چهارشنبه سوري از اصالت تا بدعت

به گزارش ايرنا، به اعتقاد صاحبنظران امر آيين چهارشنبه سوري آخر سال در ميان ايرانيان در دو سطح جداگانه برگزار و پاس داشته مي شد؛ نخست سطح ملي بود كه گاهي از مرزهاي هويتي آريايي فراتر مي رفت و سطح دوم نيز بخش اختصاصي آن بود كه در ميان اقوام و خرده هاي فرهنگ هاي مختلف به صورت متفاوت وجود داشت،
آن بخش عمومي و فراگير كه به صورت روشن كردن آتش و گرد آن آمدن انجام مي شد در سراسر پهنه جغرافيايي ايران، قفقاز و ميان ايرانيان مقيم از جمله مصر، هند و تركيه رواج داشته و دارد، اما بخش اختصاصي آن به اقوام خاصي منحصر است و از هر گروه اجتماعي به گروه اجتماعي ديگر متفاوت است.
چهارشنبه سوري به گفته محققان در سرتاسر ايران با آيين ها و رسوم متنوعي پاس داشته مي شد به عنوان نمونه در مناطق غربي و شمال غربي ايران، سنتي به نام شال اندازي وجود داشت كه البته هنوز هم با كمي تغيير رواج دارد، به اين شكل كه بسياري از افراد، شالي را به دست مي گيرند و به خانه بزرگترها مي روند، در اين سنت بسياري از صاحب خانه ها به سر شال، پول، شيريني، ميوه و آجيل مي بندند و شال انداز به محض اينكه متوجه شد به شال او چيزي بسته اند به سرعت درب را باز كرده و شال خود را گرفته و به سرعت از منزل خارج مي شود.
در تهران قديم تا زماني كه در ميدان ارك نقاره خانه اي بود، زنان براي دور كردن قضا و بلا از خود و خانواده به آنجا مي رفتند و كوزه نو و آب نديده اي را از بالاي سر در نقاره خانه به زمين مي افكندند و شكستند. زناني هم كه نمي توانستند به اين ميدان بروند كوزه را از سربام خانه خود به زمين مي انداختند در ميدان ارگ همچنين توپ بسيار قديمي بود كه صد سال بر فراز صفه اي قرار داشت و شب هاي چهارشنبه آخر سال افرادي كه آرزو و يا خواسته اي داشتند بر فراز آن مي رفتند و از زير آن مي گذشتند تا نيازشان برآورده شود.
در كردستان بازي هاي مخصوصي مثل هله شكني و يا شكستن تخم مرغ وجود داشت كه آن دو طرف بازي تخم مرغ هاي پخته خود را به هم مي زدند و تخم مرغ هركس كه نمي شكست، برنده بازي بود.
در منطقه آذربايجان نيز همه خريدهاي شب چهارشنبه سوري را از چهارشنبه بازار تهيه مي كردند و بازارها را در اين شب به شكل ويژه و خاصي تزئين و نورافشاني مي كردند.
بوته افروزي به عنوان مشخصه اصلي آيين چهارشنبه سوري در كتاب جشن نوزايي آفرينش اين گونه توصيف شده است: پيش از پريدن آفتاب، هر خانواده بوته هاي خار و گزني را روي بام يا زمين حياط خانه و يا گذرگاه در سه يا پنج يا هفت ' گله' كپه مي كنند با پريدن آفتاب و نيم تاريك شدن آسمان، زن و مرد و پير و جوان گردهم جمع مي شوند و بوته ها را آتش مي زنند، در اين هنگام از بزرگ تا كوچك هر كدام سه بار از روي بوته هاي افروخته مي پرند، تا مگر ضعف و زردي ناشي از بيماري و غم و محنت را از خود بزدايند و سلامت و سرخي و شادي به هستي خود بخشند.
با وجود خرده فرهنگ هاي بيشمار در آيين چهارشنبه سوري اكنون از آن فقط يك نام باقي مانده و بروز رفتارها و كنش هاي عجيب و غير عقلاني، اين سنت پر ريشه را به تحريف و نابودي كشانده است.
اكنون نه تنها از سنت هاي ساده و آرامش بخش گذشته در پاسداشت آخرين چهارشنبه سال خبري نيست بلكه ظهور هنجارشكني ها، تار و پود اين ميراث فرهنگي را از هم گسسته تا آنجا كه اين رسم كهن حتي فرح بخشي و خاطره انگيزي را به عنوان ابتدايي ترين كاركرد خود از دست داده است و سال هاست كه بار سنگين ترس و فاجعه را بر دوش مي كشد.
