بازی هایی كه چاق می كنند

به گزارش خبرنگار حوزه سلامت ایرنا، اضافه وزن و چاقی در دوره كودكی بسیار مهم است زیرا یكی از عوامل افزایش ابتلا به بیماری های مزمن در بزرگسالی است. از بازی های رایانه ای به عنوان یكی از این عوامل كه محیط مناسبی را برای ایجاد این بیماری ها فراهم كرده است نام برده می شود. كودكان و نوجوانان بدون تحرك و جنب و جوش فیزیكی، ساعت ها مشغول بازی با این تكنولوژی می شوند كه عوارض جبران ناپذیری دارد.
فعالیت بدنی كم و نامناسب، تغییر در عادات غذایی و تاثیر عوامل اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی با بروز چاقی و اضافه وزن در كودكان و نوجوانان ارتباط دارد.
نوع مواد غذایی و نوع فعالیت بدنی در سنین كودكی و خردسالی، عادات غذایی و الگوی دریافت خوراك در سنین پایین به خصوص سن دبستان و نیز در بزرگسالی را شكل می دهد.
كارشناسان حوزه سلامت بر این باورند كه چاقی بر جنبه های مختلف سلامت فرد در تمام دوره های زندگی تاثیر نامطلوبی می گذارد كه از جمله می توان به كاهش مهارت های زندگی، مشكلات مالی و شغلی اشاره كرد و در این میان، نقش فناوری را نمی توان نادیده گرفت. فناوری باعث شده است تا مردم از سوی انواع محصولات كارخانه ها و شركت ها احاطه شوند. وقتی مردم تصویری از یك غذای آماده ببینند، آن گاه وسوسه می شوند كه آن را بخورند. یاد گرفته و عادت كرده اند هنگام استفاده از وسایل الكترونیكی به خصوص رایانه، تنقلاتی كنار دستشان باشد و همزمان از آن مصرف كنند، بدون توجه به مقداری كه می خورند.
نتایج مطالعات مختلف در دنیا نشان داده است با هر بازی جدید رایانه ای یا هر پیشرفت تازه در دستگاه های تكنولوژیكی سرگرم كننده، تعداد افراد چاق افزایش می یابد.
خوردن تنقلات و خوراكی همزمان با مشاهده تلویزیون، هم فعالیت بدنی كودك را كاهش می دهد و هم با دریافت مواد غذایی پركالری هنگام تماشای تلویزیون یا بازی رایانه ای، كودك را در معرض چاقی قرار می دهد زیرا فرد بدون توجه به مقدار خوراكی كه مصرف می كند، فقط آن ها را می خورد و در بسیاری موارد از غذاهای آماده ای استفاده می كند كه به راحتی خورده می شوند و نیازی به جویده شدن ندارند.

*افزایش مصرف میان وعده های شور و چرب
زهره شهابی متخصص داخلی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: در زمان بازی با رایانه و یا تماشای تلویزیون به مدت دو ساعت یا بیشتر، مصرف میان وعده های شور و چرب به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این مواد غذایی عوارض مختلف كوتاه مدت و بلند مدت بر سلامت جسمی دارند كه از جمله آنها می توان به ابتلاء به آسم، افزایش چربی خون و یا افزایش فشارخون اشاره كرد.
وی ادامه می دهد: این عوارض، علاوه بر اینكه تاثیر زیادی در افزایش كالری دریافتی و بروز اضافه وزن و چاقی دارد؛ موجب ابتلا به بیماری های مزمن در دوره كودكی می شود و زمینه ابتلا به سایر بیماری های مزمن در بزرگسالی را فراهم می كند. همچنین هزینه های زیادی را به سیستم بهداشت و درمان تحمیل می كند و از كارایی و توانایی فرد در سال های جوانی می كاهد.

