لیبی، از رویای آشتی تا آستانه فروپاشی

به گزارش ایرنا، پیش از این قرار بود، ژوئیه آینده (خرداد/ تیرماه) كنفرانسی برای حل سیاسی بحران لیبی در« آدیس آبابا» پایتخت اتیوپی میان دولت وفاق و نیروهای حاكم در شرق این كشور برگزار شود و در نهم اسفند سال گذشته یكی از اعضای هیئت نمایندگان ویژه سازمان ملل در امور لیبی در نشست ابوظبی كه به منظور دستیابی به یك توافق همه جانبه میان طرف های درگیر در لیبی برگزار شد، اعلام كرد كه حفتر فرمانده ارتش لیبی و «فائز سراج» رئیس دولت وفاق ملی در خصوص برگزاری انتخابات همه جانبه در این كشور به توافق رسیده اند.
لیبی از سال 2011 میلادی و سرنگونی «معمر قذافی» دیكتاتور پیشین این كشور به دو بخش غربی در طرابلس و شرقی در بنغازی تقسیم شده است.
اكنون دو دولت شامل وفاق ملی به ریاست السراج در طرابلس كه مورد حمایت جامعه جهانی است و دولت « طبرق » در شرق لیبی به ریاست « عبدالله الثنی» كه از ژنرال حفتر فرمانده نیروهای مسلح این كشور حمایت می كند، در این كشور وجود دارد. پارلمان لیبی نیز از دولت مستقر در شرق لیبی حمایت می كند.
كشور لیبی پس از براندازی قذافی همواره صحنه خشونت و ناآرامی‌ها بوده و طرابلس و بنغازی كانون این كشمكش میان جریان‌های مختلف قدرت محسوب می شوند.
به گفته تحلیلگران، این كشمكش ها به ناامنی كشور و مناسب شدن فضای لیبی برای گروه های تندرو به ویژه «داعش» از یك سو و ناامنی شمال غربی آفریقا از سوی دیگر كمك می كند.
اگر چه بارها دو دولت لیبی در پی مناسبات برآمده اند، اما دخالت كشورهای عربی صاحب نفوذ و سهم خواهی دولت طبرق قبل از آنكه شرایط با ثبات در لیبی حاكم شود، هر روز بیش از گذشته به بحران این كشور و منطقه دامن می زند، به گونه ای كه پس از تحولات یك ماه گذشته ، طی دو روز اخیر وضعیت منطقه به حالتی درآمده كه نسبت به پیامدهای آن برای لیبی و منطقه سازمان های بین المللی و كشورهای مختلف هشدار داده اند.

** بهانه واهی دولت طبرق برای اشغال كل لیبی و سرنگونی دولت قانونی
سرهنگ «احمد المسماری» فرمانده نیروهای نظامی موسوم به «ارتش ملی لیبی» تحت فرماندهی حفتر چهارشنبه (14 فروردین) در كنفرانسی مطبوعاتی در بنغازی، فرستاده سازمان ملل برای حل بحران لیبی را به جانبداری از برخی گروه های خاص در این كشور متهم كرد.
تارنمای «بوابه افریقیا الاخباریه» در این باره خبر داد، المسماری گفت، «غسان سلامه» فرستاده سازمان ملل اكنون در پشت پرده نقش رئیس جمهوری لیبی را ایفا می كند.
سخنگوی ارتش لیبی افزود، سلامه اكنون نقش میانجی ایفا نمی كند، بلكه خود تبدیل به یكی از طرف های بحران شده است.
المسماری همچنین با اشاره به عملیات ارتش در جنوب این كشور گفت، نیروهای ارتش به هدف مبارزه با مهاجرت غیر قانونی و جرایم سازمان یافته مانند تجارت مواد مخدر، كنترل چندین منطقه را كه شبه نظامیان آنجا حضور و فعالیت داشتند، بدست گرفته اند.
سخنگوی ارتش لیبی افزود، نیروهای ارتش طی چند روز گذشته 15 تروریست را از پا درآورده اند.
«آنتونیو گوترش» دبیركل سازمان ملل 27 خرداد سال گذشته سلامه را جایگزین «مارتین كوپلر» آلمانی به‌ عنوان نماینده جدید این سازمان در امور لیبی انتخاب كرد.
سلامه سومین نماینده سازمان ملل برای حل بحران لیبی است. او در سال 2000 تا 2003 وزیر فرهنگ لبنان بود.

