اتحاد جهان اسلام، انديشه متعالي آيت الله طالقاني

به گزارش گروه اطلاع رساني ايرنا، 13 اسفند سالروز تولد يكي از بزرگترين روحانيان مبارز و از فعالان نهضت ملي شدن صنعت نفت است كه در نهضت مقاومت ملي نقشي تاثيرگذار ايفا كرد و در زمره بنيانگذاران جبهه ملي دوم و نهضت آزادي ايران قرار گرفت. اين مبارز نستوه، آيت الله محمود طالقاني بود كه در 13 اسفند 1290 خورشيدي در طالقان چشم به جهان گشود و در زادگاهش خواندن و نوشتن مقدمات علوم اسلامي را فراگرفت و پس از مدتي به همراه خانواده راهي تهران شد و براي فراگيري دقيق تر علوم اسلامي به حوزه علميه قم رفت و در محضر استاداني همچون آيت عظام محمد حجت كوه كمري و احمد خوانساري بهره هاي فراواني برد.

آيت الله طالقاني پس از سال ها تحصيل در حوزه علميه قم به درجه اجتهاد نايل آمد و با عزمي راسخ راهي تهران شد و در مدرسه عالي شهيد مطهري به آموزش علوم اسلامي پرداخت. او همواره معتقد بود كه تنها راه نجات انسان بازگشت به اسلام و قرآن كريم است. برگزاري جلسه هاي تفسير قرآن از جمله مهم ترين كارهايي بود كه اين روحاني مبارز در مسير احياي احكام الهي انجام داد.

** فعاليت هاي سياسي آيت الله طالقاني در جهت حفظ اسلام
آيت الله طالقاني با اجرايي شدن انقلاب سفيد در 1341 خورشيدي و در پي واكنش امام خميني(ره) به اين موضوع از جمله نخستين افرادي بود كه به افشاگري در اين زمينه پرداخت. اين مهم سبب شد تا عوامل پهلوي او را دستگير و روانه زندان كنند اما اين موضوع نتوانست وي را از مسير اصلي خود خارج سازد. آيت الله طالقاني در زندان به برقراري جلسات تفسير قرآن، نهج البلاغه و تاريخ اسلام براي زندانيان مسلمان همت گماشت و براي ايجاد وحدت ميان مبارزان مسلمان نخستين نماز جماعت را در زندان برپا كرد.

** اتحاد جهان اسلام انديشه متعالي آيت الله طالقاني
آيت الله طالقاني از جمله متفكراني بود كه فعاليت هاي بزرگي براي اتحاد جهان اسلام انجام داد. او در كنفرانس هاي متعددي به عنوان نماينده شخصيت هاي بزرگي چون آيت عظام ابوالقاسم كاشاني و سيد حسن بروجردي شركت كرد و گاهي به طور مستقل نيز در آنها حضور مي يافت. وي معتقد بود كه «راه تقريب كه جمعي از علماي بيدار و مجاهد پيش گرفته اند همين است كه با نور تفكر، محيط ارتباط اسلامي را روشن سازند و با نوك قلم، باقي مانده ابرهاي تاريك را از افق فكري مسلمانان زايل گردانند تا وحدت واقعي پايه گيرد، نه اتحاد صوري و قراردادي».

اين روحاني مبارز براي آشنايي هرچه بيشتر نوجوانان و جوانان با معارف اسلامي به تشكيل «كانون اسلام» همت گماشت و به انتشار مجله دانش آموز از طرف اين كانون پرداخت. او از مبارزاني بود كه هرگز در برابر تجاوز رژيم صهيونيستي به فلسطين سكوت نكرد و بارها از حق ملت فلسطين دفاع كرد. همين مبارزات او سبب شد تا بار ديگر رژيم ستمشاهي وي را دستگير كند، به گونه اي كه آيت الله طالقاني تا زمان پيروزي انقلاب اسلامي در زندان بود.

**روشنگري آيت اللّه طالقاني در ماجراي نهضت ملي شدن صنعت نفت
آيت اللّه طالقاني به دنبال پايه گذاري نهضت ملي شدن صنعت نفت به رهبري محمد مصدق و حركت يكپارچه مردم در اين باره، همگام با جامعه براي بازستاندن حق ملت عليه استعمار به اين نهضت پيوست و با زبان گوياي خود به افشاگري و روشنگري پرداخت.

** آيت اللّه طالقاني؛ يار وياور امام خميني(ره)
پس از ورود امام خميني(ره) به ايران و به پيروزي رسيدن انقلاب اسلامي، آيت اللّه طالقاني در كنار ايشان قرار گرفت و بازوي توانمند امام راحل شد. او در يكي از سخنراني هايش با حمايت از امام خميني(ره) گفت: «رهبريِ قاطع ايشان را براي خودم پذيرفته ام و هميشه سعي كردم كه از مشي اين شخصيت بزرگ اسلام و افتخار قرن، مشي من خارج نباشد».

** برپايي نخستين نماز جمعه به وسيله آيت الله طالقاني
آيت اللّه طالقاني، برگزاري نماز جمعه در سرتاسر ايران را به امام(ره) پيشنهاد كرد كه با موافقت ايشان، اين مراسم وحدت بخش در اين ديار كهن برگزار شد. بر اين پايه به دستور مستقيم معمار بزرگ انقلاب، نخستين نماز جمعه تهران به امامت آيت اللّه طالقاني در پنجم مرداد 1358 خورشيدي در دانشگاه تهران برپا شد و بيش از يك ميليون تن در آن شركت كردند. به طور كل وي هفت نماز جمعه را اقامه كرد.

** آثار ماندگار آيت الله طالقاني
زندگاني آيت اللّه طالقاني سراسر مبارزه بود و بارها زنداني و تبعيد شد اما با اين حال آثار ارزشمندي از خود بر جاي گذاشت. گنجينه هاي ارزشمندي همچون «پرتوي از قرآن، مقدمه و تعليق بر كتاب تنبيه الامه و تنزيه المله، اسلام و مالكيت، به سوي خدا مي رويم، پرتوي از نهج البلاغه، آينده بشريت از نظر مكتب ما، آزادي و استبداد، آيه حجاب، مرجعيت و فتوا، درسي از قرآن و درس وحدت» از جمله آثار جاودان اين عالم فرزانه به شمار مي روند.

** فرجام سخن
سرانجام آيت اللّه طالقاني پس از سال ها مبارزه در 19 شهريور 1385 خورشيدي چشم از جهان فروبست. امام خميني(ره) به مناسبت درگذشت اين روحاني نستوه در پيامي فرمودند: «آقاي طالقاني يك عمر در جهاد و روشنگري و ارشاد گذراند. او شخصيتي بود كه از حبسي به حبسي و از رنجي به رنج ديگر در رفت و آمد بود و هيچ گاه در بهار بزرگ خود سستي و سردي نداشت. من انتظار نداشتم كه بمانم و دوستان عزيز و پر ارج خودم را يكي پس از ديگري از دست بدهم. او براي اسلام به منزله حضرت ابوذر بود و زبان گوياي او چون شمشير مالك اشتر برنده بود و كوبنده. مرگ او زودرس بود و عمر او پربركت».

پژوهشم**9117**2002**9131