۲۱ اسفند ۱۳۹۷، ۱۶:۲۴
کد خبر: 83241094
T T
۰ نفر

نوروز در زیباترین و پررمز و رازترین خطه ایران

۲۱ اسفند ۱۳۹۷، ۱۶:۲۴
کد خبر: 83241094
نوروز در زیباترین و پررمز و رازترین خطه ایران

زاهدان- ایرنا- رازهای سربه مهر آثار باستانی و تاریخی بیش از 6 هزار ساله، قله های مرتفع با دامنه های سرسبز، باغ های میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری، روستاهای گردشگری، سواحل دلنشین، بازارهای سنتی و لوكس و كوههای مینیاتوری گوشه ای از زیباییهای استان سیستان و بلوچستان برای سفرهای نوروزی است.

به گزارش ایرنا، سیستان و بلوچستان به عنوان پهناورترین استان كشور در ناحیه جنوب شرق با هزار و 300 كیلومتر مرز زمینی با كشورهای پاكستان و افغانستان و 370 كیلومتر مرز آبی در كرانه های شمالی دریای عمان از چنان مواهب طبیعی برخوردار است كه بیننده را به شدت تحت تاثیر قرار داده و سفری به یادماندنی را برای گردشگران و مسافران رقم می زند.
این استان با 188 هزار و 222 كیلومتر مربع كه 11 و نیم درصد از گستره كشور را در بر می گیرد از شمال به استان خراسان جنوبی، ازجنوب به دریای عمان، از شرق به كشورهای پاكستان و افغانستان و از غرب به استان های هرمزگان و كرمان محدود شده است.
زاهدان، میرجاوه، خاش، سراوان، ایرانشهر، بمپور، نیكشهر، چابهار، سرباز، كنارك، دلگان، مهرستان، سیب و سوران، قصرقند، فنوج، زابل، زهك، نیمروز، هامون و هیرمند 20 شهرستان این استان را تشكیل می دهند كه هر یك دنیایی راز و رمز را در خود جای داده اند.
پیشینه تاریخی سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان از دو ناحیه شمال(سیستان) و جنوب (بلوچستان) تشكیل شده است.
سیستان امروزی كه قسمت شمالی استان را در بر می گیرد در كتاب اوستا به عنوان یازدهمین سرزمین آفریده شده از سوی اهورامزدا نامیده شده و زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی و قهرمانان و پهلوانان اسطوره ای شاهنامه فردوسی و یعقوب لیث و عیاران احیاگر زبان فارسی است و در اساطیر ایران بنیان سیستان را به گرشاسب یكی از نوادگان كیومرث نسبت دادند و نام سیستان از نام اقوام آریایی سكا گرفته شده است.
سرزمین بلوچستان امروزی كه ناحیه جنوبی استان را تشكیل می‌دهد در قدیمی ترین اسناد تاریخی به اسم مكا مشهور بوده و در نوشته های هرودت تاریخ نگار یونانی از آن به عنوان گدروزیا یاد شده و به دنبال سقوط هخامنشیان توسط اسكندر مقدونی وی مسیر بازگشت خود از هند را گدروزیا انتخاب كرده است، پس از ساسانیان با حمله اعراب مسلمان در زمان خلیفه دوم اكثر مردم این سرزمین به اسلام گرویدند.
سكاها در حدود سال ۱۲۸ قبل از میلاد سیستان را به تصرف خود در آورده و در پهنه آن استقرار یافتند، نیمروز نام دیگر سیستان است همچنین بنای بیشتر شهرهای سیستان را به پهلوانان اسطوره ای ایران چون سام، زال و رستم نسبت داده و زمانی سیستان جزو متعلقات دولت ساسانی به شمار می‌آمد كه به دست اردشیر بابكان فتح شد و در سال ۲۳ هجری قمری مسلمانان عرب این سرزمین را فتح كردند.
