متأسفانه در طي ماه هاي اخير مسئولان با اخذ سياست هاي نا كارآمد نه تنها واردات داروهاي حياتي مردم را دستخوش بحران كرده‌اند بلكه با اجراي طرح تحول سلامت باعث شدند كه تمام هزينه ها به گردن بيمه هاي ورشكسته بيفتد و عملا بيمه‌ها قادر نباشند كه مطالبات دارو خانه‌ها و پزشكان را پرداخت كنند. شايد اجراي سياست‌هاي عوام فريبانه براي آوردن راي و نشستن روي صندلي هاي رياست كافي باشد اما بهداشت و درمان مملكت را نمي‌توان با فريبكاري به جايي رساند.
بحران دارويي در كشور به حدي رسيده است كه هر از چند گاهي يكي از مسئولان انجمن بيماري ها اعلام مي‌كند كه هزينه دارو به طور متوسط ماهانه 1 تا 1.5 ميليون تومان افزايش يافته است و بيماران قادر به تهيه دارو و ادامه درمان خود نيستند بلافاصله مسئولان سازمان غذا و داروي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي با اعلام اينكه افزايش قيمت دارو صحت ندارد در صورت حذف صورت مسأله بر مي‌آيند
چندي قبل حميد خويي رئيس انجمن داروسازان تهران درباره تخصيص 500 ميليون يورو از صندوق توسعه ملي براي خروج صنعت داروسازي كشور از شرايط بحراني خبر داده بود كه در ادامه هزينه آن دستخوش تغيير شد و مسئولان تصميم گرفتند اين پول را براي جبران كسري‌هاي طرح تحول سلامت هزينه كنند.
وي اظهار داشته است: ما در 3 سال اخير با حجم بالاي بدهي‌هاي انباشته به سال جديد وارد شده‌ايم و اين حجم بالاي بدهي داروخانه‌ها زنجيره تامين و در نهايت صنعت داروسازي را تضعيف مي‌كند.
** كمبود داروهاي بيهوشي
محمد مهدي قيامت عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در مورد وضعيت داروهاي بيهوشي به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: نزديك به 6 ماه است كه هر روز با كمبود 1 يا 4 قلم از داروهاي بيهوشي كه حياتي هستند روبرو هستيم و اين در حالي است كه در شرايط اورژانسي داروهايي را كه براي بيماران ضروري و حمايتي است نداريم.
امروز ليستي از داروهاي بيهوشي موجود را به من داده‌اند كه حدود 15 داروي آن موجود نيست. به عنوان مثال دارويي به نام افدرين داريم كه باعث بالا بردن فشار خون مي‌شود و معمولا براي بيماراني كه بيحسي موضعي مي‌گيرند مانند عمل سزارين از اين دارو استفاده مي‌شود.
داروهاي بيهوشي كه استفاده مي‌كنيم خطر افت فشار خون را به همراه دارد به همين علت از افدرين استفاده مي‌كنيم كه داروي بيهوشي نيست اما داروي حياتي است. امروز اين دارو را نداشتيم با هزار زحمت موفق شديم آن را تهيه كنيم. مسأله مهم اين است كه اين كمبود‌ها در نهايت سلامت بيماران را به خطر مي‌اندازد.
وي در مورد علت نبود داروهاي بيهوشي مي‌افزايد: عدم برنامه ريزي صحيح وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي باعث شده است كه در واردات اين دارو‌ها وقفه ايجاد شود. در چند ماه اخير شرايط اقتصادي و ارزي مشكلات زيادي را براي تهيه دارو براي ما بوجود آورده است و اين در حالي است كه خودمان هم گرفتار خود تحريمي هستيم به اين معنا كه مراجع مختلف سختگيري هاي بيش از حد اعمال مي‌كنند و بابت ارز اختصاص يافته به دارو خيلي حساسيت نشان مي‌دهند و همه اين كار‌ها باعث ايجاد وقفه درتهيه منابع دارويي مي‌شود.
اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با بيان اينكه تاكنون سابقه نداشته است كه هر هفته با كمبود دارو مواجه شويم ياد آوري مي‌كند: متأسفانه مدتي است كه هر هفته ليستي از داروهايي را كه نداريم به ما ارائه مي‌دهند. به عنوان مثال چند روز قبل براي تهيه داروي بيهوشي «پروپوفل» كه براي عده زيادي از بيماران استفاده مي‌شود دچار مشكل شديم تا بالاخره بعد از كلي دوندگي توانستيم چند عدد از اين دارو را تهيه كنيم. ما براي تهيه دارو‌ها با مشكل روبرو هستند و اين كمبود‌ها جان بيماران را به خطر مي‌اندازد.
وي با اشاره به اين مطلب كه ما براي تهيه دارو مجبوريم دست به كارهايي بزنيم كه نبايد انجام دهيم خاطر نشان مي‌كند: كمبود دارو باعث مي‌شود از دارويي استفاده كنيم كه نبايد از آن استفاده شود وانديكاسيون نداريم. ما دارويي داريم كه فشار را بالا مي‌برد و ضربان قلب را پايين مي‌آورد در صورتي كه داروي افدرين اين كار را نمي‌كند و براي اينكه فشار خون بيمار را ثابت نگه داريم بايد از دارويي استفاده كنيم كه براي اين كار انديكاسيون ندارد و در منابع علمي پيشنهاد نشده است و مجبوريم از جايگزين‌هايي استفاده كنيم كه ممكن است خطراتي براي بيماران در برداشته باشد.
قيامت مي‌گويد: مسئولان وزارتخانه مي‌دانند كه ما با چه مشكلات و كمبود‌هايي دست و پنجه نرم مي‌كنيم اين در حالي است كه نه تنها كمبود داروي بيهوشي داريم بلكه براي تهيه بسياري از داروهاي معمولي هم با مشكل روبرو هستيم. ما با كمبود داروي «وارفارين» را كه بيماران قلبي براي پيشگيري از آمبولي يا براي رقيق كردن خون و همچنين بيماراني كه عمل دريچه قلب انجام داده‌اند روبرو هستيم و بيماران براي تهيه اين دارو با مشكلات زيادي روبرو هستند. اين در حالي است كه وارفارين داروي حياتي است و بايد در دسترس بيماران باشد. اگر هم موجود باشد 5 تا 10 برابر قيمت واقعي دارو به فروش مي‌رسد.
در حال حاضر افرادي هستند كه از يكسري رانت‌ها استفاده مي‌كنند و لوازم و داروهاي مورد نيازمردم را به چندين برابر قيمت اوليه به فروش مي‌رسانند و در واقع با دلار 50 هزار تومان دارو‌ها را به مردم تحويل مي‌دهند و فرياد رسي هم نيست. من نمي‌دانم اين از ما بهتران چه كساني هستند ولي ما با بيماراني روبرو هستيم كه زماني كه براي تحويل دارو به داروخانه ها مراجعه مي‌كنند عده‌اي داروهايي ناياب را با چند برابر قيمت به آنان مي‌دهند در حالي كه دارو‌ها حتي استاندارد هم نيستند. در حال حاضر بسياري از آنكولوژيست ها به خاطر كمبود دارو زير بار پذيرش بيمار جديد مبتلا به سرطان نمي‌روند و بيماران را شيمي درماني نمي‌كنند. بسياري از بيماران در اثر استفاده ازداروهاي غيراستاندارد جانشان را از دست داده اند. اين در حالي است كه داروهاي ايراني از استاندارد بدي برخوردار نيست.
