آشتیان دیار عالم پرور و مهد علم و ادب

این شهرستان در 80 كیلومتری اراك واقع شده و از شمال به تفرش و قم، از جنوب و جنوب شرق به شهرستان‌های دلیجان و اراك و از غرب به شهرستان فراهان محدود می‌شود.
آشتیان از شهرهای قدیمی ایران است و در گذشته در زمره مادسفلی یا ماد بزرگ بوده است و آثار زیادی از دوره مادها در این خطه وجود دارد و اكنون با یكهزار و 239 كیلومتر مربع وسعت به عنوان كوچكترین شهرستان استان مركزی با یك بخش مركزی و سه دهستان گركان، سیاوشان و مزرعه نو نقش آفرینی دارد.
دكتر «محمد قریب»، دكتر «عبدالعظیم قریب»، دكتر «عبدالكریم قریب»، «عباس اقبال آشتیانی»، «پروین اعتصامی»، دكتر «كاظمی آشتیانی»، میرزا «یوسف اعتصامی آشتیانی»، میرزا «هدایت الله دفتری»، میرزا «محمد حسین قریب» (شمس العلما)، میرزا «علی آشتیانی»، میرزا «محمدعلی مستوفی»، دكتر «اسماعیل آشتیانی» از جمله مشاهیر علمی، ادبی، فرهنگی و هنری آشتیان هستند كه هر كدام گام های ارزشمندی را در مسیر تعالی و توسعه ایران زمین برداشته اند و نامشان همواره بر تارك تاریخ می درخشد.
دكتر «محمد مصدق»، میرزا «حسن مستوفی الممالك»، میرزا «یوسف مستوفی الممالك»، میرزا «علی آشتیانی» (امین حضور)، میرزا «هدایت الله وزیر دفترآشتیانی» و میرزا «محمد رفیع خان معتمدالایاله» نیز از مهمترین مشاهیر سیاسی و اجتماعی شهرستان آشتیان است.
علامه سید «جلال الدین آشتیانی»، میرزا «حسن آشتیانی»، آیت الله میرزا «احمد آشتیانی»، آیت الله میرزا «مرتضی آشتیانی»، آیت الله میرزا «ابوالقاسم دانش آشتیانی»، حكیم میرزا «مهدی آشتیانی» هم از مشاهیر مهم دینی و مذهبی خطه آشتیان است.
این شهرستان ر خود بیش از 20 هزار نفر جمعیت دارد و با وجود اینكه از نظر وسعت كوچك است اما سهم بزرگی را در عرصخ فرهنگ بومی و ملی به خود اختصاص داده است.
آشتیانی ها به زبان فارسی تكلم می كنند و بخشی از ساكنان این دیار نیز تركی تكلم زبان هستند و و فعالیت اقتصادی اهالی بیشتر در زمینه كشاورزی و دامپروری است.
صابون، گردو و بادام مهمترین سوغات شهرستان آشتیان است و كارگاه‌های صابون‌سازی یكی از جاذبه‌های مهم اقتصاد سنتی این شهرستان محسوب می‌شود.
در زمان سكونت زرتشتیان قسمتی از این سرزمین به موبدان و آتشكده‌ها برای عبادت اختصاص داشته كه بنا به تفسیر (دهگان) لفظ آشتیان به معنی معبد و نیایشگاه بوده و كلمه آشتیان مركب از 2 جز یشت به معنی پرستش، قربانی، دعا و سرود مذهبی و «یان» كه معرف مكان و جایگاه است.
در زمان‌های باستان در این مكان آتشكده معروفی قرار داشته كه زیارتگاه مردم آن زمان بوده‌ و این شهر را «آشتیان» كه در زبان پهلوی به معنای پرستشگاه و جایگاه قربانی است می‌نامیدند و اهالی این منطقه توسط مالك بن عام اشعری فتح به دین اسلام گرویدند.
شهرستان آشتیان به سبب واقع شدن در ارتفاع دارای زمستان های سرد و تابستان های معتدل است و این شهر از لحاظ توپوگرافی در دامنه ارتفاعات كوه های مركزی استان واقع شده و از جنوب به دشت فراهان و كویر میقان منتهی می شود كه از ارتفاعات معروف آن كوه «رف» «قاسم كش»، «كوه كلاهه» و «میراب» را می توان نام برد.
