غافل شد كه اتحاديه اروپا نيز از اين رهگذر به دنبال حداكثر كرد منافع خود است يعني اروپا با محاسبه سود و زيان اين تصميم مبادرت به ايجاد آن كرده است.

تارنماي الف در يادداشتي نوشت: اينستكس نه ابزاري اقتصادي جهت مقابله با تحريم ها و رفع نيازهاي ايران بلكه سازوكاري سياسي جهت نمايش تعهد اروپا به حفظ برجام در ازاي افزايش فشارها در زمينه هاي منطقه اي و دفاعي به تهران است؛ موضوعي كه مي تواند در آينده موجب ايجاد بحران در روابط ايران و اروپا نيز شود.اتحاديه اروپا ديروز بيانيه جمع‌بندي درباره ايران را منتشر كرد؛ بيانيه اي كه شباهت بسيار زيادي به خواسته هاي مايك پمپئو در زمينه مسائل منطقه، برنامه‌هاي دفاعي و موشكي ايران دارد و شامل مسائل حقوق بشري و اقوام ايراني نيز مي شود.
**گروه نشريات خبري
پژوهشم**1181**1732