استفاده از چرم در زندگي انسان تاريخچه‌اي طولاني دارد. كشور ما نيز با پيشينه‌اي طولاني در اين زمينه يكي از قديمي‌ترين توليدكنندگان چرم در دنيا محسوب مي‌شود. با نگاهي به آثار باستاني به‌جا مانده از قدما درخواهيم يافت كه ايراني‌ها چيزي حدود 1500 سال پيش از ميلاد از چرم براي درست كردن كفش، لباس و جنگ‌افزار استفاده مي‌كردند. نخستين كارخانه چرم‌سازي ايران در سال 1312 در همدان و سپس در سال 1314 دومين كارخانه در شهر تبريز افتتاح شد.
در حال حاضر نيز تبريز به عنوان قطب صنعت چرم و كفش در ايران شناخته مي‌شود. با اين وجود در حال حاضر اين صنعت نتوانسته در كشور ما خود را با پيشرفت‌هاي روز همگام كند. در سال‌هاي اخير صنعت كفش در كشور ما وارد فضاي رقابتي شده اما با اين وجود هنوز نتوانسته در مواجهه نسبي با بازارهاي جهاني آن طور كه بايد و شايد، توانايي خود را نمايان كند.
** ارزآوري و اشتغال زايي
كارشناسان معتقدند كه صنعت چرم در كشور ما از ظرفيت بالايي براي ارزآوري، كارآفريني و اشتغال‌افزايي برخوردار است. از آنجايي كه رونق صنعت چرم نقش كليدي در ساختار اقتصادي كشور دارد، ضروري است دولت نيز حمايت‌هاي لازم را از فعالان اين حوزه به عمل آورد.
اين صنعت به‌عنوان يكي از صنايع بومي در كشور ماست و به يقين حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارد. در خصوص وضعيت صنعت چرم كشور چندي پيش عضو هيات مديره انجمن صنايع چرم ايران در برنامه‌اي راديويي گفته بود كه صنعت چرم اشتغال‌محور و در عين حال از ارزش افزوده بسياربالايي برخوردار است كه متاسفانه بر اثر صادرات سالامبور از دست مي‌رود. چرخ هر كشوري بر پايه توليد مي‌چرخد و به‌طور قطع آفت هر صنعتي خام‌فروشي است.
باتوجه به اهميت كليدي صادرات كالاهاي نهايي صنعت چرم در اقتصاد، دولت هاي ممالك مختلف جهان برنامه‌هاي مفصلي براي صادرات هر چه بهتر در اين حوزه تدارك ديده‌اند تا بتوانند همچنان در بازار محصولات چرمي به رشد و پويايي خود ادامه دهند. صادرات چرم به صورت كيف، كفش، كاپشن، كمربند و ... سود قابل توجهي نسبت به صادرات چرم به صورت مواد خام دارد؛ از اين رو مي طلبد برنامه ريزي و سياست گذاري‌ها در كشور بيشتر به اين سمت و سو معطوف شود. صنعت كفش از جمله صنايع اشتغال‌زا و ارزآور در دنيا به‌شمار مي‌رود، خوشبختانه اين صنعت در ايران امروز از پيشرفت رو به رشدي برخوردار است.
** پيشتازان صنعت چرم
تبريز به عنوان قطب چرم كشور و همچنين كفش تبريز نشان تجاري محصولات چرم كشور محسوب مي‌شود. در حال حاضر 50 واحد صنعتي بزرگ در صنعت كيف و كفش چرم تبريز مشغول فعاليت هستند كه در زمينه كفش 5500 واحد توليد چرم در تبريز وجود دارد كه حدود 4300 واحد آن داراي پروانه كسب و1200 واحد هم بدون پروانه كسب هستند.
از اين 4300 واحد توليدي حدود2400 واحد در بخش توليدي، 1400واحد در بخش فروش و500واحد خدماتي هم فعاليت دارند. بر اساس آمارها در حال حاضر 250 واحد توليدي چرم كه بيش از 95درصد اين واحدها در توليد چرم سنگين و بقيه در توليد چرم سبك فعاليت دارند ، در تبريز فعالند و محصولات اين صنعت علاوه بر تامين نياز بازار داخلي به كشورهاي چين، تركيه، هنگ‌گنگ، ايتاليا، اسپانيا، هند، پاكستان، آذربايجان و ارمنستان صادر مي‌شود.
اما بازار كفش با ركود مواجه شده و وضعيت صادرات كفش تبريز مطلوب به نظر نمي‌رسد. حدود 40 هزار نفر به طور مستقيم در صنعت كفش تبريز فعالند و 110 هزار نفر به صورت غيرمستقيم مانند كشتارگاه‌ها و صنايع پايين دستي و بخش‌هايي از اين دست در اين صنعت در حال فعاليت هستند.