اولین فرمانروای معروف ایرانی این سرزمین پس از پذیرش اسلام یعقوب لیث صفاری بود و بعد از صفاریان سامانیان، غزنویان و سلجوقیان نیز هر یك مدتی در این سرزمین فرمان راندند از زمان ساسانیان به بعد این سرزمین همواره جزئی از ایران محسوب می شد تا این كه با دخالت بریتانیا در قرن نوزدهم میلادی عملا به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شد از این به بعد بلوچستان مانند سایر دولت ها و ولایت های كشور حكومت خان خانی داشت تا در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی پس از شكست دوست محمد خان باركزهی قدرت حكومت مركزی در این خطه تثبیت شد.

**آیین ها و مراسم
در سیستان و بلوچستان آیین ها از اقلیم طبیعت منطقه، اعتقادات و طبقات اجتماعی مردم برگرفته است و به مناسبت های مختلف انجام و اجرا می شود از جمله: آیین ها در موقع كار مراسم اشر: آیین كهن لایروبی بستر رودخانه هیرمند است كه حاكی از یك نوع تعامل همبستگی منطقه ای و تفكر عینی اتحاد در حل معضلات است.
مردم روستایی سیستان از قرن ‌ها پیش برای ساختن بندها و لایروبی رودخانه و انهار بزرگ، 2 ماه از سال را با رضایت كامل به بیگاری می ‌پرداختند كه به گویش محلی آن را «اشر» یا «حشر» می ‌گویند، هنگام لایروبی رودخانه كه به صورت جمعی با استفاده از «تیشه» انجام می شد به منظور افزایش نیروی كار كشاورزان یكی از آنان از میان جمعیت با صدای بلند اشعاری در وصف پیامبر (ص) و حضرت علی(ع) می خواند و دیگران با شوق و علاقه به كار ادامه می دادند.
یكی از مواریث معنوی مهم استان كه درسیستان با نام اشر و در بلوچستان با نام مدد به شكل دیگری وجود دارد بعنوان نشانه تعاون و همدلی اقوام استان در فهرست ملی به ثبت رسیده است، در اشر ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻬمی كه ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﺭ ﻛﻨﺪ.
اشر از قدمت بالایی در سیستان برخوردار بوده و مردان سیستانی همواره با نمادی از غیرت و تعصب در جهت آبادانی منطقه خود با تیشه های معروف سیستانی پای به این نهرها گذاشته و انهار مربوطه را لایروبی می كنند.
تشكیل اشر و لایروبی دستی انهار علاوه بر اشتغال موقت جوانان و جلوگیری از مهاجرت روستاییان باعث احیای سنت ‌ها و فرهنگ ‌های كهن منطقه خواهد شد.
اشر بارزترین مصداق تلاش و اتحاد مردم در مبارزه با عوامل خشن طبیعت سیستان است.
مراسم جشن گندم: جشن و پایكوبی به مناسبت برداشت گندم و شكرگزاری از درگاه ایزد منان است كه با رقص و پایكوبی خاص سیستانی برای هر تازه واردی بسیار جذاب است.
جشن زر خوشه ها در منطقه سیستان، قدمتی چند هزار ساله دارد و هر سال با به پایان رسیدن فصل برداشت گندم این جشن ها از سوی كشاورزان گندم كار سیستانی برپا می شود.
كشت پاییزه گندم در سیستان و بلوچستان از اوایل آبان آغاز و تا اوایل دیماه ادامه دارد.

**آیین های مذهبی
در اعیاد مذهبی نیز مردم به زیارت اهل قبور رفته و یك نوع شیرینی محلی به نام چلبك تهیه می كنند.
سحر خوانی یكی از میراث مذهبی و مهم مردم سیستان در ایام ماه رمضان است بدین صورت كه یك فرد با چاوشی در كوی و برزن روستاها به همراه مردم كه فانوس به دست او را همراهی می كنند مردم را به این ضیافت الهی می‌خواند مردم نیز با توجه به نیت و نظر خود از هر چه كه توانایی دارند به چاوش خوان می دهند.
