بیماری مزمن كلیه؛ كُشنده اما قابل پیشگیری

به گزارش گروه اخبار علمی ایرنا، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر حدود 850 میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری‌های مختلف كلیوی مبتلا هستند. بیماری‌ مزمن كلیه (CKD) عامل حداقل 2.4 میلیون مورد مرگ در سال است و ششمین عامل مرگ و میر محسوب می‌شود.
آسیب شدید كلیه (AKI) به عنوان یكی از مهمترین عوامل بروز بیماری مزمن كلیه، بیش از 13 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد كه 85 درصد این موارد در كشورهای كم‌درآمد یا با درآمد متوسط زندگی می‌كنند.
درگزارش سازمان جهانی بهداشت آمده است : حدود 1.7 میلیون نفر سالانه بر اثر AKI در جهان جان خود را از دست می‌دهند. این دو عارضه علاوه بر اینكه مستقیما منجر به افزایش مرگ و میر می‌شوند، خطر بروز بیماری‌هایی از قبیل دیابت، فشار خون بالا، چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی و عفونت‌هایی مانند اچ آی وی، مالاریا، سل و هپاتیت را افزایش می‌دهند.
بیماری مزمن كلیه و آسیب شدید كلیه در كودكان بسیار جدی‌تر است و علاوه بر افزایش احتمال مرگ و میر، مشكلات بهداشتی مختلفی را برای آنان در پی دارد.
كلیه اندامی لوبیا شكل و تقریبا به اندازه مشت بسته انسان است و درست زیر قفسه سینه قرار دارد. عملكرد كلیه به زبان ساده، دفع زباله‌های بدن است. كلیه روزانه حدود 200 لیتر خون تصفیه می‌كند و از آن حدود 2 لیتر آب اضافی و مواد زائد غربال می‌كند و از طریق مجاری ادراری دفع می‌كند.
تنظیم فشار خون، تعادل الكترولیتی و تولید سلول‌های قرمز خون به عهده كلیه‌هاست. چنانچه كلیه‌ها یك روز وظایف خود را به درستی انجام ندهند، عملكرد اكثر ارگان‌های بدن، به ویژه قلب مختل می‌شود.
كاهش مصرف نمك در غذا، نوشیدن آب زیاد در طول روز، تناسب اندام و فعالیت روزانه، عدم مصرف خودسرانه دارو، اجتناب از مصرف غذاهای آماده و فست فود،‌ عدم استفاده از دخانیات و الكل و كاهش استرس مهمترین راهكارهای حفظ سلامت كلیه هستند.
تهوع و استفراغ، كاهش میزان ادرار، تورم، به خصوص در ناحیه مچ پا و دور چشم، طعم نامطبوع در دهان و احساس بویی شبیه به ادرار در بازدم، خستگی مزمن، تنگی نفس، كاهش اشتها، مشاهده خون در ادرار، مشاهده كف در ادرار، ایجاد ضایعات پوستی و كاهش حافظه از مهمترین علائم نارسایی كلیه محسوب می‌شوند. لازم است كه افراد به محض مشاهده این عوامل؛ به خصوص تغییرات ادرار به پزشك مراجعه كنند. تشخیص انواع بیماری های كلیوی به كمك آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی انجام می شود. در صورت مراجعه زودهنگام به پزشك، بسیاری از بیماری های كلیه قابل درمان هستند؛ ولی در صورت بی توجهی به نارسایی منجر می‌شوند.
علیرغم پیشرفت‌های بسیاری كه در زمینه بیماری‌های كلیه صورت گرفته، به دلیل افزایش چاقی و اضافه وزن و كم‌تحركی در سراسر جهان و افزایش مبتلایان به دیابت و فشار خون بالا، بیماری‌های كلیوی رو به افزایش است. علاوه بر تغذیه، ژنتیك و سبك زندگی عوامل محیطی دیگری از جمله جنس، تحصیلات، نژاد، سطح مالی و خطرات شغلی نیز بر میزان ابتلا به بیماری‌های كلیه تاثیرگذارند.
به منظور افزایش سطح آگاهی عمومی و آموزش‌های بهداشتی لازم برای پیشگیری از بیماری‌های كلیه و حفظ سلامت كلیه ها، 14 مارس (بیست و سوم اسفند ماه)، روز جهانی كلیه نام گرفته است. شعار امسال 'سلامت كلیه برای همه، در همه جا' تعیین شده است.
بر اساس آمار ، احتمال ابتلای زنان به بیماری مزمن كلیه 14 درصد و در مردان 12 درصد است؛ با این حال تعداد زنانی كه برای درمان بیماری كلیه، دیالیز و پیوند می‌شوند، در بسیاری كشورها به دلیل جنبه‌های روانی، اجتماعی و فرهنگی كمتر از مردان است. آمار نشان می‌دهد در برخی كشورها زنان تمایل بیشتری برای اهدای كلیه دارند؛ در حالی‌كه كمتر در بین دریافت‌كنندگان دیده می‌شوند. آگاهی و دسترسی به خدمات بهداشتی عادلانه در این زمینه ضروری است.

**نفروپاتی لوپوس و عفونت كلیه
بعضی بیماری‌های كلیوی از جمله نفروپاتی لوپوس یا عفونت كلیه بیشتر زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نفریت لوپوس یك بیماری كلیوی ناشی از بیماری خود ایمن است. عفونت كلیه (مانند اغلب عفونت‌های مجاری ادراری) در زنان شایع‌تر است.

**بیماری كلیه و بارداری
بیماری مزمن كلیه یكی از مهمترین عوامل كاهش باروری و باروری نامطلوب است. این بیماری می‌تواند برای مادر و جنین خطراتی به همراه داشته باشد. معمولا پیوند كلیه شانس باروری موفق و تولد نوزاد سالم را افزایش می‌دهد.

برخی از مهمترین اهداف برگزاری روز جهانی كلیه عبارتند از:
-تشویق و اتخاذ شیوه سالم زندگی كه شامل دسترس به آب سالم، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و كاهش مصرف دخانیات است.
-غربالگری مستمر بیماری‌های كلیه كه شامل آزمایش خون و ادرار است و می‌تواند بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهد.
-اطمینان از دریافت خدمات بهداشتی بیماران.
-تجویز روش‌های درمانی موثر و داروهای مناسب.
-آموزش همگانی برای افزایش آگاهی عمومی در جهت شناسایی علائم اولیه بیماری.
علمی**9259**1601**