به گزارش گروه نشریات خبری؛ روز گذشته دوازدهمین روز بررسی لایحه بودجه 98 در صحن علنی مجلس برگزار شد و با تصویب مجلس، بازگشت نظام كوپنی به كشور قطعی شد و دولت موظف شد برای تامین نیازهای معیشتی مردم، كوپن را كه نام فارسی آن از سوی فرهنگستان زبان به كالابرگ تغییر یافته احیاء كند.
بررسی امروز (یكشنبه 12 اسفند) رسانه های داخلی نشان می دهد كه رسانه های اصلاح طلب، رانت های به وجود آمده جهت دریافت ارز یارانه ای برای واردات را از اهم دلایل تصویب این طرح برشمرده اند. تاثیر تحریم ها و آثار و پیامدهای بازگشت مجدد كوپن و سقوط ارزش پول ملی نیز از دیگر دلایل مطرح شده در این رسانه ها است.
وخیم بودن شرایط اقتصادی مردم؛ نظام كوپنی به دنبال تقسیم امكانات بر مبنای عدالت؛ لزوم بررسی جنبه های مثبت و منفی و افراد برخوردار از این طرح؛ انتقاد از بازگشت كوپن و نحوه صرف منابع حاصل از صدور نفت برای حمایت از معیشت مردم و تولید؛ از دیگر محورهای مورد بررسی در این رسانه ها است.
رسانه های اصولگرا نیز در مطالب خود، پایان دادن به وضعیت افزایش قیمت در بازار و روشی جهت بی تاثیر شدن تحریم ها را از دلایل تصویب این طرح نام برده و آورده اند كه بازگشت به طرح توزیع كالابرگ ، بهترین راه ممكن برای فرار از تلاطم‌های هر روزه و گاه هرساعته بازار بود، اما مسئولان دولتی تمایلی به این كار نداشتند.
رسانه های اصلاح طلب
....................................
** تصویب طرح كوپن برای مقابله با رانت دریافت ارز یارانه ای
روزنامه جهان صنعت در مطلبی با عنوان 'سفره‌های كوپنی' آورده است: به دنبال انتقاد كارشناسان و نمایندگان مجلس در مورد اختصاص ارز یارانه ای به واردات كه تنها منجر به توزیع رانت برای عده ای خاص شده، كمیسیون تلفیق مجلس، پیشنهاد كوپنی شدن كالاهای اساسی را به تصویب رساند....كمیسیون تلفیق مجلس روز گذشته كوپنی شدن كالاهای اساسی را به تصویب رساند. در نهایت نیز با تصویب مجلس مقرر شد دولت از كالابرگ الكترونیكی برای تامین كالاهای اساسی مورد نیاز مردم با نرخ ارز ترجیحی و یا پرداخت نقدی استفاده كند.
همچنین روزنامه دنیای اقتصاد هم در مطلبی آورده است: دولت مكلف است در سال 1398 مبلغ 14 میلیارد دلار از منابع حاصل از صدور نفت سهم خود را به دو شیوه حسب مورد صرف حمایت از معیشت مردم و تامین مابه‌التفاوت ارز برای تولید داخل كند. این دوشیوه بسیار در ظاهر به یكدیگر شباهت دارند: شیوه اول «واردات یا خرید و حمایت از تولید داخل و توزیع كالاهای اساسی، تامین دارو، تجهیزات پزشكی و نهاده‌های كشاورزی و دامی با نرخ ارز ترجیحی» و شیوه دوم «واردات و یا خرید تولیدات داخل و توزیع كالاهای اساسی، تامین دارو و تجهیزات پزشكی و نهاده‌های كشاورزی و دامی با نرخ ارز نیمایی و اختصاص مابه‌التفاوت آن با نرخ ترجیحی برای معیشت مردم و حمایت از تولید» است. یك تفاوت جزئی در متن این دو روش وجود دارد كه بسیار مهم است و دو سناریوی كاملا متفاوت را بازگو می‌كند. شیوه نخست، تقریبا ادامه وضع موجود است، یعنی همچنان دلار با نرخ ارز ترجیحی وجود خواهد داشت و دولت باید برای اهداف مذكور، 14 میلیارد دلار صرف كند. تنها تفاوت با شرایط فعلی این است كه در این حالت، دولت باید كالابرگ یا كوپن الكترونیكی در اختیار مردم قرار دهد تا شیوه توزیع بهینه شود و رانت و فساد ایجاد شده به حداقل برسد. نكته اینجاست كه اگر این روش ادامه یابد، بازهم در هنگام تخصیص ارز، رانت موجود حفظ خواهد شد. در حقیقت، محل فساد در سمت مصرف‌كنندگان نیست، بلكه در سمت متقاضیان ارز دولتی است كه با این روش، همچنان زمینه رانت وجود خواهد داشت. اما بند دوم، كاملا سناریوی دیگری را روایت می‌كند. در صورت تحقق روش دوم، باید خداحافظی دولت با دلار 4200 تومان را نوشت.