اين در حالي است كه به اذعان بسياري از جامعه شناسان، چهارشنبه سوري مانند ساير رسوم ايراني مي تواند منشا فرهنگ سازي، شناخت گذشتگان و تقويت انسجام و همدلي اقوام مختلف كشور قرار گيرد.
در شرايطي كه تنها ارمغان چهارشنبه آخر سال آمار هولناك سوختگي و مرگ شهروندان است بازگشت به اصالت جشن چهارشنبه سوري به باور كارشناسان اثرات سازنده، سودمند و جذاب بر جاي خواهد گذاشت.
يافته هاي پژوهشي نشان مي دهد كه همه آيين ها و يادمان هايي كه مردم ايران بر پا مي داشتند كه بخشي از آنها همچنان در فرهنگ اين سرزمين پايدار شده است، با منش ، اخلاق و خرد نياكان ما در آميخته بود و در همه آنها، اعتقاد به پروردگار، اميد به زندگي، نبرد با اهريمنان و بدسگالان و مرگ پرستان ، در قالب نمادها، نمايش ها و آيين هاي گوناگون نمايشي گنجانده شده بود، از اين رو رفتار خشونت آميز و مغاير با عرف و منش جامعه مانند آنچه كه امروزه با عنوان چهارشنبه سوري شاهد آن هستيم ، در هيچكدام از اين آيين ها ديده نمي شود.
هر ساله تعداد قابل توجهي از هموطنان در اين شب پر مخاطره، بر اثر استفاده و تماس با مواد شيميايي محترقه و منفجره به شدت دچار صدمات جسمي و روحي جبران ناپذيري از جمله، ضايعات پوستي، ريوي، دردهاي شديد، سرگيجه، سوختگي اعضاي بدن، نابينايي دائم و قطع اعضاي بدن شده و در برخي موارد شدت جراحات وارده متاسفانه به مرگ فرد حادثه ديدگان منجر مي شود.
آمارها حاكي از آن است سه هزار و 446 نفر در حوادث چهارشنبه سوري سال گذشته مصدوم كه 52 نفرشان دچار قطع عضو شدند ، از اين تعداد چهار نفر كشته شدند، استان هاي تهران، البرز و آذربايجان غربي بيشترين مصدوم و استان هاي لرستان، چهارمحال و بختياري و هرمزگان كمترين مصدوم را داشتند.
كاهش رخداد چنين حوادث تلخ به عقيده كارشناسان، نيازمند بازگشت به سنت هاي كهن چهارشنبه سوري و مناسب سازي آن ها با شرايط زندگي هاي امروز است.
متخصصان بر اين باورند چهارشنبه سوري به عنوان يكي از آيين هاي مشترك باستاني به بازتعريف، مديريت خلاق و برنامه ريزي جذاب نياز دارد.

** ضرورت معرفي و تشريح گسترده سنت هاي چهارشنبه سوري
استاد علوم اجتماعي و جامعه شناس، برپايي جشن چهارشنبه سوري را براي جامعه ضروري و مفيد دانست و به ايرنا گفت: بايد با تدبير، جوانان را با پشتوانه فرهنگي جشن چهارشنبه سوري و با هدف پيشگيري از انحراف اين آيين باستاني آشنا كرد.
محمدهمايون سپهر با بيان اينكه استادان علوم اجتماعي بر اين عقيده هستند كه سنت چهارشنبه سوري باقي مانده از نياكان ايرانيان است، اظهارداست: اين سنت با گذر زمان تغيير شكل يافته و اگر به خوبي از سوي فرهنگ شناسان و فرهنگ دوستان و دست اندركاران هدايت نشود به چالش در بين جوامع ايراني تبديل خواهد شد.
وي به فلسفه برگزاري آيين چهارشنبه سوري در بين ايرانيان و فارسي زبانان اشاره كرد و گفت: در ميان اساطير جهان عناصر چهارگانه شامل آب، خاك، هوا و آتش بطور مشترك جزو مهمترين عناصر به شمار مي روند و عنصر آتش براي ايرانيان بسيار مهم و با ارزش است بطوري كه به زندگي انسانها گرما و روشني مي بخشد و از طرفي مردم معتقد بودند با روشن كردن آتش، ارواح بد از خانه دور و در مقابل ارواح خوب به آنجا وارد مي شود.