سد و قلعه «علی نقی بیك» از جمله جاذبه های گردشگری شهرستان آشتیان است كه در 2 كیلومتری شرق این شهر واقع شده است.
پارك جنگلی كوه آشتیان در ارتفاعات اطراف آشتیان، روستای زیبای آهو در پنج كیلومتری شمال شرق شهر آشتیان از دیگر جاذبه های طبیعی این شهرستان است.
امامزاده بی بی فاطمه صغری (ع) در روستای سیاوشان و امامزاده عبدالله (ع) در روستای آهواز جاذبه های فرهنگی و تاریخی شهرستان آشتیان است.
پل تاریخی سیاوشان در دهستان سیاوشان و در روستای سیاوشان، آسیاب جفتی در 2 و نیم كیلومتری شمال آشتیان، جاده آشتیان-آهو، منزل دكتر عبدالعظیم قریب قاجاریه در روستای گركان، روبروی دانشسرای گركان، منزل میرزاحسن آشتیانی در خیابان شهید علی حسینی شهر آشتیان، كارگاه صابون سازی در ابتدای جاده آشتیان در روستای سیاوشان، منزل تاریخی هدایت الله وزیردفتری (موزه آشتیان)، منزل تاریخی معتمدالایاله و ( موزه صنایع دستی) در كنار بازار تاریخی این شهر از دیگر جاذبه های مهم تاریخی و گردشگری است.
دستبافت های سنتی (قالی بافی و گلیم بافی)، رودوزی های سنتی و آثار چوبی (معرق كاری) آشتیان از زیبایی های خاصی برخوردار است و مسافران نوروزی می توانند این صنایع را در مراكز ارایه صنایع دستی و بازارچه های این صنایع به ویژه بازارچه صنایع دستی منزل معتمدالایاله در كنار بازار تاریخی تهیه كنند.
جشن «كوسه ناقالدی» (ناقالی) از آیین های سنتی شهرستان آشتیان است كه بنابر یك افسانه قدیمی، حضرت موسی كه در خدمت شعیب چوپانی می كرد، یك بار 50 روز مانده به نوروز سری به گوسفندان زد و متوجه شد كه همگی دوقلو به دنیا آورده اند و چون به خانه بازگشت از شدت شادی و خوشحالییبه همسر خود مژده داد و به شادمانی پرداخت.
این جشن در روزگاران قدیم مخصوص چوپانان و گله رانان بوده اما در روزگاران نزدیك ما دلاكان، حمامی ها و افراد متفرقه ناقلدی راه می انداخته اند.
بازیكنان در این جشن پنج تا 10 نفر هستند كه نفر اول با پوشیدن لباس چوپانان و به سركردن پوست بزغاله و تزئین خود به نقش كوسه یا ناقالی در می آید، نفر دوم پسری 15 ساله است كه پوشیدن پیراهن و چادری زنانه نقش عروس كوسه را دارد و 2 نفر دیگر هر كدام 2 شاخ به سرشان می بندند و چند زنگ به خود می دوزند (این دو نفر تكه نام دارند).
از این دو نفر یكی توبره (خورجینی بزرگ) به دوش می اندازد و انعام مردم را جمع آوری می كند و در این میان دو یا سه نفر هم ساز و دهل دارند كه نوازنده گروهند.
كوسه كه در پیشاپیش گروه حركت می كند با دستان خود صدای زنگ های بسته شده به خود را در می آورد و سپس وارد خانه ای می شود. (در این روز مردم درب خانه خود را باز نگه می دارند) و با پاشنه كفش و چوبدستی خود ضربه ای به طویله می زند با این اعتقاد كه این كار شگون دارد و خیر و بركت برای صاحبخانه می آورد و كوسه كه همچنان صدای زنگ ها را در می آورد، اشعاری را می خواند.
بعد از آواز خوانی كوسه، 2 تكه (افرادی كه در پوست بزنر هستند) با یكدیگر چوب بازی می كنند و عروس و كوسه با هم می رقصند و اوج جشن و هنر نمایی كوسه و همراهان در منزل كدخدای ده بوده كه در این خانه كوسه هنرنمایی را به حد كمال می رساند و صاحبخانه مبلغی پول و خوراكی به كوسه می دهد.
