آبخيزداري و مهار روان آبها

به گزارش ايرنا، منابع طبيعي يكي از موهبت هاي الهي به انسان است كه براي تداوم حيات نيازمند نگهداري و صيانت است و يكي از راه حل هاي مهم و مقرون به صرفه براي حفظ منابع طبيعي اجراي طرح هاي آبخيزداري است.
آبخيزداري يعني تغذيه سفره آب هاي زيرزميني و افزايش توليد محصول، آبخيزداري بهره گيري از مجموعه اي گسترده از دانش و تجربه است كه با يافتن راه هاي پيشگيري و رويارويي با فرسايش خاك و سيلاب هاي مخرب بدست مي آيد.
بي گمان بهره برداري مناسب از منابع طبيعي و كشاورزي حوزه هاي آبخيز، تقويت پوشش گياهي و كاهش زيان سيل هاي ويرانگر و تغذيه سفره آب هاي زيرزميني و افزايش توليد محصول مي تواند بهترين تعبير از آبخيزداري باشد.
در هر بارشي كه در سطح زمين صورت مي گيرد مقداري از آن به داخل زمين نفوذ مي كند و مقداري از آن به صورت روان اب و سيلاب در مي آيد و بقيه آن نيز از سطوح مختلف تبخير مي شود.
امسال يكي از سال هاي پر باران بوده و بارش هاي بسيار خوبي در استان و كشور صورت گرفته و اجراي طرح هاي آبخيزداري به موقع نقش بسيار مهمي در حفظ آب و پيشگيري از سيلاب هاي مخرب دارد.
پس از سال ها كام تشنه زمين ها سيراب، دشت ها سرزنده، آب چشمه هاي خشكيده جاري و رودخانه هاي استان خروشان شده است.
براساس آمار سازمان هواشناسي ميانگين بلند مدت بارندگي در استان كهگيلويه و بويراحمد كه در سالهاي گذشته 700 ميليمتر در سال بود با گسترده شدن دامنه خشكسالي به 528 ميليمتر در ابتداي سال آبي جاري رسيد.
اينك با بارندگي هاي امسال در حالي كه يك ماه ديگر تا بهار مانده دشت ها و كوهساران مناطق گرمسيري كهگيلويه و بويراحمد سرسبز، رودخانه ها خروشان و چشمه سارهاي خشكيده جاري شده است.
اين استان كه به سرزمين رودخانه هاي خروشان ،نهرها و چشمه هاي جوشان معروف است و حدود 10 درصد آب‌هاي جاري كشور را در خود جاي داده است در سال هاي خشكسالي از آسمان و زمين درگير خشكسالي شده بود.
مدير عامل شركت آب منطقه اي كهگيلويه و بويراحمد گفت: بارندگي هاي امسال باعث افزايش آب سد كوثر و شاه قاسم و افزايش آب سفره هاي آب زيرزميني در اين استان شده است.
علي داودي مهر افزود: كهگيلويه و بويراحمد در رديف پنج استان اول كشور در ريزش نزولات جوي است اما در سال هاي اخير سايه خشكسالي بر منابع آبي آن سنگيني كرده بود.
وي افزود: با بارش‌هاي اخير بيش از ۴۴۰ ميليون متر مكعب آب از حجم ۵۱۲ ميليون متر مكعبي سد كوثر ذخيره سازي شد كه اين ميزان آب ذخيره شده جوابگوي ۴ سال نياز آبي در حوزه ي سرريز است.
داودي مهر تصريح كرد: حجم آب سد كوثر در مقايسه با مدت مشابه سال پيش از 64 درصد افزايش يافته است.
داودي مهر افزود: از ابتداي سال آبي همزمان با اول مهر تاكنون 507 ميليمتر باران در سد كوثر گزارش شده است در حالي كه ايستگاه هاي باران سنجي آمار بارندگي در 12 ماهه سال زراعي گذشته را 210 ميليمتر نشان دادند.
مدير عامل شركت آب منطقه اي استان تصريح كرد: بارندگي هاي سال آبي جديد در سد كوثر باعث بالا آمدن تراز آب اين سد به ميزان 22 متر شده است.
رئيس اداره آبخيز داري و حفاظت خاك اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري كهگيلويه و بويراحمد گفت: عمليات آبخيزداري تاكنون در 295 هزار هكتار از حوضه هاي آبخيز داري اين استان انجام شده است.
الياس پور محراب افزود: تاكنون 2 ميليون و 300 متر مكعب عمليات مكانيكي شامل بندهاي رسوبگير سنگي، ملاتي، گابيوني، بند خاكي، خشكه چين و پخش سيلاب در حوزه آبخيز داري اين استان انجام شده است.
