ابعاد شخصیتی حضرت زهرا(س) در میان مسلمانان و غیرمسلمانان

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا ، فروغ پارسا در نشست تخصصی بازخوانی حیات اجتماعی اخلاقی بانو فاطمه زهرا(س) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به نقش و تاثیر مهم حضرت فاطمه زهرا(س) در زندگی خود حضرت رسول(ص) پرداخت .
وی افزود: درباره این بانو گزارش های تاریخی ناچیزی در دسترس است. خیلی از اطلاعات و دانستنی های تاریخی موجود نیز تنها با مقایسه و تطبیق گزارش های رسیده فراهم آمده است. نكات قطعی ای كه در این رابطه می توانیم بگوییم این است كه ایشان تنها فرزند باقی مانده از پیامبر (ص) پس از مرگ او و چهارمین یا پنجمین فرزند آن حضرت است. مادر او خدیجه، بزرگ زن قبیله قریش بوده است و زندگی كودكی و نوجوانی آن حضرت بسیار سخت گذشته است. ایشان در كنار حضرت رسول همه سالهای سخت بعثت از جمله حضور در محاصره شعب ابی طالب را از سر گذرانیده است و شاهد بسیاری از خشونت ها و دشمنی های سرسختانه بر علیه پیامبر و مشاهده گر بسیاری از غزوات و جریان های مدنی دوران مدینه بوده است.»
این قرآن پژوه در ادامه بررسی ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه زهرا(س) گفت: «مدیریت مجموعه مالی و اقتصادی مزرعه فدك بر عهده بانو بوده است. در جریان های پس از رحلت رسول، او همچون یك فعال برجسته و هوشمند سیاسی با حوادث مواجه می شود و در جهت مخالفت با وضع موجود به تبلیغ، مذاكره و سخنرانی می پردازد. در كنار فعالیت های سیاسی و اجتماعی اقتصادی شخصیت علمی ایشان نیز قابل توجه است. كلاس های درس و به جای ماندن برخی آثار از جمله مصحف منسوب به ایشان در این زمینه قابل ذكر است.
وی تصریح كرد: در بحث انفاق و دستگیری از نیازمندان و گرسنگان و یتیمان زندگی ایشان درخشان است. فاطمه زهرا علیرغم اینكه دختر رییس جامعه و پیامبر الهی است، شخصی بسیار ساده زیست است. در دعا و خیرخواهی بر دیگران پیشرو است و توصیه می كند كه ابتدا همسایه را دعا كنید و سپس خود را. آیات تطهیر، مباهله، سوره دهر و كوثر در مناقب و فضائل آن حضرت نازل گشته است. از جانب پیامبر نیز احادیث فراوانی وجود دارد كه ایشان را مورد تفقد قرار داده و در یكی از مهمترین جملات فاطمه را سرور و برتر بانوان جهان بر می شمرد. بنده به عنوان كسی كه سالها در زمینه بررسی ابعاد شخصیتی آن بانوی بزرگوار تحقیق و پژوهش كرده ام می توانم مدعی شوم كه شخصیت حضرت زهرا(س) واجد همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است.
پارسا در بخش دیگری از ارائه نكات خود گفت: «نگارش و تألیفات با موضوع بانو فاطمه زهرا در 19 زبان دنیا انجام شده است. در راس آنها فارسی و عربی و پس از آن كتابهایی به زبان اردو، آذری، گجرانی، سواحلی، هندی، انگلیسی، اسپانیولی، ایتالیایی، فرانسوی، روسی، پرتغالی قابل ذكر است. دانشمندان فرقه هایی نظیر مالكی مذهب ها هم در كتابهایی مثل «بنور فاطمه اهتدیته» مسیر گراییدن به تشیع را از ناحیه شخصیت ایشان بیان كرده اند. در حوزه كارهای مستشرقین نیز می توانم به لویی ماسینیون اسلام شناس و شرق شناس كاتولیك مذهب فرانسوی اشاره كنم.
