به گزارش ایرنا، آمریكا و گروه طالبان در حال گفت و گو با وعده تأمین صلح در افغانستان هستند، اما تاكنون آن چه از این مذاكرات نشر یافته به نوعی ضامن خواست و منافع دو طرف است .
در غیاب ملت افغانستان یا نمایندگان قدرت مند آنها در روند صلح ، بدیهی است كشورهای دیگر منطقه و جهان نیز مانند آمریكا و طالبان حاضر نخواهند شد از منافع خود دست بردارند و به همین دلیل برخی باور دارند كه چالش های پیش روی صلح بزرگتر از اقلام تسهیل كننده است .
حضور گروههای تروریستی منطقه ای و بین المللی تنها یك طرف این چالش هستند ؛ اما حضور آمریكا و اعضای ناتو در افغانستان از یك طرف دیگر به بهانه مبارزه با تروریسم وزنه مثبت دانسته می شود و از طرفی دیگر هم كشورهایی هستند كه حضور آنها را به زیان افغانستان یا منافع خود می دانند و این نیز چالشی دیگر است مانند تعارض منافع پاكستان و هند كه در این روند بی اثر نیست.
در ابعاد داخلی افغانستان نیز سابقه و عملكرد جاری خشونت آمیز طالبان و این كه آنها در رأس قدرت قرار گیرند، سبب نگرانی هایی شده است و افكار عمومی به ویژه نسل جوان بازگشت آن تحجر را برنمی تابد كه این نكته نیز چالشی بزرگتر از خوشبینی ها محسوب می شود.
«احمد سعیدی» استاد دانشگاه ، كارشناس مسائل سیاسی و دیپلمات سابق افغانستان در پاكستان ، باور خود را در این باره چنین بازگو می كند : در حالی كه بعد از توقف دو روزه مذاكرات ، یكبار دیگر صبح روز شنبه هفته جاری دور پنجم گفت و گوها بین زلمی خلیل زاد و گروه طالبان دنبال شده و هنوز ادامه دارد یك نكته امید بخش است.
وی می گوید؛ اما وقتی همزمان با این دور از مذاكرات ، گروه طالبان با انجام یك حمله انتحاری به پایگاه لشگر ارتش «215 میوند» در شهرستان «شورابك» استان هلمند هجمه می آورد ، نشان می دهد كه یك طرف مذاكره به كشتن و انهدام ادامه می دهد.
وی افزود: آغاز این دور از مذاكرات با صف آرایی هایی بین هند و پاكستان نیز هم زمان شد، كه نشان داد می تواند رابطه ای هم با مذاكرات برقرار كند اما سایه سنگین تر بر این مذاكرات بیشتر به رویكرد كشورهایی باز می گردد كه با حضور دراز مدت نظامیان آمریكا در افغانستان مخالفت دارند.
وی افزوده است كه حتی تعدادی از كشورهای منطقه حضور نظامی آمریكا و ناتو را مرتبط با پیگیری اهداف خصمانه علیه منافع خویش قلمداد می نمایند.
به باور سعیدی برخی كشورها بر این باورند كه حضور نظامیان خارجی در افغانستان باعث تقویت گروه های تروریستی شده است و حتی حضور فعال گروه داعش را نیز زاده سیاست های آمریكا در این خطه می دانند.
سعیدی گفته است كه عمده ترین بحث این دور مذاكرات تاریخ خروج نظامیان آمریكایی از افغانستان رهایی زندانیان طالبان كه در زندان های دولت افغانستان قرار دارند، بیرون شدن نام طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل است.
به گفته وی از سوی دیگر تلاش خلیل زاد مامور ویژه امور خارجه آمریكا در امور صلح افغانستان بر این است كه طالبان با آتش بس توافق نماید و حاضر شود با حكومت افغانستان بطور مستقیم مذاكره كند كه به باور وی در شرایط موجود گروه طالبان با آتش بس سراسری و فراگیر توافق نخواهد كرد.
سعیدی افزوده است؛ آنچه كه طالبان علاقه مند است و به خلیل زاد گفته اند، دست از حملات انتحاری بر می دارند ، مشروط بر این كه نظامیان آنها حملات شبانه به مواضع طالبان را قطع كنند.
سعیدی می گوید كه خلیل زاد به خروج نیروهای خارجی از افغانستان توافق دارد اما تاكید می كند كه زمان خروج حداقل از 18 ماه تا دو سال كمتر نباشد؛اما طالبان تأكید دارند كه نظامیان آمریكایی در ظرف شش ماه افغانستان را ترك كنند.