تأسفانه خيلي از داروهايي كه تاريخ مصرفشان تمام شده است با قيمت‌هاي ارزان در اختيار بيماران قرار مي‌گيرد و سلامتشان را به خطر مي‌اندازد. در واقع عده‌اي از استيصال مردم سوء استفاده مي‌كنند و متأسفانه مسئولان در مصاحبه‌ها اعلام مي‌كنند كه همه مردم به دارو دسترسي دارند و همه تجهيزات پزشكي استاندارد است در حالي كه همه چيز خوب نيست و ما به وضوح همه كاستي‌ها را از نزديك مي‌بينيم زيرا كه در بطن درمان كشور هستيم.
وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا شايعه جمع آوري داروهاي بيهوشي در شهرستان‌ها و فرستاد آن به تهران واقعيت دارد مي‌افزايد: به علت كمبود شديد دارو براي اينكه كار بيمار و اتاق عمل راه بيفتد يكسري از دارو‌ها در كشور جابجا مي‌شوند. زيرا كه بدون داروي بيهوشي اتاق عمل تعطيل مي‌شود و عملا هيچ كاري براي درمان بيماران نمي‌توان انجام داد. در واقع اتاق عمل قلب بيمارستان است و اگر فعال نباشد هيچ بيمار اورژانسي را نمي‌توان پذيرش كرد از اينرو متخصصان بيهوشي با چنگ و دندان اين دارو‌ها را از طريق آشنا‌ها و دوستان تهيه مي‌كنند.
من خودم بار‌ها از بيمارستان‌هاي دور ونزديك دارو قرض كرده‌ام و اين جابجايي اتفاق مي‌افتد كه اين اتفاق براي داروهايي كه شرايط نگهداري خاص دارند مي‌تواند تاثير گذار باشد وروي عوارض دارو تاثير بگذارد. متأسفانه نه تنها گوش شنوايي براي شنيدن مشكلات دارو و درمان كشور نيست بلكه مسئولان معتقدند كه همه چيز آرام است. ما با كمبود بعضي از وسايل پزشكي مانند آنژيوكت‌ها هم روبرو هستيم ولي نه به اندازه دارو.
آنژيوكت‌هايي كه در حال حاضر در بازار وجود دارند غير استاندارد هستند و نه تنها زود مي‌شكنند بلكه رگ بيماران را هم تحريك مي‌كند و چون از جنس خوبي درست نشده است بيمار را اذيت مي‌كند. البته سازمان هلال احمر آنژيوكت هايش را با استاندارد كارخانه خارجي كه به «بيدي» معروف است مي‌سازد و اگر آن استاندارد را رعايت كند محصولاتش قابل قبول است. اين متخصص بيهوشي در پاسخ به اين پرسش كه براي رفع كمبود چه كار‌هاي بايد انجام داد مي‌گويد: مهمترين مسأله بحث مديريتي،نظارتي و تامين منابع است كه بايد به موقع انجام شود و نبايد سخت گيري‌هاي بيشتر اعمال شود و داروهايي كه وارد گمرگ مي‌شود سريع بايد ترخيص شود من شاهد بودم مقدار زيادي دارو در بندر عباس در شرايط غير ?استاندارد نگهداري شد و چون برق چند ساعت رفت داروهايي كه در كانتينر‌هاي يخچالي نگهداري مي‌شدند ازبين رفتند و از شرايط استاندارد خارج شدند.
** كمبود لوازم معمولي پزشكي
مينو محرز ـ رئيس مركز تحقيقات ايدز بيمارستان امام خميني در مصاحبه با رسانه‌هاي گروهي اظهار داشته است كه در حوزه تجهيزات و در حوزه دارو با كمبود مواجه هستيم و در بخش تجهيزات پزشكي به خصوص مواردي كه مصرف آن براي كنترل بيماري‌هاي عفوني لازم است با كمبود مواجه شده‌ايم كه باعث بروز مشكلات زيادي شده است.
