به گزارش روز جمعه ایرنا، آب در بین ایرانیان باستان از مقدس ترین عناصر طبیعت به شمار می رفته است. قداست آب در میان ایرانیان باستان از چنان جایگاهی برخودار بوده است كه به هیچ عنوان اجازه آلوده كردن آن را نه به خود و نه به دیگران نمی دادند و حتی برای این پاكی و حرمت با برپایی مراسم هایی خاص قربانی نیز می كردند.
این حرمت و قداست آب با ظهور دین اسلام و رواج این اعتقاد كه آب مهریه دختر گرامی پیامبر اسلام حضرت زهرا(س) است دوصد چندان گشت و ایرانیان بیش از پیش به آب حرمت می گذاشتند.
حرمت و قداست آب در همه شئون زندگی مردم ایران زمین نمود داشت و حتی این حرمت سر از ادبیات روایی این مرز و بوم نیز درآورد و منشاء بسیاری از سروده ها و متون شعرا و نویسندگان قرار گرفت.
ردپای حرمت و قداست آب در میان ایرانیان هنوز هم در بین برخی مردمان دیده می شود گرچه سایه مصرف بی رویه و خشكسالی ها پی در پی آن را گرفتار در تاریكی كرده است.
همچنین در عرصه بین المللی نیز اهمیت آب رو به افزایش است به طوری كه روز 22 مارس (دوم فروردین) از سوی سازمان ملل به عنوان روز جهانی آب نام گذاری شده است.
پیشنهاد این نام گذاری در سال ۱۹۹۲ میلادی، در كنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو برزیل مطرح شد. در این كنفرانس از همه كشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.
** و اما اینك
نابودی قنات هایی كه سالیان سال، آب را از دل زمین به سطح می آوردند تا مردم استفاده كنند، ویرانی آب انبارهایی كه ذخیره می كردند این گوهر عزیز را برای روزهای گرم سال، كاهش پیاپی بارش ها و به دنبال آن كم شدن سطح سفره های زیر زمینی، حفر بی رویه چاه های مجاز و غیر مجاز برای استخراج باقی مانده آب در دل زمین و احداث سد ها و نیز از همه مهم تر و ویرانه كننده تر رواج فرهنگ مذموم مصرف بی محابا، وضعیت آب را بحرانی كرده است.
مواردی كه بر شمردیم شرایط را در این سرزمین به گونه ای كرده است كه به قول غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران در همایش گرامی داشت روز ملی آب در 14 اسفندماه سال 1397، اگر از الان به فكر راه چاره ای موثر نباشیم آینده خیلی دیر خواهد شد.
سایه پررنگ كشت محصولات كشاورزی به روش های سنتی هنوز منابع آبی این سرزمین را تهدید می كند و همچنین انتقال آب از طریق جوی هایی كه بخش اعظم آب را هدر می دهند به رغم توسعه روافزون شیوه های نوین آبیاری، هنوز وجه غالب در اكثر نقاط این كشور است.
هنوز هم با توجه به جدی بودن بحران بی آبی در جای جای كشور محصولاتی كاشته می شوند كه هیچ تناسبی با شرایط كم آبی ندارند و انگار نه انگار كه شرایط كم آبی حاكم شده است.
مصرف بی رویه آب توسط برخی شهروندان، بی توجهی به تجهیزاتی كه می توانند مصرف آب را مدیریت كنند و شستن حیاط و ماشین و كوچه و خیابان با آب شرب نیز هنوز همچنان ادامه دارد.
این نوع مصرف و نیز خشكسالی های پی درپی وضعیت نا بهنجاری در برابر آب گشوده است كه نیازمند تدبیر و اصلاح واقعی است.
** فرهنگ سازی همراه با اصلاح تعرفه ها
«علی سید زاده» مدیركل دفتر مدیریت مصرف، خدمات مشتركان و كاهش هدر رفت شركت آب و فاضلاب كشور در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: تغییر دید مردم نسبت به مصرف آب نیازمند فرهنگ سازی است و دركنار آن باید برای اصلاح تعرفه ها اقدام كرد.
«محمد فاضلی»رئیس مركز امور اجتماعی منابع آب و انرژی وزارت نیرو نیز معتقد است كه دوران تامین آب سپری شده است و دیگر نمی توان با روش های مختلف نسبت به تامین آب اقدام كرد بلكه باید برای اصلاح وضعیت مصرف چاره اندیشی اساسی كرد.