در نوروز و جشن سیزده بدر نیز مردم به زیارت كوه خواجه و سایر زیارتگاه ها می روند و جشن می‌گیرند و شادی می‌كنند.
اگر با چهارشنبه سوری به پیشواز نوروز می رویم و ناخوشی ها را با آتش از بین می بریم پس از 12 روز بهاری، سیزه بدر را حسن ختام جشن نوروزی قرار می دهیم تا با رفتن به دل طبیعت و آرزو كردن سال خوش و خرم نوروز را تا سال بعد بدرقه كنیم.
آیین های سیزده بدر در سیستان و بلوچستان مانند دیگر نمادهای سنتی و محلی پرشمار، زیبا و دوست داشتنی است، بازی های گروهی، ترانه ها و رقص های محلی (چوب بازی و رقص شمشیر)، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراك پزی های عمومی، لطیفه گویی ، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست كه ریشه در باورهای قوم سیستانی و بلوچ دارد.
هر چند در اذهان عمومی، سیستان و بلوچستان منطقه ای كویری و خشك محسوب می شود اما اقلیم چهار فصل این استان زیبایی طبیعت این منطقه را دوچندان كرده و آن را نسبت به سایر نقاط كشور متمایز ساخته است.
سیستان و بلوچستان آرمیده از هامون تا پهنه آبهای نیلگون عمان جلوگاه تمام نمای طبیعتی متمایز است به گونه ای كه از شمال تا جنوب كویر، آتشفشان، دریاچه، رودخانه، جنگل، دریا، اقیانوس، پرنده، خزنده، ماهی و آفتاب و برف را در هم آمیخته دارد.
در روز ۱۳ فروردین غم و اندوه و خمودی حرام است زیرا در باورهای كهن از غم و اندوه، گرفتاری و پریشانی به عنوان هدیه اهریمن و از عشق، شور، نشاط، حیات، تعالی و تندرستی به عنوان تحفه و هدایای خداوندی در این روز یاد شده است.
گروهی از صاحبنظران و حتی بسیاری از كسانی كه سیزده بدر را به عنوان یك آیین كهن ملی اجرا می كنند، با این باور كه تمامی روزها در فرهنگ ایران باستان مقدس و قابل احترام است، نحسی سیزده و وجود چنین چیزی را در ایران باستان رد می كنند.

**مراسم ازدواج
یكی از مراسم خوب ازدواج در بلوچستان «بیجاری» است از آن ‌جایی كه داماد هزینه نسبتا بالایی برای مراسم ازدواج خود پرداخت می كند اقوام داماد و عروس مبلغی وجه نقد به عنوان كمك هزینه ازدواج برای زوجهای جوان جمع آوری كرده و به عروس و داماد تقدیم می كنند كه به این هدیه بیجاری گفته می شود و نشانی از همبستگی و همیاری مردم مهربان بلوچستان است.
بیشتر ازدواجها در سیستان و بلوچستان، فامیلي و درون طایفه ای است به گونه ای كه در گذشته بیشتر زوجین در سیستان «ناف برید» یكدیگر بوده اند یعنی اینكه وقتی نوزادی چشم به جهان می گشود اگر دختر بود ناف او را به نام و نیت پسر یكی از اقوام مورد نظر والدین می بریدند و مثلا می گفتند «زهرا ناف بریده محمد است» و هنگام رسیدن به سن ازدواج باید با یكدیگر ازدواج می كردند و به احترام خانواده ها هیچ پسر دیگری به خواستگاری این دختر نمی رفت.
شب اول عروسي در سیستان به شب حنابنداني معروف است كه در اصطلاح محلي شب «سرشویي» هم گفته مي‌شود. حنا به مقدار زیاد خیس مي ‌شود وبعد از آماده شدن براي اطلاع همسایه‌ها و اقوام مقداري از حنا به در خانه‌ها برده و توزیع می شود.