وي با بيان اين مطلب كه كمبود تجهيزات و حتي لوازم معمولي پزشكي كه براي كنترل بيماري‌هاي عفوني است، بسيار مشكل‌ساز شده و خطرناك است مي‌افزايد: استفاده مجدد از برخي تجهيزات پزشكي خصوصا براي بيماران قلبي به دليل گران بودن،بسيار خطرناك است از اينرو در حال حاضر بسيار نگران اين مسأله هستيم و مي‌ترسيم كه زياده‌روي شود، هر چيزي بيش از حد استريل شود، در نهايت به ضرر مردم تمام مي‌شود. در پي بخشنامه اي كه براي استفاده مجدد از برخي وسايل پزشكي در بيمارستان ها صادر شده، در برخي مواقع زياده روي شده است.
رئيس مركز تحقيقات ايدز بيمارستان امام خميني در مورد موجود بودن داروهاي مخصوص كنترل بيماري ايدز ياد آوري مي‌كند: اگر وضعيت به اين صورت ادامه پيدا كند، در همه زمينه‌ها با كمبود مواجه مي‌شويم.
** ترديد در مورد داروهاي شيمي درماني
حسين فودازي ـ عضو انجمن راديوتراپي و انكولوژي ايران نيز مي‌گويد: نمي‌توانيم كيفيت تمام داروهاي داخل كشور را زير سؤال ببريم، اما در رابطه با داروهاي شيمي‌درماني، در مورد اينكه مطالعات باليني را طي كرده‌اند يا خير، پزشكان ترديد دارند.
نوسانات شديد بازار ارز در ايران، افزايش سرسام آور قيمت دلار و سقوط ارزش پول ملي، بر خريد و فروش همه كالاها از جمله دارو تأثير گذاشته و باعث باز شدن پاي دلالان به اين بازار شده است. اين در حالي است كه متوليان اصلي حوزه سلامت، كمبود دارو را به شدت رد كرده و معتقدند، آنچه به عنوان كمبود احساس مي‌شود، تنها كمبود 30 تا 50 قلم دارويي است كه در كل بازار جهاني دارو وجود دارد.
** استفاده مجدد از لوازم ارتوپدي
اگر چه بر اساس دستور وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي تمامي لوازم و ايمپلنت‌هاي ارتوپدي كه از بدن بيمار خارج مي‌شود، بايد در بيمارستان امحا شود. متأسفانه بعضي از بيماران اقدام به فروش لوازم مستعمل ارتوپدي در شبكه‌هاي اجتماعي كرده‌اند كه نه تنها غير قابل استفاده بلكه بسيار خطر ناك است.
محمد رازي ارتوپدي كه به علت اعتراض به شرايط نابسامان لوازم ارتوپدي بازنشسته شد به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: امكان استفاده مجدد از ايمپلنت هاي ارتوپدي وجود ندارد اگر هم در موارد نادري اين پيچ و پلاك‌ها به دست بيمار برسد قابل استفاده مجدد نخواهد بود. تاكنون نيز هيچ يك از جراحان اين شاخه، پيچ و پلاكي را كه معلوم نيست از كجا تهيه شده براي درمان بيمار استفاده نكرده است، بنابراين خريد و فروش ايمپلنت ارتوپدي دست دوم هيچ معنايي ندارد.
وي مي‌گويد: به فرض محال هم اگر بيمار خود پيچ و پلاك مورد نياز را تهيه كند هيچ جراحي نمي‌پذيرد از آنها استفاده كند، رويه قانوني به اين شكل است كه جراح لوازم مورد نياز را نسخه مي‌كند و شركت معتبر اين لوازم را براي استفاده جراح مستقيماً به اتاق عمل ارسال مي‌كند و به هيچ وجه به بيمار تحويل نمي‌دهد.