«او فاطمه را بانویی با خصایصی دقیقا مشابه پدر رسولش معرفی می كند كه می تواند خیمه تازه واردان به اسلام باشد. با این همه حقیقت روح فاطمه در زمان خود ناشناخته مانده است. او فاطمه زهرا را وجودی فوق العاده روحانی تصویر می كند و تقدس مقام او را با مقام مریم در بین مسیحیان قابل مقایسه می داند. به نظر ماسینیون فاطمه در راستای اسرار كل هستی، اسراری دارد. برای درك و فهم كارهای فاطمه كه بر اساس شهود قلبی و علم ماورایی انجام شده است باید گزارش های پراكنده و مبهم تاریخی با نظم و ترتیب در كنار هم قرار داده شود.»
پارسا در شرح آثار مشتشرق دیگری كه به زندگی حضرت زهرا(س) پرداخته ، گفت: «هانری كُربن فیلسوف، ایران‌شناس، اسلام‌شناس، و شیعه‌شناس فرانسوی و شاگرد ماسینیون هم به زندگی فاطمه (س) پرداخته است. كُربن متاثر از كتاب «عرض ملكوت و كالبد انسان در رستاخیز» ماسینیون كه در آن به فاطمه زهرا اشاره شده است می گوید اگر معرفت پیامبر عنصر ذاتی اسلام است، در حكمت شیعی معرفت امام نیز به آن افزوده می گردد. امامان مومنان را با مفاهیم نهان وحی آشنا می سازند.
وی تصریح كرد: به اعتقاد كربن 14 نفری كه وظیفه ارشاد معنوی و نیز ولایت را پس از پیامبر بر عهده دارند شخص پیغمبر(ص) ، فاطمه زهرا(س) و دوازده امام می باشند. كُربن می گوید ما جهان سه جانبه ای داریم. جهان خاكی، جهان نفس یا ملكوت و جهان عقول محض كروبیان یا عالم جبروت كه موضوع معرفت عقلانی است. به اعتقاد او در وجود فاطمه به عنوان عضو هیئت برتر از بشر، چیزی نظیر عرض برتر از مُلك وجود دارد. فاطمه در این اندیشه متعلق به عرض ملكوت است.»
در ذكر اندیشه های كربن در زمینه شخصیت فاطمه زهرا(س)، پارسا می افزاید: «كربن معتقد است غربی ها به مادی بودن قضایای تاریخی عادت كرده اند و به همین دلیل در درك این نكات با اشكال مواجه می شوند كه تمام ایمان و امید نیز از یك قضیه تاریخی بلكه یك قضیه ماوراء تاریخی می تواند نشات بگیرد. این نكات به نظر او می تواند از پیمان الستی كه میان انسان و خداوند در عرض الست منعقد شده است، سرچشمه بگیرد. در تفسیر كربن وجود فاطمه هیات لاهوتی را بنیاد می دهد و كمال می بخشد. تجلی و ولایت امام بدون او شكل نمی گیرد. به نظر او این چهارده معصوم بلورهای ناب شعله فشان هستند كه چشم حتی خیره نمی تواند به آنها بنگرد. آنها تنها محبوبان و اولیاءالله نیستند، بلكه عین جوهر عشق الستی هستند كه همه عارفان به آن مشتاقند.»
به بیان پارسا سومین مستشرقی كه درباره حضرت زهرا (س) به تحقیق و تالیف پرداخته است خانم وچیا والیه ری ایتالیایی است. او در دایره المعارف اسلامی دانشگاه لایدن مطالب و تحقیقات ارزنده ای را درباره فاطمه زهرا ارائه و طبقه بندی می كند. او در این مطالب نشان داده است كه برخی گزارش ها درباره بانو فاطمه زهرا وجه و وثاقت تاریخی دارد و برخی دیگر افسانه و ماورایی هستند. او با بررسی و مقایسه این مجموعه گزارش ها فاطمه را یك شخصیت فوق العاده برجسته معرفی می كند كه پیامبر را عاشقانه دوست می داشته است. او در یادداشت های دیگری شباهت میان فاطمه زهرا و مریم مقدس را زیاد می داند و یكی از مهمترین وجوه این نكته را لقب فاطمه زهرا مبنی بر «اُم ابیها» بیان می كند كه شباهت زیادی به مفهوم مادر خدا بودن حضرت مریم در اندیشه های مسیحی دارد. دیگر مستشرق قابل اشاره مك آلیف سرویراستار دایره المعارف قرآن كریم است. مقالات و پژوهش های او درباره زندگی و سلوك بانو فاطمه زهرا نیز قابل توجه و گسترده است.»
**9222**1601**