وی تاكید كرد: نباید دنبال تحول عظیمی در بخش تامین آب كشور بود، بلكه باید به فكر اصلاح اساسی در ساز و كارهای مصرف بود تا مدیریت بهتری بر منابع موجود آب اعمال شود.
فاضلی گفت: این سازوكارها، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هستند و چاره ای جز اصلاح آنها نیست.
این مقام مسئول در وزارت نیرو ادامه داد: باید با روش های درست، مسائل اقتصادی آب را اصلاح كرد اینكه تصور شود می توان تنها با نصیحت مردم را قانع كرد كافی نیست.
به گفته وی، تلاش برای اصلاح تعرفه آب بدون توجه به بخش كشاورزی و بازار كشاورزی و نیز بدون توجه به زندگی مردم ممكن نخواهد بود باید برای این موضوع همه ابعاد در نظر گرفته شود.
رئیس مركز امور اجتماعی منابع آب و انرژی وزارت نیرو خاطرنشان ساخت: اگر همه اصلاحات در ساز و كارها انجام شود اما فرهنگ و بینش مردم مورد غفلت قرار گیرد اتفاق خاصی در بخش بهینه سازی مصرف رخ نخواهد داد.
وی ادامه داد: بر همین اساس وزارت نیرو با ساخت فیلم و اطلاع رسانی همه جانبه مساله آب را تبدیل به یك مسئله اجتماعی ملی كرد اگرچه هنوز جای فعالیت بیشتری دارد.
** استفاده از تجهیزات كاهنده مصرف راهكاری برای مدیریت درست آب
مدیر دفتر مدیریت مصرف شركت مهندسی آب و فاضلاب كشور در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، اجرایی شدن كامل طرح استفاده فراگیر از تجهیزات كاهنده مصرف آب را منوط به واقعی شدن قیمت آب، فرهنگ سازی گسترده، عزم ملی و باور به وجود كم آبی در كشور دانست.
«علی سیدزاده» درباره سرنوشت طرح توزیع تجهیزات كاهنده مصرف آب، گفت: این طرح ماده ای از قانون توسعه و بهینه سازی آب شرب است كه براساس آن به شركت های آب و فاضلاب این اجازه داده شده تا تجهیزات كاهنده مصرف را برای مشتركان متقاضی ارایه كرده و هزینه های آن را به صورت اقساط از قبض آب آنها كسر كنند.
وی اضافه كرد: بعد از آنكه این قانون ابلاغ شد، اجرای آن در دستور كار شركت های آب و فاضلاب سراسر كشور قرار گرفت؛ سپس با هدف اجرای این قانون، مناطقی به عنوان مناطق آزمایشی انتخاب شدند تا رفتار مشتركان بررسی شود و در نهایت، پس از بررسی ها یك آسیب شناسی از این مناطق انجام شد.
سیدزاده در تشریح نتایج این آسیب شناسی، گفت: از آنجا كه در قانون كلمه متقاضی ذكر شده و الزام و اجباری مطرح نشده است، نمی توان به مشتركان، الزامی بودن نصب تجهیزات را تاكید كرد.
وی با تاكید بر اینكه با قیمت های كنونی، مشتركان رغبتی به خرید تجهیزات كاهنده آب ندارند، گفت: در شرایطی كه هزینه قبض آب مشتركان بین پنج تا 10 هزار تومان است، آنها نسبت به خرید تجهیزاتی با قیمت 100 تا 150 هزار تومان اقدام نمی كنند.
مدیر دفتر مدیریت مصرف آبفای كشور افزود: همین عوامل سبب شد استقبال چندانی از نصب چنین تجهیزاتی صورت نگیرد.
سیدزاده افزود: اگرچه استقبال از این تجهیزات آنچنان كه باید و شاید نبود اما به همه شركت های آب و فاضلاب سراسر كشور ابلاغ شد كه تمهیدات لازم را ایجاد كنند و در حدودی كه فكر می كنند متقاضی استفاده از این تجهیزات وجود داشته باشد آنها را خریداری كرده و در انبارها قرار دهند تا اگر متقاضی مراجعه كرد و درخواست داشت، بتوانند نیازها را جوابگو باشند.
این مقام مسئول درآبفای كشور با یادآوری این موضوع كه بعد از ابلاغ این طرح به شركت های آب و فاضلاب، خیلی از این شركت ها نسبت به فراهم سازی تمهیدات لازم اقدام كردند، ادامه داد: با هدف آگاهی بیشتر مردم اطلاع رسانی از طریق قبض آب مشتركان و شركت های آب و فاضلاب در استان های خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و اصفهان انجام شد.