وی معتقد است كه رهایی زندانیان و خارج كردن نام رهبران طالبان از فهرست سیاه مشكل جدی خلیل زاد در گفت وگوهایش با طالبان نیست.
به اعتقاد سعیدی طالبان به گفت و گوهای مستقیم با حكومت افغانستان رضایت نمی دهد و می گویند كه هیأت جداگانه بطور مستقیم با نام دولت را نمی پذیرند اما اگر هیأت مشترك از طرف حكومت و گروه ها و احزاب افغانستان در مذاكره با آنها حضور یابند مشكلی ندارند.
سعیدی باور دارد كه تضمین طالبان برای عدم حمله از خاك افغانستان توسط گروه های تروریستی جایگاه حقوقی و قانونی ندارد و این كار باید توسط دولت افغانستان صورت گیرد اما فرستاده ویژه آمریكا بر این خواست از طالبان تأكید دارد كه این شرط می تواند بهانه ساز بازگشت باشد.
سعیدی به خواسته های دیگر طالبان نیز اشاره دارد و می گوید، این گروه همواره بر عدم مشروعیت دولت مركزی و قانون اساسی افغانستان تأكید داشته و خواستار تدوین قانون اساسی جدید پس از خروج كامل نیروهای آمریكایی از افغانستان است.
سعیدی در باره خوشبینی های موجود در پرونده صلح افغانستان می گوید: در كنار مشكلات خوشبینی هایی هم هست كه یكی از آنها به بن بست رسیدن تفكر جنگ و نیاز دو طرف به توافق است.
وی باور دارد كه راهبرد جنگی آمریكا در افغانستان بطور كامل شكست خورده است و در این مدت نه تنها طالبان مناطق تحت كنترل خود را حفظ كرده بلكه آن را گسترش هم داده است.
سعیدی دیگر نقطه خوشبینی را نامزد شدن خلیل زاد برای جایزه صلح نوبل می داند كه برای رسیدن به این هدف خود نیز تلاش دارد تا بدون دست آورد نباشد ، بویژه دستاورد كه زمینه ساز جایزه صلح نوبل برای وی شده است.
هزینه زیاد نظامی آمریكا در افغانستان كه باعث نارضایتی مردم آن كشور شده و از سوی دیگر مشاهده این كه هزینه های سنگین نظامی آمریكا در افغانستان موجب ایجاد ثبات، صلح و پیشرفت برای مردم افغانستان نشده است ، خود به خود این دو عامل موجب شده تا افكار عمومی و جریان های سیاسی مختلف در افغانستان از تداوم حضور نظامی آمریكا ناراضی باشند.
به باور وی، عدم توانایی طالبان برای شكست دولت افغانستان و شریك شدن مسالمت آمیز در قدرت دولتی، راه و چاره ای دیگری برای این گروه نگذاشته است و حضور ملا برادر در جریان گفت وگوها را نشانگر این تغییر رویكرد طالبان دانست.
اما سعیدی در كنار این احتمالات ، هشدار می دهد كه امكان تقسیم شدن طالبان به دو گروه كه یكی به صلح بپیوندد و بخش دیگر به جنگ ادامه دهد ، نیز وجود دارد كه بیشتر این طرح را به دستگاه اطلاعات نظامی پاكستان مرتبط می داند.
به باور وی در نتیجه می توان گفت كه نسل جوان و آگاه افغانستان نیز نمی تواند طالبان را كه دیدگاه قرون وسطایی دارند با اندیشه سابق آنها تحمل كنند زیرا طالبان یك جریان نظامی اطلاعاتی هستند و هیچ نوع تجربه ای در حكومت داری و خدمات اجتماعی ندارند، پس نباید توقع كرد كه طالبان می تواند در راس یك حكومت آن هم در قرن 21 قرار گیرند.
البته او نیز مانند بسیاری از كارشناسان افغانستان معتقد است كه اگر دو طرف مذاكره به ویژه طالبان و حامیان آنها صادق باشند می توان امیدوار به تحقق صلح بود.
آساق*291*1104**
كابل - ایرنا - منطقه و جهان، همنوا با ملت افغانستان خواستار تأمین صلح در این كشور جنگ زده هستند، اما تعریف از این صلح با توجه به منافع هر طرف تغییر می كند و به همین دلیل چالش ها در برابر صلح افغانستان بلندتر از افق خوشبینی ها برای به ثمر نشستن تلاش ها به نظر می رسد.
