به گزارش خبرنگار ايرنا، آغاز پروژه احداث اولين رآكتور هسته‌اي تحقيقاتي عربستان سعودي روز دوشنبه 14 آبان 1397 (5 نوامبر 2018) توسط محمد بن سلمان، وليعهد عربستان سعودي اين كشور اعلام شد. بر اساس گزارش هاي رسمي وليعهد اين كشور هفت پروژه استراتژيك در زمينه‌هاي انرژي تجديد پذير، انرژي اتمي، توليد آب شيرين (نمك‌زدايي از آب)، صنعت هواپيماسازي و پزشكي ژنتيك را با سفر به شهر صنعت و فناوري ملك عبدالعزير (KACST) در رياض كليد زد. بر اساس گزارش ها محمد بن‌سلمان مصمم است تا سال 2030 چند نيروگاه هسته‌اي درعربستان سعودي احداث كند.
در اوج تهديدهاي دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريكا در خصوص خروج از توافق هسته اي با ايران، محمد بن سلمان در گفتگو با برنامه «60 دقيقه» شبكه سي بي سي آمريكا گفت كه كشورش به دنبال دستيابي به سلاح اتمي نيست اما اگر ايران بمب هسته اي بسازد، عربستان نيز در سريع ترين زمان ممكن به بمب هسته اي دست خواهد يافت. اين سخنان وليعهد سعودي در شرايطي بيان شد كه ايران مدت ها قبل بر اساس قرار داد برجام فعاليت هاي هسته اي خود را متوقف كرده بود.
اما بررسي اقدامات و مواضع عربستان نشان مي دهد كه سخنان وليعهد عربستان پيشينه اي قديمي دارد و اين كشور بارها براي دستيابي به سلاح هسته اي تلاش كرده است.
عربستان همواره روابطي صميمي با پاكستان داشته است. عربستان يكي از مهمترين حاميان مالي پاكستان براي گسترش برنامه سلاح هاي هسته اي اين كشور بوده برنامه اي كه در سال 1974 توسط ذوالفقار علي بوتو آغاز شد. در همان زمان گمانه زني هايي مبني بر خريد سلاح توسط عربستان از پاكستان صورت گرفت اما اين گمانه زني ها نتيجه اي در بر نداشت. اين همكاري ها در دوران محمد ضياءالحق، بي‌نظير بوتو و نواز شريف نيز ادامه داشت. گزارش هاي بسياري از سوي نهاد هاي امنيتي و رسانه ها مبني بر فروش كلاهك هسته اي توسط پاكستان به عربستان منتشر شده است.
از سوي ديگر سازمان‌هاي اطلاعاتي غربي معتقدند كه اسرائيل در حال پشتيباني عربستان براي توسعه كلاهك هسته‌اي است. در ژانويه 2012 نيز نخست‌وزير جمهوري خلق چين ون جيابائو در ديدار با عبدالله بن عبدالعزيز يك پيمان دوجانبه براي توسعه برنامه هسته‌اي با عربستان امضا كرد.
در اواخر بهمن 1397 مجلس نمايندگان آمريكا گزارشي در اين خصوص منتشر كرد، در اين گزارش آمده است كه افرادي مطلع براي كميسيون نظارت اين مجلس فاش كرده‌اند كه دولت دونالد ترامپ تلاش كرده بدون توجه به ملاحظات حقوقي و امنيتي هر چه سريعتر به عربستان فناوري بسيار پيشرفته هسته‌اي بدهد. در اين گزارش از پنهان بودن روابط دولت ترامپ در اين زمينه با عربستان سعودي اظهار نگراني شده است.
در اين گزارش 25 صفحه‌اي الايجا كامينگز، رئيس كميسيون نظارت مجلس نمايندگان آمريكا هشدار داده كه انتقال اين فناوري مي‌تواند به اشاعه سلاح‌هاي هسته‌اي و بي‌ثباتي در خاورميانه منجر شود. بر اساس اين گزارش ترامپ با سازندگان نيروگاه‌هاي انرژي ديدار كرده و درباره امكان انتقال فناوري هسته‌اي به كشورهاي خاورميانه از جمله عربستان سعودي صحبت كرده است.
روز چهارشنبه 29 فروردين امسال (10 آوريل) گروهي از نمايندگان دو حزب جمهوري خواه و دموكرات در كنگره آمريكا، به سرپرستي ماركو رابيو جمهوري‌خواه و تيم كاين دموكرات طرحي را ارائه دادند كه در آن از دولت آمريكا خواسته شده بود، همكاري‌هاي خود را در زمينه انرژي هسته‌اي با عربستان سعودي علني كند. اين طرح بر پايه گزارشي از خبرگزاري بلومبرگ تهيه شده بود كه در آن با ارائه سند و تصوير، اعلام شده است كه ساخت نخستين رآكتور هسته‌اي عربستان در جنوب غربي شهرك علم و فناوري ملك عبدالعزيز در رياض به پايان رسيده و اين كشور مي‌تواند در آينده نزديك به غني‌سازي اورانيوم يا پلوتونيوم بپردازد.
مساله اينجاست كه اين اين رآكتور توسط آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي كنترل نمي شود. اگر چه عربستان سعودي قرارداد منع گسترش جنگ‌افزارهاي هسته‌اي را امضا كرده ولي در سال 2005 يك پروتكل تكميلي را هم به امضا رسانده كه بر اساس آن مي‌تواند از كنترل كارشناسان آژانس جلوگيري كند.
مايك پمپئو، وزير امور خارجه آمريكا و ريكي پري، وزير انرژي اين كشور از ارائه اطلاعات درباره اينكه كداميك از شركت‌هاي آمريكايي در زمينه ارائه اطلاعات هسته اي به عربستان سعودي فعال هستند، خودداري مي‌كنند. به همين جهت سناتورهاي دموكرات و جمهوري‌خواه به دنبال تصويب طرح‌هايي هستند كه دولت ترامپ را به علني‌كردن روابط هسته‌اي با عربستان سعودي موظف كنند. وزير انرژي آمريكا پيش‌تر گفته بود كه كه دولت ترامپ شش مجوز براي همكاري شركت‌هاي آمريكايي در پروژه‌هاي هسته‌اي غيرنظامي عربستان و دو مجوز مشابه براي اردن صادر كرده است. وزير انرژ ي آمريكا در يك جلسه سنا ابراز نگراني كرده بود كه اگر آمريكا در پروژه‌هاي هسته‌اي عربستان دخالت نكند، آنها به روسيه، كره جنوبي يا چين رجوع خواهند كرد.
پرسشي كه اينجا مطرح مي شود آن است كه چرا دولت ايالات متحده با نقض قرارداد منع گسترش جنگ‌افزارها توسط عربستان سعودي مخالفتي نشان نمي دهد در حالي كه ترامپ به صورت يك جانبه توافق هسته اي صلح آميز با ايران را لغو مي كند؟
9229
تهران- ايرنا- بر اساس اطلاعاتي كه از كانال هاي رسمي منتشر شده، عربستان سعودي برنامه اي براي توسعه جنگ‌افزارهاي هسته‌اي ندارد، اما اخبار غير رسمي حكايت از آن دارد كه عربستان چندين بار به دنبال خريد سلاح هسته اي از كشورهاي ديگر بوده است.
