به گزارش روز یكشنبه خبرنگار علمی ایرنا، پنل تخصصی بررسی چالش‌های تنوع‌بخشی به اكوسیستم استارتاپی و نوآوری ایران، هم‌زمان با اولین رویداد نوروز نوآوری با حضور رضا زرنوخی رئیس انجمن vc ایران، رضا جمیلی سردبیر مدتورپرس، فریدون كورنگی مدیر شتاب‌دهنده مپس و حمیدرضا اعتدال مهر رئیس انجمن صنفی كسب‌وكارهای اینترنتی و به دبیری مجید دهبیدی‌پور رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
**نفوذ استارتآپها به حوزه‌های متنوع
رئیس انجمن vc (سرمایه‌گذاری خطرپذیر) ایران در خصوص راهكارهای رسیدن به تنوع‌بخشی اكوسیستم كارآفرینی كشور گفت: اگر ما بپذیریم كه سال‌های آینده باید با توسعه و تنوع‌بخشی به اكوسیستم كارآفرینی كشور همراه شود، نیاز است كه در حوزه سرمایه‌گذاری كشور، انگیزه‌هایی ایجاد كنیم كه ورود استارتاپ‌ها جدی‌تر از گذشته شود و اگر وضع اقتصاد كشور خوب باشد، وضعیت اكوسیستم نیز به سمت بهبود می‌رود.
رضا زرنوخی افزود: ما باید به دو نكته توجه كنیم؛ یك اینكه در دنیا هم تمام بخش‌های صنعتی الزاما از مدل استارتاپی به توسعه اقتصادی نرسیده‌اند و دوم، حوزه توسعه اكوسیستم استارتاپی الزاما قابل تكثیر در تمام زمینه‌ها نیست و ما نیز نباید چنین توقعی داشته باشیم.
وی یادآور شد: در تجهیزات پزشكی و نیروگاهی، ردپایی از استارت‌آپ‌های بسیار قوی وجود دارد كه در بستر پلت‌فرم فعالیت می‌كنند و ده‌ها سال سابقه كار دارند و زیرساخت این استارتاپ‌ها بسیار مناسب است.
زرنوخی با بیان اینكه در دنیا معمولا برای بالا بردن ظرفیت‌های توسعه نوآوری‌شان از استارتآپها استفاده می‌كنند، ادامه داد: با توجه به چالش‌های موجود در كشور، سرمایه‌گذاران سعی می‌كنند بخشی از ریسك‌های بازار اقتصادی را در نظر بگیرند و سپس وارد حوزه كاری مورد نظرشان شوند، اگر استارتآپها بیزینس مدل‌هایشان را به سمت b2b (تجارت كسبوكار به كسبوكار) ببرند، بیشتر قابل توجه سرمایه‌گذاران قرار خواهد گرفت اما اگر برنامه كاری به سمت تجارت b2c (كسبوكار به مصرف كننده) و b2g (كسبوكار به دولت) برود، قاعدتا سرمایه‌گذار به دلیل پیچیدگی‌های این دو مدل كسب، بیشتر سمت كسب و كار نوع اول می‌رود.
وی در خصوص نقش حاكمیت در پیشرفت استارتآپها گفت: اگر هدف بسترسازی برای توسعه فناوری باشد، حاكمیت نقشی ندارد اما در حوزه بسترسازی برای توسعه كسب‌وكارها حاكمیت می‌تواند نقش مهمی ایفا كند، بسیاری فكر می‌كنند مشكلات كشور را می‌توان با ابزار استارتآپی حل كرد، در حالی كه این طور نیست.
رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران خاطرنشان كرد: در دنیا پلت‌فرم‌هایی كه برای توسعه تكنولوژی طراحی می‌شوند عمدتا هلدینگ‌های بزرگی متشكل از زنجیره‌ای از نهادها و موسساتی هستند كه در آن‌ها نوآوری و تامین مالی اتفاق می‌افتد. این هلدینگ‌ها كه لزوما هم استارتآپ نیستند، با حاكمیت چانه می‌زنند و مشكلات را حل می‌كنند.
به گفته وی، نقطه شروع هم افزایی كه باید بین اكوسیستم‌های استارتاپی و بهره‌وری بخش صنعتی به وجود آید، همین‌جاست. باید در بخش صنعت ما یك محصول خوب تولید شود و این انتظار بی‌جایی است كه بخواهیم مشكلات كشور را یك تنه با استفاده از ابزار استارتآپی حل كنیم.