** حمایت همه جانبه از سلامه
در عین حال باید مد نظر داشت كه پیش از آغاز فرمان حمله از سوی حفتر و در نیمه نخست فروردین با وخیم شدن وضعیت و احتمال درگیری طبرق با طرابلس، این كمیته چهارگانه مشترك ابراز امیدواری كردند كه كنفرانس ملی لیبی ماه ژوئیه (خرداد/تیر) بتواند در ایجاد ثبات در این كشور و تشكیل دوباره دولت و نهادهای دولتی اثر گذار باشد.
گوترش دبیر كل سازمان ملل متحد در كنفرانس مطبوعاتی گفت: سازمان ملل متحد برای برگزاری كنفرانس آشتی ملی لیبی و با همكاری تمامی گروه های این كشور در ژوئیه در آدیس آبابا پایخت اتیوپی تلاش می كند.
وی افزود: این تلاش برای آن است كه تمامی گروه های لیبی برای آشتی ملی در گستره وسیع گردهم آیند تا مقدمات برگزاری انتخابات فراهم شود.
«فدریكا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در این باره تصریح كرد: نشست چهارگانه یك هفته پیش از برگزاری كنفرانس ملی لیبی انجام می شود كه قرار است در آن تمامی گروه ها برای یافتن راه حلی برای برون رفتن از بحران كشورشان در آن شركت كنند.
وی گفت: اتحادیه اروپا با هماهنگی كامل با اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و با نظارت سازمان ملل متحد برای حمایت از روند سیاسی بحران لیبی و موفقیت آمیز بودن آن، تلاش خواهد كرد.
«موسی فكی» رئیس كمیسیون اتحادیه آفریقا هم در این باره گفت: زمان آن فرا رسیده تا گروه های مختلف لیبی با یكدیگر متحد شوند و اوضاع جاری در كشورشان را با یكدیگر بررسی كنند.
وی اضافه كرد: سازمان های چهارگانه بین المللی با یكدیگر تلاش می كنند تا گروه های لیبی برای نجات كشورشان با یكدیگر متحد شوند.

** دولت وفاق ملی در طرابلس حالت فوق العاده اعلام كرد
به رغم توافق ها كمیته چهار گانه و اقدامات گوترش در لیبی، وزیر كشور دولت وفاق ملی مورد حمایت جامعه جهانی پنجشنبه گذشته و به دنبال تدارك نیروهای وفادار به دولت حاكم بر شرق لیبی، برای انجام عملیات در غرب این كشور، در طرابلس پایتخت حالت فوق العاده اعلام كرد.
شبكه تلویزیونی «الجزیره» قطر در این باره گفت، وزارت كشور دولت وفاق ملی لیبی تمامی یگان های امنیتی را برای حفظ امنیت پایتخت فراخوانده است.
فرمانده منطقه مركزی دولت وفاق ملی لیبی همچنین به گردان های تحت امر خود دستور داده كه برای حمایت از دولت به سوی طرابلس اعزام شوند.
این درحالی است كه دولت حاكم بر شرق لیبی در فراخوانی عمومی از گردان های نظامی وفادار به حفتر خواسته است كه به سوی طرابلس پایتخت دولت وفاق ملی اعزام شوند.
این در حالی است كه رسانه های محلی لییی نیز پیش از شبكه تلویزیونی الجزیره از اعزام نیروهای وفادار به ژنرال حفتر برای انجام عملیاتی در مناطق غرب این كشور و تحت كنترل دولت وفاق ملی خبر دادند.
«احمد مسماری» سخنگوی نیروهای تحت امر حفتر چهارشنبه گذشته با بیان این كه «آزادسازی كشور از دست تروریسم» ماموریت برای عملیات آینده است، گفت: طرابلس مقصد مطلوب و مورد نظر این عملیات است.