اقوام و آشنایان داماد در خانه پدر او جمع مي‌شوند و دسته جمعي در حالي كه دو سیني حناي مخصوص كه براي داماد و عروس تدارك دیده‌اند و در جلو جمعیت دو نفر بر روي سر دارند به خانه عروس مي‌روند و زنان همراه داماد با كف و دایره با آهنگ زیبا ابیاتی را مي ‌خوانند.
در شب حنابندانی، عروس در خانه‌اي مخصوص قرار مي‌گیرد و اقوام عروس درب ورودي خانه را مي‌بندند تا خانواده داماد به راحتي عروس را نبرند.
اگر هوا خوب باشد در فضاي باز فرش پهن می شود و گرنه در اتاق بزرگي مكاني در نظر گرفته مي‌شود و در حالي كه داماد به اصطلاح برتخت (صندلي یا چند بالش تمیز) نشسته است، دلاك جورابهاي داماد را در آورده و مراسم حنابندان را شروع مي‌كند و دست و پای داماد را حنا می بندد.
بزرگان و ریش سفیدان در قسمت بالاي مجلس و دور و بر تخت شاه یعني داماد نشسته و نظارهگر مراسم حنابندان هستند. سپس هر كدام بلند مي‌شود و مقداري پول نقد به پاي داماد مي‌ریزند این پولها در حقیقت همان حق الزحمه دلاك یا سلمانی است.
در اتاق مجاور، زن دلاك مراسم حنابندان عروس را به شرحي كه در مورد داماد گفته شد انجام مي‌دهد و براساس یك رسم، داماد این شب را تا صبح در منزل پدر همسر خود مي‌ماند.
برپایی مراسم ازدواج در میان بلوچ های ایرانی كما بیش همچون رسم سال های دور این قوم است و دستكم هشت مرحله از مراحل عروسی همچنان در میان بلوچ ها به اجرا درمی آید و در واقع هفت شبانه روز با ساز و دهل به شادی می پردازند.
گرچه اینك به واسطه تغییر وضعیت اقتصادی مراسم هفت شبانه روزی عروسی بلوچی به برنامه ای سه شبانه روزی محدود شده اما هنوز پایبندی به سنت ها در آن ملموس و مشهود است.
در عروسی بلوچی سفره عقد و جهیزیه وجود ندارد و مراسم عقد معمولا در مسجد و بدون تشریفات خاصی برگزار می شد.
اما اینك علاوه بر مسجد در خانه نیز مراسم عقد به اجرا گذاشته می شود، به گفته محمد شه بخش یكی از شهروندان بلوچ؛ به هنگام خواندن خطبه عقد عروس به طور مستقیم به داماد «بله» نمی گوید، وقتی عاقد برای خواندن خطبه به خانه داماد می رود یك نفر را به خانه عروس می فرستد تا عروس شخصی را به عنوان وكیل تعیین كند.
این وكیل به طور معمول از خانواده پدری عروس تعیین می شود و عروس معمولا عموی بزرگ یا پدر خود را به عنوان وكیل معرفی می كند.
سپس با تعیین وكیل، عاقد از داماد و از وكیل عروس درباره مهریه و نكاح می پرسد و بعد خطبه را می خواند.
در عروسی بلوچی هیچ خبری از جهیزیه نیست، بنابراین هیچ خانواده ای نگران خرید وسایل خانه برای دختران خود نیستند و در عوض تمام وسایل زندگی را باید پسر تامین كند.

**رقص شمشیر
سیستانیان از دیرباز به جنگاوری، سلحشوری و دلیری شهره بوده اند و برای حفظ آمادگی دفاعی خود پس از پوشیدن لباس رزم محلی و حمایل كردن شمشیر و بستن دستار بر سر، به صورت دسته جمعی به صورت دایره و همراه با ساز و دهل محلی به حركات نمایشی رقص شمشیر می پردازند كه از جمله كهن ترین رقص های حماسی كشور محسوب می شود.