** ايمپلنت‌هاي ارتوپدي دست دوم كيفيت ندارند
علي رضا عسگري ـ مدير كل دفتر نظارت و اعتباربخشي امور درمان وزارت بهداشت نيز با تأكيد بر اينكه استفاده از لوازم ارتوپدي دست دوم تخلفي بزرگ و نقض صريح قانون است مي‌گويد: پيچ و پلاك‌هايي كه در بدن بيمار كار گذاشته مي‌شود در محيط شيميايي بدن تحت تأثير فعل و انفعالات شيميايي قرار گرفته، كيفيت اوليه خود را از دست مي‌دهد به گونه‌اي كه ديگر فرمول شيميايي اوليه را ندارد. از اينرو استفاده مجدد از آنها حتي براي خود بيمار هم خطرناك خواهد بود و مي‌تواند عوارض جبران‌ناپذيري به همراه داشته باشد.
وي مي‌افزايد: بخشنامه فرآوري مجدد ايمن وسايل پزشكي كه چندي پيش اجازه استفاده مجدد از برخي لوازم و وسايل را به شرط رعايت نكات بهداشتي صادر كرد به هيچ وجه شامل ايمپلنت هاي ارتوپدي نمي‌شود و نبايد اشتباه شود. بنابراين هرگونه تبليغي كه در زمينه خريد و فروش دست دوم اين لوازم صورت بگيرد مردود است و اين افراد مصداق واضح فريبكار و شياد هستند و بايد با آنها برخورد قانوني صورت گيرد.
رضا مسائلي ـ مشاور وزير و مدير كل امور تجهيزات و ملزومات پزشكي نيز با رد استفاده از ايمپلنت ارتوپدي دست دوم در بيمارستان‌ها مي‌گويد: متأسفانه در شرايط كنوني و جو رواني ايجاد شده براثر اعمال تحريم‌هاي ناعادلانه امريكا برخي از شيادان و كلاهبرداران با سوء‌استفاده از نگراني مردم به منفعت اندوزي پرداخته‌اند.
از اينرو مردم بايد هوشيار باشند و فريب نخورند چراكه هيچ پزشكي اين لوازم را در بدن آنها يا بيمارشان قرار نخواهد داد. وي با بيان اين مطلب كه خوشبختانه تا امروز قريب به 20 توليد‌كننده توانمند در كشور ايمپلنت‌هاي ارتوپدي را با كيفيتي بالا و در حد استاندارد‌هاي جهاني توليد مي‌كنند مي‌افزايد: اين ايمپلنت‌ها از نظر كيفيت با برندهاي معتبر جهاني رقابت مي‌كنند و از نظر هزينه هم نسبت به نمونه خارجي قيمتي قابل قبول دارد. بنابراين با وجود همه مشكلات ما در زمينه ايمپلنت‌هاي ارتوپدي در كشور كمبودي نداريم.
** درد و دل‌هاي مردم
آرش پدر جواني كه براي تهيه شير خشك از اين دارو خانه به آن دارو خانه مي‌رود به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: اگرچه دولت معتقد است كه ارز 4 هزار و 200 تومان را براي خريد دارو،شير خشك و.... اختصاص داده است متأسفانه هر روزشاهد افزايش قيمت شيرخشك هستيم.
هفته پيش شير خشك سوپراميد 1 را 22 هزار تومان و امروز 33 هزار تومان خريداري كرده ام اين در حالي است كه گير هم نمي‌آيد قطره مولتي ويتامين را 60 هزار تومان و يك بسته پوشك را 25 هزار تومان خريداري كرده‌ام.
منبع: روزنامه اطلاعات، 1397.12.18
گروه اطلاع رساني**9117**2002
تهران- ايرنا- دارو جزو كالا‌هاي استراتژيك در كشور است كه كمبودش اثرات زيادي بر سلامت آحاد جامعه به جا مي گذارد اگرچه بسياري از مسئولان در اين حوزه خودشان را به تجاهل مي‌زنند ولي واقعيت اين است كه كمبود دارو و تجهيزات پزشكي روز به روز خودش را بيشتر نشان مي‌دهد.