** آغاز حمله نیروهای حفتر و حضور گوترش در طرابلس
اندكی پس از درگیری میان ارتش ملی لیبی تحت رهبری حفتر و نیروهای حامی نخست وزیر این كشور السراج، گوترش دیروز (شانزده فروردین) وارد طرابلس شد تا طرف های درگیر در لیبی را به حاضر شدن پای میز مذاكره و مشاركت در گفت و گوهای صلح ترغیب كند.
گوترش در پیامی كه بر روی توییتر منتشر كرد، نوشت: درباره تحركات نظامی كه در لیبی رخ می دهد و احتمال بروز درگیری دوباره، بشدت نگرانم.
دبیركل سازمان ملل افزود: هیچ راه حل نظامی برای این وضع وجود ندارد. تنها گفت وگو میان گروه های لیبیایی می تواند مشكلات این كشور را حل كند. از همه طرف ها می خواهم همزمان با ملاقات من با رهبران لیبیایی در این كشور، آرام باشند و خویشتنداری پیشه كنند.
گوترش پس از ورود به پایتخت لیبی گفت كه به حمایت از یك روند سیاسی تحت رهبری گروه های لیبیایی كه به صلح، ثبات، دمكراسی و رفاه منجر خواهد شد، پایبند است.
به نوشته «رویترز»، بروز درگیری در میان گروه های رقیب در لیبی، شكستی برای كشورهای غربی و سازمان ملل است كه مدتها است در تلاشند تا میان سراج و حفتر میانجیگری كنند. این دو رهبر لیبیایی ماه میلادی گذشته برای بررسی طرح تقسیم قدرت در ابوظبی دیدار كردند. كنفرانس ملی نیز قرار است با هدف رسیدن به توافقی در زمینه طرح برگزاری انتخابات، در ماه جاری میلادی برگزار شود.

** جلسه اضطراری شورای امنیت برای بررسی اوضاع لیبی
جلسه اضطراری شورای امنیت برای بررسی حمله گروه شبه ‌نظامی «ارتش ملی لیبی» به شهر طرابلس به درخواست انگلیس و ساعت 3 بعدازظهر جمعه به وقت نیویورك تشكیل شد.
این نشست به دنبال نزدیك تر شدن نیروهای تحت امر ژنرال سابق ارتش لیبی (خلیفه حفتر) به طرابلس، مركز دولت شناخته شده از سوی جامعه جهانی برگزار شد.
حفتر در بیانیه حمله خود از ساكنان طرابلس خواسته بود، مقاومت نكرده و برابر نیروهای نظامی او تسلیم شوند.
با نزدیك شدن نیروهای حفتر به طرابلس و شكل گیری درگیری های پراكنده، انگلیس خواستار تشكیل جلسه اضطراری شورای امنیت با موضوع لیبی شد.
سازمان های بین المللی خواستار خویشتنداری طرف های درگیر در لیبی شده اند.

** درخواست خویشتنداری «اتحادیه آفریقا» و «پارلمان اروپا» از طرف های درگیر در لیبی
اتحادیه آفریقا در بیانیه ای از طرف های درگیر در لیبی خواست كه به زندگی و امنیت غیر نظامیان احترام بگذارند.
این اتحادیه تصریح كرد كه گروه های لیبیایی گفت و گوهای سیاسی جامع را از سرگیرند.
پارلمان اروپا هم موضعی در حمایت از دولت وفاق ملی به ریاست السراج و مورد حمایت جهانی را در پیش گرفت.
این پارلمان در بیانیه ای تصریح كرد: پیشروی شبه نظامیان تحت امر حفتر به سوی پایتخت، لیبی را به سوی یك جنگ داخلی سوق می دهد.
ابراز نگرانی سازمان های بین المللی نسبت به تشدید درگیری ها در لیبی همزمان با آن رخ می دهد كه رسانه ها از درگیری نیروهای وفادار به دولت شرق و وفاق ملی در 30 كیلومتری جنوب طرابلس خبر می دهند.

در همین حال دیروز اعلام شد كه آنتونیو دبیركل سازمان ملل متحد كه در لیبی حضور دارد، راهی منطقه «الرجمه» در شرق این كشور شده تا با ژنرال حفتر دیدار كند.