'كوپن برمی‌گردد' عنوانی است كه روزنامه آفتاب یزد برای تیتر نخست خود به كار برده است.آفتاب یزد در این گزارش به 'چرایی بازگشت كوپن' پرداخت و نوشت: اتفاق عجیبی كه رخ داده این است كه دولت دلار ارزان ( ارز ترجیحی) را برای وارد كننده مقرر كرده تا كالاهای اساسی مردم را ارزان وارد كند و ارزان هم به دست آنها برساند. اما گویا تاجر ایرانی خیلی در این موضوع صداقت نداشته است.
مینو بیانی فعال اقتصادی و كارشناس ارشد اقتصاد بازرگانی در این باره به خبرنگار آفتاب یزد می‌گوید: به زبان خیلی ساده قرار بود تاجر ایرانی به عنوان امین مردم ارز 4200 تومانی را دریافت كند تا كالاهای اساسی را وارد كند و با قیمت مناسب به دست مردم برساند اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلكه وارد كننده كالا را با ارز 4200 تومانی وارد كرد و به بهانه دلار 12 هزار تومانی آن را به چند برابر قیمت به مردم فروخته است....بر همین اساس مجلس دولت را موظف كرده كه مابه‌التفاوت ریالی 14 میلیارد دلار به واردات كالا برای مردم اختصاص دهد بطوریكه هر ایرانی با كوپن و سهمیه خود حق دریافت كالای یارانه ای را داشته باشد بدون آنكه حقش از سوی دلال‌ها و واسطه‌ها به افراد و بخش‌های دیگر اختصاص پیدا كند.
** تاثیر تحریم ها و آثار و پیامدهای بازگشت مجدد كوپن
روزنامه ابتكار در صفحه نخست خود زیر عنوان 'الزامات یك كالبدشكافی اقتصادی' به بررسی آثار و پیامدهای بازگشت مجدد كوپن، پرداخته است.
ابراهیم نكو، دبیر دوره نهم كمیسیون اقتصادی مجلس درباره بازگشت كوپن‌های الكترونیكی به خانه‌ها به «ابتكار» می‌گوید: باید بگوییم كه تحریم‌های مادامی آمریكا اثرات چشمگیری را بر امور مختلف جامعه به ویژه معیشت مردم گذاشته است و امروزه سفره‌های مردم روزبه‌روز كوچك‌تر می‌شود و معیشت مردم با چالش‌های جدی روبه‌رو است. بنابراین لازمه اجرای برخی از سیاست‌ها و وضع برخی از قوانین، توجیح و گفت‌وگوی صادقانه با مردم است. باید افراد یك جامعه بدانند كه برخی از سیاست‌ها و تحریم‌ها اثرات مخرب و وسیعی را بر اقتصاد كشور دارند و راهكارهای مقابله با آن هم همراهی افراد و وضع برخی از قوانین تاثیرگذار است. اگر بتوانیم مسائل درون‌كشوری را حل كنیم، می‌توانیم سیاست‌هایی مانند كوپن الكترونیكی را به عنوان كانالی برای رفع مشكلات اساسی مردم بدانیم.
** سقوط ارزش پول ملی
به گزارش روزنامه آفتاب یزد، بحث احیای كوپن دیروز مطرح نشده و مقدمات آن از مدتها قبل كلید خورده بود. زمانی كه محسنی بندپی سرپرست سازمان بهزیستی بود گفته بود كه احتمالا چند دهك یا همه مردم شامل دریافت كوپن خواهند شد.یكی از دلایلی كه ضرورت اجرای نظام كوپنی را در سال 97 مطرح كرد سقوط سریع ارزش پول ملی و گسترش میزان فقر بود.
** وخیم بودن شرایط اقتصادی مردم
به گزارش روزنامه ایران، جمشید پژویان، اقتصاددان در گفت‌وگو با «انتخاب» بازگشت كوپن را این طور تفسیر كرد كه «این تصمیم نشان از این دارد كه شرایط معیشت مردم بسیار وخیم است. معمولاً مسئولان زمانی تصمیم به كوپنی كردن كالاها، آن هم بعضی از كالاهای مورد نیاز می‌گیرند كه مثلاً كشور درگیر جنگ باشد كه در چنین حالتی، ممكن است برخی از اقلام مصرفی احتكار شده و در نتیجه بسیار گران شوند و برای اینكه مردم كم درآمد دست‌شان از كالاهایی كه عمدتاً خوراكی هستند، كوتاه نشود و افراد فقیر هم بتوانند مایحتاج اصلی را تهیه كنند.» او هشدار داده «بسیاری از مردمی كه به گذراندن خورد و خوراك خود مثلاً با تخم مرغ و پنیر عادت دارند و به دلیل فقر مفرط، گوشت و... را از سفره‌های خود حذف كرده‌اند، در این صورت اقدام به فروش كوپن گوشت خود می‌كنند و از این طریق دولت به هدفِ غاییِ خود نمی‌رسد.»
