فعالیت خانه های شخصی گرچه از آغاز با نیت خیر و خدمت به زائران و مسافران شروع شد اما این روزها فعالیتشان كه اغلب فاقد مجوز و شرایط مناسب برای اقامت هستند مشكلاتی را ایجاد كرده و این وضعیت تاكنون فراز و نشیب فراوانی را تجربه كرده است.
در شرایطی كه فعالیت واحدهای اقامتی رسمی به عنوان بخش مهم صنعت گردشگری رونق نسبی دارد، این خانه های مسافر همچون رقیبی سرسخت در رقابتی نابرابر با واحدهای اقامتی رسمی قرار دارند. رقابتی كه در آن خانه های مسافر از پرداخت عوارض، صرف هزینه های ضروری برای ارتقای كیفیت، رعایت اصول بهداشتی و امنیتی معاف و از چشم تیزبین ناظران و بازرسان نیز دور هستند.
خانه هایی كه برخی در نهایت كثیفی و نبود بهداشت از جهات مختلف، فقدان امنیت برای مسافران صرفا مكانی برای حضور مسافرانی می شوند كه قادر به پرداخت هزینه های هنگفت اقامت به واسطه تعداد نفرات زیاد همراه خود نیستند.
نابسامانی و فقدان نظارت در این واحدها تا بدانجاست كه در برخی از این خانه های شخصی بدون اخذ مدارك هویتی و صرفا با دریافت مبالغ بالاتر اقدام به اسكان مسافران می شود.
سالهاست 'طرح ساماندهی خانه های مسافر' در مشهد اجرا می شود تا با شناسایی واحدهای غیرمجاز علاوه بر سامان بخشی به این واحدها، ارتقای كیفیت خدمات دهی به زائران و مسافران در شهر مقدس مشهد محقق شود حال آنكه هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیار است.
هم اكنون حدود 800 خانه مسافر در كلانشهر مشهد دارای مجوز فعالیت دوره ای هستند اما این شمار در كنار آمارهای متفاوت از چهار هزار تا هفت هزار خانه مسافر غیرمجاز فعال در این كلانشهر رقمی بسیار اندك است زیرا هر یك از خانه های مسافر به تنهایی می تواند محلی برای تولد، حیات و تداوم آسیبهای اجتماعی مختلف محسوب شود.
برخلاف همه تهدیدها و نواقص موجود در فعالیت خانه های شخصی هنوز هم این واحدها مورد اقبال عمومی قرار دارند و همین تقاضاست كه حیات این واحدهای غیرمجاز را تداوم بخشیده و با وجود برخوردهای قانونی و شناسایی و بستن آنها باز هم شاهد فعالیتشان هستیم.
* چالش پنهان اقامت
سالانه افزون بر 30 میلیون زائر و مسافر داخلی و خارجی به مشهد سفر می كنند كه بیش از نیمی از آنان كه از اقشار متوسط به پایین هستند با خودرو شخصی وارد این شهر می شوند.
در سفرهای خانوادگی بیشترین هزینه برای اقامت انجام می شود بنابراین توجه به این اصل مهم برای برنامه ریزی یك سفر امری تعیین كننده است. از جمله جذابیت های منازل مسافرپذیر برای زائران و مسافران می توان به قیمت مناسب، پذیرش خانواده ها در یك اتاق یا سوئیت و قدرت انتخاب فراوان آنها اشاره كرد.
گرچه مشهد به عنوان یكی از شهرهای دارای تنوع بسیار در واحدهای اقامتی است اما این تنوع در خدمات و نرخ هنوز هم به دلیل عدم ساماندهی موجب خدمات دهی موثر به مسافران نشده است.
در حالی كه بیش از یك هزار واحد اقامتی رسمی با ظرفیت 100 هزار نفر در مشهد فعالیت دارد، در شرایط اوج با افزوده شدن ظرفیت هایی مانند كمپ ها، حسینه ها، تكیه ها و سالن های ورزشی این ظرفیت حداكثر به 250 هزار نفر شب می رسد حال آنكه میزان ورود مسافر در زمان اوج بیش از سه برابر این ظرفیت است.
گفته می شود مسافران ورودی كه فراتر از ظرفیت اقامت اماكن رسمی و دارای مجوز وارد شهر می شوند یا در منازل خویشاوندان و دوستان خود اسكان می گزینند یا در واحدهای اقامتی فاقد مجوز كه ارزان تر هم هستند ساكن می شوند.
* ناكامی در ساماندهی خانه های مسافر
رئیس اتحادیه هتلداران استان خراسان رضوی با گلایه از فعالیت خانه های مسافر در كلانشهر زیارتی مشهد گفت: فعالیت اینگونه واحدها بخصوص واحدهای غیر مجاز در این بخش موجب كاهش مراجعه مسافران به سایر واحدهای اقامتی از جمله هتلها شده است.
محمد قانعی افزود: ساماندهی این واحدها از جمله ضرورت هایی است كه از جهات مختلف برای مسافران و مجاوران و البته سرمایه گذاران بخش اقامت شهر مشهد نیاز محسوب می شود.
وی اظهار داشت: گرچه ساماندهی واحدهای اقامتی و نظارت بر روند فعالیت آنها بر عهده اداره كل میراث فرهنگی است اما گویی هیچ متولی و مسئول ساماندهی در این زمینه وجود ندارد و مسئولان نسبت به فعالیت این واحدها بی توجهند.
او گفت: در گذر زمان به جای ساماندهی این واحدها و كاهش شمار آنها شاهد افزایش فعالیت این واحدها و اقامت مسافران بیشتر در آنها هستیم.