*درگیرشدن در بازیهای رایانه ای
شهابی می افزاید: ورود به اینترنت یا درگیر شدن در بازی­های رایانه­ای، اگر بدون برنامه باشد، چنان فرد را از دنیای خارج جدا می­سازد كه فرد نمی­تواند از رایانه جدا شود و این امر ممكن است باعث شود فرد به موقع وعده های غذایی خود را مصرف نكند و یا به خوردن میان وعده­هایی كه ارزش غذایی ندارند، جذب شود.
وی تصریح می كند: از آنجا كه حذف وعده غذایی، یك تهدید برای عادات تغذیه ای است و باید به عنوان دلیلی برای اضافه وزن مورد بررسی قرار گیرد؛ كودكانی كه از بازی های رایانه ای به مدت طولانی استفاده می كنند، یك یا چند وعده غذایی خود را حدف می كنند و این بیشترین آسیب را به عادات و رفتارهای تغدیه ای كودكان می زند.
وی اضافه می كند: تكرار مصرف وعده ها و میان وعده های غذایی به صورت دسته جمعی و با حضور حداقل 2 نفر از اعضای خانواده، باعث می شود میزان دریافت مواد غذایی سالم و مغذی توسط كودك و نوجوان افزایش یابد كه از جمله آنها می توان به افزایش دریافت میوه و سبزیجات، غلات كامل و غذاهای غنی از كلسیم به خصوص ماست و شیر اشاره كرد.
شهابی می گوید: مصرف این مواد غذایی سبب بهبود وضعیت تغذیه ای كودك می شود و عادات و رفتارهای تغذیه ای مناسب و درست را در آنها نهادینه می كند.

*كودكان ایرانی بیش از دو ساعت در روز صرف بازیهای رایانه ای می كنند
احمد نورزاده متخصص تغذیه نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: كودكان و نوجوانان ایرانی مانند سایر كشورها، بیش از دو ساعت در روز را ‌صرف كار با رایانه می كنند و اگر این كار را ادامه دهند، در بزرگسالی انواع بیماری های مزمن را با هم خواهند داشت.
وی تصریح می كند: البته این مساله، نه تنها در كودكان و نوجوانان مساله ساز است بلكه در بزرگسالان نیز مشكل ساز خواهد بود، با توجه به انجام كارهای اداری و سازمانی به شكل اتوماسیون و كم شدن تحرك و نشستن پشت میز رایانه برای استفاده از نرم افزارها، برنامه­های رایانه­ای، جستجو در اینترنت و استفاده از ایمیل؛ خطر چاقی، بد خوردن و حذف وعده های غذایی كاربران را تهدید می­كند.
این متخصص تغذیه می افزاید: برای ایجاد رفتارهای صحیح تغذیه­ای و پیشگیری از ابتلا به اضافه وزن و چاقی در دوره كودكی و به خصوص همزمان با افزایش استفاده از رسانه­های دیجیتال و بازی های رایانه ای، آگاه كردن كودكان و دانش آموزان و حتی بزرگسالان بسیار مهم است. وقتی كودكی بداند كه استفاده بیش از نیم ساعت از رایانه و یا بازی مداوم با آن، سلامت او را برای تمام عمر به خطر می اندازد،‌ نسبت به این مساله آگاه و حساس می شود. این آگاه سازی می­تواند با شیوه­های مختلف انجام شود.
وی می گوید: در مدرسه و خانواده، این مساله باید برای كودكان و نوجوانان شرح داده و خطرات احتمالی ناشی از اختلالات تغذیه ای به او آموزش داده شود.
نورزاده می افزاید: علاوه بر مساله آگاه سازی می­توان از مداخلات رفتاری نیز در سیستم­های رایانه ای برای كودكان استفاده كرد و باید پس از اتمام یك مرحله از بازی در بازی های رایانه ای، سیستم به شكل خودكار پیامی را به كاربر می دهد كه باید استراحت كند و تدابیر مختلف می­تواند در تنظیم رفتار تغذیه ای موثر باشد.

*ضرورت توانمندسازی
وی تصریح می كند: تنها راه كاهش اثر سوء استفاده روزافزون از رایانه و وسایل دیجیتال، توانمندسازی و آموزش كودكان و والدین آنهاست، به نحوی كه این آموزش باعث تغییر رفتار آنها شود و بتوانند بین عادات و رفتارهای تغذیه ای خود و استفاده از تكنولوژی، ارتباط منطقی و معقولی برقرار كرده و آن را مدیریت كنند.
نورزاده خاطرنشان می كند: استفاده از رایانه یا تلویزیون باعث كاهش فعالیت بدنی و افزایش مصرف مواد غذایی پركالری می شود و تداوم استفاده از این وسایل سبب می شود وابستگی روانی به آنها ایجاد شده و در همین حین، تمایل به مصرف خوراكی های آماده، چرب و شور كه كالری بالایی دارند، در فرد افزایش می یابد.
وی در پایان می گوید: مداخلات و راهكارهای پیشگیری از عادات پرخطر از طریق استفاده و بازی با رایانه باید مبتنی بر سبك زندگی ایرانی و اسلامی باشد و لازم است اقدامات یكپارچه و همگانی در این زمینه انجام داد.
اجتمام*9022*1485