اين استاد دانشگاه نسبت به آداب قاشق زني در شب چهارشنبه سوري كه بسيار مورد توجه مردم كوچه و بازار قرار داشته، اظهار كرد: ايستادن در برابر هفت خانه به نيت عدد هفت كه نشانه اي مقدس است و انجام عمل قاشق زني كه يك حركت ارتباطي بود، در حقيقت براي خبردارشدن از حال و احوال همسايه ها و آشنايي بيشتر آنان با يكديگر انجام مي شود و در مراسمي ديگر شركت كنندگان در اين آيين با ريختن خاكسترهاي آتش به روان آب ها ، بدين ترتيب بين عناصر طبيعت با انسان يك پيوند برقرار مي كردند.
همايون سپهر با بيان اينكه فرهنگ سازي و تشريح آيين چهارشنبه سوري به نسل جوان از جمله تدابيري است كه مسئولان مي توانند در زمان حاضر براي پيشگيري از انحراف اين مراسم انجام مي دهند، اظهار كرد: هر دوره اي نظام ارزشي خاص خود را دارد و از طرفي تمام جوانان دوران تكامل دارند و در هر دوره ارزش ها و سنت ها تغيير مي كند و نظام ارزشي دگرگون مي شود.
اين استاد مردم شناسي و جامعه شناس گفت: نخبگان جامعه بايد براي جوامع در حال گذار برنامه ريزي كنند و نسل هاي جوان اين جوامع را با هويت خود آشنا سازند.
وي افزود: در اين مسير بايد آداب و سنت ها با روش و متد جديد با هم در نظر گرفته و بدين طريق نماد هاي سمبليك براي نسل جديد توضيح داده شود تا اين نمادها براي نسل جديد معنا پيدا كنند.
اين جامعه شناس، چهارشنبه سوري را يك سنت ديرين و جزو آداب و رسوم ايرانيان از قرن گذشته برشمرد و گفت: اجراي اين سنت براي جامعه مفيد و ضروري است، بنابراين مي توان با برنامه ريزي و هماهنگي با نسل جوان، چهارشنبه سوري را به جاي چهارشنبه سوزي كه در سالهاي نه چندان دور اتفاق مي افتد، احيا كرد.

**چهارشنبه سوري فرصت وحدت و وفاق ملي
عضو كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي معتقد است چهارشنبه سوري بايد عاملي براي وحدت و همدلي ملي، رفع كينه و دشمني و ايجاد دوستي باشد.
سلمان خدادادي در گفت و گو با ايرنا، اظهارداشت: بر اساس باورهاي فرهنگي، كاركرد چهارشنبه سوري (آخرين شب چهارشنبه سال) بايد دور ريختن كينه ها و دشمني ها، ايجاد آشتي و همدلي و يكپارچگي ميان اقشار مختلف و تجديد رابطه ميان كساني بوده كه ارتباط آنها قطع شده باشد.
وي گفت: رفتارهاي خشونت آميز مورد پسند هيچ يك از جوامع دنيا نيست و ملت ها خاطره خوبي از اين رفتارها ندارند، پس در اين روزهاي زيبا كه براي ما ايرانيان بسيار سنتي است بايد از هر گونه خشونت پرهيز كرد.
خدادادي اضافه كرد: بايد سنت هاي قديمي در چهارشنبه سوري زنده شود و از هر گونه مسائل و مباحثي كه مشكلاتي را براي جامعه به وجود مي آورد پرهيز شود.
عضو كميسيون اجتماعي مجلس با بيان اين كه نبايد اجازه دهيم چهارشنبه سوري سياسي شود، خاطر نشان كرد: برخي عوامل بيگانه و مزدوران به دنبال اين هستند كه چهارشنبه سوري را سياسي كنند، ما نبايد اجازه دهيم اين اتفاق بيافتد، مردم ما نبايد اين بهانه را به آنان بدهند.
وي تاكيد كرد: با حفظ وحدت، يكپارچگي و آشتي ملي مي توان مانع هر گونه سو استفاده دشمنان و مزدوران و بيگانگان شد.

**توجه به نشاط و شادي در فرهنگ ايراني اسلامي
پروفسور حسين باهر استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان علوم پزشكي(سلامت اجتماعي)، شادي را حق مردم دانست و گفت: چهارشنبه سوري سنتي ديرينه و ظرفيتي براي همگرايي است.