** سازمان همكاری اسلامی: بحران، آشتی ملی را در لیبی تهدید می كند
سازمان همكاری اسلامی در واكنشی دیرهنگام شامگاه جمعه در بیانیه ای اعلام كرد: درگیری های اخیر در لیبی صلح و تلاش ها برای آشتی ملی را در این كشور تهدید می كند.
سازمان همكاری اسلامی در تارنمای خود، با ابراز نگرانی از تشدید تنش های اخیر در اطراف پایتخت دولت وفاق، از تمامی گروه ها خواست كه خویشتنداری كنند.
واكنش سازمان همكاری اسلامی در زمینه درگیری های لیبی ، ساعاتی پس از انتشار بیانیه اتحادیه آفریقا و پارلمان اروپا صورت گرفت.

** قطر: بحران لیبی با حمایت امارات از حفتر در ارتباط است
«لولوه الخاطر» سخنگوی وزارت خارجه قطر با ابراز تعجب از نگرانی امارات درباره حوادث اخیر لیبی اعلام كرد: ابوظبی در حالی درباره اوضاع لیبی ابراز نگرانی می كند كه حمایتش از خلیفه حفتر بر كسی پوشیده نیست.
روزنامه «الشرق» قطر كه این مطلب را روز جمعه منتشر كرد، به نقل از سخنگوی وزارت خارجه این كشور افزود: موضع دوحه درباره آن چه در لیبی رخ می دهد، واضح است و ما به شدت تشدید درگیری میان نیروهای خلیفه حفتر و نیروهای دولت وفاق ملی را محكوم می كنیم.
وی با بیان اینكه تشدید درگیری نظامی در لیبی به مسیر صلح و دستیابی به راه حل جامع در بحران این كشور آسیب می زند، طرف های درگیر در لیبی را به آرامش دعوت كرد و از هر دو طرف خواست مصلحت های مردم خود را در اولویت قرار دهند.
الخاطر در واكنش به بیانیه صادر شده از سوی 5 كشور آمریكا، فرانسه، ایتالیا، بریتانیا و امارات در واكنش به تشدید درگیری در لیبی گفت: موضع امارات در این خصوص ما را به تعجب واداشته است چرا كه ابوظبی از حامیان اصلی خلیفه حفتر و نیروهایش در لیبی می باشد.
وی افزود: رویكرد امارات در قبال لیبی نشان می دهد كه این كشور با اتخاذ سیاست یك بام و دوهوا قصد فریب افكار عمومی را دارد.
امارات و عربستان همواره از سوی قطر به حمایت از نیروهای خلیفه حفتر در لیبی متهم شده اند.

** در پی درگیری های لیبی، در تونس یك ماه حالت فوق العاده اعلام شد
با تشدید درگیری ها در لیبی و پیشروی نیروهای حفتر به سمت طرابلس، شورای امنیت ملی تونس دیروز با تشكیل نشستی فوری در واكنش به حوادث جاری در لیبی بمدت یك ماه در تونس حالت فوق العاده اعلام كرد.
پایگاه خبری «تونس آفریقا» در این باره اعلام كرد: این تصمیم بعد از جلسه شورای امنیت ملی تونس به ریاست «الباجی قاید السبسی» رییس جمهوری این كشور اتخاذ شده است.
حالت فوق العاده از شنبه (ششم آوریل) بمدت یك ماه در سراسر تونس برقرار می شود.
در بیانیه شورای امنیت ملی تونس آمده است ، با توجه به اوضاع جاری در لیبی و تشدید درگیری ها در این كشور دوست و همسایه ،تصمیم گرفته ایم كه در تونس حالت فوق العاده اعلام كنیم تا بتوانیم با راه حلی سیاسی و مسالمت آمیز به درگیری در این كشور پایان دهیم.