** نیاز به رسانه‌های تخصصی
سردبیر «مدتورپرس» نیز در ادامه نشست به این نكته اشاره كرد: در دو سال گذشته، حدود 1400 استارتاپ را برای تولید محتوا بررسی كرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم كه حجم استارتاپ‌های حوزه خدمات، زیاد است و از آن جا كه این كسب‌وكارها 70 درصد اقتصاد استارتاپ‌ها را به خودشان اختصاص داده، نمی‌توان به آن نقدی وارد كرد.
رضا جمیلی حجم بازار اقتصاد ایران در حوزه سلامت را 100هزار میلیارد تومان در سال اعلام كرد و گفت: فقط سازمان تامین اجتماعی سالانه 20هزار میلیارد تومان برای خدماتش هزینه می‌كند و این كار را به سنتی‌ترین شكل ممكن انجام می‌دهد و سوال این است كه چرا استارتاپ‌ها در این حوزه به حد كافی فعال نیستند؟ اگر قرار است اكوسیستم متنوع شود باید استارتاپ‌ها كار را در حوزه‌های این‌چنینی در دست بگیرند.
وی در ادامه به بیان دلایل وارد نشدن استارتاپ‌ها به این حوزه پرداخت و گفت: این اتفاق نمی‌افتد چون اگر استارتاپی شكست بخورد، ضرری كه به آن مجموعه و اعضای تیم وارد می‌شود نتایج خوبی به دنبال ندارد.
جمیلی تاكید كرد: باید هزینه شكست استارتاپ‌ها را با مهیا كردن زیرساخت‌ها، تا حد ممكن پایین بیاوریم، تامین زیرساخت‌های مناسب مانند محل كار، لپ‌تاپ و تجهیزات محل كار، هزینه شكست استارتاپ‌ها را پایین می‌آورد و آن‌ها جسارت ورود به حوزه‌های مختلف را پیدا می‌كنند، تنوع در این اكوسیستم استارتاپی به همین واسطه بالا خواهد رفت.
او در ادامه به نقش رسانه در ایجاد تنوع در اكوسیستم استارتاپی كشور اشاره كرد و گفت: معرفی استارتاپ‌های خوب و تاثیرگذار حوزه‌های مختلف رسالتی است كه رسانه‌ها از عهده آن بر می‌آیند، من اعتقاد دارم موج دوم استارتاپی در ایران، راه افتادن رسانه‌های تخصصی در حوزه استارتاپ‌هاست، رسانه‌های تخصصی باید وارد این اكوسیستم شوند و زبان تمام ذینفعان اكوسیستم را بفهمند.
جمیلی تصریح كرد: مشكل حاكمیت این است كه از بالا می‌آید و می‌خواهد عقب‌ماندگی چند ده ساله در حوزه تكنولوژی را به گردن چند جوان بیندازد كه حتی سربازی هم نرفته‌اند، مانند ماجرای پیام‌رسان‌های داخلی كه وام‌های كلان به آن‌ها تخصیص داده شد اما در نهایت شكست خوردند.
** درآمدزایی یا ثروت‌آفرینی؟
در ادامه این پنل تخصصی، بحث به سمت شتابدهندهها كشیده شد، به این كه برخی‌انتقاد دارند شتابدهندهها معمولا از كسب‌وكارهایی حمایت می‌كنند كه زود بازده هستند. بنیانگذار شتاب‌دهنده مپس در این خصوص گفت: فضای استارتآپی ما لابراتوآر نیست و نمی‌توان برای آن فرمولی در نظر گرفت، به اذعان افرادی كه این حوزه را می‌شناسند، در جامعه استارتآپی ما چهار هزار شركت دانش‌بنیان و هفت هزار شركت نوپا تولید شده و آن را به یك زیست‌بوم پویا و زنده تبدیل كرده است.
فریدون كورنگی افزود: به همین دلیل هر كسی كه به آن ورود پیدا می‌كند، قوانین خاص خودش را می‌گذارد و برای سرمایه‌گذاری در بخش خاصی آماده می‌شود، این حرف كه ما و برخی شتاب‌دهنده‌های دیگر برای استارتاپ‌های كوچك برنامه‌ریزی نمی‌كنیم درست است.