وي افزود: نشاط و شادي در فرهنگ غني ايراني و در موازين اسلامي تقبيح نشده و آتش در اديان و آيين هاي مختلف دنيا، نقش مثبتي دارد و گرمابخش است.
اين استاد دانشگاه با بيان اين كه شادي مقوله اي جمعي و گروهي است، ادامه داد: اجازه ندهيم كه مقولات اجتماعي، سياسي و خارجي شود بلكه بايد زمينه بروز نشاط جمعي در جامعه را فراهم كنيم.
پروفسور باهر يادآور شد: براي توسعه جامعه در ابعاد مختلف و بهره مندي از ظرفيت هاي اجتماع، بايد فرصت شادي جمعي بويژه براي جوانان فراهم باشد و البته وجود نيروهاي نظارتي، آرامش و امنيت را تضمين مي كند.
عضو كارگروه سلامت اجتماعي با اشاره به كاركرد رسانه ها، فرهنگ سازي در بروز نشاط و شادي در جامعه را مهم دانست و افزود: صدا و سيما و ساير رسانه هاي گروهي همچنين نهادهاي مدني فعال در عرصه هاي حقوق شهروندي، نقش آگاهي بخش دارند و بايد به شهروندان اطلاعات عمومي در زمينه هاي مختلف ارائه دهند.

** چهارشنبه سوري، تبليغ براي ارزش هاي ملي اسلامي
عضو هيات علمي دانشگاه در گفت و گو با ايرنا اظهارداشت: چهارشنبه سوري به عنوان يك عنصر فرهنگي ريشه دار بايد مديريت شود.
به گفته وي اين آيين فرصتي است تا عقايد و ارزش هاي اسلامي و ملي خود را تبليغ كنيم.
محمدباقر آخوندي پيشنهاد كرد كه آيين چهارشنبه سوري با مديريت سطوح رسمي كشور در مكان هاي خاص برگزار شود تا هم نكات ارزشي بيان و هم موجب صله رحم و صميميت مردم شود.
وي ادامه داد : اگر آيين چهارشنبه سوري با مديريت دولت و دستگاه هاي ذيربط اجرا شود امكان سوء استفاده به بيگانگان در بهره برداري سياسي از اين مراسم را نمي دهد.
آخوندي بيان كرد: مراسم چهارشنبه پايان سال سابقه طولاني در ايران قبل از اسلام داشته و يك عنصر فرهنگي است.
وي اظهارداشت: مردم با انجام اين آيين خود را ايراني دانسته و اگر كسي شركت نمي كرد بر او خرده مي گرفتند و در واقع خانواده ها زمينه برگزاري اين آيين را فراهم مي كردند.
وي يادآور شد: در مقطعي از زمان برخوردهاي نامناسبي با اين آيين در كشور انجام شد كه همين موضوع زمينه سوء استفاده و بهره برداري از اين آيين را فراهم كرد.

* چهارشنبه سوري، گذار اجتماعي
يك جامعه شناس و عضو هيات علمي دانشگاه در اين خصوص به ايرنا گفت: مراسم چهارشنبه سوري از قديم موجب شكل دهي اجتماعي انساني مي شده كه به صورت محلي زمينه ساز همبستگي و پيوندهاي محلي است كه امروزه از آن به عنوان سرمايه هاي اجتماعي ياد مي شود.
غلامرضا حسني درميان افزود: برگزاري مناسك اين سنت يك گذار اجتماعي بوده كه افراد در پي شركت در آن تحت تاثير جامعه پذيري قرار مي گرفتند و نوعي دوستي، همدلي، شادي و نشاط و تجربه لذتبخش با هم بودن در اين گردهمايي را در خاطرات خود ثبت مي كردند، اين كاركرد همگرايي و گردهمايي دقيقا همان كاركرد و هدف چيدن سفره هفت سين است.
وي ادامه داد : اين گذارها در شكل گيري فرهنگ بطور تاريخي تاثير داشته است اما در طول تاريخ برخي سنتها و مناسك به انحراف رفته و جنبه هاي آسيبي در آن شكل گرفته و يا افزايش يافته است.
