هنرمندان قم در آرزوي بازارچه دائمي صنايع دستي

در اين مطلب آمده است: چهارمين نمايشگاه منطقه ‌اي صنايع دستي و دومين نمايشگاه تخصصي هنر اسلامي كه فرصتي طلايي براي معرفي و بازاريابي و يا فروش محصولات هنرمندان صنايع دستي است چند روز قبل در قم برگزار شد كه در مدت كوتاه فعاليت خود نتوانست فرصتي مناسب براي معرفي هنرهاي صنايع دستي باشد.
اين نمايشگاه در قالب 94 غرفه كه 70 غرفه آن براي معرفي هنرهاي صنايع دستي و 24 غرفه ديگر آن براي هنرهاي اسلامي در نظر گرفته شده بود، هنرهاي زيبايي مانند معرق چوب، رودوزي، زيورآلات سنتي، سفال و سراميك و منبت و همچنين هنرهايي مانند نقاشي و خرمهره و غيره را مانند يك كلكسيون هنري در معرض ديد عموم گذاشت ولي نتوانست به طور مطلوبي هنرهاي دستي هنرمندان را معرفي يا در سبد خريد مردم قرار دهد.
در چند ساعت مانده به اختتاميه اين نمايشگاه كه تنها به مدت 3 روز برگزار شد و در كنار آن يك نمايشگاه سوغات و مواد غذايي از ديگر استان ‌هاي كشور قرار داشت، گذري به گوشه گوشه اين نمايشگاه زديم زيبايي هنر اين هنرمندان خيره كننده بود، اما با گفت ‌وگويي كه با هركدام از اين فعالان عرصه صنايع دستي كه سال ‌هايي از عمر خود را صرف اين هنر كرده‌ اند شد، به مرگ تدريجي هنر صنايع دستي قم به دليل نبود حمايت و غفلت از وجود يك بازارچه دائم صنايع دستي پي برديم.
هنري چندين هزار ساله مانند زيورآلات سنتي كه برند آن به نام شهر مقدس قم است هنري زيبا مانند سفال و سراميك كه هنرمنداني به آن فعاليت داشتند امروز به دليل بي‌توجهي تنها وارث اين هنر هم كه بيش از يك دهه در اين هنر عمري را صرف كرده بي ‌انگيزه شده و گويي بايد روزي فاتحه هنر سفال و سراميك را خواند. شهر مقدس قم سالانه پذيراي 20 ميليون گردشگر داخلي و خارجي است كه به قصد گردشگري مذهبي و سياحت و زيارت وارد قم مي ‌شوند اين شهر در شاهراه مواصلاتي 17 استان مهم كشور قرار گرفته و در تمام فصل‌ هاي سال گردشگراني حتي براي چند ساعت محدود از اين شهر گذري كوتاه خواهند كرد، اين مهم مي ‌توانست براي هنرمندان قمي فرصتي براي معرفي هنر صنايع دستي چندين هزار ساله باشد، ولي به دليل نبود يك بازارچه دائمي امروز از نگاه گردشگران خارج و رو به افول و فراموشي رفته است.
وجود نمايشگاه ‌هاي متعدد استاني، ملي و يا بين‌ المللي فرصتي را براي معرفي صنايع دستي فراهم مي ‌كند، ولي به رغم تلاش ميراث فرهنگي استان قم براي برپايي اين نمايشگاه به نظر مي ‌رسد هم زماني نمايشگاه سوغات و مواد غذايي ديگر استان ‌هاي كشور باعث شده مردم بيشتر به حضور و خريد از نمايشگاه سوغات رغبت داشته و از بازديد از كلكسيون هنري استان قم و ديگر استان ‌هاي كشور محروم باشند.
به يكي از غرفه ‌هاي صنايع دستي مي‌ رويم، نمايش سفال و سراميك و وجود غرفه ‌اي به نام سفال و سراميك قم آدمي را به وجد مي‌آورد، شايد قم را تنها با هنر انگشترسازي و خرمهره و تسبيح فقط بشناسيم؛ باب گفت ‌وگو را با يك هنرمندي باز مي ‌كنيم كه يك دهه از عمر خود را براي اين هنر گذاشته است.
وارث هنرمند سفال و سراميك قم با اشاره به هنر سفال و سراميك قم گفت: هنر سفال و سراميك قم تاريخي چندين هزار ساله دارد و من اين حرفه و هنر را از پدرم آموختم و قريب به 50 سال در اين هنر فعاليت دارم و اين هنر جايگاه خوبي در كشور دارد و منبعي براي درآمد و حتي اشتغال ‌زايي است.
