به گزارش ايرنا، سلماس شهري در آذربايجان غربي با قدمتي بالغ بر 10 هزار سال سكونت انسان است و قديمي ترين روستاي مسكوني اين شهرستان به نام كول تپه 9 هزار سال عمر دارد.
اين شهرستان به عنوان تنها شهر شطرنجي آذربايجان غربي و اولين شهر شطرنجي ايران است و از زمان زلزله 1309 ديلمان با نمادها و المان هاي شهري با قدمت خود همواره موردتوجه سلماسي ها و گردشگران بوده است.
آيين ها، غذاهاي محلي، نواها، گويش ها و پوشش هاي محلي زنان و مردان از جلوه هاي ديگر مردم شناسي در اين شهرستان است كه توجه هر گردشگري را به خود جلب مي كند.
آب و هواي چهارفصل، دشت حاصلخيز، وجود چشمه سارها، آبشارها، تنوع پوشش گياهي در كنار بناهاي تاريخي و بقاع متبركه نيز از جاذبه هاي گردشگري اين شهرستان به شمار مي رود؛ تا جايي كه در كتاب هاي تاريخي از سلماس بنام شهري نيكو كه بازارهاي خوب و مسجدي سنگي داشته، ياد شده است.
به گفته سرپرست ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سلماس، نتايج حفاري هاي به عمل آمده از تپه تبان، قارني ياريخ و زنجير قالا، قدمت سلماس را به زمان ماد مربوط ساخته است؛ بر اين اساس سلماس در دوره اشكانيان يكي از ايالت هاي حايل بين ايران و روم بود كه پس از شكست خسرو اشكاني، ضميمه متصرفات ساسانيان شد.
افراسياب گراوند افزود: قلعه كوراوغلو هدر، امامزاده كهنه شهر، امامزاده برگشاد (امامزاده هشتم)، آبشار خورخورا، كليساي هفتوان، قلعه چهريق، رودخانه زولا چاي، تالاب چيچك، آب گرم ايستي سو، سنگ نگاره خان تختي، حمام شيخ، مسجد آقا يا مسجد امام حسن (ع)، آغ داغ قلعه سي و تپه اهرنجان از جمله آثار تاريخي و گردشگري سلماس به شمار مي رود.
وي اظهار داشت: ساخته شدن كليسا در سه كيلومتري جنوب شهر سلماس و در روستايي به نام هفتوان نيز وجود تنوع اديان و زندگي مسالمت آميز پيروان ساير اديان توحيدي در اين منطقه را در كنار مسلمانان نشان مي دهد.
اين شهرستان داراي جاذبه هاي گردشگري و تاريخي بسياري است كه معرفي بخشي از آنها خالي از لطف نيست.
**حمام شيخ
بر اساس اسناد تاريخي بناي تاريخي حمام شيخ كه امروزه به موزه مردم شناسي تبديل شده، پس از زلزله ويرانگر 1309 در بخش جديد شهر با معماري سنتي ايراني ساخته شده و باني آن مرحوم محمد تسوجي بوده كه در مدت سه سال ساخته شده است.
اين حمام تاريخي تنها اثر باقيمانده از معماري سنتي در شهر سلماس به شمار مي رود كه در سال 1379 به كوشش اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان غربي در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
**دره دريك و دره تمر
دره دريك كه رودخانه اي به همين نام در آن جريان دارد از چشم اندازهاي بديع و ديدني سلماس است و حيات وحش اطراف به خصوص آواي كبك ها جزو جاذبه هاي مهم اين شهرستان به شمار مي رود.
دره تمر در جاده هشتيان كه به چمنزارهاي دامنه كوه پير چاوش و زولا ختم مي شود از مناطق خوش آب و هواي سلماس است و در حقيقت تفرجگاه اصلي مردم و مسافران سلماس محسوب مي شود.
**آب گرم ايستي سو
آب گرم ايستي‌سو در يك كيلومتري روستايي به همين نام قرار دارد و آب گرم در اين منطقه از چند نقطه كوه به پايين سرازير مي‌شود و آب آن مملو از املاح مفيد با خاصيت‌هاي درماني است.
افراد زيادي كه مبتلا به بيماري جذام و اگزما بودند با مراجعه به اين آب گرم و آب تني در آن به بهبودي كامل رسيدند.
سرپرست ميراث فرهنگي سلماس در اين خصوص گفت: امسال مناطق آب درماني و آبگرم اين شهرستان به عنوان فرصتي براي جذب گردشگر ساماندهي شده است.
**تپه تاريخي اهرنجان يا كول تپه
قدمت تپه تاريخي اهرنجان كه با نام كول تپه نيز شناخته مي‌شود، به دوران پيش از تاريخ ايران باستان مي‌رسد.
اين تپه قدمتي بالغ بر ۹ هزار سال دارد و به‌عنوان كهن‌ترين منزلگاه جوامع بشري در استان معرفي شده است.
اشيايي همچون سنگ‌هاي آبسيدين، وسايل و ابزارآلات سفالي و سنگي در اين محوطه كشف شده كه گواه تمدن كهن اين منطقه از كشور است.
نمونه آثار كشف شده در تپه تاريخي اهرنجان در هيچ يك از مناطق باستاني ديگر مشاهده نشده است.
**نقش برجسته خان تختي
نقش برجسته خان تختي در ۱۷ كيلومتري جاده سلماس به اروميه واقع شده و روي آن حجاري‌هاي شاپور اول دومين شاه ساساني نقش بسته است.
اين نقش برجسته يادماني است از پيروزي شاپور اول ساساني بر والريانوس (پادشاه روم) كه وي را سوار بر اسب نشان مي‌دهد، در حالي كه والريانوس در مقابلش زانو زده است.