اين جامعه شناس ادامه داد : با مديريت اين مراسم، برگزاري سالم و صحيح آن مي توان مناسك را منسجم تر برگزار كرد و مردم در كنار يكديگر در آرامش به سر ببرند لذا به شكل جدي مي تواند علاوه بر بازسازي اين مراسم جنبه هاي آسيبي و انحرافي آن را گرفت تا شاهد آثار مثبتش باشيم.
وي اضافه كرد : با مشخص شدن مكانهايي به منظور برگزاري چنين آييني در نظام شهري علاوه بر اينكه مي توان در محدوده تعريف شده كنترلي روي جنبه هاي آسيبي داشت، مي توان نسبت به آموزش نسل جوان اقدام كرد.
حسني معتقد است رها شدن برگزاري اين مراسم در سطح شهر مخاطرات زيادي به همراه دارد ضمن اينكه منفعت طلبها هميشه در بازار اقدام به تهييج و جوسازي براي برگزاري چنين مراسمي دارند و ضمن كنترل بازار مي توان با متمركز برگزار كردن مراسم چهارشنبه آخر سال از وقوع حوادث ناگوار جلوگيري كرد.
وي ادامه داد: حضور خانواده ها به خصوص والدين با بچه ها در كاهش مخاطرات و انجام فعاليت هاي ناهنجار توسط نوجوانان و جوانان تاثير بسزايي دارد، نوجوانان و جوانان به دليل اينكه داراي شور، هيجان و ريسك پذيري بالايي هستند با حضور والدين از برخي اقدامات خودداري مي كنند و همين امر علاوه بر كاهش خطرات موجب افزايش تعاملات بين نسلي و تجربه شاديهاي مشترك ميان اعضاي خانواده و در نهايت كاهش گسست بين نسلي خواهد بود.

** ضعف در برنامه ريزي و تبليغات منفي، سد راه اصالت آيين ها
يك پژوهشگر جشن هاي ايراني و ميراث فرهنگي بر اين اعتقاد است كه چهارشنبه سوري يكي از جشن هاي ملي ايرانيان براي پيشواز از نوروز است كه بايد همگان در حفظ و حراست از اصالت اين آيين بكوشيم.
شاهين سپنتا در گفت و گو با ايرنا افزود : ضعف در برنامه ريزي و تبليغات منفي موجب شده كه اين آيين شادي بخش بتدريج جاي خود را به جنگ و گريز خياباني و ترقه‌ زدن توسط برخي نوجوانان و جوانان بدهد، اما واقعيت اين است كه اينگونه اعمال‌، با اصالت جشن چهارشنبه ‌سوري در تضاد است.
اين پژوهشگر اظهارداشت: هم مردم و هم مسئولان وظيفه دارند در راستاي ترويج و پاسداشت فرهنگ ملي و ممانعت از ورود بدعت ها و ناهنجاري ها براي برگزاري اين آيين ها بكوشند و اين فرصت هاي بي نظير را به كانون صلح و شادي و مهر و دوستي براي همه ايرانيان تبديل كنند.
وي با بيان اينكه برگزاري و گراميداشت هر يك از آيين هاي ملي از جمله چهارشنبه سوري، تاثير بسياري در شاد كردن فضاي جامعه دارد، گفت: بايد با مطالعه و بررسي تاريخچه مراسم چهارشنبه سوري و اطلاع رساني به نوجوانان و جوانان از بروز رفتارهاي ناشايست از جمله استفاده از مواد محترقه و ايجاد صداهاي مهيب جلوگيري شود.
اين پژوهشگر جشن هاي ايراني هشدار داد: اگر فضاي جشن هاي ايراني همچون چهارشنبه سوري مورد تهديد قرار بگيرد نشاط و شادابي در جامعه كنار مي رود و افسردگي جايگزين آن مي شود و همين امر سبب ناكامي جامعه خواهد شد.
وي با بيان اهميت برگزاري جشن هاي ايراني از جمله چهارشنبه سوري گفت: اينگونه جشن ها زبان مشترك مردم ايران است كه مي تواند همبستگي ملي را بين اقوام مختلف ايراني ايجاد و تقويت كند.

** اصفهان در اسارت هنجار شكنان چهارشنبه آخر سال
هنوز چند روزي به وقت اين آيين كهن مانده اما از گوشه و كنار اصفهان خبر مي رسد زخم عميق جسارت هاي بي آتيه بار ديگر لرزه بر آرامش شهر انداخته است.