به گفته وی، شركت های مذكور در حد اعتبارات خود، نسبت به تامین تجهیزات اقدام كردند تا در صورت مراجعه متقاضی، این تجهیزات را در اختیار قرار دهند.
** اختصاص اعتبار از محل طرح های ملی
سیدزاده از اختصاص اعتباری از محل اعتبارات طرح های ملی در سال 1397 (از محل طرح مدیریت مصرف آب شهری) به این طرح خبر داد و گفت: سه میلیارد و 500 میلیون تومان از این محل بین 35 شركت آب و فاضلاب شهری تقسیم شد كه به صورت مساوی به هر شركت 100 میلیون تومان بابت خرید این تجهیزات تعلق گرفت.
این مقام مسئول از توزیع تجهیزات در اماكن عمومی و دولتی خبر داد و گفت: بخش زیادی از اعتبارات در قالب ترویج و فرهنگ سازی در اماكن عمومی دولتی توزیع شد.
سیدزاده به مصوبه هیات وزیران اشاره كرد كه براساس آن اماكن دولتی و عمومی در شهرها باید ارزیابی و رصد می شدند و مشخص می شد كه به چه تجهیزاتی نیاز دارند.
وی ادامه داد: در اجرای این طرح، با شركت های آب و فاضلاب مكاتبه شد كه برای صنایع و ارگان های مختلف نقش مشاور فنی را ایفا كنند و با هماهنگی آنها، فهرستی برای هر سازمان تهیه شود كه آن مجموعه به چه تجهیزاتی نیاز دارد.
مدیركل دفتر مدیریت مصرف آبفای كشور با بیان اینكه این ارزیابی ها هر ساله انجام خواهد شد، گفت: در تهران مشاوره فنی برای بسیاری از دانشگاه ها، وزارتخانه ها و ارگان ها انجام شد تا آن دستگاه ها با بودجه خود اقدام به خرید تجهیزات كاهنده مصرف آب كنند.
** توزیع تجهیزات كاهنده مصرف در هیچ جای جهان كار دولت ها نیست
این مقام مسئول در شركت آب و فاضلاب كشور گفت: توزیع تجهیزات كاهنده مصرف در هیج جای جهان در اختیار دولت ها نیست بلكه خود مردم می توانند وقتی فرهنگ سازی انجام شده و ضرورت آن را حس كرده باشند نسبت به استفاده از آن اقدام كنند.
وی ادامه داد: به دلیل نبود فرهنگ سازی در كشورمان و حس نكردن اثر بخشی استفاده از این تجهیزات توسط مردم، شركت های آب و فاضلاب تلاش كرده اند با كارهای تبلیغاتی و كسر از روی قبض به صورت اقساطی، مردم را به استفاده از این تجهیزات تشویق كنند.
سید زاده با بیان اینكه تعرفه پایین آب، عاملی است كه اجازه نمی دهد مردم به سمت استفاده از چنین تجهیزاتی بروند، افزود: باید با فرهنگ سازی، رفتار جامعه را تغییر داد.
مدیركل دفتر مدیریت مصرف آبفای كشور با بیان اینكه میزان كاهش مصرف آب در انواع تجهیزات كاهنده مصرف متفاوت است، اظهار داشت: به عنوان نمونه، سرشیرهای كاهنده مصرف در سرویس ها و سردوش ها، مصرف آب را حداقل 30 درصد كاهش می دهد.
به گفته وی، در لایحه تقدیمی دولت، بر «الزام آور» بودن استفاده از تجهیزات كاهنده مصرف آب تاكید شده بود اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی الزام آور بودن آن را حذف كرده و اصطلاح «متقاضی» را جایگزین كردند.
سیدزاده تصریح كرد: اكنون تلاش می شود این الزام از روش دیگری برای مشتركان پرمصرف اعمال شود.
این مقام مسئول اجرای كامل طرح استفاده فراگیر از تجهیزات كاهنده مصرف را مشروط به عزم ملی، فرهنگ سازی مناسب، همكاری همه ارگان ها و شركت های تولید كننده دانست و گفت: اجرایی شدن این طرح تنها از طریق وزارت نیرو، شدنی نیست.
اقتصام**2078** 2022
تهران- ایرنا- آب از گذشته های بسیار دور تا همین نزدیكی ها همواره در بین ایرانیان از قداست و حرمت خاصی برخودار بوده است، اما دیرزمانی نیست كه این گوهر گرانقدر در بحران قرار گرفته كه اگرچاره ای وراهكاری اندیشه نشود فردا خیلی دیرخواهد بود.