* شش هزار خانه شخصی زائرپذیر
رئیس اتحادیه هتلداران استان خراسان رضوی افزود: فعالیت شش هزار خانه شخصی فعال در زمینه اقامت زائران و مسافران در مشهد براورد می شود در حالی كه با فعالیت این واحدها بخش اقامت رسمی تاكنون بی ارزش و زیان ده بوده است.
وی اظهار داشت: وضعیت موجود سبب شده به رغم افزایش چندین برابری هزینه ها ناچار به ارائه نرخ های كمتر در بخش اقامت رسمی شده ایم.
قانعی گفت: در حال حاضر 230 هتل با ظرفیت رسمی بیش از 50 هزار نفر در كلانشهر مشهد فعالیت دارد كه بخشی از ظرفیت این واحدها در اوج ورود مسافر خالی است.
وی افزود: با جلوگیری از فعالیت خانه های مسافر و الزام به اینكه اول واحدهای اقامتی رسمی و سپس دیگر واحدهای فعال در حوزه اقامت پر شوند، باید از سرمایه گذاران در واحدهای اقامتی رسمی حمایت شود در غیر اینصورت با خسارات جبران ناپذیر بخش خصوصی در این زمینه روبرو خواهیم بود.
* برخورد با مالكان خانه های شخصی مسافرپذیر
مدیركل دفتر هماهنگی امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی نیز گفت: فعالیت هر واحد اقامتی به صورت غیر مجاز و خارج از چارچوب قوانین و آئین نامه ها پذیرفته شده نیست و برخورد با متخلفان قطعی است.
مهدی فروزان افزود: اقامت مهمترین بخش نیاز مسافر در سفر است و حساس ترین بخش نیز محسوب می شود زیرا در آرامش مسافر و ماندگاری خاطره خوش تاثیر بسزایی دارد حال آنكه بروز هرگونه مشكل در محل اقامت، كمبود و نقص در این زمینه می تواند به صنعت گردشگری صدمات و لطمات جبران ناپذیر وارد كند.
وی با ابراز رضایت از روند ساماندهی خانه های مسافر فعال در مشهد گفت: آن بخش از خانه های شخصی كه در زمینه اقامت به صورت غیر مجاز فعالیت دارند نیز با نظارت های دقیق و همه جانبه شناسایی و با صاحبان آنها برخورد می شود.
مدیركل دفتر هماهنگی امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی تاكید كرد: تمام خانه های مسافر دارای مجوز همانند واحدهای اقامتی رسمی زیر پوشش نظارتی و آئین نامه های ارائه خدمات قرار دارند و از این نظر هیچ تفاوتی با واحدهای رسمی وجود ندارد.
وی گفت: با فعالیت خانه های مسافر این اختیار و قدرت انتخاب به مسافران داده می شود تا بتوانند به میل خود و با توجه به اوضاع اقتصادی خود نسبت به انتخاب واحد اقامتی اقدام نمایند بنابراین در این زمینه تنوع موجود امری ضروری و حیاتی برای كلانشهر مشهد با تنوع بسیار زائر و گردشگر است.
* خانه های مسافر غیرقابل حذف هستند
معاون گردشگری اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان اینكه خانه های مسافر از سال 1394 در لیست تاسیسات گردشگری گنجانده شده و فعالیت خانه های دارای مجوز از این اداره كل، قانونی است، افزود: به همین دلیل به هیچ وجه نمی توان مانع فعالیت این بخش از واحدهای اقامتی شد و اداره كل میراث فرهنگی نیز وظیفه دارد برای تمام خانه های شخصی دارای شرایط لازم، مجوز فعالیت صادر كند و آنها را زیر پوشش بگیرد.
یوسف بیدخوری افزود: اما به شدت با خانه های شخصی كه بدون مجوز اقدام به اسكان مسافر نمایند، برخورد خواهد شد.
وی با اشاره به ضرورت فعالیت خانه های مسافر در زمینه اقامت گفت: ساماندهی خانه های شخصی از رویكرد های سازمان میراث فرهنگی است و به هیچ وجه اعتقادی به برخورد قهری و حذفی با این واحدها نداریم.
* بازدید و شناسایی روزانه
معاون گردشگری اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان اینكه با هدف تامین امنیت مسافران در زمینه های مختلف به صورت روزانه بازدید های نظارتی از خانه های شخصی مسافرپذیر انجام می شود گفت: با خاطیان در این زمینه برخورد لازم و قاطع صورت می گیرد.
وی افزود: تاكنون بیش از چهار هزار خانه شخصی فعال در زمینه اقامت مسافران شناسایی شده است كه با هماهنگی اداره اماكن نیروی انتظامی و با حضور تیم های بازرسی و نظارت این اداره كل بازدید های نظارتی از این واحدها انجام می شود.
بیدخوری تاكید كرد: هماهنگ شدن با دستورالعمل ها و رعایت آئین نامه های اجرایی در حوزه فعالیت واحدهای اقامتی از ضرورت هایی است كه مورد تاكید در بازرسی ها قرار می گیرد.
وی گفت: هم اكنون حدود 900 خانه مسافر در كلانشهر مشهد دارای شرایط اخذ مجوز فعالیت هستند و حذف آنها از چرخه ارائه خدمات به مسافران به دلیل نقش مهمی كه در اقامت دارند، امكان پذیر نیست.
7496/6053
مشهد- ایرنا- فعالیت افزون بر شش هزار خانه مسافر در كلانشهر مشهد كه درصد اندكی از آنها دارای مجوز هستند عوارض و پیامدهای متعدد و جبران ناپذیر دارد كه رفع آن در گرو ساماندهی آنها است.