انفجار ترقه هاي دست ساز روز دوشنبه در روستاي دشتي براآن جنوبي در منطقه شرق اصفهان موجب مصدوميت و سوختگي يك نفر شد.
مدير حوادث و فوريت هاي پزشكي استان اصفهان در اين خصوص به ايرنا گفت : در اين حادثه كه ساعت 12 و 41 دقيقه بعدازظهر دوشنبه رخ داد يك جوان 23 ساله از ناحيه سر، صورت، سينه و دست ها دچار سوختگي شد.
غفور راستين افزود: اين جوان در داخل منزل به ساخت اين ترقه ها اقدام كرده بود كه موجب مصدوميت خود شد.
همچنين يكشنبه شب يك جوان 20 ساله در سگزي مزرعه شور اصفهان به دليل انفجار مواد محترقه در داخل دستانش دچار قطعي دست ها و نيز سوختگي در جه دو سر و صورت و آسيب به چشم ها شد و براي تكميل مراحل درماني به بيمارستان الزهرا(س) اصفهان منتقل شد.
مدير حوادث و فوريت هاي پزشكي استان اصفهان درباره آسيب هاي چهارشنبه آخر سال گذشته بيان كرد: در حوادث شب چهارشنبه آخر سال گذشته در اين استان 56 نفر مصدوم و از اين تعداد 12 نفر در مراكز درماني استان اصفهان بستري و بقيه به شكل سرپايي مداوا شدند.
غفور راستين اظهارداشت: در جريان اين آسيب ديدگي ها يك جوان دچار قطعي انگشتان دست شد و 20 نفر از مصدومان حوادث چهارشنبه سوري نيز به دليل آسيب از ناحيه چشم به بيمارستان فيض منتقل شدند.
راستين تصريح كرد: 29 نفر براثر سوختگي ناشي از استفاده يا برخورد مواد محترقه و منفجره با بدنشان به بيمارستان سوانح و سوختگي امام موسي الكاظم (ع) منتقل شدند كه از اين تعداد 6 نفر از جمله سه پسر 6، 8 و 13 ساله، يك مرد 33 ساله و دو دختر 10 و 16 ساله بستري شدند.
وي ادامه داد: همچنين يك دختر 11 ساله در كاشان از ناحيه گونه دچار پارگي و در مباركه نيز يك زن 53 ساله دچار پارگي فمور ران پا براثر انفجار آمپول هاي تزريقي داخل آتش شدند.
به گزارش ايرنا، به نقل از معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، حوادث چهارشنبه آخر سال 95 نيز در اين استان 113 مصدوم و يك كشته برجا گذاشت.سال گذشته 10 نفر در جريان حوادث شب چهارشنبه آخر سال در اصفهان دستگير شدند كه اين ميزان با توجه به آمار 31 نفري دستگيرشدگان در سال 95 كاهش يافته و نشان دهنده احترام مردم به قانون و توجه به هشدارهاي پليس است.
راستين گفت: بيشتر دست و صورت حادثه ديدگان آسيب مي بيند يعني اساسي ترين ارگان هاي بدن كه علاوه بر زيبايي، نقش زيادي در عملكرد بدن دارند و متاسفانه هر ساله تعدادي از حادثه ديدگان جزو معلولان قرار مي گيرند.
مدير مركز حوادث و فوريت هاي پزشكي استان اصفهان افزود: بيشترين حادثه ديدگان در رنج سني 15 تا 25 سال هستند و متاسفانه به طور معمول افرادي كه هيچ دخل و تصرفي در مواد محترقه و انفجارها ندارند و بيشتر رهگذرها دچار سانحه و حادثه مي شوند.
به گفته وي مواد محترقه و بمب هاي دستي كه نام ترقه را گرفتند بيشتر تركيبي از مواد منفرجه، شيشه و تكه هاي آهن قراضه است كه با زدن آن به خودرو يا بين جمعيت يا به ديوار و ساختمان و شيشه هاي آپارتمان و غيره صدمات جبران ناپذيري را براي شهروندان بر جاي گذاشته و حتي در مواردي انفجارهاي بزرگ مشكلات رواني براي سالمندان، زنان باردار و نوزادان ايجاد كرده است.
وي از مردم خواست با رعايت اصول ايمني از آسيب زدن به خود و ديگران خودداري و حوادث چهارشنبه سوري را جدي بگيرند، همچنين از نگهداشتن مواد محترقه و ترقه ها در جيب شلوار يا كيف و حتي كمد و پرتاب كردن ترقه ها به سمت خودروها و يا به سوي جمعيت و يا پمپ بنزين ها و شيشه آپارتمان ها خودداري كنند.
