چهارشنبه سوری از سنت تا هنجار شكنی

به گزارش ایرنا ایران اسلامی با داشتن تمدن چند هزار ساله و فرهنگی غنی در تمام حوزه ها همواره زبانزد و مورد توجه جهانیان بوده است.
نوروز یكی از آیین های باستانی ایرانیان است كه با دگرگونی طبیعت و بیداری درختان و چشمه سارها علاوه بر طبیعت حال انسان ها را نیز متغییر و با طراوت می كند.
پایان هر سال و نزدیك شدن به ماه فروردین و نوروز دارای یك حس خوشایند برای همگان از دوران كهن تاكنون بوده و در این ایام آیین های خاصی از سوی مردم به مناسبت فرا رسیدن سال نو برگزار می شده است.
آیین هایی كه با اعتقادات روحی و تزكیه نفس همراه است و باعث تحول حالات رفتاری در انسان همزمان با نزدیك شدن به ایام آغازین سال جدید می شود.
چهارشنبه ‌سوری یكی از جشن‌ ها و آداب كهن ایرانیان محسوب می شود كه در غروب روز سه ‌شنبه اسفند ماه با برافروختن و پریدن از روی آتش این روز را گرامی می دارند.
این مراسم سرآغاز جشن‌ها و مناسبت‌های نوروزی است كه با برافروختن آتش و برخی رفتارهای نمادین دیگر به‌صورت جمعی و در فضای باز درون و بیرون از خانه برگزار می‌شود.
برخی واژه «سور » در تركیب چهارشنبه ‌سوری را به ‌معنای جشن می‌دانند در حالیكه برخی دیگر «سور» را شكلی دیگر از سُرخ عنوان كرده و آن را نشانه‌ ای از سرخ ‌بودن آتش، یا سرخی و سلامتی فرد می‌دانند.
از جمله آداب مرسوم در این شب افروختن آتش است بطوریكه با گردآوری هیزم، بوته و مانند آن در حیاط خانه ها، كوچه و خیابان ها در چند دسته و به فاصله های چند متر آماده كرده و ساعتی بعد از غروب آفتاب افروخته شده و مردان، زنان و كودكان در حالیكه آوازی زیبا چون «سرخی تو از من، زردی من از تو»، «سردی من از تو، گرمی تو از من» از روی آتش می پرند.
اعتقاد و باور افراد در انجام این كار در این است كه انجام چنین كاری آنان را در طول سال از گزند بیماری و نحسی ها محافظت می كند.
در سرزمین كهن سیستان و بلوچستان نیز برگزاری این چنین جشن هایی همواره با پاسداشت آیین های زیبا و سنتی همراه بوده و كمتر شاهد انجام برخی ناهنجاری ها در این منطقه بوده ایم.
غلامعلی مرادی یكی از شهروندان سیستان و بلوچستانی در مورد چگونگی برگزاری این گونه جشن ها در زمان های گذشته به خبرنگار ایرنا گفت: چهارشنبه سوری از جمله آیین های زیبا در ایام نوروز است كه مردم با شكوه خاصی آن را برگزار می كنند.
وی ادامه داد: به همراه سایر برادران و خواهرانم یك روز قبل در تهیه هیزم برای برپایی آتش چهارشنبه سوری اقدام می كنیم.
مرادی بیان كرد: مادر با پختن كلوچه، گندم بریان و برشته كردن و بودادن تخمه هندوانه نوید یك شب خاطره انگیز را به ما می داد.
وی خاطر نشان كرد: یكی از موارد مهمی كه در این شب جذابیت مجلس ما را دوچندان می كرد جمع شدن خانواده و بستگان و میزبانی از مهمانان بود.
وی گفت: متاسفانه در این سالها عده ای جوان و نوجوان بابرداشتی اشتباه از چهارشنبه سوری به بهانه شادی بیشتر با تهیه ترقه و حتی موادمنفجره برای خود و سایر شهروندان مشكل ایجاد می كنند و برخی مواقع موجب آتش سوزی و سوختن خودشان در آتش می شوند.
محمد زینلی دیگر شهروند سیستان و بلوچستانی گفت: شاخصه اصلی و ماندگار در شب چهارشنبه سوری دور هم جمع شدن خانواده ها و ایجاد فضایی محبت آمیز در آن شب بود.
وی ادامه داد: خوردن تنقلات ساده اما دلچسب در كنار خواندن اشعار حماسی از شاهنامه و پریدن از روی آتش به همراه پدر و مادر برای ما كه كودك بودیم بسیار جذاب و خاطره انگیز بود.
كارشناس علوم اجتماعی در خصوص آیین چهارشنبه سوری گفت: جشن چهارشنبه سوری از قدیم مورد توجه و كانونی برای همبستگی و پیوندهای محلی و اجتماعی بوده است.
سمیه اكبری ادامه داد: دوستی، همدلی، شادی و نشاط و تجربه لذت بخش با هم بودن از جمله خاطرات ثبت شده افراد در این شب است.
وی بیان كرد: برگزاری چنین آیین هایی فرصتی است تا ارزش های ملی را به عنوان یك عنصر فرهنگی ریشه دار شناخته و به نسل بعد از خود به بهترین شكل انتقال دهیم.
این كارشناس اجتماعی بیان كرد: در مقطعی از زمان برخوردهای نامناسبی با این گونه آیین ها شده بطوریكه همین امر زمینه سوء استفاده افراد سودجو برای فروش بیشتر موادمحترقه را فراهم كرده است.
وی تصریح كرد: مدیریت و مشخص شدن مكان هایی به منظور برگزاری این مراسم با مدیریت شهری و برگزاری سالم و صحیح آن می تواند جنبه های آسیبی و انحرافی آن را كاهش داده و در شناخت فرهنگ صحیح به نسل جوان كمك كننده باشد.
اكبری آموزش را مهمترین مساله در از بین بردن برخی ناهنجاری ها دانست و اظهار داشت: خانواده به عنوان ركن اصلی تربیتی فرزندان در ترویج و شناخت صحیح این گونه فرهنگ ها تاثیر گذار است.