** فرودگاه بین المللی پایتخت لیبی به دست نیروهای حفتر افتاد
رسانه های عربی جمعه شب گزارش دادند: فرودگاه بین المللی طرابلس پایتخت لیبی كه در كنترل دولت وفاق ملی قرار داشت، به دست نیروهای تحت فرمان حفتر فرمانده ارتش این كشور افتاده است.
این رسانه ها اعلام كردند: نیروهای حفتر از تمامی محورها وارد طرابلس شده اند.
رسانه جنگ وابسته به نیروهای تحت امر حفتر نیز همچنین از كنترل مناطق «قصر بن عشیر» و «وادی الربیع»، بازار «الخمیس» در طرابلس خبر دادند.
پیش از این، دفتر رسانه ای ارتش ملی لیبی وابسته به دولت حاكم در شرق این كشور از دیدار حفتر با گوترش دبیركل سازمان ملل متحد و سلامه نماینده ویژه وی در امور لیبی خبر داد.
در این دیدار كه در پایگاه الرجمه در نزدیكی شهر بنغازی در شرق لیبی صورت گرفت، گوترش با اظهار نگرانی از اوضاع جاری لیبی، ابراز امیدواری كرد كه از هرگونه برخورد خونین در طرابلس جلوگیری شود.
گوترش كه درحال ترك لیبی است، در دو روز گذشته با السراج رئیس شورای ریاست جمهوری وابسته به دولت وفاق در غرب و «عقلیه صالح عیسی» رئیس مجلس نمایندگان در طبرق در شرق لیبی دیدار كرد.

** شورای امنیت از نیروهای حفتر خواست كه تحرك های نظامی را متوقف كند
«كریستف هاسگن» نماینده آلمان در سازمان ملل متحد عصر جمعه با حضور در جمع خبرنگاران بیانیه ای قرائت كرد كه حاصل نشست غیر علنی این شورا درباره حوادث اخیر لیبی بود.
وی از ارائه گزارش توسط سلامه نماینده ویژه دبیركل سازمان ملل متحد در امور لیبی خبر داد و افزود: اعضای شورای امنیت عمیق ترین نگرانی خود را نسبت به این فعالیت های نظامی كه ثبات لیبی را به خطر می اندازد و میانجیگری سازمان ملل و راه حل جامع این بحران را به عقب می راند، اعلام كردند.
رئیس دوره ای شورای امنیت سازمان ملل ادامه داد: آنها از نیروهای ارتش ملی لیبی (نیروهای تحت كنترل حتفر) خواستند تا همه تحركات نظامی را متوقف كنند. آنها همچنین از تمام نیروهای نظامی خواستند تا تشنج زدایی كنند و از اقدامات نظامی بپرهیزند.


** رئیس پیشین دولت وفاق ملی لیبی: امارات با رسانه ها و پول كشور ما را ویران كرد
«عبدالرحمن السویحلی» رئیس پیشین شورای عالی دولت وفاق ملی لیبی گفت: امارات با پول های هنگفت و رسانه های خود، كشور ما را ویران كرده است.
السویحی بامداد امروز در گفت وگو با شبكه الجزیره افزود: دولتمردان ابوظبی نمی خواهند لیبی نمونه یك تجربه موفق باشد و به دنبال به شكست كشاندن گفت وگوها میان طرف های لیبیایی هستند.
وی اعلام كرد: دیدار اخیر خلیفه حفتر با «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی حامل پیامی مبنی بر حمایت عربستان از نیروهای تحت امر حفتر و موجب تأسف است.
حفتر فرمانده ارتش لیبی 7 فروردین ماه سال جاری در سفری رسمی به ریاض رفت و با بن عبدالعزیز دیدار كرد.
السویحلی با انتقاد از دولت فرانسه نیز، گفت: پاریس كه خواستار توقف تنش ها در لیبی است، خود از نظر نظامی از حفتر حمایت می كند.
رئیس پیشین شورای عالی دولت لیبی با بیان این كه «تلاش حفتر برای كنترل نظامی كشورمان به شكست خواهد انجامید» تأكید كرد: پروژه بازگشت استبداد به لیبی بواسطه حفتر راه به جایی نخواهد برد.
وی با رد هرگونه توقف درگیری با نیروهای حفتر گفت: تا زمانی كه شبه نظامیان حفتر به جای نخست آنها (شرق لیبی) باز نگردند، هرگز به جنگ با آنها خاتمه نخواهیم داد.
در حالی كه «احمد مسماری» سخنگوی نیروهای تحت امر حفتر جمعه شب اعلام كرد كه این نیروها كنترل فرودگاه را در اختیار گرفتند، السویحلی گفت كه نیروهای دولت وفاق ملی، كنترل فرودگاه بین المللی طرابلس را از نیروهای تحت امر دولت حاكم بر شرق باز پس گرفته اند.