رضا سركارپور افزود: در گذشته كارگاه ‌ها و هنرمنداني به اين هنر فعاليت داشتند و اين هنر شناخته شده بود، ولي به دليل بي ‌حمايتي و بي‌ توجهي بسياري از هنرمندان دست از اين هنر برداشته و با توجه به اين كه اين هنر، هنر آبا و اجدادي من است و دهه ‌اي از عمرم را براي اين كار گذاشتم من ديگر انگيزه ‌اي براي ادامه فعاليت هنري ندارم. به گفته اين هنرمند، در شهر گردشگر پذير قم بازارچه‌ اي براي فروش توليدات خود نداريم كارگاه من هم مكاني دور از ديد گردشگران است چگونه مي ‌توان اين هنر قديمي را معرفي كرد در حالي كه صنايع دستي با كم ‌ترين سرمايه بيشترين درآمدزايي و اشتغال را دارد، ولي بايد امروز شاهد افول و فراموشي اين هنر باشيم.
يكي از هنرمندان هنر زيورآلات سنتي قم نيز در گفت ‌وگو با خبرنگار مهر، بيان كرد: هنر زيورآلات سنتي از هنرهاي سنتي و تاريخي قم است و جزو تمدن و فرهنگ اين شهر محسوب مي‌ شود، در گذشته ‌هاي دور اين هنر بر روي فلزي مانند مس و برنج كار مي‌ شد و با رونق اين هنر امروز بر فلزات گران ‌بهايي مانند طلا و نقره هم كار مي‌ شود.
ابوالفضل ابراهيمي كه 15 سال در اين هنر سررشته دارد و خود رئيس انجمن صنفي هنر زيورآلات سنتي قم است با اشاره به دغدغه ‌هاي هنرمندان اين صنعت، افزود: در حالي كه در قم 800 كارگاه زيورآلات سنتي فعاليت دارند و نقشي در رونق اشتغال ‌زايي دارد مهم ‌ترين دغدغه هنرمندان اين هنر نبود بازارچه دائمي صنايع دستي است.
به گفته وي، تنها در كارگاه من 55 نفر به طور مستقيم و غيرمستقيم شاغل هستند با توجه به رايزني ‌هايي كه ميراث فرهنگي براي ايجاد يك بازارچه با ديگر دستگاه‌ هاي اجرايي داشت هنوز اين مشكل وجود دارد.
به گفته اين هنرمند، اخيراً بازار كهنه هم كه تنها اميد هنرمندان قمي است به درهاي آن به روي براي ورود وسايل نقليه باز شده و اين امر براي گردشگران و زائراني كه براي ديدن غرفه‌ هاي صنايع دستي به اين بازار مي ‌آيند مشكلاتي را ايجاد كرده است كه بايد استانداري براي حل اين مشكل ورود كند.
ابراهيمي از انتخاب بازار شمسه در مجتمع الغدير براي فروش و معرفي هنرهاي دستي خبر داد و گفت: اكنون در حال پيگيري براي ايجاد بازارچه در اين مجتمع هستيم، ولي با توجه به بالا بودن هزينه اجاره غرفه‌ هاي آن مي‌ تواند به چالشي براي هنرمندان تبديل شود.
از ديگر غرفه‌ هاي مهم نمايشگاه صنايع دستي غرفه ‌اي براي هنر «قلم زني» بود كه به طور مشترك با هنرهايي مانند انگشترسازي و‌ تراش بر روي سنگ به نمايش گذاشته شده بود.
يكي از هنرمنداني كه 30 سال در اين هنر فعاليت دارد به خبرنگار مهر، گفت: من 30 سال در زمينه قلم زني برمس و 10 سال بر ديگر فلزات بر حسب نياز مشتري فعاليت دارم اين هنر در اصفهان با درخشش خوبي روبرو بوده و به كشورهاي خليج فارس و اروپايي صادر مي‌ شود هرچند ما هم با حمايت صنايع دستي قم صادرات ضعيفي هم داشتيم ولي اين هنر به دليل نوبد مكاني ثابت براي معرفي كم فروغ مانده است.
محسن علايي بيان كرد: در كارگاه من براي 15 نفر اشتغال ‌زايي داشتم نمايشگاه فرصتي را براي معرفي اين هنر فراهم كرد ولي زمان آن ‌اندك و هم زمان با نمايشگاه سوغات ايراني بود اين هنر نيازمند معرفي و تبليغ و بازاريابي است.
در حاشيه نمايشگاه با هنرمنداني در رشته ‌تراش بر روي سنگ و همچنين هنرمندان جواني كه به هنر خرمهره فعاليت داشتند نيز گفت ‌وگويي شد كه همه آن‌ ها از نبود بازاري براي فروش محصولات خود گلايه ‌مند بودند.
يكي از غرفه‌ هايي كه بازديدهاي خوبي در اين نمايشگاه داشت، غرفه هنرهاي دستي و منبت زندانيان بود. مسئول اين غرفه به خبرنگار مهر گفت: زندانيان با هدف درآمدزايي و توانمندسازي انواع رشته ‌هاي هنري را آموزش ديده و به آن مشغول خواهند شد؛ اين غرفه حاصل هنر زندانيان است و 150 زنداني به صنايع دستي مانند منبت كاري، بافتني و تابلو فرش فعاليت دارند و 50 درصد از درآمد فروش اين محصولات به حساب خانواده ‌هاي آن‌ ها واريز خواهد شد.
منبع: روزنامه 19 دي
/2085/ 6133/