رقص محلی سیستان كه در زبان محلی به چاپ سیستانی معروف است در سیستان به گونه‌ های مختلفی تقسیم می ‌شود كه هر كدام در مناسبت ویژه ‌ای به اجرا گذاشته می‌شوند و در یك تقسیم بندی می ‌توان رقص سیستانی را به دو نوع مردانه و زنانه تقسیم بندی كرد.
از انواع رقص زنانه سیستانی می‌توان به رقص چاپی اشاره كرد كه صورت ویژه آن كوبیدن متناوب پا بر زمین به دنبال ضرب‌های مشخص ساز دایره است.
در میان رقص‌ های مردانه سیستانی نیز می ‌توان به رقص شمشیر یا صورت ساده‌ تر آن رقص چوب اشاره كرد كه به همراه ساز و دهل (به گویش سیستانی دول و ساز) اجرا می‌ شوند.
رقص سیستانی یا چاپ و چوب بازی در مراسم عروسی و جشن ها اجرا شده و علاقه مندان بی شماری چه در داخل استان و چه در خارج استان دارد و مورد توجه قرار می گیرد.
موسیقی و رقص سنتی دوچاپی از مهمترین آیین های همزاد با قوم بلوچ است كه در مناسبت‌های مختلف اجرا و زمینه ساز همبستگی اجتماعی است.

**پوشاك
تهیه و دوخت لباس در طول تاریخ به عنوان نماد فرهنگی هر منطقه در بین اقوام و ملل مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است كه در این بین مردم سیستان و بلوچستان با تمدنی چندین هزار ساله پوشاك مخصوص خود را داشته كه هنوز با گذشت سالها اصالت خود را حفظ كرده اند.
پوشاك مردم سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت زمانی و مكانی تفاوت عمده ای دارد و در فصل های مختلف سال با توجه به طبقات اجتماعی در گروه زنان، مردان، كودكان و نوجوانان متفاوت است.
پوشاك حوزه فرهنگی سرحد با پوشاك بلوچ های ساكن در سیستان تا حدودی شبیه به هم است و نسبت به حوزه فرهنگی مكران واقع در جنوب بلوچستان از رنگ ‌های تیره استفاده می ‌كنند و نوع تزیینات و تن پوش ها و كفش های آنان نیز متفاوت است.
پوشاك مردان سیستان عمدتا شامل دستار، سرپوش، پیراهن، شلوار و بیشتر به رنگ سفید و بلند و تا سر زانو است.
روی لباس مجالس و یا افراد مرفه ابریشم دوزی شده است همچنین مردان سیستانی جلیقه ای روی پیراهن می‌ پوشند كه با آن جلزقه (جلیقه) می گویند.
پوشاك زنان سیستانی نیز ساده و با طرح های زیبا و همچون لباس مردان بلند و گشاد و از مشخصات این لباس نوعی سوزن دوزی است كه در حاشیه یقه و سرآستین به كار می رود و در محل به آن سیاه دوزی می ‌گویند.
مردان بلوچ نیز همچون مردان سیستانی لباس ساده و بلند به همراه دستاری كه عموما سفید است بر تن دارند.
نوع بستن دستار در مناطق مختلف بلوچستان تفاوت‌ هایی دارد و آنچه بیش از همه جلب توجه می ‌كند تغییراتی است كه به لحاظ گذشت زمان و همجواری با كشور افغانستان و پاكستان در دوخت و برش لباس ها ایجاد شده است.
در روزگاری نه چندان دور مردان و زنان از پاپوش سواس كه از الیاف نخل وحشی به نام داز ساخته می‌ شد استفاده می ‌كردند. پوشاك زنان و دختران از زیبایی ویژه ‌ای برخوردار است و در دوخت و تزئین لباس های زنانه از هنر منحصر به فرد سوزن دوزی و پریوار دوزی بلوچ استفاده می شود كه هنر سوزن دوزی روی پیش سینه، سر آستین، جیب بلند در جلو و همچنین حاشیه شلوار در پایین خودنمایی می كند.
