به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، سال هاست كه عربستان سعودي زير سايه حمايت برخي قدرت ها همواره حقوق بشر را نقض مي كند اما به دلايل سياسي در حاشيه امن قرار دارد. تا اين كه بالاخره شوراي حقوق بشر سازمان ملل چند روز پيش با صدور قعطنامه، نشان داد كه ديگر حاشيه امني براي سران سعودي وجود ندارد.
در قطعنامه مذكور كه به امضاي بيش از 30 كشور از جمله تمامي اعضاي اتحاديه اروپا، كانادا و استراليا رسيده، آنها از عربستان خواسته اند در زمينه اجراي حقوق بشر در كشور خود اقدام كند. آزادي 10 فعال مدني زنداني در عربستان و همكاري در زمينه تحقيقات مرتبط با پرونده قتل «جمال خاشقجي» روزنامه نگار منتقد سعودي از جمله خواسته هاي نمايندگان اين كشورها از رياض بوده است.
اما نكته جالب و مورد توجه اين كه باوجود نقض حقوق بشر مداوم آل سعود طي سال ها و دهه هاي گذشته همچون ناديده گرفتن حقوق اقليت هاي مذهبي، آزادي بيان و مطبوعات، حقوق زنان، انجمن ها و تشكل ها و غيره، اينك شوراي حقوق بشر به فكر مجازات عربستان افتاده است.
با اينكه از سال 2006 كه شوراي حقوق بشر سازمان ملل ايجاد شد تا به امروز حدود 13 سال مي گذرد و اين نخستين قطعنامه اين شورا در محكوميت آل سعود به شمار مي رود اما مي توان آن را به فال نيك گرفت كه مي تواند مقدمه اي براي نظارت بيشتر بر سلطه گري خاندان سعودي باشد.
وليعهد سعودي هر چند اصلاحات سياسي و اجتماعي را در اين كشور در دستور كار قرار داده و قدم هايي را نيز در اين مسير برداشته اما به باور ناظران اين قبيل اصلاحات بيش از آنكه واقعي باشد، شكلي بوده و براي جلب نظر آمريكا انجام گرفته است. از اين رو با وجود صدور مجوز رانندگي براي زنان، برخي فعالان مدني كه براي دستيابي اين حق مي جنگيدند هنوز در زندان به سر مي برند و گزارش ها حاكي از آزار و شكنجه آنها به طرق مختلف است.
اما آنچه چشم جهانيان را به مسائل داخلي و حقوق بشري عربستان دوخت، ماجراي قتل هولناك روزنامه نگار سعودي آن هم به دستور مقامات عالي رتبه اين كشور در خاك تركيه بود. رخداد مذكور بسترساز اعمال بيشترين انتقادات و فشارهاي بين المللي بر رياض شد؛ ائتلافي نانوشته كه نه تنها نقض حقوق بشر در داخل عربستان را محكوم مي كند بلكه در قبال تحركات منطقه اي اين كشور از جمله در يمن نيز بي اعتنا نيست.
همچنين همين رخداد بود كه جرقه تقابل دولت و كنگره را زد. ترامپ كه پس از توافقات هنگفت تسليحاتي با رياض قصد گسترش تعاملات و همكاري ها را با اين كشور خاورميانه اي داشت، براي حفظ ظاهر و رفع تنش با كنگره هم كه شده به اقدامي تنبيهي عليه آل سعود دست زد. در نتيجه وزارت خزانه داري آمريكا 17 شهروند عربستاني را در فهرست تحريم ها قرار داد اما تحريم هايي كه وليعهد و مقامات عالي رتبه سعودي از دايره آن خارج بودند.
اين اقدام صوري ترامپ اما باعث انحراف افكار نمايندگان كنگره از نقض حقوق بشر و اقدام هولناك رياض در قبال خاشقجي و همچنين بلندپروزازي هاي آل سعود در منطقه نشد. بنابراين سناتورها اواخر بهمن ماه با هدف محدود كردن صدور تسليحات به عربستان سعودي طرحي تهيه كردند كه بر پايه آن محدوديت هايي براي فروش تانك، جت هاي جنگنده و ديگر سلاح‌هاي نظامي به رياض در نظر گرفته شد. ضمن اين كه طرح جديد سناتورها، تحريم هايي را عليه شهروندان عربستان سعودي كه در قتل خاشقجي دست داشته اند، در نظر گرفته بود.
تصميم اعمال محدوديت بيشتر بر رياض از سوي سناتورها پس از آن اتخاذ شد كه ترامپ نتوانست در مهلت تعيين شده، گزارش دقيق و قابل قبولي در ارتباط با پرونده خاشقجي ارائه دهد. پيشتر نمايندگان كنگره تا 19 بهمن ماه به رئيس جمهوري فرصت داده بودند تا در ارتباط با نقش وليعهد سعودي در ماجراي ترور و همچنين تصميم دولت ترامپ براي آينده مناسبات با آل سعود گزارش دهد؛ مهلتي كه پس از چند ماه در نهايت بدون نتيجه پايان يافت.
در چنين شرايطي ماه عسل آل سعود و مقامات كاخ سفيد زياد دوام نيافت و امروز نيز شمشير آمريكا در سازمان ملل به دليل خروج از برخي شوراهاي آن بسيار كند شده است. همين شوراي حقوق بشري كه اخيرا قطعنامه عليه عربستان صادر كرده، اواخر خردادماه امسال مورد بي مهري ترامپ قرار گرفت و آمريكا به حمايت از اسرائيل آن را ترك كرد.
در ارتباط با چرايي خروج آمريكا از شوراي حقوق بشر «نيكي هيلي» نماينده وقت اين كشور در سازمان ملل، شوراي مذكور را به جانبداري هاي نهادينه عليه اسرائيل و خصومت بي پايان عليه تل آويو متهم كرد كه شايستگي حضور آمريكا را ندارد. همچنين وي مدعي شد «اين نهاد در سال ميلادي جاري پنج قطعنامه عليه اسرائيل تصويب كرده كه بيش از پنج برابر تعداد قطعنامه هايي است كه در مجموع عليه كره شمالي، ايران و سوريه به تصويب رسانده است.»
پژوهش**9242**1552
تهران- ايرنا- نقض مداوم حقوق بشر از سوي آل سعود چه در حوزه داخلي و چه در عرصه منطقه اي در نهايت شوراي حقوق بشر سازمان ملل را به صدور قطعنامه اي عليه آل سعود ناگزير ساخت؛ قطعنامه اي كه حمايت هاي بي دريغ آمريكا را از رياض زير سوال برده است.