این جشن علاوه بر روستاهای آشتیان در روستاهای محلات و اراك و همچنین از سرزمین های شمالی (گیلان و مازندران) و غرب كشور (آذربایجان و كردستان ) با اندك تفاوتی برگزار می شود.
مسئول نمایندگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مركزی در شهرستان آشتیان گفت: توسعه گردشگری این شهرستان با جدیت و در قالب برنامه های مختلف در دستور كار قرار دارد.
«علیرضا امیری آشتیانی» در گفت و گو با ایرنا افزود: 15 میلیارد ریال برای طرح توسعه سفره خانه سنتی كوچه باغ این شهرستان در سال 97 در راستای توسعه گردشگری به بخش خصوصی اختصاص یافته است.
وی بیان كرد: 2 میلیارد ریال نیز پارسال برای توسعه مجتمع بین راهی ماه منیر از محل اشتغال پایدار روستایی اختصاص یافته است.
مسئول نمایندگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مركزی در شهرستان آشتیان ادامه داد: در راستای توسعه گردشگری 500 میلیون ریال اعتبار برای برگزاری جشنواره های سمنو و آش های سنتی شهرستان آشتیان در سال جدید پیش بینی شده است.
امیری آشتیانی اظهار داشت: ایجاد مجتمع قریب با اعتباری بالغ بر یك میلیارد ریال در كنار مقبره دكتر قریب در محل دانشگاه آزاد كه شامل چهار موزه سنگ، كتب، نسخ خطی و مردم شناسی و مفاخر است، ابجاد مجتمع گردشگری در شهر آشتیان توسط بخش خصوصی با اعتبار 40 میلیارد ریال و ایجاد اقامتگاه بوم گردی در این شهر به صورت مشاركت با بخش خصوصی در یكی از بناهای تاریخی به نام اعتصام با اعتبار پنج میلیارد ریال از دیگر برنامه ها است.
وی گفت: برگزاری دوره آموزشی برای دهیاران و اعضای شورای روستاها در فرمانداری شهرستان آشتیان برای ایجاد اقامتگاه های بوم گردی، برگزاری تورهای آشنا سازی با جاذبه های گردشگری در شهرستان آشتیان برای راهنمایان گردشگری از استانهای تهران، اصفهان، همدان، لرستان، البرز و سایر استان ها در دستور كار جدی قرار دارد.
مسئول نمایندگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مركزی در شهرستان آشتیان اضافه كرد: جشنواره آش قرمز (قرقروت ) یكی از برنامه های این نهاد در سال جاری است كه پیش بینی شده در نخستین جمعه شهریورماه امسال برگزار شود.
امیری آشتیانی عنوان كرد: این آش از غذاهای سنتی و مختص شهر آشتیان است كه در هیچ جای دیگر كشور پخت نمی شود.
وی گفت: این آش در گذشته بیشتر در مهمانی های مادر بزرگ ها پخت می شده و مقرر شده است در این جشنواره 10 دیگ بزرگ آش توسط بانوان هنرمند آشتیانی به روش سنتی تهیه شود.
مسئول نمایندگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مركزی در شهرستان آشتیان ادامه داد: برنامه های جنبی مفرح و شاد مختلفی نیز در حاشیه این جشنواره سنتی در نظر گرفته شده است.
امیری آشتیانی عنوان كرد: جشنواره سمنو نیز در سومین پنجشنبه اردیهشت ماه هر سال در این شهرستان برگزار می شود و در اردیبهشت ماه امسال نیز 20 دیگ سمنو توسط اهالی این خطه در محل جشنواره پخت می شود.
وی بیان كرد: بر اساس اعتقاد مردم شهرستان آشتیان سمنو تنها برای عید نوروز نیست و آن را نذر حضرت زهرا (س) می دانند و پخت آن را با آیین خاصی در ایام سال انجام می دهند.
مسئول نمایندگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مركزی در شهرستان آشتیان افزود: جشنواره سمنو این شهرستان پارسال در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و در جشنواره سال گذشته گردشگرانی از استان های قم، اصفهان، تهران، سمنان، تبریز، لرستان و كردستان حضور داشتند.
شهرستان آشتیان از توابع استان مركزی است كه در 80 كیلومتری اراك واقع شده و در این منطقه حدود 20 هزار نفر جمعیت زندگی می كند.
3005/6013/
گزارش از معصومه صفری
انتهای پیام /*