دستار زنان بلوچ روسری مستطیل شكلی است كه توسط هنر بلوچی پریوار دوزی تزیین می ‌شود و باید گفت آنچه زیبایی پوشاك زنان بلوچ را كامل می كند، زیور آلاتی از طلا و جواهر است كه ساخت آن نیز یكی از هنرهای سنتی و اصیل منطقه است.
تزیین پوشاك مردم سیستان و بلوچستان با سوزن دوزی، یراق دوزی و سیاه دوزی اوج زیبایی لباس محلی منطقه را به نمایش می گذارد.

**غذاهای محلی
یكی از راه های شناخت و نزدیكی به مردمان یك سرزمین آشنایی با فرهنگ غذایی و چشیدن طعم غذاهایشان در شهر یا روستای آنان است.
سیستان و بلوچستان به خاطر شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص خود در هر شهر و روستایی آداب غذایی متفاوتی دارد كه همه ریشه در سنت و مواد اولیه موجود در منطقه داشته است.
تنوع غذایی مردمان این استان بسیاری از گردشگران را مجذوب خود كرده و به یكی از بهترین خاطرات سفرشان تبدیل شده است.
همچون سایر نقاط كشور نان عمده ترین ماده غذایی در سیستان و بلوچستان است.
دهها نان در استان به مناسبت های مختلف پخت می‌ شود به عنوان مثال در سیستان علاوه بر نان لواش، تافتون مخصوص، كلوچه، چلبك، قلیفی و در بلوچستان نانی به نام هلكاری كه همان چلبك سیستانی است پخت می شود.
همراه نان خورش های متنوع مصرف كه به آن واداپ گفته می شود.
تنوری یا تنورچه نیز از غذاهایی است كه عمدتا در مهمانی ‌ها طبخ می شود بدین صورت كه یك لاشه كامل یا نیم لاشه گوسفند یا بز پس از ادویه كاری در تنوری كه قبلا با كنده و هیزم گرم شده، می گذارند و درِ تنور را بسته تا آرام آرام با گرمای زغال ها مغز پخت و كباب شود و پس از آماده شدن بطور كامل بر سر سفره مهمانان گذاشته می شود.
از جمله غذاهای سیستانی نیز می توان به كشك زابلی، اوجیزك، تاس آوی، ماهی تنوری، لیتی(آرد)، آبگوشت، قورمه و كباب اشاره كرد، آبگوشت زابلی كه از طعم و مزه خاصی برخوردار است و طرفداران زیادی دارد با استفاده از گوشت بره به همراه ادویه های مختلف بویژه ادویه محلی به نام «آچار» تهیه می شود.
مردم سیستان غذاهای تند و پر ادویه استفاده نمی كنند ولی مردم بلوچستان مانند مردم هند و پاكستان از غذاهای تند و پر ادویه استفاده می كنند.
استفاده بهینه از سبزی های كوهی منطقه مانند 'ترونگ' و 'راب' ( نوعی سبزی كه برای از بین بردن درد در اوایل بهار استفاده می كنند) در طبخ غذاهای این استان دیده می شود.
وجود دام در منزل بسیاری از مردم روستاها و رونق دامپروری سبب استفاده بسیار زیاد مردم این استان از گوشت قرمز گوسفند و بز و دوغ و ماست محلی شده است، علاوه بر این، پرورش طیور نیز موجب شده تا پس از گوشت قرمز استفاده از مرغ محلی برای تهیه غذا در میان مردم سیستان و بلوچستان رواج داشته باشد، دامپروری سبب شده بجای نوشابه های گازدار برای پذیرایی از میهمانان از دوغ استفاده شود.

**موسیقی
این حقیقت بر كسی پوشیده نیست كه موسیقی از اساسی ترین عناصر فرهنگی در جوامع انسانی به شمار می آید و بدون آن فرهنگ هر ملتی ناتمام و كمرنگ جلوه می كند.