راستين از آماده باش صد درصد تمامي بيمارستان ها به ويژه بيمارستان سوانح سوختگي ، بيمارستان فيض ، الزهرا، كاشاني و بيمارستان امين در كلانشهر اصفهان خبر داد و گفت: شهروندان به هنگام مواجه با حادثه اولين كاري كه مي كنند با تماس با آتش نشاني و اورژانس، از قرار گرفتن در كنار آتش خودداري و از انجام اقدامات خودسرانه براي درمان مصدومين پرهيز كنند.
وي گفت: مصدوميني كه چشم آنها آسيب ديده تنها يك ليوان يكبار مصرف را به صورت برعكس روي چشم آنها قرار داده كه از وارد شدن آسيب بيشتر به چشم پيشگيري كنند.
راستين با اعلام اينكه مردم از هر گونه دستكاري كردن سوختگي و يا گذاشتن دارو و پماد به محل سوختگي خودداري كنند افزود: لازم است اطرافيان در صورت امكان مصدوم را از محل آتش خارج كنند.

**اعتقاد جامعه شناسان به پاسداشت انباشت هاي فرهنگي
استاد جامعه شناسي دانشگاه اصفهان با بيان اينكه چهارشنبه سوري از نادر آيين هايي زيبا و مشترك بين اقوام ايراني است كه حفظ و انتقال صحيح آن به نسل هاي جديد توسط بزرگترها لازم است، افزود: چهارشنبه سوري در تاريخ كهن ايرانيان از جمله مراسم خاص براي استقبال از بهار و جشن هاي نوروزي و به عنوان يك نماد عالي از نقش بندي هنرمندانه معرفت، هنر و تجربه انساني كه بر تارك ايران بلند مي درخشد.
فخري رضايي با اشاره به نگاه جامعه شناختي به آيين چهارشنبه سوري گفت: نگاه جامعه شناختي، مثبت و رو به آينده است و درمجموع نظري بر پاسداشت انباشتگي فرهنگي دارد.
اين جامعه شناس افزود: آتش بازي اگر بدرستي صورت بگيرد مي تواند لحظات زيبايي را خلق كند و تا حد زيادي از صدمات و تلفات ناشي از آن بكاهد و اين كار نيازمند برنامه ريزي و توجه به مقتضيات روز است.
وي، پريدن از روي آتش و استفاده از مواد محترقه در سال هاي اخير را مساله اي مشكل آفرين براي خانواده هاي ايراني دانست و گفت: مهم ترين علت وجود برخي معضلات ناشي از چهارشنبه سوري در كشور ايران، آگاهي نداشتن مردم و كمبود فضاهاي فرهنگي تفريحي است.
اين تحليلگر مسائل اجتماعي ادامه داد: كنار كشيدن بزرگترها، نبود برنامه و مقابله به جاي مفاهمه و انفعال به جاي ابتكار از جمله عواملي است كه فرصت چهارشنبه سوري را با تهديد و تنش تبديل كرده است.
رضايي با اشاره به راههاي مقابله با حوادث در چهارشنبه سوري گفت: ساده ترين راه مقابله با بي اخلاقي هاي شايع در روزهاي هاي منتهي به چهارشنبه آخر سال، احتياط است و در اين راستا شهروندان بايد از ابزارهاي آتش بازي و انفجاري دوري كنند و شادي هاي بي خطر و پايدارتري را جايگزين آن كنند.
وي، هدايت اين مراسم به بيرون از شهر و در محيط هاي آماده و داراي امكانات امنيتي و درماني را راهكار مناسب ديگري در اين زمينه برشمرد.
اين جامعه شناس با اشاره به وظايف دستگاه ها در اين زمينه گفت: سياست ايجاد شادي و نشاط در جامعه يكي از مهم ترين وظايف شهرداري، نيروي انتظامي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، آموزش و پرورش و صدا و سيما است.
وي يادآور شد: اين دستگاه ها بايد با آموزش و نهادينه كردن اخلاق، حقوق شهروندي و گرايش به شادي هاي واقعي و تأمين امكانات لازم مانند پارك هاي تخصصي و خانوادگي، سياست واحدي را براي ايجاد نشاط اجتماعي فراهم آورند.
6026/9861