به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، در ادامه همكاري هاي برجامي ايران و اتحاديه اروپا، در روزهاي آتي هياتي عالي رتبه از قاره سبز راهي ايران خواهد شد تا راهكارهاي اجراي توافق هسته اي به ويژه مهمترين سازوكار يعني اينستكس (ابزار پشتيبان مبادلات تجاري) مورد بررسي قرار گيرد.
«بهرام قاسمي» سخنگوي وزارت امور خارجه ديروز (دوشنبه سيزدهم اسفندماه) ضمن اعلام اين خبر در خصوص اينستكس گفت: راه اندازي اين سازوكار به عنوان يك گام نخست و ديرهنگام و البته مهمي بود و در داخل ايران دستگاه هاي ذي ربط درحال ايجاد سازوكار متناظر هستند تا بتوانند در ارتباط با سازوكار اروپايي اقدام عملي خود را آغاز كنند.
در ارتباط با اينستكس لازم به يادآوري است كه اين سازوكار ابتدا روز پنجشنبه (11 بهمن ماه) در بيانيه سه كشور عضو اتحاديه اروپا طي نشستي كه در حاشيه اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل برگزار شده بود، انعكاس يافت. در بيانيه مذكور آمد كه «انگليس فرانسه و آلمان در ادامه تعهد و تلاش هاي خود براي حفظ توافق هسته اي كه به تصويب شوراي امنيت سازمان ملل رسيده است، به طور رسمي اعلام مي كنند كه اينستكس ابزار حمايت از تبادلات تجاري راه اندازي شد.»
از نگاه كارشناسان، اينستكس همچون برنامه اي براي دور زدن تحريم هاي ايالات متحده از راه تهاتر عمل مي كند تا راه را براي مبادلات و همكاري شركت هاي متوسط و كوچكي كه پيوستگي اقتصادي كمتري با آمريكا دارند، بگشايد؛ سازوكاري كه جايگزيني براي «سازوكار ويژه مالي» (SPV) شده كه قرار بود تا اواسط آبان ماه و همزمان با دور دوم تحريم هاي آمريكا وارد فاز اجرايي شود.
بيش از چهار ماه از آبان ماه مي گذرد و در اين مدت بارها مقامات اروپايي در اجراي تعهدات خود تعلل كرده اند و اين تاخير و تعلل ها اسباب نارضايتي مقامات كشورمان را فراهم كرده است. اين در حالي است كه آمريكا ضمن خروج از توافق هسته اي و پشت كردن به تعهدات خود در مقابل اجراي برجام سنگ اندازي مي كند.
در همين ارتباط بود كه ديروز دوشنبه «محمد جواد ظريف» وزير امور خارجه در توئيتر خود نوشت كه بر خلاف دروغ هاي تمام نشدني نتانياهو، ترامپ و همدستانشان درباره ايران، آژانس بين المللي انرژي اتمي بار ديگر و براي چندمين بار وفاي به عهد و پايبندي ايران را به توافقي كه آمريكا آن را نقض كرده تأييد كرد. با وجود اين، كاسه صبر ما دارد لبريز مي شود.
كارشكني هاي آمريكا و همپيمانان اين كشور در شرايطي رو به تشديد است كه جاي خالي حمايت هاي ملموس و عيني اروپا همچنان احساس مي شود. اتحاديه اروپا همواره در زمينه سياسي از برجام حمايت مي كند اما در بعد عملياتي، انتظارات جمهوري اسلامي ايران را برآورده نكرده است.
تهران به دليل پايبندي چندين ساله به برجام، انتظار اقدام متقابل از سوي طرف مقابل را دارد؛ پايبندي كه همواره در گزارشات آژانس بين المللي انرژي اتمي برجسته است. «يوكيا آمانو» مديركل آژانس در فضاي پسابرجام تاكنون چهارده گزارش راجع به همكاري هاي ايران انتشار داده كه در تمامي آنها بر همكاري سازنده تهران تاكيد شده است.
آمانو جمعه سوم اسفندماه چهاردهمين گزارش خود را در زمينه راستي‌آزمايي اجراي برجام و پايبندي جمهوري اسلامي ايران به توافق هسته اي منتشر كرد كه طبق انتظار همانند سيزده بار قبل، بار ديگر آمانو فعاليت ها و همكاري هاي سازنده ايران را مورد تاييد قرار داد.
بر پايه آخرين گزارش آمانو، ايران هنوز سطح غني‌سازي و ميزان ذخاير اورانيوم غني‌سازي شده خود را در سطحي كه مورد توافق بوده، نگهداشته و آژانس تصريح كرده به تمامي مكان هايي كه براي بازرسي و بازديد نياز بوده، دسترسي داشته است.
آژانس در گزارش قبلي خود كه به عنوان اواخر آبان ماه به عنوان نخستين گزارش پس از اعمال دور دوم تحريم هاي آمريكا انتشاريافته بود نيز تاكيد كرد «هيچ سند و مدركي حاكي از نقض توافق هسته اي از سوي ايران مشاهده نشده و جمهوري اسلامي ايران در همه زمينه ها به الزامات مطرح شده در متن توافق پا‌بند بوده است.»ا
اروپايي ها در موضع گيري هاي برجامي خود همواره گزارشات آژانس را ملاك عمل و قضاوت خود قرار مي دهند و در پي آن هستند تا با راه اندازي اينستكس، ديگر كشورهاي اروپايي و همچنين چين و روسيه را نيز به اين سازوكار وارد نمايند.
در همين ارتباط «فدريكا موگريني» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا چندي پيش با انتشار بيانيه اي ضمن استقبال از اينستكس به اهميت تداوم و اجراي آن در بلند مدت اشاره و تاكيد كرد كه «اين سازوكار مالي را به سرعت گسترش خواهيم داد و از همه كشورهاي اروپايي خواستار همكاري فعال هستيم»؛ اظهاراتي كه با واكنش منفي و هشدار مقامات آمريكايي و به ويژه شخص «دونالد ترامپ» رئيس جمهوري آمريكا مواجه شد.
از ديگر مسائلي كه به احتمال زياد در جريان حضور هيات اروپايي در تهران مورد توجه قرار خواهد گرفت، لوايح چهارگانه مرتبط با FATF است كه طرف اروپايي آن را براي اجرايي سازي كانال مالي و تجاري ضروري مي داند؛ لوايحي كه دو مورد از آن به تصويب رسيده و تعيين تكليف دو مورد ديگر يعني پيوستن ايران به كنوانسيون سازمان ملل متحد براي مبارزه با جرايم سازمان‌يافته فراملي (پالرمو) و كنوانسيون مقابله با تامين مالي تروريسم (CFT) به بعد از تعطيلات نوروزي موكول شد.
پژوهش**9242**1552
تهران- ايرنا- سفر هيات بلندپايه اروپايي به تهران طي طي روزهاي آتي در حالي انجام مي گيرد كه به دليل تحريم هاي آمريكا عليه ايران، ضرورت اجرايي سازي «اينستكس» با هدف نجات برجام بيش از پيش احساس مي شود.
