به گزارش روز جمعه خبرنگار علمي ايرنا، سال جهاني جدول دورهاي عنصرها در ايران از روز گذشته به طور رسمي آغاز شد، جدولي كه تمام عناصر سازنده كائنات را به شكلي منظم و زيبا ساماندهي كرده و مختص به يك كشور و خطه نيست بلكه تمامي كشورها در كنار هم در آن شريك هستند.
بر همين مبنا، محافل علمي ايران بنا دارند همپاي ساير كشورهاي جهان، اين دستاورد علمي كه پايه نه فقط علم شيمي، بلكه فيزيك، زيستشناسي و تمام علوم پايه است را پاس بدارند و برنامه هاي متنوعي درباره آن ارايه خواهند داد.
اين موضوع خبرنگار علمي ايرنا را برآن داشت تا با دبيران انجمن هاي فيزيك، شيمي و بيوشيمي به گفت و گو بنشيند و برنامه هاي اين انجمن ها در سال جدول دوره اي عناصر را جويا شود.
**جدول مندليف ابداعي كهن اما مدرن
«ديميتري مندليف» (1907-1834) دانشمند روس اولين جدول تناوبي را در سال 1869 ابداع كرد.وي 63 عنصري را كه در آن زمان شناخته شده بود، بر اساس جرم اتمي در جدولي مرتب كرد و نخستين كسي بود كه خلاقيتي شگرف به خرج داد.
وي، عناصر با ويژگيهاي مشابه را همگروه كرد و جاي عناصري كه كشف نشده بودند را خالي گذاشت تا بعدها پر شوند.
در جدول مندليف امروزي، حدود 117 عنصر بر اساس افزايش عدد اتمي مرتب شدهاند و خواص عناصر الگويي تكرار شونده دارند و به همين دليل هم به آن جدول تناوبي مي گويند.
نكته حائز اهميت اين كه دو عنصر نام زنان دانشمند را بر خود دارند، كوريوم (Cm96) كه به نام «ماري كوري» ناميده شده و ميتنريوم (Mt109) كه نامش را از «ليز ميتنر» گرفته است.
**ده ها كنفرانس تخصصي شيمي در سال جدول دوره اي عناصر
«يدالله يميني» رئيس انجمن شيمي ايران و رابط انجمن در جلسات مربوط به جدول مندليف در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، در معرفي اين انجمن خاطرنشان كرد: به جرات مي توان گفت انجمن شيمي يكي از بزرگترين و قديمي ترين انجمن هاي علمي كشور است كه در سال 1354 تاسيس شده است. اين انجمن متشكل است از ده كميته و 5 هزار عضو فعال كه مخاطبان آن، دانشگاهيان و مدارس كشور و عامه مردم هستند.
وي درباره برنامه هاي اين انجمن در سال جدول دوره اي عناصر يادآور شد: طي سال جاري بيش از 10 كنفرانس مختلف خواهيم داشت كه فرصت خوبي را در اختيار ما قرار خواهد داد تا بيشتر در مورد جدول تناوبي و اهميت آن بحث و گفت و گو شود.
يميني افزود: همچنين در دانشگاه ها دفاتري داريم كه بر اساس آن هر دانشگاه، نماينده اي از انجمن شيمي دارد كه با انجمن در ارتباط است و ايده هاي خود براي برگزاري برنامه هاي مختلف را معرفي خواهد كرد.
وي با اشاره به كميته آموزش شيمي متشكل از معلمان، ادامه داد: اميدواريم از اين طريق در مورد جدول تناوبي و اهميت آن در مدارس بيشتر صحبت شود چرا كه آگاه شدن دانش آموزان به منزله آگاهي خانواده است. اميدواريم بتوانيم در 6 نشريه تخصصي شيمي كه داريم، پيام خود را به مردم ايران و جهان برسانيم.
**جدول تناوبي و حيات زيست، شعار انجمن بيوشيمي در سال جدول تناوبي
«فرشته تقوي» از اعضاي انجمن بيوشيمي بيوفيزيك در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، ضمن بيان اين كه اين انجمن يك انجمن پويا و فعال در عرصه علم است كه از سال 1380 تاسيس شده و نزديك به 200 عضو فعال دارد، گفت: انجمن بيوشيمي بيوفيزيك تلاش دارد در نخستين گام با برگزاري همايش ها، كارگاه ها، تدوين بولتن هاي خبري و يوزرتل ها از نشست ها و مستنداتي كه ارايه مي دهد، اطلاع رساني كند.