** مفتی كل لیبی: عربستان و امارات باعث بی ثباتی در لیبی می شوند
شاید كلام آخر در مناقشه لیبی را «الصادق الغریانی» مفتی كل لیبی در گفت و گوی تلویزیونی با شبكه «التناصح » به وضوح اعلام داشته است. وی در این گفت و گو ابراز داشت، پول های فاسد اماراتی و دخالت های عربستان باعث بی ثباتی در لیبی می شود.
الغریانی افزود، ژنرال حفتر فرمانده نیروهای نظامی موسوم به ارتش ملی لیبی بواسطه پول های فاسد عربستان و امارات، قصد حمله به جنوب و ویران كردن آن توسط مزدوران آفریقایی دارد .
مفتی لیبی حمله اخیر نیروهای تحت فرمان ژنرال حفتر به جنوب این كشور را غیر قانونی دانست و گفت، هیچ كس مقابل حفتر نمی ایستد و مانع كارهای او نمی شود، این جنگ باعث ایجاد فساد می شود زیرا هدفی جز كشتار و غارت و هتك حرمت مردم و ویران كردن جنوب لیبی ندارد، او پیش از این بنغازی و درنه را ویران كرده است، اكنون قصد دارد جنوب لیبی را نیز ویران كند.

** دخالت خارجی عامل وقایع لیبی
باید در نظر داشته باشیم كه گروه های مختلف در لیبی از هشت سال پیش (زمان سرنگونی دیكتاتور این كشور) تاكنون با هم درگیر شده اند و این درگیری ها به پایتخت این كشور نیز كشیده شده است. این گروهها با وجود گذشت هشت سال هنوز نتوانسته اند با هم به توافق برسند و پیوسته در مناطق مختلف لیبی درگیری هایی وجود داشته است؛ تنها طی چند هفته گذشته، ده ها نفر در طرابلس كشته شدند.
در چنین شرایطی، هیچ یك از این گروه ها نه توان از میدان خارج كردن طرف های دیگر را دارد و نه قصد دارد، میدان را ترك كند و در نتیجه زمینه برای دخالت خارجی بیش از پیش در لیبی فراهم شده و با توجه به تعدد گرایش های فكری و سیاسی گروه های لیبیایی، كشورهای مختلفی در این كشور دخالت می كنند و در جهت حفظ منافع خود، با نقش منفی كه ایفا می كنند، مانع توافق مردم لیبی با هم می شوند.
لیبی یكی از كشورهای نفت خیز عضو «اوپك» است كه اكنون روزانه حدود یك میلیون و 250هزار بشكه نفت تولید می كند و در صورت فراهم بودن شرایط، ظرفیت رساندن آن به دو میلیون بشكه در روز را نیز دارد. این كشور با در اختیار داشتن 48 میلیارد و 363 میلیون بشكه ذخایر نفتی اثبات شده ، بیشترین ذخایر نفتی را در قاره آفریقا دارد و شاید این خود یكی از مهم ترین دلایل دخالت خارجی در این كشور باشد.
سلامه فرستاده سازمان ملل برای حل بحران لیبی چند ماه پیش گفت، این كشور قربانی دخالت های خارجی است و گروه های لیبیایی باید از كمك خواستن از طرف های خارجی جهت تقویت خود دست بردارند.
سلامه بدون اشاره به نام كشورهای خارجی دخالت كننده در لیبی و همچنین نام برخی گروه ها كه متحد این كشورها شده اند، افزود: برخی كشورهای خارجی در لیبی دخالت می كنند و در عین حال برخی گروه های لیبیایی نیز برای تقویت خود سعی می كنند از برخی طرف های خارجی كمك بخواهند.
خاورم ** 1418**1651