موسیقی برگرفته از حكمت معنوی و مولود فرهنگ اصیل این دیار و دارای قدمتی كهن است.
در موسیقی سازی انواع سازهای محلی از جمله قیچك، نی، دایره، تنبك، سرنا و ساز و دهل كه معمولا توسط هنرمندان بومی ساخته می شود مورد استفاده قرار می گیرد.
در كنار موسیقی آوازی و مقامی كه برگرفته از احساسات مردم است ردیف ها و آوازها به صورت دوبیتی ها، ربایی ها و لالایی ها به مناسبت های مختلف اجرا می شود.
موسیقی گواتی:
معنی تحت الفظی گوات باد یا هواست، گواتی به فرد بیماری گفته می شود كه گوات (باد) در چشم او حلول كرده و تعادل روحی، روانی و جسمی او را بر هم زده است.
مردم بلوچ به وجود ارواح مرموز و پلیدی معتقدند كه در جسم افراد حلول كرده و امراض مختلف را موجب می شود و تنها موسیقی قادر است ارواح مرموز و پلید را از وجود بیمار طرد كند.
موسیقی نقش مهمی در میان مردم این استان دارد بطوریكه در مراسم شادی، غم و درد و بیماری از آن استفاده می شود و هر كدام از آنها یك نوع موسیقی خاص خود را دارد.

**بازی های بومی و محلی
تنوع و تعدد بازی ‌های سنتی در استان گسترده است.
در سیستان بازی هایی همچون كشتی، كودی(كبدی)، خوسو، یك قل دو قل و خط بازی و چوب بازی (چوبازی) رایج است.
در بلوچستان نیز هبت سنگ (هفت سنگ) و چوك رایج است.
این استان از شمال تا جنوب دارای جذابیت های خاصی برای گردشگری است، تالاب بین المللی هامون، چاه نیمه ها، كوه خواجه، شهر سوخته، دهانه غلامان، زاهدان كهنه، قلعه رستم، آس بادها، كروكویه و باغ های انگور یاقوتی و مزارع گندم و جو و جالیز و بازارچه های مرزی در سیستان شامل زابل، هیرمند، زهك، هامون و نیمروز، بازار معروف چهارراه رسولی و موزه بزرگ جنوب شرق در زاهدان، غاز لادیز، روستای سرسبز و خوش آب و هوای تمین و سنگان در میرجاوه، كوه آتشفشان نیمه فعال تفتان و روستاهای دامنه این كوه زیبا، گل فشا پیرگل، رودخانه ها و باغ ها و مزارع سرسبز در خاش، قلعه های تاریخی، سنگ نگاره های باستانی و نخلستانهای زیبا در سراوان، مهرستان و سیب و سوران، قلعه تاریخی، اقامتگاه موقت رهبر معظم انقلاب، روستای سرسبز و رودخانه دامن در ایرانشهر از جمله جذابیت های این استان برای مسافران و گردشگران نوروزی است.
باغ های بزرگ موز، چیكو، گوواوا، پاپایا، خرما، مركبات و قلعه و تپه های تاریخی و قبرستان هفت هزار ساله اسپیدژ در شهرستانهای سرباز، فنوج، قصرقند و نیكشهر، ساحل زیبای ماسه ای، شنی و صخره ای، كوههای مینیاتوری با مریخی، منطقه آزاد و بازارهای لوكس آن، بازار سنتی و بلوكی بازار چابهار و كنارك، شنای دلفین ها در ساحل گواتر گوشه دیگری از زیباییهای بكر و جذاب سیستان و بلوچستان است كه همه ساله در ایام نوروز میزبان دهها هزار نفر از گردشگران و مسافران داخلی و خارجی است.
مردم خونگرم و مهمان نواز این استان كه با روی باز و قلبی مهربان مهمان را حبیب و عزیز خدا می دانند مشفقانه در انتظار مسافران و گردشگران نوروزی هستند تا شادی های سال نو را دركنار هموطنان خود آغاز كنند.
9923 **6081