**كمپین «نه به چهارشنبه سوری خطرناك»
مسئول روابط عمومی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری زاهدان گفت: آموزش و فرهنگ سازی عامل مهم و تاثیر گذار در شناخت و از بین رفتن اعمال خطرناك از جمله خطرات چهارشنبه آخر سال دارد.
علی نجفی زاده ادامه داد: مركز آتش نشانی شهر زاهدان از ابتدای اسفند ماه كمپینی با عنوان« نه به چهارشنبه سوری خطرناك» ایجاد كرده كه با مراجعه به مدارس و مراكز شهری كار آموزش به افراد و دانش آموزان را انجام می دهد.
وی با بیان اینكه تاكنون بیشتر مدارس سطح شهر زاهدان زیر پوشش این طرح قرار گرفته اند تصریح كرد: مدیران مدارس و دانش آموزان استقبال چشمگیری از این طرح داشتند.
مسئول روابط عمومی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری زاهدان در خصوص برنامه های این مركز در چهارشنبه آخر سال اظهار داشت: تمام آتش نشانی های سطح شهر در آماده باش كامل هستند و در محل هایی چون میدان دكتر حسابی و پارك ملت مستقر و كار خدمت رسانی به مردم را انجام می دهند.
وی هر گونه بی توجهی به نكات ایمنی و سهل انگاری در این مراسم را زیان بار دانست و افزود: افرادی كه در اماكن عمومی آتش روشن می كنند از تجمع در كنار آتش و پرتاپ مواد شیمیایی، اسپره ها و مانند آن به درون آتش خودداری كنند.
نجفی زاده نقش خانواده ها در كنترل رفتار فرزندان را مهم عنوان كرد و گفت: پدر و مادر می توانند با ایجاد یك مكان امن و مطمئن در محیط خانه علاوه بر ایجاد یك فضای شاد و پر نشاط در پیشگیری از بروز برخی حوادث ناگوار كمك كننده باشند.
وی افروختن آتش در معابر باریك و در نزدیكی پست های برق یا ایستگاه های فشار گاز و پاركینگ های عمومی را خطرناك دانست.