وي با بيان اينكه تاكنون عمليات پنج مورد بند خاكي در اين استان انجام شده است ،گفت: ارتفاع بندهاي خاكي اجرا شده در اين استان هشت تا 12 متر است.
پور محراب اظهار داشت: عمليات بيولوژيكي آبخيز داري در 295 هزار هكتار از حوزه آبخيز داري اين استان شامل علوفه كاري، بذر پاشي و كپه كاري نهالكاري، حفاظت و قرق، مراقب و آبياري انجام شده است.
وي با بيان اينكه هم اكنون اجراي اين طرح در همه شهرستان هاي كهگيلويه و بويراحمد در دست اجراست ،گفت: وسعت كل مطالعه انجام شده حوزه آبخيز داري اين استان620 هزار هكتار است.
پور محراب بهره وري مناسب از منابع آب و خاك، تعذيه سفره هاي زير زميني، ايجاد اشتغال، كنترل فرسايش و سيلاب، مديريت و بهره وري بهينه از منابع آب و توسعه اقتصادي جوامع محلي را از اهداف اجراي طرح آبخيزداري عنوان كرد.
وي اظهار داشت: ارزيابي 18 هزار و 200 هكتار از طرح‌هاي آبخيزداري اجرا شده در استان از سوي كارشناسان منابع طبيعي و آبخيزداري كهگيلويه و بويراحمد انجام شده است.
معاون آبخيزداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري كهگيلويه و بويراحمد بيان كرد: هدف از اجراي اين طرح‌ها ذخيره نزولات آسماني، افزايش سطح آب سفره‌هاي زيرزميني، كنترل فرسايش خاك و جلوگيري از پرشدن مخازن سدهاست.
خدا بخش جنگلي ابراز داشت: به منظور مقابله با خشكسالي در استان لازم است به مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز پرداخته شود.
وي آبخيزداري را مهمترين راه مقابله با خشكسالي دانست و گفت: با كنترل روان آب‌ها و هرزاب‌ها سطح آب سفره‌هاي زيرزميني تقويت مي‌شود.
كهگيلويه و بويراحمد بيش از 15 هزار كيلومترمربع وسعت دارد كه سالانه وقوع سيل ميلياردها ريال خسارت به منابع آب‌وخاك اين استان وارد مي‌كند.
فرسايش خاك در كهگيلويه و بويراحمد سالانه 12 تن در هكتار برآورد شده است.
تاكنون در 70 نقطه استان كهگيلويه و بويراحمد طرح مطالعاتي آبخيزداري اجرا شده است.
مديركل منابع طبيعي كهگيلويه و بويراحمد گفت: سال گذشته 140 ميليارد ريال از محل اسناد خزانه براي اجراي طرح‌هاي آبخيزداري در بيش از هشت هزار هكتار زمين اين استان پيش بيني شد.
غلام حسين حكمتيان تصريح كرد: سال گذشته در يك هزار و 265 هكتار طرح آبخيزداري در كهگيلويه و بويراحمد انجام شده است.
وي سدمارون، سد كوثر، رودخانه بشار، مناطق دريلا و آبگندي استان را از مهمترين طرح‌هاي آبخيزداري اجرا شده اعلام كرد.
حكمتيان بيان كرد: در سطح 220 هزار هكتار از حوضه‌هاي آبخيز كارون، كوثر و سرشاخه رودخانه‌هاي دائمي و فصلي ديگر مناطق استان اجراي طرح‌هاي آبخيزداري بيولوژيكي، مديريتي و مكانيكي اجرا شده است.
وي اضافه كرد: سالانه با اجراي طرح‌هاي آبخيزداري 170 ميليون مترمكعب روان آب در حوضه‌هاي آبخيزداري اين استان مهار مي‌شود.
كهگيلويه و بويراحمد سالانه هفت هزار ميليارد مترمكعب روان آب دارد و بخش اندكي از اين منابع تاكنون مهار شده است.
طرح‌هاي آبخيزداري در استان كهگيلويه و بويراحمد از اواخر دهه 60 شروع شدند كه تاكنون اعتباري افزون بر 395 ميليارد ريال به آنها اختصاص يافته است.
طرح احيا و توسعه جنگل هاي كهگيلويه و بويراحمد از دهه 70 آغاز شد.
كهگيلويه و بويراحمد داراي 780 هزار هكتار جنگل است كه بلوط گونه غالب اين جنگل‌ها محسوب مي‌شود.
7531/1662