** نظام كوپنی به دنبال تقسیم امكانات بر مبنای عدالت
روزنامه آفتاب یزد ستون سرمقاله خود را به مطلبی با عنوان 'بایدها و نبایدهای نظام كوپنی' اختصاص داد و نوشت: در موضوع مصوبه مجلس مبنی بر الزام دولت به استفاده از كوپن الكترونیكی برای تامین كالاهای اساسی مردم، این نكته حائزاهمیت است كه هر روشی دارای معایب و محاسنی است اما مهم این است كه مردم باور كنند این اقدام در مسیر عدالت صورت می‌گیرد. به این معنی كه اگر مردم باور كنند كه سیستم كوپنی در راستای واگذاری عادلانه اقلام است، از آن استقبال می‌كنند.... در مجموع به نظر می‌رسد مردم به مقوله كوپن نگاه منفی نداشته باشند گرچه به لحاظ روانی ممكن است حرف و حدیث‌هایی ایجاد شود اما ضروری است اذهان مردم آماده شود و واقعیت هم این است كه شرایط كشور سخت است، در این میان باید مراقب باشیم كه القائات منفی به مردم صورت نگیرد چرا كه نظام كوپنی به دنبال تقسیم امكانات بر مبنای عدالت است كه امیدواریم به صورت حساب شده و كارشناسی به پیش برود.
** لزوم بررسی جنبه های مثبت و منفی این طرح
در بخشی از یادداشت منتشر شده در روزنامه آفتاب یزد می خوانیم: آنچه اهمیت دارد این است كه باید جنبه‌ها‌ی منفی طرح كوپنی‌شدن برطرف شود تا افكار عمومی با اطمینان خاطر بیشتری با این موضوع برخورد كنند. ... در هر صورت مصوبه كوپن باید در مراحل اجرا پخته شود بخصوص كه ما در برهه ای پدیده مشابه كوپن یعنی یارانه را هم داشته ایم كه در ابتدا به همه مردم حتی توانمندان تعلق گرفت و خوب است كه در موضوع كوپن از تجربه‌های یارانه استفاده شود و نقاط ضعف و قوت آن شناخته شود تا بتوانیم نظام كوپنی كارآمدی در كشور داشته باشیم.
** انتقاد از بازگشت كوپن
تارنمای عصر ایران در مطلبی با عنوان 'نه به بازگشت كوپن' به بازنشر یادداشت محسن جلال‌پور فعال اقتصادی و رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران در كانال تلگرامی اش، پرداخت. به گزارش این تارنما، وی در مطلب خود آورده است: به همین سادگی ممكن است به دهه 60 و عصر كوپن برگردیم. مسأله ساده است؛ دولت می‌خواهد به گونه‌ای برنامه‌ریزی كند كه در تنگنای پیش رو، كشور دچار كمبود ارز و دیگر منابع مورد نیاز نشود. به همین دلیل این تفكر در میان سیاستمداران ما ریشه دوانده كه سهمیه‌بندی و دونرخی كردن كالاها چاره كار است. این بزرگ‌ترین خطای سیاستگذار در مقطع فعلی است كه منجر به اتفاقات نگران‌كننده در كشور می‌شود و عواقب زیانباری به دنبال خواهد داشت.
** صرف منابع نفتی برای حمایت از معیشت مردم و تولید
روزنامه آرمان در گزارشی با عنوان 'بازگشت كوپن' نوشت: كمیسیون تلفیق مجلس، پیشنهادی مبنی بر كوپنی‌شدن كالاهای اساسی را به تصویب رساند. پس از بحث و بررسی طولانی مصوبه‌ای به شرح ذیل به تصویب رسید دولت مكلف است در سال 98 مابه‌التفاوت ریالی 14میلیارد دلار از منابع حاصل از صدور نفت سهم خود را به شیوه زیر صرف حمایت از معیشت مردم و تولید كند: یك) واردات یا خرید تولید داخل و توزیع كالاهای اساسی (دارو، تجهیزات پزشكی و نهاده‌های كشاورزی با نرخ ارز ترجیحی). 2) واردات یا خرید تولیدات داخل و توزیع كالاهای اساسی (دارو و تجهیزات پزشكی و نهاده‌های كشاورزی و دامی با نرخ ارز نیمایی و اختصاص مابه‌التفاوت آن با نرخ نیمایی برای معیشت مردم و حمایت از تولید) سه) دولت از كالابرگ الكترونیكی برای تامین كالاهای اساسی مورد نیاز مردم با نرخ ارز ترجیحی و یا پرداخت نقدی استفاده می‌كند. چهار) دولت موظف است به حسن اجرای این بند نظارت كند و گزارش عملكرد را هر سه ماه یك بار به كمیسیون‌های برنامه و بودجه، اقتصاد و كشاورزی ارائه كند.