وي افزود: ايجاد يك ژورنال علمي ترويجي به نام «نشاء علم»، برنامه ديگري است كه انجمن در آن فعال است و هدف از پايه گذاري اين نشريه، رويكرد ترويجي است كه نسبت به علم شيمي، فيزيك و بيوشيمي بيوفيزيك و علوم وابسته دارد. به عبارتي اين نشريه يك نشريه سياست پژوهي علم و فناوري و اطلاع رساني ترويجي است كه قرار است براي اطلاع رساني مفاهيم جدول دوره اي عناصر به عموم افراد استفاده شود.
تقوي خاطرنشان كرد: موضوع جدول دوره اي عناصر براي ما هدف بسيار خوبي است تا بتوانيم از آن براي توسعه مفاهيم و انتقال آن به جامعه همانطور كه موثر باشد، استفاده كنيم. بر همين اساس عنوان «جدول تناوبي و حيات زيست» را براي كارهاي انجمن مدنظر قرار داديم كه اعضاي هيات مديره دست اندركار انتخاب سرفصل ها و مفاهيم وابسته به آن هستند و علاقمندان مي توانند اطلاعات كامل برنامه ها را در تارنماهاي Ucird.ut.ac.ir و Isobc.org مشاهده كنند.
**انجمن فيزيك، ميزبان ميزگردها و سخنراني هاي جدول دوره اي عناصر خواهد بود
«عليرضا مشفق» عضو هيات مديره انجمن فيزيك ايران هم در گفت و گو با خبرنگار ايرنا درباره برنامه هاي اين انجمن در سالي كه به جدول دوره اي عناصر نامگذاري شده است، گفت: انجمن فيزيك در نظر دارد در برنامه هاي مختلفي به اين بزرگداشت بپردازد.
وي افزود: در نظر داريم از طريق باشگاه فيزيك كه در بسياري از مراكز استان ها از جمله اصفهان، شيراز، مشهد و غيره دفتر دارد، براي دانشجويان برنامه اجرا كنيم. همچنين قرار است جلساتي مخصوص براي جدول تناوبي برگزار شود.
اختصاص برنامه روز فيزيك - كه آذر ماه هر سال برگزار مي شود- به صدوپنجاهمين سال جدول تناوبي مندليف هم ديگر برنامه انجمن فيزيك است كه مشفق به آن اشاره كرد و اظهار داشت: انجمن فيزيك ايران هفته اول شهريور ماه هم به مدت 5 روزكنفرانس سراسري با حضور نزديك به 800 نفر در استان تبريز خواهد داشت كه قرار است در حاشيه آن، ميزگردهايي در زمينه ترويج اين رويداد علمي برگزار شود كه اطلاعات كامل آن در تارنماي انجمن (psi.ir ) گنجانده خواهد شد.
**ترويج جدول عناصر از كميته معلمان مروج علم
«منصور وصالي» عضو هيات مديره انجمن ترويج علم ايران و نماينده انجمن در ستاد سال جهاني جدول دوره اي عناصر هم در گفت و گو با خبرنگار ايرنا سال جدول تناوبي گفت: انجمن ترويج علم بنا دارد از جنبه كيفي به اين نامگذاري بپردازد به اين معنا كه انجمن ترويج علم قرار است كه نقش سياست گذاري و ايجاد تصوير كلان در حوزه ترويج علم داشته باشد.
وي ابراز اميدواري كرد كه با شناسايي و تقسيم بندي قشرهاي مختلف جامعه مثلا حوزه دانشگاه، معلمان و حوزه عمومي بتوان سياست هايي تدوين كرد كه در طي سال جاري از آن ها بهره برد و با شكل گيري تصويركلان و بنيان هاي نظري بتوان راهكارهايي براي ترويج علم ارايه داد.
وصالي يادآور شد: بنا داريم به لحاظ عملياتي، از طريق كميته «معلمان مروج علم» كه هدف از ايجاد آن درك درست و تصوير درست به معلمان كشور و انتقال آن به دانش آموزان است، برنامه هايي تدارك ببينيم تا با استفاده از جدول مندليف، ايده هايي كه درباره علم در جهان مطرح است و اغلب ناديده گرفته مي شود را طي دوره ها و كارگاه ها به معلمان انتقال دهيم.
علمي*9294*1485 **2021**
تهران- ايرنا- سازمان ملل متحد به مناسبت صد و پنجاهمين سالگرد جدول مندليف، سال 2019 را «سال جهاني جدول دوره اي عناصر» نامگذاري كرده كه اين امر انجمن هاي علمي ايراني را برآن داشت تا به پاس بزرگداشت اين دستاورد علمي و معرفي آن در جاي جاي زندگي عموم مردم، برنامه هاي متنوعي را در اين سال تدارك ببينند.