**سیستان و بلوچستان كمترین میزان مصدومان چهارشنبه سوری در كشور را دارد
رئیس مركز مدیریت حوادث و فوریت های پزشكی دانشگاه علوم پزشكی زاهدان گفت: سال گذشته 20 نفر مصدوم چهارشنبه آخر سال در سیستان و بلوچستان داشتیم كه تنها یك نفر بستری و بقیه به صورت سرپایی مداوا شدند.
فریبرز راشدی بیان كرد: خانواده ها در كنترل و پیشگیری از بروز حوادث ناگوار نقش مهمی دارند.
وی اظهار داشت: توجه به نكات ایمنی و اجتناب از تجمع در محل هایی كه آتش افروخته شده از وقوع حوادث جلوگیری می كند.
رئیس مركز مدیریت حوادث و فوریت های پزشكی دانشگاه علوم پزشكی زاهدان تصریح كرد: 20 تیم اورژانس در زاهدان و سه تیم اورژانس در تمام شهرهای حوزه دانشگاه علوم پزشكی زاهدان به مناسبت چهارشنبه آخر سال در آماده باش كامل هستند.
وی ادامه داد: همچنین تمام بیمارستان های دارای بخش سوختگی در این روز در آماده باش هستند.

** با مخلان امنیت عمومی به شدت برخورد می شود
فرمانده انتظامی زاهدان گفت: افرادیكه در چهارشنبه آخر سال با ایجاد برخی حركات ناشایست نظم عمومی را برهم زنند به شدت با آنان برخورد خواهد شد.
سرهنگ علی عارف نژاد ادامه داد: برهم زنندگان نظم در سطح شهر با هر گونه حركت و اقدامی، دستگیر و تا پایان تعطیلات عید در بازداشت خواهند بود.
وی ادامه داد: همچنین خودروهای افرادی كه با آن مرتكب تخلف شده باشند تا پایان تعطیلات نوروزی در توقیف پلیس خواهند بود.
فرمانده انتظامی زاهدان با بیان اینكه نیروی انتظامی به هیچ عنوان مخالف شادی مردم نبوده بلكه از این امر خرسند نیز می شود ادامه داد: پلیس دوستدار شادی مردم است اما با افرادیكه از آزادی فراهم شده سوء استفاده كنند و شادی دیگران را بر هم زنند طبق قانون قاطعانه برخورد می شود.
وی در مورد برخورد با عرضه كنندگان مواد محترقه گفت: پلیس با ایجاد گشت هایی در سطح شهر در صورت مشاهده هر گونه عرضه مواد محترقه برخورد جدی می كند.
سرهنگ عارف نژاد خانواده را عامل اصلی در پیشگیری از وقوع تخلف دانست و عنوان كرد: خانواده ها با ایجاد یك فضای دوستانه و آموزشی می توانند تاثیر بسیار زیادی در كاهش بروز تخلفات داشته باشند.

**فرهنگ صحیح شادی كردن
ترویج فرهنگ «چگونگی بروز شادی» در جامعه از اهمیت فراوانی برخوردار است، اما بعضا به آن كمتر توجه شده و برخی جوانان با تبعیت از رفتارهای ناهنجارانه فكر می كنند با انفجار ترقه و ترساندن دیگران می توانند بیشتر شادی كنند در حالی كه ممكن است یك ترقه باعث ایجاد حادثه ای بزرگ و حتی جبران ناپذیر شود.
چهارشنبه سوری یكی از جشن های نمادین ایرانیان است كه به زیبایی فرهنگ كنار هم بودن و لحظه ای به شادی گذراندن را یاد آور می شود؛ آیین زیبایی كه صفات نیك او به فراموشی رفته و زشتی های او به یادگار مانده است.
خانواده نقش مهمی در چگونگی شناخت رفتار و انجام اعمال صحیح در چهارشنبه سوری دارد لذت بردن واقعی از لحظه ها و شادكردن دیگران را باید از كودكی آموزش داد. مراقب كودكان مان باشیم تا هم آسیب نبینند و هم رفتارهای ناشایست را یادنگیرند.
9914**3213 **6081