وی بیان داشت: در شتاب‌دهنده ما برنامه خاصی برای شركت‌های كوچك نیست و معمولا برای آن‌هایی برنامه‌ریزی می‌كنیم كه بیزنس پلن‌شان (طرح كسبوكار) بین پنج تا هشت سال آینده را در بر می‌گیرد.
كورنگی افزود: مساله این است كه اگر شما یك ارزشی را به وجود می‌آورید با دید درآمدزایی نگاه می‌كنید یا ثروت‌زایی؟ اگر هدف درآمدزایی باشد می‌توان با برنامه‌ریزی كوتاه‌مدت به آن دست پیدا كرد اما اگر ثروت‌آموزی هدف است باید برای آن برنامه طولانی‌مدت داشت.
او در خصوص ایجاد شتاب‌دهنده‌های تخصصی و عام گفت: اگر مركز شتاب‌دهنده صرفا جایگاهی برای انتقال تجربه و دانش باشد و با این انتقال بتوان به شتابدهندهها سرعت داد، هر چقدر تخصص بیشتر باشد قطعا تاثیرگذاری بیشتری در پی خواهد داشت و من فكر می‌كنم برای فضای استارتاپی كشور ما كمی زود باشد كه به این سمت برود.
** همكاری تمام مجموعه‌ها با یكدیگر
رئیس انجمن صنفی كسب‌وكارهای اینترنتی نیز درباره چالش‌های پیش روی استارتاپ‌ها گفت: انجمن این فرصت را به ما داد كه در جریان مشكلات این گروه قرار بگیریم، فرهنگ و آموخته‌های ما متاسفانه به این شكل است كه اگر در زمینه‌ای توفیق پیدا كنیم آن را به راحتی در اختیار افراد دیگر قرار نمی‌دهیم.
حمیدرضا اعتدال مهر افزود: مدتی قبل از فعالان این حوزه خواستیم كه درباره دستاوردهایشان به ما گزارشی بدهند؛ چیزی كه در این بین خیلی ترسناك به نظر می‌رسید وجود دسته‌بندی‌های كاملا اقتصادی در زمینه استارتاپ‌ها بود، در حالی كه نباید از قبل آن را اقتصادی فرض كرد.
وی با تاكید بر ضرورت تغییر نگرش‌ها نسبت به حوزه كسب‌وكارها، استارتاپ‌ها را مترادف با خلاقیت دانست و گفت:
همان‌طور كه نمی‌توان خلاقیت را ارزیابی و پیش‌بینی كرد، در حوزه استارتاپ‌ها نیز نباید پیش‌بینی خاصی در نظر گرفت و برای رسیدن به آن پیش‌بینی به استارتآپها فشار آورد كه وارد لاین خاص و مورد نظر سرمایه‌گذار شوند، باید دست آن‌ها را برای بروز خلاقیت‌های‌شان باز گذاشت.
اعتدال مهر در خصوص نقش دانشگاه در متنوع شدن اكوسیستم استارتاپی كشور گفت: ما به عنوان فعالان این زیست‌بوم با فرآورده‌ها و محصولات دانشگاه‌ها كار می‌كنیم و هیچ خبری از تربیت فعالان زیست‌بوم در دوره دبیرستان سراغ ما نیامده تا درباره طرح و ایده‌ای با ما صحبت كند، مساله این است كه دانشگاه در این خصوص مسئولیت نمی‌پذیرد.
وی با ابراز تاسف از حضور نداشتن روسای دانشگاه و مسئولان برجسته در همایش‌های استارتاپی، گفت: ما تا الان برای نشان دادن مولفه‌هایی كه منجر به بالا رفتن ظرفیت نوآوری می‌شود بودجه‌ای نداشته‌ایم.
اعتدال مهر تاكید كرد: اگر جاذبه‌ای در این بخش وجود دارد و فعالان این اكوسیستم احساس می‌كنند باید به آن پرداخته شود، باید بگویم زیرساخت مناسب برای این كار در انجمن صنفی وجود دارد اما باید در نظر داشت كه این كار با همكاری نهادهای دیگر انجام شود، نه صرفا انجمن صنفی به تنهایی.
علمی**9207** 1055
تهران- ایرنا- كارشناسان حوزه استارتاپ اعتقاد دارند برای تغییر در این اكوسیستم باید بر اساس نیازهای جامعه، استارتاپ راه انداخت و میزان ریسك استارتاپ‌ها را پایین آورد تا آن‌ها جرات سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را پیدا كنند و این كاری است كه تنها با مشاركت حاكمیت به سرانجام خواهد رسید.