همچنين حدود 70 تا 90 ميليون جفت كفش در سال توليد مي‌شود كه بين 60-45 درصد توليد كل چرم كشور و سهم 15 درصدي از ميزان كل بخش صنعت را در برگرفته‌اند و تقريبا 90درصد چرم كفش دست دوز كل كشور در تبريز توليد مي‌شود. كشور ايتاليا از جمله كشورهايي است كه در صنعت چرم پيشگام محسوب مي‌شود. اين كشور با سرمايه گذاري در چين، هند و پاكستان و انتقال دانش فني، در صنعت چرم آن كشورها نيز حرفي براي گفتن دارد.
تركيه در اين صنعت پس از از ايتاليا رتبه دوم را داراست و آمريكا نيز بزرگ‌ترين خريدار چرم و پوست در دنيا محسوب مي‌شود. ايران نيز در زمره سه كشور اصلي در توليد پوست و صادرات محصولات نيم‌ساخته است. چرم توليدي كشور ما به لحاظ كمي و كيفي در دنيا رتبه سوم را دارد اما نكته‌اي كه در اين ميان وجود دارد اين است كه بيشتر صادرات چرم كشور ما به صورت سالامبور و خام است كه علت اين امر نبود زيرساخت‌ها و ابزار لازم براي فرآوري و توليد محصولات چرمي است. اين در حالي است كه در كشورهاي ديگر از جمله تركيه ارزآوري از چرم، مهم‌ترين ويژگي اين صنعت به شمار مي‌رود.
** رتبه دوازدهم در دنيا
در خصوص وضعيت صنعت كفش در كشور عضو هيات‌مديره جامعه صنعت كفش ايران با اشاره به رتبه دوازدهم ايران در توليد كفش در جهان اعلام كرد كه توليدكنندگان براي تامين بازار عيد آماده هستند.
علي لشكري با بيان اينكه شرايط سختي براي تداوم فعاليت توليدكنندگان در سال جاري وجود دارد، به ايسنا گفت: «توليدكنندگان انتظار همكاري بيشتري از دولت و مسئولان در جهت رفع موانع توليد و حفظ اشتغال موجود دارند.
مردم براي خريد عيد در مسير حمايت از كالا و نيروي كار ايراني محصولات داخلي مصرف كنند. با توجه به اينكه امسال سال خوبي براي توليدكنندگان كفش نبوده و بازار شهريورو زمستان، آن‌ها را دلشاد نكرده، اميدشان به بازار شب عيد است.
توليدكنندگان كل سال را تلاش مي‌كنند تا آخر سال نتيجه بگيرند، اميدواريم بازار شب عيد كه از دهه فجر آغاز مي‌شود و تا اواسط فروردين ادامه دارد، بتواند سهم قابل توجهي براي فروش كفش ايراني داشته باشد.
بالغ بر 50 هزار شبكه توزيع كيف، كفش و چرم در سراسر كشور آماده ارائه محصولات به مصرف‌كنندگان ايراني هستند. تامين بيش از 85 درصد نياز كشور به كفش در داخل نشان‌دهنده كيفيت محصول ايراني است.
توليدكنندگان تلاش مي‌كنند با استفاده از ماشين‌آلات و تكنولوژي جديد و نيروي كار با تجربه محصولات باكيفيت به مصرف‌كنندگان عرضه كنند. در اين ميان برخي كفش‌هاي بدون شناسنامه نيز وجود دارد كه در واحدهايي توليد مي‌شود كه ملزومات توليد باكيفيت را رعايت نمي‌كنند».
اين طور كه به نظر مي‌رسد صنعت چرم و كفش در كشور ما نيازمند حمايت‌هاي ويژه از سوي دولت است چراكه اين صنعت ظرفيت‌هاي نهفته بسياري در خود دارد.
از آنجايي كه چرم ايران چرمي مرغوب در دنيا محسوب مي‌شود، لزوم رسيدگي و كشف ظرفيت‌هاي اين صنعت به شدت احساس مي‌شود و اين صنعت مي‌تواند ارزآوري زيادي براي كشور ما داشته باشد و همچنين در شرايط فعلي اقتصادي كشور كمكي به بحث اشتغال‌زايي و ركود گسترده موجود در كشور باشد. چندي پيش كفش دست‌دوز تبريز به ثبت ملي رسيد و حالا به گفته فعالان اين حوزه تلاش‌ها براي ثبت جهاني اين محصول چرمي مرغوب كشورمان ادامه دارد؛ موضوعي كه شايد بتواند به پيشرفت اين صنعت در كشورمان و همچنين مطرح شدن نام كفش ايراني در بازارهاي جهاني كمك كند.
منبع: روزنامه قانون، 1397.11.24
گروه اطلاع رساني**2002**
تهران- ايرنا- كارشناسان معتقدند كه صنعت چرم در كشور ما از ظرفيت بالايي براي ارزآوري، كارآفريني و اشتغال‌افزايي برخوردار است. از آنجايي كه رونق صنعت چرم نقش كليدي در ساختار اقتصادي كشور دارد، ضروري است دولت نيز حمايت‌هاي لازم را از فعالان اين حوزه به عمل آورد.
