به گزارش دوشنبه شب گروه فرهنگی ایرنا، دو هزار سال پیش از میلاد، ساكنان فلات ایران، ساختن جواهرات و زیور آلات را با دانه و مهره هاي رنگي آغاز كردند و بدین گونه، علاقه خود را به تزئینات و زیور آلات نشان دادند.
جواهرات و زیور آلات ایران باستان امروز در نقاط بسیاری از دنیا چشم بینندگان را خیره می كند، هر بیننده ای كه زیورآلات ایرانی را در موزه های مشهور بین المللی مشاهده می كند خلاقیت و توانمندی حیرت انگیز سازندگان ایرانی در ساخت جواهرات را مورد تحسین قرار می دهد.
در ایران باستان لباس یك ایرانی متشخص، مزیّن به گردن بند و بازوبند بوده و فرد، دشنه ای نیز در زیر لباس به همراه داشته است. مردها گردن بندی برگردن داشتند كه عموماً از جنس فلز بوده است. دست بندهایی نیز استفاده می شد، اما ساخت زیورآلات در ایران از دوره مادها و از هزاره دوم پیش از میلاد مرسوم و متداول شد.
** جواهرات و زیور آلات در ایران
جواهرات و زیور آلات در ایران از دیرباز به عنوان قطعه ای از لباس در میان اقوام مختلف مطرح بوده است. مردم ایل قشقایی و عرب های منطقه خوزستان بیشترین استفاده كنندگان از جواهرات و زیورآلات بوده اند. جواهرات در میان مردم قشقایی شامل گردنبند مهلو، گردنبند میخك، گردنبند مهره ای، عنبردان، قاب قرآن، النگو و دستبند مهره ای، گیسوبند و بازوبند است.
این روزها نیز هنرمندان كمی نیستند كه به دنبال زنده نگاه داشتن این هنر اصیل ایرانی اند و به همین سبب ساخت زیورآلات دست ساز را پیشه خود قرار داده اند.
** نمایشگاهی از زیورآلات دست ساز قلم زنی
در همین راستا نمایشگاهی از زیورآلات دست ساز قلم زنی در ساختمان شماره یك سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برپاست كه از 31 فروردین آغاز شده و 4 اردیبهشت پایان می یابد. از مسوول برپایی كه كارشناس ارشد هنرهای اسلامی است درباره نمایشگاه سوال كردیم.
الهه ابراهیمی ناغانی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا معتقد است كه زیورآلات دست ساز قلم زنی، سبب تلفیق هر چه بیشتر هنر اصیل ایرانی با زندگی روزمره ایرانیان می شود.
** هنر قلم زنی زیورآلات
این هنرمند هنرهای سنتی می گوید: قلم زنی و كاربرد فلزات طبق مستندات تاریخی موجود و مسبوق به بیش از هزار سال پیش از میلاد است.
وی در توضیح قلم زنی زیورآلات اظهار داشت: هنر قلم زنی عبارت است از تزئین و كندن نقوش بر روی اشیا فلزی به ویژه مس، طلا، برنج. به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چكش بر روی اجسام فلزی كه مس به سبب نرمی و شكل پذیری كه دارد، در هنر قلم زنی متداول‌تر از سایر فلزات است.
وی كه تولید زیورآلات را از صفر تا صد طراحی تا ساخت و قلم زنی، به همراه همكاران دیگر خود انجام می دهد، گفت: ما در ساخت محصولات خود از فلزاتی همچون برنج، مس، نقره و طلا استفاده می كنیم و برای تزیین آن نیز سنگ های طبیعی و اصل به كار می بریم.
به گفته وی، ساخت این زیورآلات با زحمت بسیاری انجام می شود و زمان زیادی باید برای آن صرف شود و به دلیل آنكه تلفیق آن با سنگ های كم ارزش، از ارزش كار می كاهد، سنگ های اصل به كار برده می شود.
كارشناس ارشد هنرهای اسلامی ادامه داد: هنر قلم زنی هنر اصلی ایرانی است و پیشنیه تاریخی دارد اما محدود به ظروف و اشیا تزیینی بود، ما این هنر را با موارد مصرفی همچون زیورآلات تلفیق كرده ایم كه باعث آشتی این هنر با زندگی روزمره مردم و كاربردی شدن آن می شود.
** تلفیق هنر ساخت زیورآلات دست ساز
ابراهیمی تاكید كرد كه تلفیق هنر ساخت زیورآلات دست ساز با قلم زنی هم باعث اشاعه فرهنگ استفاده از صنایع دستی می شود و هم می توان هنرسنتی ایرانی را در سطح دیگری معرفی كرد.
وی توضیح داد: ما چند سالی است كه در این زمینه فعالیت می كنیم، ابتدا برخورد مردم اینگونه بود كه فلز برنج چه ارزشی دارد كه باید بابت آن پول پرداخت اما به تدریج این نگاه در مردم بوجود آمد كه این اثری هنری و كار دست است و ارزش والایی دارد.
** فرهنگ استفاده از هنرهای سنتی را رواج دهیم
ابراهیمی با تاكید بر اینكه ما باید فرهنگ استفاده از هنرهای سنتی را رواج دهیم، تصریح كرد: هنر ایرانی هنر صرف تزیین روی دیوار نیست بلكه می تواند در زندگی روزمره به كار برده شود.
این هنرمند هنر سنتی اضافه كرد كه حدود 70 اثر از جمله انگشتر، گردن آویز، گوشواره و غیره در این نمایشگاه به نمایش گذاشته است.
وی هدف از برگزاری این نمایشگاه را آشنایی بیشتر مخاطب با ظرفیت های هنر اصیل قلمزنی ذكر كرد.
فراهنگ ** 9012 ** 1355
تهران - ایرنا - اگر به موزه جواهرات ملی ایران سری زده باشید، به طور حتم جلال و شكوه هنر كهن ایرانی در ساخت زیورآلات چشمانتان را خیره كرده است.