اين نقش برجسته روي كوه معروفي به نام پيرچاوش در روستايي با همين نام قرار دارد.
**كليساي آخته خانه
اين كليسا يكي از بناهاي تاريخي است كه در جنوب غربي سلماس در روستايي با همين نام واقع شده و قدمت اين كليساي تاريخي به سال ۱۲۶۹ هجري شمسي مي‌رسد.
پلان اين كليسا مستطيلي شكل است و در سالن اصلي كليسا چهار ستون مدور آجري قرار دارد، گنبد آجري مركزي روي ستون‌هاي فوق اجرا شده كه هم‌اكنون از بالاي كليسا خارج شده و در كنار آن بر زمين قرار گرفته است.
**آبشار ممكان
آبشار ممكان كه در ۴۰ كيلومتري سلماس واقع شده، يكي از بزرگ‌ترين آبشارهاي استان آذربايجان غربي است. ارتفاع اين آبشار به حدود ۳۵ متر مي‌رسد و منظره‌اي زيبا و بكر دارد.
**كليساي مارسركيس
كليساي مارسركيس در روستاي خسروآباد نيز از ديگر بناهاي تاريخي اين شهر است و اهالي اين منطقه معتقدند كه در دوران ساسانيان، زماني كه خسرو پرويز صليب حضرت مسيح را با خود به ايران آورد، آن را در اين كليسا نگهداري كرد و سپس در زمان صلح ايران و روم به روميان اهدا شد.
اين كليسا از سنگ‌هاي آذرين تراش‌دار و ملاط آهك ساخته شده است و دو لوح به زبان سرياني كلاسيك نيز در اين كليسا ديده مي‌شود.
اين كليسا كه به ثبت ملي رسيده، در حال حاضر فعال است و ارامنه از آن استفاده مي‌كنند.
**تالاب آق زيارت
تالاب آق زيارت در ۲۰ كيلومتري شهر سلماس واقع شده و مساحت آن گاهي به ۱۰ هكتار مي‌رسد.
هيچ رودخانه دائمي به آن نمي‌ريزد و آب‌هاي سطحي و گاهي طغيان رودخانه زولاچاي منبع تامين آب اين تالاب محسوب مي‌شود.
اين تالاب فصلي آب شيريني دارد كه ارتفاع آن از سطح دريا يك هزار و ۴۰۰ متر است.
**كليساي هفتوان
كليساي هفتوان در روستايي با همين نام در سه كيلومتري جنوب شهر سلماس قرار دارد.
اين كليساي تاريخي در دوران صفويه و به دستور شاه عباس صفوي احداث شده است و از ويژگي‌ها و نكات جالب در مورد اين كليسا، ساخت آن از سنگ‌هاي سياه رنگ آذرين است كه به ظرافت و هنرمندي تمام حجاري شده و تراش‌هاي زيبايي بر آن نقش بسته است.
اين كليسا چند كتيبه به خط ارمني و با نقوش مذهبي دارد كه براساس آنها احتمال مي‌رود كه قدمت اين بنا به قرون ۱۳ و ۱۴ ميلادي برسد.
بر اثر زلزله‌اي كه در سال ۱۳۰۹ رخ داد، اين كليسا خسارات بسياري ديد و پس از آن مورد ترميم و بازسازي قرار گرفت.
**آبشار دره خورخوره
آبشار دره خورخوره در جنوب سلماس، بين دو روستاي سرگل و مهكان قرار دارد.
اين آبشار در دل دره‌اي به عمق ۸۰ متر واقع شده است و از تفرجگاه‌هاي اصلي و زيباي اين منطقه به شمار مي‌رود.
**قلعه چهريق
قلعه چهريق در شمال رودخانه زولا در جنوب شرقي سلماس واقع شده است و باستان‌شناسان قدمتي برابر با هزاره نخست پيش از ميلاد مسيح (ع) را براي اين جاذبه گردشگري عنوان كرده‌اند.
تنها قسمت بالايي قلعه برجاي مانده است و در وسط قلعه گودالي به چشم مي‌خورد كه به نظر مي‌رسد انبار مهمات بوده است.
احتمال مي‌رود حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ نفر در اين قلعه ساكن بوده‌اند كه نشان مي‌دهد از قلعه‌هاي كوچك به شمار مي‌رفته است. از ويژگي‌هاي آن دسترسي سخت و حتي غيرممكن به داخل آن از سوي دشمنان و بيگانگان است كه گواه از امنيت بالاي آن است.
اين جاذبه هاي تاريخي و طبيعي تنها گوشه اي از زيبايي هاي شهرستان سلماس بود كه معرفي شد و محال است كسي وارد آذربايجان غربي و شهرستان سلماس شود و از ديدن جاذبه هاي تاريخي و طبيعي آن شگفت زده نشود.
به گزارش ايرنا 61 اثر تاريخي سلماس در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده كه در تعطيلات نوروزي پذيراي گردشگران داخلي و خارجي است.
شهرستان سلماس با 200 هزار نفر جمعيت در 90 كيلومتري شمال اروميه و در كنار مرزهاي ايران و تركيه و ساحل درياچه اروميه واقع است.
8137/2093
گزارش از: سيده فاطمه سجادي
اروميه - ايرنا - شهر 10 هزار ساله سلماس كه از كهن ترين تمدن هاي بشري به يادگار مانده، براي هرگردشگري در ايام مختلف سال چشم نواز است و ايام عيد، بهترين فرصت براي بازديد از اين شهر و تمدن آن به شمار مي رود.