به گزارش روزنامه شرق به نقل از ایسنا، نمایندگان مجلس با اختصاص 14 میلیارد دلار برای تأمین كالاهای اساسی و دارویی با نرخ ارز ترجیحی موافقت كرده و مصوب كردند كه دولت از كوپن الكترونیكی برای تأمین كالاهای اساسی استفاده كند.
رسانه های اصولگرا
.................................
** پایان دادن به وضعیت افزایش قیمت در بازار
'بازگشت كوپن به اقتصاد ایران' عنوان مطلبی است كه در روزنامه رسالت منتشر شده است. در این مطلب می خوانیم: اشكالاتی كه با تدابیری مانند توزیع آنلاین گوشت در برخی فروشگاه‌های اینترنتی هم رفع نشدند تا این پرسش پدید آید كه چرا راه‌حل‌های جواب پس داده قدیمی در دستور كار مسئولان قرار نمی‌گیرد؟!راه‌حل‌هایی مانند توزیع كوپنی كالاها كه حتی برای متولدین دهه هفتاد هم آشناست. كوپن‌هایی كه سال‌ها مورد استفاده بودند و اواخر نامشان «كالابرگ» شده بود. كالابرگ‌هایی كه تقریبا در زمان اعلام شماره‌هایشان در بخش‌های خبری رسانه ملی، دنیای مجازی در ابتدای راه بود و خبری از شبكه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند و حتی كارت‌های هوشمند نبود. وضعیتی كه ظاهرا بازگشت به آن، بهترین راه ممكن برای فرار از تلاطم‌های هر روزه و گاه هرساعته بازار بود، اما مسئولان دولتی تمایلی به این كار نداشتند. شاید از این رو كه بازگشت به دوران كوپن، شكستی بزرگ برای دولت به شمار می‌آمد و ترجیح دولتی ها این بود كه پیش از رسیدن به پذیرش این شكست، همه راه‌های دیگر را بیازمایند. اتفاقی كه حالا زمان وقوع آن رسیده است. این را می‌شود از مهار نشدن بازار افزایش قیمت گوشت دریافت كه صف‌های توزیع نسخه‌های منجمد و تازه آن در بازار، روز به روز فشرده‌تر می‌شود.
** بازتاب خبری
به گزارش روزنامه خراسان، مجلس در راستای اختصاص ارز 4200 تومانی به كالاهای اساسی یا پرداخت مابه التفاوت آن به مردم مقرركرد دولت از كالابرگ الكترونیكی برای تامین كالاهای اساسی مورد نیاز با نرخ ارز ترجیحی یا پرداخت نقدی استفاده كند.
همچنین روزنامه وطن امروز در مطلبی با عنوان ' از تازه‌ترین مصوبات بودجه‌ای بهارستان' به این موضوع پرداخته است.
روزنامه جوان نیز در گزارشی به ' احیای كوپن پس از گذشت 10 سال' اشاره كرده است.
** روشی جهت بی تاثیر شدن تحریم ها
به گزارش رجا نیوز حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی خسته كردن مردم را هدف نهایی دشمنان دانست و افزود: 14 میلیارد دلار برای معیشت و كالاهای موردنیاز مردم در نظر گرفته شده كه امسال به‌اندازه 12 میلیارد دلار 25 قلم كالای ارزان به دست مردم برسد، اما یك میلیارد تأثیر مثبت هم در جامعه وجود ندارد.... حاجی‌دلیگانی تصریح كرد: برای رفع این مشكل در مجلس تصمیم بر آن شد كه كوپن الكترونیكی صادر كنند و كالا به مردم بدهند و یا اینكه این مبلغ 14 میلیارد دلار را به حساب مردم بریزند.
(صراط نیوز هم این مطلب را بازنشر داده است)
**گروه نشریات خبری
پژوهشم**3211**1181
تهران- ایرنا- چرایی تصویب طرح بازگشت نظام كوپنی (كالابرگ الكترونیكی) به نظام اقتصادی كشور توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در رسانه های داخلی مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.
